Ang Varayti at Varyasyon ng Wika
Pag-uulat nina Sinta Elefaño at Noe Mae Marabella

Ano ang LINGUA FRANCA? Wika na ginagamit ng dalawa o higit pang mga tao na nagmula sa iba-ibang pamayanan o multilinggwal na komunidad.
Dalawang Uri
REHYONAL
* Kung ang isang wika o mga sangkap nito ay pangkalahatang ginamit sa isang rehiyon bilang midyum sa anupamang uri ng pakikipagtalastasan.
NASYONAL
* Nagiging midyum sa pangkalahatang pangkat ng mga tao kahit na ang nagsasalita ay mula at nabibilang sa iba-ibang dako ng kapuluan.
Tatlong uri ng varyasyon 1. Wika
Ano ang Wika? Ang wika ay kasangkapan ng pakikipagtalastasan at instrumento ng paglikha ng makabuluhan at malikhaing pag-iisip.
Varyasyon sa Wika a.) Size b.) Prestige c.) Standard 2. Dayalekto
Ano ang Dayalek? Ang Dayalek ay varayting batay sa lugar, panahon, at katayuan sa buhay. Unang wikang kinamulatan at ugat ng komunikasyon sa tahanan, pamayanan at lalawigan.
Tatlong Uri ng Dayalek 1.) Dayalek na Heograpiko/Dialectal Variation
Batay sa espasyo. Tumutukoy sa distribusyon ng ilang mga salita, aksent, pagbigkas ng wika sa loob ng isang language area katulad ng wikang Tagalog sa Bulacan, Nueva Ecija, Rizal, Batangas, Laguna at Quezon.

2.) Dayalek na Temporal/Discrete Dialect
Batay sa panahon. Hiwalay sa ibang mga dayalek dulot ng heograpikong lokasyon at pagiging distinct na dayale.

3.) Dayalek na Sosyal/Social Dialect
Batay sa katayuan sa buhay. Naiiba sa heograpikal na dayalek dahil ito ang sinasalita ng iba’t ibang uri sa lipunan. Ang mga taong kabilang sa isang grupo ay may ibang pananalita kumpara sa iba na mula sa ibang uri sa lipunan kahit na sila ay nasa iisang lugar.
Varyasyon sa DAYALEK a.) Tunog o Punto b.) Pagkakaiba ng salita c.) Paraan ng pagsasalita

3. Rejister o Jargon
Ano ang Rejister o Jargon? Ang Rejister o Jargon ay ang tawag sa mga salita/wikang nabubuo ng mga grupong profesyunal o sosyal bunga ng okupasyon o trabaho o kaya’y gawain ng isang grupo.

Tatlong Dimensyon batay sa Rejister 1.) Paksa ng pinag-uusapan (field of discourse)- Layunin paksa ng komunikasyon. Batay sa larangan na tinatalakay at sa panahon. 2.) Paraan o paano nag-uusap (mode of discourse)- Paraan ng paghahatid. pasalita o pasulat pagtalima sa mga panunturan dapat sundin batay sa uri ng piniling paraan ng pag-uusap. 3.) Tono ng kausap o tagapakinig (tenor of discourse)- Naaayon ang wika sa sino ang nag-uusap.
Varyasyon sa REJISTER o JARGON a.) Ispesipikong salitang ginamit ayon sahinihingi ng sitwasyon o pagkakataon

Idyolek
Ano ang Idyolek? Ang idyolek ay ang varayti ng wikang kaugnay sa personal na kakanyahan ng tagapag salita. Varayti ng wika