DỮ LIỆU ĐỂ BÁN
I.Tóm tắt tình huống:
Trong những năm trở lại đây, ngày càng có nhiều công ty mở rộng mô hình kinh doanh buôn bán dữ liệu. Tất cả dữ liệu về người đóng góp từ thiện, danh sách sinh viên cao đẳng và đại học, bản ghi âm các cuộc điện thoại hợp pháp, số thẻ tín dụng, v.v… đều có thể được mua bán một cách dễ dàng và thuận tiện. Điều đáng nói là những hoạt động kinh doanh này đều được pháp luật cho phép.
Ví dụ điển hình cho hình thức kinh doanh này là công ty ChoicePoint. Đây là một trong những công ty môi giới dữ liệu lớn nhất nước Mỹ với hơn 5.000 nhân viên, phục vụ tất cả các đối tượng khách hàng từ doanh nghiệp cho tới cơ quan nhà nước và chính phủ địa phương. Thông qua mạng lưới các nhà thầu rộng khắp (thu thập thông tin từ các báo cáo tài chính công khai, từ công ty dịch vụ tài chính, danh bạ điện thoại và các mẫu form cho vay vốn), ChoicePoint đã xây dựng được kho dữ liệu cá nhân rất lớn. Các nhà thầu sử dụng cả cơ quan cảnh sát, trường học, cơ quan quản lý phương tiện giao thông và tòa án địa phương để thu thập thông tin. Tất cả thông tin này đều công khai và hợp pháp.
Tuy nhiên, mặt trái của những cơ sở dữ liệu lớn do ChoicePoint và các môi giới dữ liệu khác quản lý là chúng có khả năng đe dọa sự riêng tư cá nhân và sự ổn định xã hội. Đầu năm 2005, làn sóng chỉ trích ChoicePoint dâng cao sau khi công ty này bán dữ liệu 145.000 khách hàng cho giới tội phạm hoạt động dưới danh nghĩa kinh doanh hợp pháp.
Hiện California, New York và 22 bang khác đã thông qua điều luật yêu cầu các công ty phải thông báo cho khách hàng khi nào dữ liệu cá nhân của họ bị tiếp cận và hơn 10 dự luật về an ninh dữ liệu được đưa ra thảo luận tại Quốc hội Mỹ. Các nhà đấu tranh cho quyền riêng tư cá nhân hy vọng sẽ có một đạo luật liên bang áp dụng cho tất cả các hoạt động bảo vệ riêng tư cá nhân. II. Trả lời câu hỏi:

Câu 1: Công ty môi giới dữ liệu có vi phạm quyền riêng tư cá nhân của người khác không khi họ thu thập và bán những dữ liệu đó? Giải thích câu trả lời của bạn.
Internet là một công cụ tuyệt vời đang được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Nó có tiềm năng để thay đổi cách con người sinh sống và làm việc. Chỉ bằng một vài cú kích chuột, con người có thể cập nhật những thông tin nóng hổi nhất, tìm kiếm thông tin, mua bán hàng hóa và dịch vụ, cũng như trao đổi, giao dịch với mọi người trên toàn thế giới. Ngoài ra, Internet cũng cho phép các công ty môi giới thông tin thu thập một lượng lớn thông tin một cách dễ dàng và ít tốn kém.
Những tiến bộ vượt bậc trên lĩnh vực công nghệ thông tin đã giúp khả năng tập hợp, chia sẻ những thông tin chi tiết về con người trở nên thuận tiện và rẻ hơn bao giờ hết. Điều này rất tốt cho xã hội nói chung và cho người tiêu dùng nói riêng. Ví dụ, nó giúp việc thực thi luật pháp trong truy bắt tội phạm trở nên dễ hơn; hỗ trợ các ngân hàng chống lại sự lừa đảo hiệu quả hơn; giúp cho người tiêu dùng hiểu biết về những sản phẩm và dịch vụ mới nhanh chóng hơn và nhờ đó cho phép họ ra quyết định mua hàng tốt hơn. Mặt khác, khi thông tin cá nhân trở nên dễ truy cập hơn, mỗi người trong chúng ta – các công ty, các hiệp hội, cơ quan chính phủ và người tiêu dùng – buộc phải thận trọng để bảo vệ chính mình nhằm chống lại sự lạm dụng những thông tin đó.
Theo Điều 17 Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR), quyền được bảo vệ đời tư được quy định như sau: “Việc thu thập và lưu giữ các thông tin cá nhân trong máy tính, các ngân hàng dữ liệu và các thiết bị khác, cho dù là bởi các quan chức nhà nước hay các thể nhân, pháp nhân khác, đều phải được quy định trong pháp luật. Nhà nước phải có những biện pháp hiệu quả để bảo đảm rằng những thông tin cá nhân đó không rơi vào tay những người không được pháp luật cho phép và không bị sử dụng vào các mục đích trái với Công ước. Để bảo đảm bảo vệ đời tư một cách hiệu quả, mỗi cá nhân cần có quyền được biết liệu thông tin cá nhân của mình có bị thu thập, lưu giữ bởi chủ thể nào không và nếu có, thì ở đâu, nhằm mục đích gì, chủ thể quản lý thông tin cá nhân của mình là ai? Thêm vào đó, mỗi cá nhân cũng cần có quyền yêu cầu sửa chữa hoặc xóa bỏ thông tin cá nhân của mình nếu thông tin đang được lưu trữ không chính xác, hoặc bị thu thập hay lưu trữ một cách trái pháp luật.” [1]
Internet cho phép thu thập thông tin một cách hiệu quả và ít tốn kém mà không hề có sự đồng ý của người tiêu dùng. Nó có thể theo dõi người tiêu dùng theo những cách độc đáo dù người tiêu dùng có nhận thức được nó hay không. Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) đã tiến hành một nghiên cứu tháng 3 năm 1999 [2]. Nó phát hiện ra rằng 92,8% các trang web đã thu thập ít nhất một loại xác định thông tin (tên, địa chỉ e-mail, địa chỉ bưu điện), trong khi 56,8 % thu thập ít nhất một loại thông tin nhân khẩu học (giới tính và sở thích). Các giá trị bằng tiền của thông tin này giải thích tại sao rất nhiều các trang web thu thập thông tin cá nhân, rồi bán lại cho các bên thứ ba. Điều này làm gia tăng lo ngại của người tiêu dùng về quyền riêng tư của họ. Người tiêu dùng băn khoăn về sự an toàn của thông tin cá nhân và lo sợ rằng nó có thể được sử dụng sai mục đích.
Có thể thấy rằng, xét trên phương diện đạo đức, các công ty môi giới dữ liệu đã vi phạm nghiêm trọng quyển riêng tư cá nhân khi họ thu thập và bán các dữ liệu mà không hề có sự cho phép của người sử dụng hoặc sử dụng thông tin đó một cách sai lệch gây bất lợi cho người sử dụng.
Mặc dù đã có một số luật được ban hành nhằm bảo vệ quyền quyền riêng tư của người sử dụng Internet như đạo luật về quyền riêng tư ban hành năm 1974 nhưng đạo luật đó chỉ áp dụng cho các hành động của các cơ quan chính phủ liên bang. Hơn nữa, khi các trang web đưa ra yêu cầu kê khai những thông tin cá nhân có liên quan, nếu người sử dụng kiên quyết cung cấp các thông tin cá nhân và sử dụng trang web của mình, điều đó có nghĩa người sử dụng đã “thỏa hiệp” ngầm với các công ty này để họ có quyền thu thập các thông tin cá nhân. Do đó, xét trên phương diện pháp lý, các công ty môi giới dữ liệu vẫn có thể hoạt động an toàn mà không gặp bất cứ một rắc rối gì với pháp luật. Và nếu bất cứ một trang web nào muốn thu thập thông tin về thói quen lướt mạng của người sử dụng và bán nó cho những công ty khác, thì chẳng có gì có thể ngăn họ lại.
Luật riêng tư cá nhân có thể tạo rào cản vô hình đối với thương mại điện tử. Tuy nhiên việc lừa dối khách hàng cũng không hề có lợi cho kinh doanh, nếu khách hàng nhận thấy một điều gì đó đã bất ngờ xảy ra với thông tin của họ. Một doanh nghiệp thực thi và luôn tuân thủ với các chính sách về quyền riêng tư sẽ xây dựng được cả sự tin tưởng và trung thành với hàng triệu người tiêu dùng. Vì vậy, để thúc đẩy sự phát triển của thương mại điện tử, tôn trọng tính riêng tư cá nhân của người tiêu dùng là một điều cần thiết. Bên cạnh đó, để bảo vệ quyền riêng tư cá nhân, bản thân người sử dụng Internet cũng nên cũng có nhận thức và nhưng lựa chọn khôn ngoan trước mỗi lần kích chuột vào một đường link nào đó.