Wikang Filipino bilang puhunan?
Ni: Danny Arao
Ingles para sa matalino, Filipino para sa bobo.

Pasensiya na po sa elitistang diskurso. Pero ganito na ang pagtingin ng isang pamahalaang pilit na itinutulak ang wikang Ingles bilang midyum ng pagtuturo sa mga paaralan. Sa panahon daw kasi ng globalisasyon, magiging susi raw ito ng pag-unlad ng Pilipinas. Kung marunong ka raw mag-Ingles, lahat ng oportunidad ay mapapasaiyo.

Anong klaseng oportunidad naman ang naghihintay sa iyo? Basta’t kaya mong gayahin ang accent ng mga Amerikano, puwedeng-puwede kang makapasok sa call center na mataas ang suweldo. Kung mangingibang-bansa ka naman, mas madali kang makukuha sa anumang trabahong kaya mong gawin dahil alam mo ang wika ng pinakamakapangyarihang bansa sa buong daigdig. Hindi bale nang magkaroon ng reputasyon ang Pilipino bilang dakilang domestic helper o caregiver. Ang mahalaga sa gobyerno’y siguraduhing matuto tayong mag-Ingles para makalabas ng bansa at makapagpadala ng dolyar. Lubhang kailangan ang huli para maisalba ang ating ekonomiya.

Kaya huwag ka nang magulat kung umabot na sa 8,726,520 ang bilang ng mga Pilipinong nasa ibang bansa, ayon sa datos ng Commission on Filipinos Overseas noong Disyembre 2007. At kung interesado kang malaman kung saan may pinakamaraming Pilipino, ito ay walang iba kundi sa Estados Unidos (EU). Alam mo bang may 2,802,586 na Pilipinong nasa EU, at 90 porsiyento sa kanila ay permanente nang naninirahan doon?

May mahalagang papel ang wikang Ingles sa ekonomiyang outward-looking, export-oriented at foreign investment-led tulad ng Pilipinas. Ang anumang pangkaunlarang plano ng gobyerno’y depende sa kung anong mabenta sa pandaigdigang pamilihan, hindi sa kung ano ang lokal na pangangailangan. Layunin din ng pamahalaang maengganyo ang mga dayuhang mamumuhunan (foreign investor), kaya nga gusto ng mga katulad ni House Speaker Prospero Nograles na baguhin ang Saligang Batas para hayaang magmay-ari ng lupa ang mga dayuhan. Pansinin ding ang iba’t ibang polisiyang nakatutok sa liberalisasyon, deregulasyon at pribatisasyon ay naaayon sa pagtrato sa mga dayuhan hindi bilang bisita kundi mistulang may-ari ng bansa. Biro nga ng iba, tila kulang na lang ay bigyan ng karapatang bumoto ang mga dayuhan!

Susing bahagi ng anumang programang pangkaunlaran ang komunikasyon, at mapapansing mas binibigyang-diin sa kasalukuyan ang pakikipagtalastasan sa mga dayuhan kaysa mga kababayan. Kung hindi raw kasi gagawin ito, mawawalan tayo ng oportunidad na makuha ang minimithing dolyar.

Totoong tagasalba ng ekonomiya ang overseas Filipino workers (OFWs). Kung noong 1998 ay malaki na ang $7.37 bilyong ipinadala nila sa Pilipinas, aba’y nagkaroon ng 123 porsiyentong paglago ito nang umabot sa $16.43 bilyon noong 2008, ayon sa datos ng Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP). Lalong kinakailangan ngayon ang maramihang pagpapadala ng mga Pilipino sa ibang bansa. Lumiliit na kasi ang dayuhang pamumuhunan dahil sa pandaigdigang krisis pampinansiya. Noong 2008, batay pa rin sa datos ng BSP, ang portfolio investments ay nagtala ng depisitong $3.58 bilyon dahil mas maraming inilabas kaysa ipinasok na dolyar ang mga dayuhan. Kahit na ang net foreign direct investments ay umabot sa $1.35 bilyon noong 2008, maliit ito kumpara sa $1.95 bilyong naitala noong 2007.

Kaya huwag ka nang magulat kung sa kasalukuyan ay mas binibigyang-pansin ang pagpapahusay sa kakayahan sa wikang Ingles (English proficiency) kaysa wikang Filipino. Kung tutuusin nga, hindi na pinapansin kung nagkakaroon na ng kahinaan ang maraming kabataan sa paggamit ng sariling wika.

Hindi bale nang tuluyang makalimutan ang wikang Filipino basta’t nakakayang makipagdiskurso sa wikang Ingles. At ano naman ang laman ng diskurso? Muli, hindi bale nang mababaw ang pagsusuri basta’t ”tunog Amerikano” ang paraan ng pakikipagtalastasan. Sa madaling salita, gamitin natin ang wikang Ingles kahit walang sustansiya basta’t maganda ang porma!

Ganito na po ang pamantayan ng mga nasa kapangyarihan, at sa ganitong konteksto din natin dapat suriin ang kawalan ng interes ni Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo na pahusayin ang kanyang paggamit sa wikang Filipino.

Para sa katulad kong ginagamit ang wikang Filipino at Ingles sa pagsusulat at pagtuturo, wala po akong intensiyong pagbanggain ang dalawa. Pero tratuhin po sana natin ang Ingles bilang ikalawang wika lamang, isang klase ng wikang maaari namang matutuhan basta’t una muna nating palakasin ay ang sariling wika.

Oo, posible namang maging lingua franca sa Pilipinas ang wikang Ingles, tulad ng kaso sa mga bansang Australia at Canada. Pero kailangang tandaang ang anumang pagtanggap sa dayuhang wika ay may epekto sa pambansang identidad. Matindi ang epekto ng pananakop ng mga dayuhan (lalo na ng mga Amerikano) sa ating mentalidad, at makakaasa tayo ng lalo pang pagpapalakas ng kolonyal na oryentasyon ng ating kultura. Sa larangan naman ng ekonomiya, lalong magkakaroon ng susing papel ang mga dayuhan, lalo na ang mga Amerikano, kahit na nangangahulugan ito ng dominasyon sa lokal na pamilihan.

Isipin mo na lang: Kung ang wikang Ingles ay magiging lingua franca sa pamamagitan ng pagsasabatas ng pagtuturo nito’t paggamit sa lahat ng porma ng opisyal na komunikasyon, wala nang dahilan para sa mga mamamayang pag-aralan ang wikang Filipino na pangunahing salik sa pagpapalaganap ng ating kinagisnang kultura. Kung sabagay, ang malinaw na perspektiba ng mga nasa kapangyarihan ay paglingkuran ang dayuhan, kaya hindi nila kinikilalang problema ang unti-unti nang pagkamatay ng ating kultura.

Kailan magiging puhunan sa pag-unlad ang wikang Filipino? Para mo na ring tinanong kung kailan ba magkakaroon ng makabuluhang pagbabago, na dapat simulan sa pagpapatalsik sa Pangulong hindi sanay gumamit ng wikang Filipino.

Para makipag-ugnayan sa awtor, pumunta sa www.dannyarao.com.

ANG WIKANG FILIPINO SA MEDIA NGAYON
Nicanor G. Tiongson

Ngayong umaga ay nais kong magbigay ng ilang kurokuro tungkol sa kalagayan ng wikang Filipino sa ating media ngayon , partikular sa print media, radyo, telebisyonat pelikula. Tatlo ang pangunahing obserbasyon na tatalakayin ko. A. FILIPINO NA ANG PANGUNAHING WIKA NG MEDIA NGAYON Ang wikang Filipino ang de facto na lingua franca at pangunahing wika ng komunikasyon sa halos lahat ng media ngayon. Sa print media, maaaring ang pangunahing mga broadsheets ay nasa Ingles pa rin, pero ang halos lahat ng mga tabloid, na mas marami at mas laganap sa karaniwang mambabasa, ay nasa Filipino. Sa mga tabloid na tulad ng Tempo, Ngayon, Balita, Tonite, Abante at iba pa makikita ang pruweba na iba nang talaga ang Filipino sa Tagalog, at ang Filipino ang higit na nauunawaan at ginagamit ng karaniwang tao sa kalye, mula estudyante at propesyunal hanggang driver at tindera sa palengke. Sa mga tabloidna ito, maluwag ang paggamit sa wika at sensationalism ang nananaig na katangian, lalo na sa mga headlines.Halos lahat ng mga talk shows sa radyo sa NCR, maging ito ay tungkol sa showbiz, kalusugan, relihiyon, batas, at balita, ay nasa Filipino at ang mga ito’y nakararating sa mga rehiyon. May mga galamay na estasyon na ang Maynila sa mga probinsiya na may mga programang gumagamit ng rehiyonal na wika, peroFilipino pa rin ang gamit ng mga regional correspondents kapag nakikipag-ugnayan sila sa mga programa sa Kamaynilaan. Kapag nag-iinterbyu ang mga correspondents sa iba’t ibang rehiyon, karaniwang Filipino ang ginagamit ng mga iniinterbyu, kasama na ang mga Abu Sayaf. Kung ang gamit ng iniinterbyu ay rehiyunal na wika, nilalagyan ito ng salin sa Filipino, na maaring dubbed osubtitled.Filipino na rin ang pangunahing wika sa mga programa sa TV sa NCR sa variety shows, talk shows, sitcoms, telenovela at drama, reality shows, at maski na sa mga documentaries, news and public affairs programs. Ang mga ito’y nakararating sa iba’t ibang sulok ng bansa, at ngayon sa pamamagitan ng satellite sa mga bansa sa mundo na maraming Pilipinong immigrant o overseas worker. Dahil sa Filipinodiaspora, kinailangang maging global ang wikang Filipino, lalo na at ang tunog nito at kaakibat na kultura ang hinahanap-hanap ng mga homesick na pinoy na nangingibambansa.Sa pelikula, Filipino ang tanging ginagamit ng mainstream o studio-producedfilms, tulad ng ginagawa ng Star Cinema, Regal, Viva at iba pang commercial studios. At ito’ y dahil ang masang manonood na pinupuntirya ng kanilang investment ay wikang Filipino ang naiintindihan at ginagamit. Dahil ang karamihan sa mga manonood ay nasa urban centers tulad ng NCR, mapapansinang pagnanais ng mga pelikulang ito na magmukhang urbanisado at sopistikado.Kaya Ingles ang madalas na gamiting titulo at ang kanilang dialogo ay, madalaskaysa hindi, gumagamit ng taglish.

Wika ng Telebisyon:

Epekto at Kahalagahan sa Wikang Filipino Nitong dumaan na mga taon, kapansin-pansin na tila ba’y araw araw at tuloy tuloy na ang pag-ulad ng teknolohiya sa buong mundo. Bilang bahagi ng lumalago at lumalawak na InformationTechnology, kaliwa't kaann ang paglabas ng mga produkto tulad ng
Samsung Galaxy Tablet at iPod ng Apple.
Sa kasalukuyan, ito na ang mga kagamitang unti-unting pumapalit sa tradisyunal namga kompyuter na may keyboard, monitor, CPU at mouse. Sa kabila ng lahat ng pagbabagong ito,hindi pa rin nito tuluyang mapapalitan ang telebisyon bilang isang pangunahing paraan ngtelekominikasyon.Unang nakilala sa bansa noong 1953 si James Lidenberg sa taguring 'Ama ng Telebisyon saPilipinas.' Siya ang nanguna sa pagtayo ng kauna-unahang istasyon ng telebisyon sa Pilipinas.Abril 1953 nang magsimula ang ABS-CBN bunsod ng pagsisimula ng Chronicle BroadcastingCompany ng magkapatid na sina Eugenio at Fernando Lopez. Bagaman pansamantalangnapasailalim sa kontol ng pamilyang Marcos noong kapanahunan ng Batas Militar, nagawa nitongmuling makalaya matapos ang diktaturya. Simula ng paglaya nito’y patuloy na itong umunladnang umunlad.Sa kasalukuyan, mayroong tatlong pangunahing channel ng telebisyon sa Pilipinas: ABS-CBN, GMA at TV 5. Ang paglawak ng tema ng mga palabas sa telebisyon ay iniaayon ng mganasabing kumpanya batay sa ninanais at tingin nila ay kailangan ng mga manunuod. Ilan dito ay News and Public Affairs, Sitcom, Reality, Drama Series, Foreign, Talk at Variety Shows. Dahil angmga ito ay pawang tugon ng mga istasyon sa hiling ng kanilang mga viewers, ang pagigingmalapit nito sa madla ay tila ba isang epekto nito. Hindi kataka-takang nagawa nitongmaipluwensiyahan ang paraan ng pamumuhay ng masa, lalo na ang wika. Mababakas ito sa pang-araw-araw nating pakikipag-ugnayan sa ating kapwa.

ANG INTELEKTWALISASYON NG WIKANG FILIPINO Christian George C. Francisco
Kagawaran ng Filipino at Panitikan ccfrancisco@mail.dasma.dlsu.edu.ph Layunin ng papel na ito na ipakita ang proseso ng pagpaplanong pangwika, paraan ng pag-iistandardays, pagmomodernays, mga salik sa pag-iintelektwalays ng wika gayundin ang gamit ng wikang Filipino sa edukasyong Pilipino sa kasalukuyang panahon. Ayon kay Constantino (1996), ang wika ang siyang pangunahing instrumento ng komunikasyong panlipunan. Bilang instrumento, maaaring matamo sa pamamagitan nito ang mga instrumental at sentimental na pangangailangan ng tao. Ang wika ay behikulo para makisangkot at makibahagi ang tao sa mga gawain ng lipunan upang matamo ang mga pangangailangang ito. Samakatuwid, ang pahayag na ito ni Constantino ay nagpapatunay lamang na napakahalaga ng papel na ginagampanan ng wika sa pang-araw-araw na buhay ng tao. Gamit ang wika, nagagawa ng tao na masatisfay ang kanyang mga pangangailangan maging ito man ay pansosyal o pampersonal. Nagiging instrumento ang wika upang makisangkot ang tao sa mga nangyayari sa kanyang paligid. Dahil dito, mahalaga para sa isang tao na maging maalam siya sa kanyang wikang ginagamit upang ito ay magamit niya sa paraang tiyak at planado. Para sa mga taong aral sa wika, hindi na bago ang katawagang pagpaplanong pangwika o language planning. Sa larangang ito, tinatanaw ang mga maaaring pagpiliang wika mula sa isang komunidad para gawing estandardisado. Sentro rin ng pag-aaral ng PP ang konsyus na paggamit ng isang wika sa isang lipunan, kung saan, ito ay kinapapalooban ng pagkalap ng mga datos o informasyon upang bumuo ng desisyon kaugnay sa kung anong wika ang pinakaangkop na gagamitin sa isang lipunan (Eastman, 1982). Ang PP ay binubuo rin ng dalawang mahalagang meyjor komponent. Sa komponent na ito mahihinuha natin ang mga konkretong batayan sa maayos na pagpili ng isang wikang sasailalim sa estandardisasyon. Una, ang patakarang dapat sundin; ikalawa, pagpili ng wika kaugnay sa napagkasunduang patakaran. Ang una ay binubuo ng apat na mahahalagang salik. Ang mga ito ay ang sumusunod: FORMULASYON – Ito ang yugto ng deliberasyon at/o pagdedesisyon kaugnay sa wikang pipiliin. Mahalagang isaalang-alang dito ang layunin ng mga gagamit nito.
KODIFIKASYON – Ito ang yugto kung saan nagkakaroon ng teknikal na preparasyon ang mga language academies ng napagkasunduang patakaran. Mahalaga namang tingnan dito ang pananaw, paniniwala, saloobin ng kapwa magpapatupad at tatanggap ng napagkasunduang patakaran.
ELABORASYON – Ito ay pinaiiral ng ahensyang pangwika na kung saan inihahanda na ang mga materyal na kakailanganin sa pagpapalawak ng gamit ng piniling wika.
IMPLEMENTASYON – Ito naman ang yugto ng pagtanaw sa epekto ng plinanong pagbabago sa wikang pinili.

*Sir yung dalawa po naming na RRL is “set on private na po” yun sabi sa scribd sir. Ung number 1 and 4 na RRL po namin yun.