Norma prawna a przepis prawny
Monika Kalina-Nowaczyk

• art. 10 §1 k.k. Na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat. • art. 37 k.k. Kara pozbawienia wolności (...) trwa najkrócej miesiąc, najdłuŜej 15 lat; wymierza się ją w miesiącach i latach. • art. 148 §1 k.k. Kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności (…) od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze doŜywotniego pozbawienia wolności.

1

schematy: opracowanie własne MKN

• W trosce o byt i przyszłość naszej Ojczyzny, odzyskawszy w 1989 roku moŜliwość suwerennego i demokratycznego stanowienia o Jej losie, my, Naród Polski - wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, zarówno wierzący w Boga będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna, jak i nie podzielający tej wiary, a te uniwersalne wartości wywodzący z innych źródeł, równi w prawach i w powinnościach wobec dobra wspólnego - Polski, wdzięczni naszym przodkom za ich pracę, za walkę o niepodległość okupioną ogromnymi ofiarami, za kulturę zakorzenioną w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu i ogólnoludzkich wartościach,(...) ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej jako prawa podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot. (...) • (Źródło: Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z 02.04.1997 r.)

2

Ustawa – kodeks pracy Dział ósmy Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem

Art. 176. Nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciąŜliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wykaz tych prac.

Rozporządzenie Rady Ministrów w spr. wykazu prac szczególnie uciąŜliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet
§1… §2 … Załącznik Wykaz prac….

Norma prawna
Podstawo Definicja -wa część Uporządkowanie reguła postępowania ( *)

Przepis prawny jednostka redakcyjna (Art., ust., §, pkt, ppkt )

prawa (w znacz. przedmiotowym)

ustawy lub innego aktu prawnego (m.in. rozporządzenia)

System prawa: Systematyka aktu: gałęzie prawa (karne, księgi, tytuły, działy, adm., cywilne) rozdziały

normy trzeba „odkodować” z przepisów
(wykładnia!)

3

• Art. 415 k.c. Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę zobowiązany jest do jej naprawienia. • Art. 422 k.c. Za szkodę odpowiedzialny jest nie tylko ten, kto ją bezpośrednio wyrządził, lecz takŜe ten, kto inną osobę do wyrządzenia szkody nakłonił albo był jej pomocny, jak równieŜ ten, kto świadomie skorzystał z wyrządzonej drugiemu szkody. • Art. 423 k.c. Kto działa w obronie koniecznej, odpierając bezpośredni i bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro własne lub innej osoby, ten nie jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzona napastnikowi.

Przepis prawny
• Definicja: elementarna część/jednostka redakcyjna ustawy lub innego aktu prn. (normatywnego) • Przykłady • Szczególne rodzaje przepisów • Uporządkowanie przepisów (≠ przepis), cel? • ZaleŜności: normy prawne-przepisy prawne

4

Prawo (przedmiotowe) jako zbiór norm. Norma prawna
Monika Kalina-Nowaczyk

Prawo (w znaczeniu przedmiotowym)
Definicja: zbiór norm wydanych lub usankcjonowanych przez zagwarantowanych przymusem

5

Prawo a moralność

Opracowanie własne na podst. W.Siuda, Elementy prawa dla ekonimistów, P-ń 2007, s.9-12

Prawo
System prawa

Gałąź prawa

Instytucja prawna

6

Norma prawna
Definicja
wynikająca z przepisów prawa! reguła postępowania wydana lub usankcjonowana przez zagwarantowana przymusem państwowym

Prawo zbiór norm wydanych/ usankcjonow. zagwarant. przym.

Cechy: generalna abstrakcyjna

Budowa: hipoteza –

dyspozycja – sankcja

„ Art. 7092 k.c. Umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem niewaŜności.”

Umowę leasingu nakazuje się zawrzeć w formie pisemnej pod sankcją niewaŜności.

hipoteza – dyspozycja – sankcja

7

Rodzaje norm prawnych
Rodzaj norm Schemat
Z woli ich zastosowowanie… Bezwzględnie obowiązujące
(imperatywne)

Względnie obowiązujące
(dyspozytywne)

Semiimperatywne

Gałąź prawa

8