Inleiding:

We leven in een maatschappij waarin elke dag veranderingen plaatsvinden. Onze maatschappij is voortdurend in beweging en zorgt voor vele vernieuwingen op elk niveau. De snelheid en het onvoorspelbare wat de snelle ontwikkelingen met zich meebrengen maakt het dat organisaties zich voortdurend moeten aanpassen en actief moeten blijven. Daar zijn talloze processen die moeten plaatsvinden om hun doel ultiem te bereiken. De vernieuwingen en ontwikkelingen zorgen ervoor dat de maatschappij steeds complexer wordt en daar krijgen organisaties en bedrijven ook automatisch mee te maken. Elke organisatie ontwikkeld hun eigen karakteristieken om zich staande te houden in de chaos van het alledaags leven. Mensen vormen de organisatie, en als je het hebt over organisaties heb je het dus eigenlijk over mensen. Dat maakt organisaties zo interessant. Omdat het over mensen gaat die allemaal met elkaar verbonden zijn en met z'n allen een bepaalt streven hebben en een doel willen realiseren. Je zou daarom ook wel kunnen spreken over een organisatiecultuur. Want waar mensen zijn is cultuur.
De cultuur kan voor een groot deel bepalen hoe mensen zich voelen binnen de organisatie. Enerzijds kunnen ze zich heel comfortabel voelen maar het kan ook heel onbehaaglijk voelen.
Er zijn vele factoren die inspelen op de organisatiecultuur. Die factoren kunnen van binnen de organisatie komen, maar ook van buiten af. Sommige factoren zijn moeilijker te controleren dan andere. Zo heeft de economische crisis ook invloed op organisaties en hun cultuur. Bij de crisis moeten er veel bezuinigingen worden gemaakt en in sommige organisaties moet behoorlijk gesneden worden. Te verwachten is dat er een cultuuromslag nodig is om de organisatie draaiende te houden. Een sector waar wat nu actueel is met het onderwerp bezuinigingen is de ontwikkelingssamenwerking-sector. Door de economische crisis staat het nieuwe kabinet voor scherpe keuzes en moeten ze gaan snijden in hun budget. Dit ten nadele van de ontwikkelingssamenwerking-sector. Het kabinet gaat snijden in de subsidies voor deze sector. Omdat we hier te maken hebben met veel non-profit organisaties waarbij het doel niet gericht is op winst is het moeilijker om de organisaties te onderhouden. Veel van deze organisaties zijn afhankelijk van subsidies van de overheid om hun doel te realiseren. Mijn verwachtingen zijn dat de ontwikkelingsorganisaties zich moeten aanpassen door deze maatregelen. En hier komt veel bij kijken. Door de veranderingen zullen vele mensen zich aan moeten passen. En mijn verwachting is dat hierdoor de organisatiecultuur ook gaat veranderen. Dat is ook de vraag waar ik me met deze paper wil bezig houden. Gaat door de bezuinigingen van de overheid, de organisatiecultuur veranderen?
Om deze vraag te beantwoorden heb ik als casus een non-profit organisatie gekozen die gericht is op ontwikkelingssamenwerking om te onderzoeken. Mijn hypothese is dat hun organisatiecultuur gaat veranderen door de bezuinigingen. Aan de hand van bestaande literatuur wil ik graag een theorie ontwikkelen over de organisatie.

Begrip: organisatiecultuur

Organisatiecultuur is een breed begrip. En wordt door vele wetenschappers onderzocht. Omdat ieder zijn eigen visie heeft op cultuur is het belangrijk te weten wat voor betekenis je eraan geeft. Wanneer je organisatiecultuur gaat opzoeken in wikipedia krijg je de beschrijving: 'Organisatiecultuur: is de gemeenschappelijke verzameling normen, waarden en gedragsuitingen al dan niet gedeeld door de organisatieleden; de 'sociale lijm' die de leden aan de organisatie bindt.'
Cultuur binnen de organisatie heeft dus te maken met gemeenschappelijke normen en waarden en gedragsuitingen. Maar er zijn meerdere perspectieven van organisatie cultuur, zo spreekt Herkovits over cultuur als: 'the way of life, van een groep mensen. De manier waarop zij zich gedragen in hun cultuur'. Hier wordt gesproken over de manier van leven van een groep mensen. Een andere benadering is 'Het geheel van gewoontes, instituten,symbolen,voorstellingen en waarden van een groep' (Kloos 1976). Als je deze betekenissen met elkaar gaat vergelijken, komt het sterk naar voren dat cultuur door mensen bepaalt wordt. Cultuur wordt door mensen ontwikkeld en is dus niet aangeboren, maar wordt aangeleerd. Het bind mensen en een gezamenlijke cultuur kent dus gemeenschappelijke gewoontes, normen en waarden, symbolen, gedragsuitingen,instituten en voorstellingen. Cultuur binnen een organisatie kan zich in verschillende manieren uiten. Je hebt bijvoorbeeld uiterlijkheden. Denk hierbij aan bijvoorbeeld aan uniformen. Maar ook uit de cultuur zich in diepgevoelde waarden. Cultuur is niet onmiddellijk zichtbaar, noch direct benvloedbaar. Een cultuur heeft een stabiel karakter en is duurzaam.

De bezuinigingen

De ontwikkelingssamenwerking-sector krijgt te maken met forse bezuiniging. De kern van de kabinetsplannen voor de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking is dat er minder landen worden geholpen. Er moet meer focus komen voor die landen en er moet een forse ombuiging worden gemaakt om de nieuwe kabinetsplannen te realiseren. Het nieuwe beleid zal zich gaan richten op die gebieden waar Nederland internationaal verschil kan maken en waar het nationaal belang ook wordt gediend. Het budget dat voor de ontwikkelingssamenwerking bestemd is wordt in dit komende jaar met 400 miljoen euro gekort. En daarnaast is het kabinet van plan de bezuinigingen te laten oplopen tot 810 miljoen in 2015. Door het budget van 0.7% BNP aan te houden houdt Nederland zijn plaats nog wel in de kopgroep van donorlanden en worden ge internationale afspraken gehandhaafd. De thema's waar het kabinet voor gekozen heeft om zich op te gaan focussen zijn: water, veiligheid, voedselzekerheid, rechtsorde in fragiele staten, seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. De rode draad door deze thema's is de economische ontwikkeling en het bevorderen van ondernemerschap. Om deze thema's te behandelen wil het kabinet gebruik maken van de kennis en kunde die Nederland te bieden heeft. En daarbij wil het kabinet zich inzetten op de samenwerking met het bedrijfsleven om de effectiviteit te vergroten en zo hun doelstellingen te gaan behalen. Verder gaat Nederland samenwerken met minder partnerlanden. Van de 33 partnerlanden zullen er minder dan 16 overblijven. Hiermee zal het Nederlandse ontwikkelingsbeleid effectiever te werk gaan en minder versnipperd zijn. De officile uitwerking van het gehele beleid volgt in de eerste helft van 2011. Wat wel vast staat is dat de financile ruimte voor het bieden van noodhulp niet zal veranderen. Het nieuwe kabinet is vooral gericht op de criteria: meer samenwerking, vernieuwing en professionalisering. Hierop zal ook meer getoetst gaan worden.

HOE WIL HET KABINET EFFECTIEVER HULP GAAN BIEDEN.

Doordat het kabinet het aantal landen dat ontwikkelingshulp krijgt gaat terugbrengen van 33 naar minder dan 16 zal de hulp effectiever worden. De landen die gekozen zullen worden voor de ontwikkelingshulp zullen door de minder versnipperde hulp effectiever geholpen worden. Als je kijkt naar het totaal plaatje zal de hulp blijvend teruggebracht worden van 0.8% naar 0.7% van het bruto nationaal product. Dit houdt in dat een bedrag van 1.9 miljard euro wordt bezuinigt. Deze bezuiniging zal gelijk verdeeld worden over de subsidies van de maatschappelijke hulporganisaties. Donaties worden over de internationale organisaties verdeeld en hulpprogramma's tussen Nederland en ontwikkelingslanden.

HOE WORDT DE ONTWIKKELINGSSAMENWERKING GEMODERNISEERD?

Door de hulp te richten op minder landen en sectoren wil het kabinet het ontwikkelingsbeleid gaan moderniseren. Hierdoor kan het beschikbare geld effectiever ingezet worden. Een punt waar het kabinet wil bevorderen is de economische groei en handel. Het idee hier achter is dat de arme landen zo sneller hun zichzelf kunnen redden.

De casus die ik gekozen heb voor in mijn paper is de non-profit organisatie: ZOA. ZOA staat voor Zuid Oost Azi Dit is het oorspronkelijk werkgebied van ZOA. Tegenwoordig is ZOA in veel meer landen actief en heet de organisatie in zijn geheel: Vluchtelingenzorg ZOA. De missie die ZOA ondersteunt is mensen te helpen die lijden als gevolg van een gewapend conflict of een natuurramp, en hun leven opnieuw op te bouwen. ZOA doet beroep op de achterban en partners in de landen waar ze actief zijn. Zo worden hun betrokken om hun verantwoordelijkheid te nemen. Door het inzetten van noodhulp en wederopbouw in samenwerking met lokale partners en eigen projecten ondersteund ZOA hun doelgroep, volgens hoge professionele standaarden. ZOA onderscheidt zich van andere organisaties door zich te focussen op de duurzame professionele hulp en die te verbinden aan een christelijke visie. Vanuit deze expertise gecombineerd met de locale aanwezigheid kan ZOA direct inzicht bieden in de voortgang van de projecten en activiteiten in het Zuiden en de problematiek in die de daaromheen liggende gebieden. Wat ZOA ook erg belangrijk vind om zich op te focussen is de bewustwording over de processen achter de problemen die plaatsvinden, zoals armoede en gedwongen migratie. Door gebruik te maken van haar unieke ingang bij met name grote groepen christenen in Nederland kunnen ze daar vanuit het Noorden ook wat aan doen.

ZOA onderscheidt zich van andere organisaties door professionaliteit en focus op duurzame hulp te verbinden met christelijke inspiratie en visie. De ondersteuning door ZOA
Zonder aanzien des persoons: ras, religie of afkomst van de doelgroep spelen geen rol;
Door het inzetten van noodhulp en wederopbouwprogramma?; in samenwerking met lokale partners en/of door middel van eigen projecten;
Met gebruik van financile middelen vanuit de eigen achterban en van institutionele donoren;
Volgens hoge professionele standaarden.
ZOA maakt verschil, ook in Nederland ZOA is de enige Nederlandse, christelijke organisatie die gespecialiseerd is in noodhulp en wederopbouw in (post-)conflictsituaties in ontwikkelingslanden in Azien Afrika (?et Zuiden. Daarmee biedt de organisatie een concrete mogelijkheid aan haar achterban in Nederland om concreet gestalte te geven aan hun betrokkenheid bij de problematiek van vluchtelingen, ontheemden en slachtoffers van rampen. ZOA onderscheidt zich van andere organisaties door professionaliteit en focus op duurzame hulp te verbinden met christelijke inspiratie en visie. Zo vertegenwoordigt ZOA een groeiende achterban die waarde hecht aan deze verbinding.
Vanuit haar expertise en lokale aanwezigheid biedt ZOA direct inzicht in de voortgang van activiteiten en projecten in het Zuiden en van de problematiek daar omheen. Vanuit diezelfde kennis en ervaring werkt ZOA aan bewustwording bij de achterban in Nederland. Bewustwording over de processen achter de problematiek van armoede en gedwongen migratie en over de mogelijkheden om daar vanuit het Noorden wat aan te doen. Daarbij kan ZOA gebruikmaken van haar unieke ingang bij, met name, grote groepen christenen in Nederland. ZOA representeert haar achterban in Nederland ? haar doelgroepen in het Zuiden. Op deze wijze draagt ZOA bij aan de verbinding tussen specifieke groepen in het Zuiden en in het Noorden.