* “Sa patuloy na pakikihamok ng tao sa buhay, taglay nito ang husay sa pangangatwiran. Anumang desisyon na kanyang ginagawa ay may karampatang dahilan (mabuti man o pansariling kapakanan lamang). Nagagawa nating tama ang mali at napaninindigan na tama ang para sa atin ay tama basta maitatak lamang sa isipan ng tao na tayo ang may tamang katwiran.” * Sa usaping pampamilya, hindi dapat na machismo lamang ang mangingibabaw at hindi rin dapat na abusuhin ng babae ang kanyang pagiging babae para lamang masunod ang anumang layaw. Kailangan ang matinding pag-uusap at masinsinang pagtitimbang ng mga katwiran at mapag-aralan ang lahat ng mga punto para sa isang maligayang samahan.

PAGKAKAIBA NG PANGANGATWIRAN SA DEBATE * Malaki ang pagkakaiba ng pangangatwiran sa debate sapagkat bahagi ng pangangatwiran ang debate samantalang ang debate ay hindi bahagi ng pangangatwiran. Pangangatwiran | Debate | * Masining na pagpapaliwanag sa saloobin at paniniwala ng isang indibidwal hinggil sa isyu o paksa. | * Sining na nangungumbinsi sa ibang kasangkot sa komunikasyon na ang panig ng tagapagdala ng mensahe ay tama at nararapat na sang-ayunan. | * Maituturing na linyar na proseso ng komunikasyon ang pangangatwiran sa maraming pagkakataon sapagkat hindi naman ito nangangailangan ng tugon ng tumatanggap ng mensahe at ang mahalaga lamang ay naipaliwanag ng isang indibidwal ang kanyang panig. | * Madalas na paikot na proseso ng komunikasyon ang kasangkot sa debate o pakikipagtalo sapagkat nangangailangan ito ng tugon sa iba pang panig na tumatanggap ng mensahe. |

DAHILAN NG PANGANGATWIRAN 1. Upang mabigyang linaw ang isang mahalagang usapin o isyu. 2. Maipagtanggol ang sarili sa mali o masamang propaganda laban sa kanya. 3. Makapagbahagi ng kanyang kaalaman sa ibang tao. 4. Makapagpahayag ng kanyang saloobin. 5. Mapanatili ang magandang relasyon sa kanyang kapwa.

MGA URI NG PANGANGATWIRAN

1. PANGANGATWIRANG PABUOD (INDUCTIVE REASONING) * Nagsisimula sa maliit na katotohanan tungo sa isang panlahat na simulain o paglalahat ang pangangatwirang pabuod. Nahahati ang pangangatwirang ito sa tatlong bahagi: 1.1. Pangangatwirang gumagamit ng Pagtutulad - inilalahad ditto ang magkatulad na katangian, sinusuri ang katangian, at pinalulutang ang katotohanan. Ang nabubuong paglalahat sa ganitong pangangatwiran ay masasabing pansamantala lamang at maaaring mapasinungalingan. Maaaring maging pareho ang pinaghahambing sa isa lamang katangian subalit magkaiba naman sa ibang katangian.

Halimbawa: Magtayo tayo ng kooperatiba sa ating kolehiyo sapagkat ang kolehiyo sa kabanatuan, sila ay may kooperatiba at malaki ang napapakinabangan.
Ang pagmamatuwid na si Miss dela Cruz ay mabuting guro sapagkat ang ama’t ina niya ay mahusay ring mga guro.

1.2. Pangangatwiran sa pamamagitan ng pag-uugnay ng pangyayari sa sanhi. - Nananalunton ito sa paniniwalang may sanhi kung kaya nagaganap ang isang pangyayari.

Halimbawa: Ang pagmamatuwid na kaya hindi nakapasa sa pagsusulit ang mag-aaral ay sapagkat hindi siya nagbalik-aral.

1.3 Pangangatwiran sa pamamagitan ng mga katibayan at pagpapatunay. - Napapalooban ito ng mga katibayan o ebidensyag higit na magpapatunay o magpapatutuo sa tinutukoy na paksa o kalagayan.

Halimbawa: Ang pagmamatuwid ni Lucio ang salarin sapagkat sa kanya ang nakuhang sapaang tsinelas sa tabi ng bangkay. Kay Lucio rin ang buckle ng sinturong siyang ipinamalo sa namatay na natagpuan sa di-kalayuan sa lugar ng krimen. Si Lucio ay nakagalit ng napatay.

2. PANGANGATWIRANG PASAKLAW (DEDUCTIVE REASONING) * Humahango ng isang pangyayari sa pamamagitan ng pagkakapit ng isang simulang panlalahat ang pangangatwirang pasaklaw. Ang silohismo na siyang tawag sa ganitong pangangatwiran ay bumubuo ng isang pangungunang batayan, isang pangalawang batayan at isang konklusyon. Isang payak na balangkas ng pangangatwiran ang silohismo.
Halimbawa: Ang lahat ng hayop ay nilikha ng Diyos. Ang manok ay isang uri ng hayop kung gayon ang manok ay nilikha ng Diyos.
MGA MUNGKAHI UPANG MAPAUNLAD ANG ISANG ARGUMENTATIBONG PAGSULAT
1. MAGKAROON NG SARILING POSISYON SA ARGUMENTATIBONG PAGSULAT * Madaling mauunawaan ng mga magbabasa nito ang puntos na tinutumbok nito dahil nga sa hindi sabog na paglalahad ng mga ideya. * Inutil ang anumang uri ng sulatin na walang posisyong ipinaglalaban. Walang direksyon ang paglalahad ng mga ideya sapagkat hindi nga alam ng manunulat kung ano ba ang punto ng kanyang isinusulat. Walang tiyak na pokus ang kaalamang matutunan ng mga mag-aaral.
2. ASAHAN ANG MGA SALUNGAT NA PANANAW * Sa paglalahad ng argumentatibong sanaysay, dapat tandaan na hindi mawawala ang salungat na pananaw ng magbabasa. * Dapat gumawa ng paraan na maging makinis ang paglalahad ng argumento upang matugunan ang mga katanungang maaaring ihain ng salungat na pananaw. Maging mapili sa mga salitang gagamitin upang maiwasan ang paghahanap ng butas sa posisyong ipinaglalaban.
3. KILALANIN O ISAALANG-ALANG ANG MGA MAGBABASA NG ISINULAT O ISUSULAT NA SANAYSAY * Dapat isaalang-alang sa pagsulat ng argumentatibong sanaysay ang kakayahang umunawa ng mga taong magbabasa nito.
4. PILIIN ANG MGA MAHAHALAGANG PUNTOS PARA SA ARGUMENTATIBONG SANAYSAY * Marapat lamang na iprograma sa utak ng manunulat ang mahalagang puntos sa kanyang bibigyang diin sa pagsulat nito. Sa ganitong pamamaraan, tiyak na mailalahad niya ang mga mahahalagang argumento na makapagpapatibay sa posisyon na ipinaglalaban ng sanaysay.
5. GAWING MALINAW ANG ORGANISASYON NG SANAYSAY * Malaki ang maitutulong ng maayos na organisasyon ng argumentatibong sanaysay sa layunin ng manunulat na makapagpabatid. * Mahihikayat nito ang mga magbabasa na ipagpatuloy ang kanilang nasimulang gawaing pagbabasa sa kadahilanang malinaw namang nailalahad ng manunulat ang kanyang mga puntos sa sanaysay. * Makatutulong ang paggamit ng balangkas sa wastong organisasyon ng sanaysay (Simula, gitna, wakas).
6. GAWAING LOHIKAL ANG BAWAT PUNTOS NG ARGUMENTASYON * Makatutulong nang malaki sa paglalahad ng lohikal na puntos ng argumentasyon ang paghihiwalay ng emosyon sa isipan ng manunulat. Madalas na nawawalan ng rason ang isang argumento sa tuwing pangingibabawin ng manunulat ang kanyang emosyon kaysa sa katwiran.
7. MAGBIGAY NG MGA BATAYAN NA MAKATUTULONG SA PAGPAPATATAG NG BAWAT ARGUMENTO * Ang paglalagay ng batayang sanggunian ay makatutulong nang malaki upang makumbinsi ang mga mambabasa na wasto nga ang inilalahad ng argumento ng sanaysay. Lalabas na kapani-paniwala ang sulatin kung magkakaganito.
8. HANAPIN ANG ANGKOP NA TONO * Mahalaga na mabigyan ng diin ang tono ng paglalahad bilang suporta sa puntos na ipinaglalaban ng argumento. Dapat lamang na maging tiyak sa tono o himig na gagamitin sa sulatin. Makatutulong ito nang malaki sa mambabasa upang mailagay nila ang sarili sa sitwasyong binabasa.

KARANIWANG PAGKAKAMALI SA ARGUMENTASYON * Tinatawag na “fallacies” ang mga karaniwang pagkakamali sa argumentasyon. Nanggaling ito sa salitang latin na “fallo” na nangangahulugan ng “I decieved” na sa Filipino ay may kahulugan na “ako ay nagkunwari.” Ang “fallacy” ay isang nakalilinlang na argumento na sa unang tingin ay mukhang matuwid subalit ang katotohanan ay hindi naman ito matuwid.
1. MALING PAGLALAHAT (HASTY GENERALIZATION) * Karaniwang pagkakamali sa argumentasyon ang paglalahat nang walang sapat na batayan. Itinuturing nito na ginagawa ng lahat ang ginawa ng kakaunting tao lamang.
Halimbawa: Magiging isang malaking eskandalo na paniwalaan na ang tunay na lalaki ay hindi umiiyak. Malinaw na mali ang paglalahat nito. Dapat nating tandaan na ang lalaki ay tao rin na may nararamdaman. Hindi manhid o likas na walang pakiramdam. Marunong itong umiyak at hindi dapat ihambing sa iilang lalaki na hindi mo nakitang umiyak kailanman.
2. ARGUMENTONG NON SEQUITUR (IT DOES NOT FOLLOW) * Isa sa karaniwang pagkakamali sa argumentatibong sanaysay ay ang pagbibigay ng kongklusyon na walang kaugnayan sa mga naunang argumento. Ang kongklusyon ng manunulat ay hindi nangangahulugang lohikal na resulta ng mga pangyayari.
Halimbawa: Kaaway ng administrasyon ang Unyon
Ang Unyon KAKASA ay isang Unyon
Kongklusyon: Mag-aaklas na ang Unyon
3. PAGMAMAKAAWA (BEGGING THE QUESTION) * Ipinakikita ng manunulat na isang katotohanan ang isang paksa na dapat sana ay patunayan muna o suportahan ng mga argumento.
4. RED HERRING * Naglalatag ng mga walang kaugnayang puntos ang mga manunulat upang iligaw ang atensyon ng mga magbabasa sa pangunahing isyu.
5. ARGUMENTONG AD HOMINEM * Kilala ito bilang “character assassination”. Higit na pinagtutuunan ng pansin ang katauhan o karakter ng taong nagbibigay ng argumento kaysa sa tibay ng argumentong kanyang ipinaglalaban. * Argumento ito ng mga taong hindi alam kung ano at kung paano bibigyan ng katwiran ang sariling argumento kaysa sa nilalaman ng isyu ang pagtuunan ng pansin, ang katauhan na lamang ng kalabang pangkat ang binibigyang pansin.
Halimbawa:
Hindi magiging mabuting lider ng bayan si Jose sapagkat siya’y binabae.
Wala siyang kakayahang maging pinuno sapagkat kabilang siya sa angkan ng mga kriminal. Paano mo maipagtatanggol ang bayan mo, hindi mo nga maipagtanggol ang pamilya mo.
6. MALING GAMIT NG SANGGUNIAN (FAULTY USE OF AUTHORITY) * Hindi maaaring tanggaping batayan ang isang puntos na gusto mo lamang na ilahad. * Hindi magiging lohikal at makatwiran ang isang argumento kung mali ang ginamit na sanggunian ng may-akda nito. * Kung ang isang argumento ay nakabatay sa paksang may kaugnayan sa batas, hindi makatwiran na gamitin bilang sanggunian ang opinyon ng isang tao na wala namang alam sa batas.
7. ARGUMENTONG ARGUMENTUM AD POPULUM (SA MGA TAO) * Iniiwasan ng manunulat ang pagtalakay sa pangunahing isyu/paksa sa pamamagitan ng pagkuha sa emosyunal na reaksyon ng mga mambabasa sa iba pang usapin.
Halimbawa:
Kung ikaw ay isang tunay na Pilipino, maniniwala ka sa kakayahan ni Manny Pacquiao sa larangan ng larong boxing.
Hindi ka kristyano kung hindi ka sumisimba.
8. ALINMAN/O (EITHER/OR) * Sinusubukang kumbinsihin ng mga manunulat ang mga mababasa na mayroon lamang dalawang panig ang isyu- isang tama at isang mali.
Halimbawa: Kung hindi ka tatalon sa bintana, hindi mo ako mahal.
9. HYPOSTALIZATION * Pinaiikot ng ganitong uri ng argumento ang mga mambabasa o tagapakinig na para bang totong-totoo na gumamit sila ng sanggunian bilang suporta sa kanilang mga argumento. Sinasabing gumamit sila ng sanggunian subalit kung susuriin mo ang kabuuan, ang lahat naman pala ay mga palagay lamang. (presumption only)
Halimbawa:
Ayon sa kasaysayan
Ayon sa pananaliksik
Pinatunayan ng siyensya

10. “IGNORANTIO ELENCHI” * Ang “elenchos” ay nangangahulugang “reputasyon”, ang “ignorantio elenchi” ay nangangahulugan na “hindi alam ang reputasyon”. Pinatutunayan nito ang isang bagay bukod sa dapat na patunayan. Ang “fallacy” o kamaliang ito ay kilala din bilang pagtalikod sa pangunahing isyu o “ignoring issue”.
Halimbawa: Mataas ang antas ng mga nakapagtapos sa kolehiyo na walang trabaho. Ito ay isa lamang mukha ng kahirapan. Samakatwid, kailangan nating mag-aral para maiwasan na ang kahirapan.
11. MALING SANHI (FALSE CAUSE) * Paggamit ng maling batayan na humahantong sa maling konklusyon.
Halimbawa:
Ang pagsasayaw ay nakatutulong nang malaki upang mapanatiling maganda ang katawan. Maganda ang pangangatawan ng kaibigan kong si Jovid. Samakatwid, si Jovid ay palaging nagsasayaw.
Lahat ng Amerikano ay nasa Amerika, kung gayon, si Pedro Madlangbayan ay isang Amerikano dahil sya ay nasa California.

MGA KATANGIAN NG ISANG MAHUSAY SA PANGANGATWIRAN 1. May lubos na kaalaman sa paksa. 2. May malawak na talasalitaan o bokabularyo. 3. May malinaw na pananalita. 4. Maayos na maghanay ng kaisipan. 5. May tiwala sa sarili. 6. Mahinahon. 7. Mabilis mag-isip 8. Nakauunawa sa katwiran ng iba. 9. Marunong kumilala ng katotohanan. 10. Tumatanggap ng kamalian at itinutuwid ito.