Stephen M. R. Covey
Rebecca R. Merrill

T C

C A NI M TIN
THE SPEED OF TRUST

Tay g p 1: “Khi tôi nh n ư c cu n sách này và ư c yêu c u c và cho ý ki n, ph n ng u tiên c a tôi là ‘Tôi không có th i gian làm chuy n ó!’. Tuy nhiên sau khi c l i nói u, r i m t vài chương u, tôi không th r i b cu n sách. N i dung cu n sách úng là v n mà các nhà lãnh o doanh nghi p ang g p ph i hi n nay. Cu n sách i vào g c r c a hành vi o c và s chính tr c. Nó gi i thích vì sao các nhà lãnh o và các công ty ư c tin c y có th làm vi c t t hơn, nhanh hơn và v i chi phí th p hơn. Dù b n là ai, b n cũng nên dành th i gian c cu n sách này.” - Nolan D. Archibald, Ch t ch & CEO The Black & Decker Corporation
M i các b n tìm 1- 7 Thói quen 2- Thói quen th

c: thành t (hình bìa) (hình bìa) (hình bìa)

8

3- First Things First 4- 7 Thói quen có m t gia ình h nh phúc (hình bìa)

Tay g p 2: “Tôi c m th y vui hơn khi ư c ngư i khác tin c y, và tôi nghĩ ai cũng như v y. Covey ã làm ư c m t vi c r t áng khâm ph c là gi ng gi i cho chúng ta hi u r ng ni m tin có ư c là do hành vi c a chúng ta và r ng chúng ta có th thay i hành vi c a mình m t cách có ý th c x ng áng v i ni m tin. Nh n ra i u này có th làm thay i cu c i c a b n.” - Ti n sĩ Richard Carlson, tác gi “Don’t Sweat the Small Stuff”

Stephen M. R. Covey là ng sáng l p viên và CEO c a CoveyLink Worldwide. Là di n gi truy n c m h ng, tác gi và nhà tư v n n i ti ng v các lý thuy t ni m tin, ngh thu t lãnh o, o c h c và hi u qu ho t ng, Covey chuyên i thuy t trình kh p nơi trên th gi i. T t nghi p Th c sĩ MBA i h c Harvard, ông t ng là CEO c a Trung tâm Lãnh o Covey, dư i s lãnh o c a ông trung tâm này ã tr thành m t công ty chuyên v phát tri n ngh thu t lãnh o l n nh t trên th gi i. Covey cùng gia ình ang s ng t i Rocky Mountains. Rebecca R. Merrill là m t tác gi thành t và ng tác gi v i Stephen R. Covey và Roger Merrill trong cu n sách First Thing First và v i Roger Merrill trong cu n Life Matters and Connections.

Bìa 4:
Nh ng l i khen ng i cu n sách T c c a Ni m tin

“Covey minh ch ng y thuy t ph c s tr i nghi m c a chúng tôi t i công ty Dell – r ng ni m tin có tác ng quy t nh n k t qu ho t ng và r ng khi ni m tin tăng lên, t c ho t ng cũng tăng lên và chi phí gi m xu ng. Nguyên t c này không ch áp d ng cho các m i quan h chuyên môn v i khách hàng, các i tác kinh doanh, các thành viên trong t p th làm vi c mà còn cho các m i quan h cá nhân c a chúng tôi n a, i u ó làm cho cu n sách có chi u sâu này càng thêm giá tr . - Kevin Rollins. Ch t ch kiêm CEO, Dell Corporation “Cu n sách này có th làm thay i cu c i. Covey giúp chúng ta hi u rõ làm cách nào nuôi dư ng và truy n c m h ng ngay l p t c ni m tin trong m i s ti p c n, n n t ng c a s thành công ích th c và b n v ng trong cu c s ng. ây là cu n sách khai sáng r t áng c.” - Larry King “Cu n sách c a Covey nh n m nh m t y u t quan tr ng nh t – n n t ng – y u t s quy t nh s thành công (hay th t b i) c a m i t ch c trong th k 21: Ni m tin. ây là m t cu n sách có s c m nh: ch a ng lòng dũng c m, trí tư ng tư ng, s tiên oán n b t ng , ư c d a trên nh ng căn c xác áng v th c ti n và có phân tích. ây là cu n sách ph i c i v i nh ng ai gi cương v qu n lý, t c p b ph n trong m t công ty nh cho t i c p t p oàn có quy mô toàn c u.” - Warren Bennis, Giáo sư n i ti ng v Qu n tr Kinh doanh, USC

L I GI I THI U
B ng m t văn phong d c và lôi cu n, Stephen M.R. Covey ã m toang cánh c a s c m nh c a ni m tin lâu nay b xem nh và ánh giá th p b ng nh ng trang sách c p n cái mà ông g i là “m t i u làm thay i t t c ”. Là m t cu n sách khai phá và làm thay i nh n th c, T c c a Ni m tin thách th c gi nh lâu nay c a chúng ta cho r ng ni m tin ch là m t c h nh xã h i m m y u, d v và thay vào ó ch ng minh r ng ni m tin là m t ng l c kinh t , có s c m nh v t ch t – m t k năng có th h c h i và o lư ng ư c qua ó các giúp công ty làm ra nhi u l i nhu n hơn, con ngư i d thăng ti n hơn và các m i quan h tr nên g n bó hơn. T nh ng kinh nghi m c a m t c u CEO c a m t công ty 100 tri u ô la, Covey ã mô t m t cách s ng ng kinh nghi m th c t c a ông trong vi c phát tri n Trung tâm Lãnh o Covey (do cha ông, Ti n sĩ Stephen R. Covey sáng l p) t m t công ty c ph n v i v n ban u không n 3 tri u ô la tăng lên hơn 160 tri u ô la. Trong cu n sách m i y s c cu n hút này, Stephen M. R. Covey kh c h a vì sao ni m tin tr thành tiêu chu n năng l c lãnh o ch y u trong n n kinh t m i toàn c u. Ông nói cho c gi bi t m t cách y thuy t ph c làm cách nào xây d ng ni m tin lâu dài trong các m i quan h cá nhân và quan h công vi c, t ó t ư c s thành công không gì sánh k p và s th nh vư ng b n v ng trong m i m t c a cu c s ng. Ông giúp các nhà lãnh o thu c các lĩnh v c kinh doanh, giáo d c, chính ph … th y rõ b ng cách nào chi m ư c nhanh chóng và b n v ng ni m tin c a khách hàng, c a ng nghi p, i tác hay các c tri. Covey ưa ra lu n i m r t thuy t ph c r ng ni m tin là b tăng t c cho k t qu ho t ng và r ng khi ni m tin tăng lên,

t c t ư c k t qu s tăng theo, trong khi chi phí gi m xu ng và t o ra cái mà Covey g i là “c t c ni m tin”. Covey nêu ra 13 hành vi ph bi n c a các nhà lãnh o có tin c y cao trên th gi i và ch ng minh y s c thuy t ph c nh ng ý tư ng có th v n d ng giúp b n thay i hành vi c a b n thân nh m tăng cư ng – và truy n c m h ng - xây d ng ni m tin trong các m i quan h quan tr ng trong cu c s ng c a b n. Như nh ng sóng g n trong h nư c, T c c a Ni m tin b t u t bên trong m r i lan sang các m i quan h c a chúng ta, các t ch c nơi chúng ta ho t ng, các m trư ng và cu i cùng t a ra kh p nơi trên th gi i. Covey trình bày b n hành trình m i c p , xây d ng tính cách và năng l c, nâng cao m c tin c y và thi t l p s h ng cho m i ngư i. i con ngư i chúng ta, i quan h trên thương xây d ng ni m tin lãnh o truy n c m

Ý ki n c a các CEO c a Ni m tin là cu n sách thi t th c r t nóng b ng.Trong th i i mà lu t l kinh doanh ngày “T c càng tràn lan và b c l nhi u sơ su t, vi c t p trung vào nh ng i u cơ b n là r t quan tr ng. Ni m tin là m t tài s n vô hình b o m cho s b n v ng lâu dài c a m i t ch c hay doanh nghi p. Nh có cu n sách m i c a Covey, b n có th v ng bư c tăng cư ng tài s n ni m tin c a công ty b n trong nhi u năm sau.” - William G. Parrett, CEO Deloitte Touche Tohmatsu “Ni m tin chính là ngu n g c thành công c a JetBlue. Ni m tin là chìa khóa d n n nâng cao t c tăng trư ng c a chúng tôi. T c c a Ni m tin là cu n sách t t nh t t trư c n nay nói v ni m tin, m t i u làm thay i m i th khác – trong kinh doanh và trong cu c s ng. V i s tin c y cao, thành công n nhanh hơn, t t hơn và v i chi phí th p hơn.” - David Neelemen, Ngư i sáng l p và CEO, JetBlue Airways giao thương; nó “Ni m tin làm gi m chi phí giao d ch; b t i s c n thi t ph i ki n cáo và tăng t c th c s bôi trơn cho gu ng máy các t ch c và xã h i. Cu i cùng, cũng ã có ngư i kh c h a giá tr ích th c c a nó và coi nó như là i u c t lõi c a năng l c kinh doanh.” - Marilyn Carlson Nelson, Ch t ch & CEO, Carlson Companies “Stephen M. R. Covey ã thành công! Ông ta ã i sâu vào thách th c chính i v i lãnh o trong thiên niên k m i – kh năng khai thác và t n d ng s c m nh c a ni m tin. ây là cu n sách “b t bu c ph i c” cho t t c nh ng nhà lãnh o có tâm huy t.” - Douglas R. Conant, Ch t ch & CEO, Campbell Soup Company “T c tin c y là m t phát hi n l n. Nó t ư c m c tiêu hoàn h o trong vi c ưa ra b n hành trình i n nh cao c a thành tích, cho các cá nhân cũng như các t ch c. Nhưng i u quý giá nh t c a cu n sách là tính thi t th c ph quát c a nó, do k t h p luân thư ng o lý c a s thành t v i nh ng ch d n tr c ti p nâng cao ch t lư ng các m i quan h trong cu c s ng.” - J.W. Marriott,Jr,Ch t ch & CEO, Marriott International,Inc “M t t ch c thi u ni m tin thì năng l c c a nó s b h y ho i, t o ra m t b u không khí ng v c và a nghi, phá ho i hoàn toàn tinh th n ng i và thay th nó b ng mâu thu n n i b . K t c c là tinh th n làm vi c sa sút và k t qu công vi c kém. Cu n sách c a Covey là s nh c nh úng lúc các nhà lãnh o i u gì là thưc s quan tr ng trong t ch c c a h .” - Koh Boon Hwee, Ch t ch DBS Bank Ltd, C u Ch t ch Singapore Airlines “Tôi tin r ng t m nhìn c a Covey v v n ni m tin là i u r t rõ ràng i v i t t c nh ng ai có suy nghĩ v th c ti n lãnh o. Qu v y, không có s t tin b n không th chi m ư c ni m tin c a t ch c – mà n u thi u i u này thì không th t ư c thành tích th c s .” - Michael H. Jordan, Ch t ch & CEO, EDS “Trong cu c s ng cũng như trong kinh doanh các m i quan h u r t quan tr ng – nhưng chúng s tr ng r ng n u không ư c xây d ng trên cơ s s tin c y. Ni m tin là n n t ng xây d ng thương hi u, và là ch t keo g n k t lâu dài t t c các m i quan h . i u b t ng là Covey, trong cu n T c c a Ni m tin ã

v ch ra b n ch t c a ni m tin là gì và làm cách nào

xây d ng và gìn gi nó. ây qu là m t c ng hi n quý giá cho th gi i kinh doanh và toàn th xã h i nói chung.” - Horst H. Schulze, Ch t ch & CEO, The West Paces Hotel Group

“T c c a Ni m tin d y chúng ta m t bài h c quan tr ng – ch có nh ng t ch c có m c tin c y cao m i có th t o d ng ư c văn hóa c ng hi n ích th c ch ng l i dòng xoáy c a tư duy hão huy n v s tuân l nh b t bu c. Covey kh c h a y thuy t ph c m t b n hành trình rõ ràng cho nh ng ngư i bình thư ng như các b n và tôi có ư c kh năng b t thư ng!” - Pete Beaudrault, Ch t ch &CEO, Sharro; C u Ch t ch kiêm CEO, Hard Rock Café International “T c c a Ni m tin là cu n sách c n ph i c không nh ng i v i các nhà lãnh o doanh nghi p mà còn i v i t t c m i ngư i. Covey nh nghĩa ni m tin theo m t cách r t chính xác. Ai c cu n sách này cũng s r t có l i.” - Jon M. Huntsman, Ngư i sáng l p và Ch t ch, Huntsman International “Cu n sách này là công c nâng cao nhãn quan – khi b n c nó b n s nhìn th y t t c m i th thông qua ‘lăng kính ni m tin’ c a mình và hi u ư c b ng cách nào và vì sao ni m tin l i quan tr ng như v y i v i công vi c chuyên môn và cu c s ng cá nhân.B ng cách ch ng mình ni m tin có tính h u hình và có th o lư ng ư c và i u quan tr ng nh t, nó là cái chúng ta có th xây d ng nên m t cách d dàng hơn là chúng ta tư ng, Covey ã vi t ra cu n sách áng chúng ta c không ch i v i các nhà lãnh o doanh nghi p, mà còn i v i t t c nh ng ai quan tâm c i thi n m i quan h v i ng nghi p, b n bè, gia ình.” - Gregory K. Ericksen, Phó ch t ch Phát tri n th trư ng toàn c u, Ernst & Young “Vào nh ng năm 80, cha c a Stephen ã thuy t ph c tôi r ng ni m tin là thu c tính lãnh o quan tr ng nh t d n n s thành công c a công ty hay các t ch c. Ông ta hoàn toàn úng..hơn hai th p k qua công ty Toro phát t là nh vào i u này. Gi ây, Stephen cho th y m t cách y thuy t ph c lý do vì sao….khi t ch c tin tư ng nh ng ngư i lãnh o c a h , và ai cũng áng tin c y, thì m i ngư i s ho t ng ng tâm hi p l c và không còn th th , i u ó s d n n nh ng k t qu t t nh t và nhanh nh t.” - Ken Melrose, C u Ch t ch &CEO, The Toro Company “Hãy tin tôi, i u Stephen nói r t áng tin c y. ây là cu n sách r t hay. Càng có nhi u ngư i trong vòng nh hư ng c a b n c cu n sách này, thì cu c s ng càng t t p hơn, b t u t b n thân b n.” - Blake M. Roney, Ch t ch, Nu Skin Enterprises “T c c a Ni m tin xác nh rõ ràng ni m tin là ngu n g c c a t c trong các m i quan h tr c ti p c a chúng ta. Covey minh ch ng y thuy t ph c s tr i nghi m c a chúng tôi t i công ty Dell – r ng ni m tin có tác ng quy t nh n k t qu ho t ng và r ng khi ni m tin tăng lên, t c ho t ng cũng tăng lên và chi phí gi m xu ng. Nguyên t c này không ch áp d ng cho các m i quan h chuyên môn v i khách hàng, các i tác kinh doanh, các thành viên trong t p th làm vi c mà còn cho các m i quan h cá nhân c a chúng tôi n a, i u ó làm cho cu n sách có chi u sâu này thêm giá tr .” - Kevin Rollins. Ch t ch &CEO, Dell Corporation “Khi tôi nh n ư c cu n sách này và ư c yêu c u c và cho ý ki n, ph n ng u tiên c a tôi là ‘Tôi không có th i gian làm chuy n ó’. Tuy nhiên sau khi c l i nói u, r i m t vài chương u, tôi không th r i b cu n sách.N i dung cu n sách úng là v n mà các nhà lãnh o doanh nghi p ang g p ph i hi n nay. Cu n sách i vào g c r c a hành vi o c và s chính tr c và gi i thích vì sao các nhà lãnh o và các công ty ư c tin c y có th làm công vi c t t hơn, nhanh hơn và v i chi phí th p hơn. Ai cũng nên dành th i gian c cu n sách này.”

- Nolan D. Archibald, Ch t ch & CEO The Black & Decker Corporation “Gi ng như cha c a mình, Stephen M.R. Covey không ng i khám phá nh ng tài khó nhưng r t quan tr ng. Cu n sách c a ông, T c tin c y i th ng vào tr ng tâm c a m t trong nh ng tài quan tr ng nh t c a th i i chúng ta: S thi u ni m tin tuy t i. Trong cái th gi i o iên, t t c nh ng ai lãnh o các t ch c, nh ng ai mu n có các m i quan h sâu s c, nh ng ai mu n tìm ki m nh ng i u có ý nghĩa hơn trong cu c s ng s làm ư c i u ó khi h coi ni m tin là tài s n quý giá nh t.” - David W. Checketts, Ch t ch, Sports Capital Partners

Ý ki n c a các chuyên gia kinh t “ ây là cu n sách tôi mong i lâu nay! M t s kh ng nh r ng ni m tin úng là i u có th t o ra l i nhu n, s thành công và phát t. B ng nh ng ch ng c xác áng và nh ng ví d h p d n, Covey ch cho chúng ta th y vì sao chi m ư c giá tr c a ni m tin chính là cách th c mà nư c M và các nư c khác s ph i c nh tranh trư c nh ng xu th l n c a toàn c u hóa.Hãy c cu n sách này. Hãy tr thành nhà lãnh o ‘ áng tin c y’.Con tim c a b n, công ty c a b n, nh ng ngư i có liên quan n b n, và v n li ng c a b n s r t bi t ơn b n!” - Patricia Aburdene, tác gi Megatrends 2010: The Rise of Conscious Capitalism “Ni m tin là n n t ng c a m i quan h . T c tin c y s giúp b n xây d ng n n t ng ó m t cách có hi u qu . Tôi ánh giá cao cu n sách này.” - John C. Maxwell. Tác gi và di n gi ; ngư i sáng l p INJOY Stewardship Services

“Covey ch ng minh r t thuy t ph c lu n i m c a mình r ng ni m tin có th làm thay i t t c . Ông cho th y n u t c là thư c o s thành công thì ngu n g c c a nó chính là ni m tin. Trong th i i khi mà có r t nhi u nhà lãnh o tr nên xa l v i s c m nh c a ni m tin, thì ây là cu n sách c n ph i c.” -Marcus Buckingham, ng tác gi Now, Discover Your Strengths “Quan h h p tác là n n t ng c a chu n m c s ng c a chúng ta ngày nay.Ni m tin là ch t keo g n k t quan h ó. ây là cu n sách u tiên nói v ‘cái gì’ và ‘b ng cách nào’ c a v n ni m tin. Nó là cu n sách c n ph i c i v i t t c nhà lãnh o m i c p.” - Ram Charan, ng tác gi Execution “Nh n di n Ni m tin là tiêu chu n năng l c lãnh o quan tr ng nh t trong n n kinh t toàn c u m i, Covey cho chúng ta th y làm cách nào xây d ng, phát tri n, m r ng và lưu gi ph m ch t quan tr ng này trong xã h i c a chúng ta và trên th gi i. T c c a Ni m tin là cu n sách c n ph i c i v i t t c chúng ta.” - Ken Blanchard, ng tác gi The One Minute Manager “T c c a Ni m tin ch a ng tri t lý lâu i ư c nêu l i r t úng lúc. Covey ch ng minh lu n i m r t thuy t ph c r ng ni m tin là ti n c a thành công trong kinh doanh, làm chúng ta ph i gi t mình và ng c nhiên vì sao m t i u quan tr ng như v y l i không ư c chúng ta t lên hàng u trong công vi c kinh doanh c a mình. ây là cu n sách c n ph i c cho t t c các nhà lãnh o.” - Jim Loehr, ng tác gi The Power of Full Engagement “ úng r i, ph i có ai ó lên ti ng ch .Cha nào, con n y. M t cu n sách th t tuy t v i. Chúc m ng ông, Covey!” - Michael Gerber, ngư i sáng l p và Ch t ch, E-Myth Worldwide “Cu n sách c a Covey nói v Ni m tin là m t tác ph m xu t s c. Ông nh n nh và giúp chúng ta ào sâu và hi u rõ Ni m tin theo m t cách chưa có ai làm. Xin chúc m ng.” - Stedman Graham. Tác gi , di n gi và doanh nhân “T c tin c y s d n d t b n trên m i hành trình quan tr ng ưa ra và xây d ng Ni m tin hàng ngày. N u b n i theo hành trình này, cu c s ng c a b n s ti p t c ư c nâng lên b i ph n.” - Tom Crum, tác gi Magic of Conflict

“Không có ni m tin s không có s trung thành – và không có s trung thành s không có s tăng trư ng ích th c. Covey ưa ra lu n i m r t thuy t ph c trong cu n sách T c c a Ni m tin r ng ni m tin là b

tăng t c có th o lư ng ư c c a k t qu ho t ng và khi ni m tin tăng lên, chi phí s gi m xu ng và t c ho t ng tăng lên. ây là bài h c thi t y u i v i t t cà các nhà lãnh o nh ng ngư i quan tâm xây d ng các m i quan h tin c y trong n n kinh t m i.” - Fred Reichheld, tác gi The Loyalty Effect “Nhân t quan tr ng nh t trong m i quan h , quan h kinh doanh hay quan h cá nhân, là ni m tin và s áng tin c y. Cu n sách tuy t v i này cho b n th y làm cách nào có ư c ni m tin, xây d ng., gìn gi và ưa ni m tin vào m i lĩnh v c cu c s ng c a b n.” - Brian Tracy, tác gi The Way to Wealth “Cu n sách này là m t b n tuyên ngôn v cách nâng cao k t qu ho t ng vư t b c trong các t ch c trên th gi i. Nhưng Covey không d ng l i ó, ông còn ưa ra b n hành trình i n ích. T c c a Ni m tin s là tài li u h i th o v n n t ng h p tác gi a con ngư i trong nhi u th p k t i.” - Joseph Grenny, ng tác gi Crucial Conversations “Ni m tin và Covey là nh ng t ng nói lên s b o m thành công trong th gi i ang bi n i nhanh chóng này. T c c a Ni m tin là cu n kinh thánh m i c a tôi v s lãnh o.” -Pat Croce, ng tác gi I Feel Great and You Will Too “T c c a Ni m tin làm s ng l i m t nguyên t c mà ph n l n b b qua trong m t th i gian dài trong xã h i chúng ta – Ni m tin. Nó có tác ng n m i m t trong cu c s ng c a chúng ta. Covey ch cho chúng ta th y không nh ng cách th c xây d ng ni m tin t i nơi làm vi c, trong các m i quan h và trong các t ch c, mà còn làm cách nào khôi ph c l i ni m tin b ánh m t trong các môi trư ng ó. Ông ch ng minh y u t ni m tin có nh hư ng tr c ti p như th nào n thương trư ng và l i nhu n c a doanh nghi p nh làm tăng t c giao d ch và h th p chi phí. T c c a Ni m tin là cu n sách h p d n, ư c trình bày súc tích, b c c ch t ch s r t có ích cho nh ng ai c nó.” - Hyrum W. Smith, tác gi What Matters Most

Ý ki n c a các quan ch c, nhà qu n lý giáo d c, y t “T c c a Ni m tin qu là cu n sách r t phù h p v i th i i c a chúng ta - truy n c m h ng, tăng s c m nh và r t thi t th c. T t c m i ngư i thu c m i t ng l p trong xã h i, kh p m i nơi trên th gi i s có l i t thông i p quan tr ng c a nó: u tư vào s chính tr c g t hái c t c ni m tin s c ng c doanh nghi p và làm phong phú cu c s ng c a b n.” -Rosabeth Moss Kanter, Harvard Business School “T c c a Ni m tin ra i úng lúc khi mà ‘Ni m tin’ hình như ang i xu ng r t nhanh và rơi vào danh sách các ph m ch t có nguy cơ ti t ch ng. i u này s thay i khi ngư i ta c nh ng ý tư ng và ch d n c a Covey, nh ng i u c m k và li u thu c xây d ng ni m tin ích th c trong các m i quan h , trong kinh doanh, th thao,chính tr và cu c s ng. Cái tên ‘Covey’ ã tr thành bi u tư ng c a s hoàn thi n. Cu n sách này là s phát huy truy n th ng.” -John R. Wooden, Hu n luy n viên công huân, i Bóng r nhà ngh UCLA “T c c a Ni m tin là m t cu n sách tuy t v i. ây là cu n sách áng c, thi t th c và có th áp d ng r ng rãi. B t c ai mu n nh ng i u quan tr ng ư c th c hi n nhanh chóng hơn, có hi u qu hơn, và ít tr ng i hơn thì nên c cu n sách này.” -Clayton M.Christensen, Giáo sư, Harvard Business School “M c dù cái tên nghe có v sáo r ng, nhưng T c c a Ni m tin là cu n sách ph i c i v i t t c nh ng ai mu n tr thành nhà lãnh o m t qu c gia, m t công ty, m t gia ình, hay th m chí b n thân mình trong th i i y bi n ng ngày nay. Là m t h c trò và ngư i th c hành các nguyên t c c a Covey trong nhi u năm t i các b nh vi n quân i, các trung tâm y t , và là nhân viên cũng như CEO c a m t hi p h i y h c toàn qu c, tôi chưa bao gi có kh năng rút ra th c ch t lãnh o m t cách rõ ràng như Covey ã làm. ây là cu n sách quan tr ng cho t t c nh ng ai mu n i u trong cái th gi i có s phân c c, ch nghĩa hoài nghi và n i th t v ng.” - Charles H.Roadman,MD, Thi u tư ng Quân y, Không quân Hoa Kỳ ( ã ngh hưu); “Stephen M.R. Covey ã vi t m t cu n sách siêu h ng v t m quan tr ng c a ni m tin. Các hi u trư ng c a chúng tôi s có l i l n t vi c c cu n sách này. Nó s giúp h xây d ng ni m tin v i các giáo viên và các giáo viên v i các h c sinh c a h . ây là cu n sách c n ph i c.” - Pedro Garcia,Ed.D, Giám c ph trách các trư ng công, Nashville “Covey ã nghiên c u sâu khái ni m ni m tin n t n c i ngu n c a nó và ưa ra nh ng d li u v ng ch c và h p d n ch ng minh tác ng c a kho ng tr ng ni m tin, nhưng quan tr ng hơn là ưa ra gi i pháp i v i ni m tin b tan v . Tôi nh n th y hàng ngày nh ng ví d v t c và s hăng hái mà các m i quan h tin c y t o ra và nh ng nguyên t c v hành vi c a Covey giúp chúng ta ưa ra các quy t nh khó khăn nhanh chóng và b t băn khoăn hơn. Cu n sách này có m t s c m nh to l n giúp b n thay i cu c s ng c a mình và t ch c c a b n.” - Ti n sĩ Dave Gayler, Thanh tra giáo d c, Charlotte County, Florida

Ý ki n các các chuyên gia phát tri n cá nhân và ngh nghi p ng v ng trư c th thách c a th i gian ư c xây d ng trên n n t ng c a ni m “Nh ng m i quan h tin v ng ch c. Covey cho chúng ta ch d n h c t p cách áp d ng nguyên t c này v i nh ng ngư i có v trí quan tr ng trong cu c s ng c a chúng ta.” - Ti n sĩ John Gray, tác gi Men Are from Mars, Women Are from Venus “Trong cu n T c c a Ni m tin, Covey trình bày m t cách tài tình các m i liên quan gi a s áng tin c y và năng su t theo m t cách làm thay i vĩnh vi n nh n th c c a b n v ni m tin.” - Anthony Robbins, tác gi Awaken the Giant Within và Unlimited Power “T c c a Ni m tin gi i thích m t cách s c bén vì sao xây d ng ni m tin là con ư ng ng n nh t i n k t qu . N u b n mu n có k t qu nhanh, tôi tin r ng b n s yêu thích cu n sách này gi ng như tôi.” - Robert G.Allen, tác gi Multiple Streams of Income

“Tôi hi u rõ t m quan tr ng c a ni m tin. ư c gi ch t v i nhau b ng dây th ng khi băng qua l p băng tuy t gi a nh ng k n t sâu th m là m t k ch b n th thách t i thư ng v ni m tin. Trên nh núi cao ó, cu c s ng c a tôi n m trong tay các ng i và cu c s ng c a h n m trong tay tôi. S phó m c ó d a vào ni m tin vũng ch c, cũng như ph n l n các trư ng h p khác trong cu c s ng. Cu n sách c a Covey ch a y n i dung v vi c xây d ng và gìn gi ni m tin. ây là cu n sách c n ph i c.” - Erik Weihenmayer, “Ngư i mù leo nh núi Everest”; tác gi Touch the Top of the World “N u b n mu n tăng t c hư ng n s ph n vinh, b n c n ph i có ni m tin vô i u ki n t i a hóa thu nh p. Cu n sách vĩ i này s nói cho b n bi t b ng cách nào.” - Mark Victor Hansen, ng tác gi lo t sách Chicken Soup of Soul

“Ni m tin không ph i là chi c áo có th m c vào hay c i ra tùy theo hoàn c nh hay văn hóa. T t c các nhà lãnh o chính tr , kinh doanh, gia ình, trư ng h c trong m i qu c gia c n ti p thu các khái ni m c t lõi trong cu n sách hi m th y này. Covey ã nh n di n ch t keo t o ra s ng tâm hi p l c giúp chúng ta g n k t v i nhau. N u chúng ta ti p thu nó, chúng ta s t n t i và phát t. N u không, ó s là ti n c a s k t thúc.” -Ti n sĩ Denis Waitley, tác gi The Seeds of Greatness

Ý ki n c a các chuyên gia v

ào t o ngu n nhân l c

“Xây d ng ni m tin là m t trong nh ng thách th c quan tr ng nh t i v i xã h i chúng ta ngày nay. T c c a Ni m tin là m t món quà quý giá, m t tư li u không th thay th dành cho các nhà lãnh o trong c ba lĩnh v c quy t nh vi c xây d ng và truy n c m h ng ni m tin trong toàn th t ch c. ‘Năm làn sóng c a ni m tin’ s là ngu n h tr m nh m cho các nhà lãnh o có nguyên t c và hi u qu trong tương lai.” - Frances Hesselbein, Ch t ch,The Leader to Leader Institute “Cu n sách c a Covey là m t ngu n tư li u tuy t v i v ‘cách làm th nào’ thi t l p, xây d ng và nuôi dư ng ni m tin trong toàn b cơ s c a t ch c. ây là cu n sách c n ph i c i v i t t c các nhà lãnh o trong n n kinh t toàn c u m i, nh ng ngư i hi u rõ và coi tr ng tính minh b ch và s trung th c. ó là nh ng gì mà nh ng ngư i lãnh o chúng ta c n ph i có.” - Ann Rhoades, Ch t ch, People Ink “Ni m tin là n n t ng t i quan tr ng cho m i quan h v ng ch c. Trong cu n sách ư c vi t công phu này, Covey ã giúp t t c chúng ta nhìn sâu vào cách th c làm th nào ni m tin tr thành i u c t lõi trong cu c s ng cá nhân và ngh nghi p c a chúng ta.” - Fred Harburg, C u Ch t ch, Giám c ào t o, Motorola University “Ni m tin là ch t keo g n k t nh ng con ngư i vĩ i, nh ng quá trình và môi trư ng và b o m cho th ng l i lâu dài. N u thi u y u t quan tr ng này, m i th s tan v . T c tin c y i úng vào tr ng tâm c p sơ sài. Covey cho chúng ta m t quy trình tư duy và c u trúc c a v n mà các sách khác ch thi t l p, s a ch a và eo u i các m i quan h tin c y su t i trong m i lĩnh v c c a cu c s ng. Hãy b t u quá trình hàn g n!” - Rita Bailey,CEO,QVF Partners, d ng tác gi Destination Profit

M cL c L i nói u c a Ti n sĩ Stephen R. Covey it tc

Ph n I: M t i u làm thay

Ni m tin nh hư ng như th nào n hư ng i và s thành t trong cu c s ng c a chúng ta – c v ngh nghi p l n cu c s ng riêng – và chúng ta có th làm gì thay i i u ó. Chương 1: Không gì nhanh b ng T c c a Ni m tin Chương 2: Có nhi u i u B n có th làm ư c v v n này! Ph n II: Làn sóng th nh t – S t tin Nguyên t c c a s tín nhi m Trên c “ o c”: Vì sao uy tín cá nhân là n n t ng c a m i ni m tin và làm cách nào t o ra nó. Chương 3:B n y u t c t lõi c a s tín nhi m Chương 4: Y u t c t lõi 1 –Tính Chính tr c B n có ph i là ngư i chính tr c? Chương 5: Y u t c t lõi 2 - Ý nh B n có ý gì? Chương 6: Y u t c t lõi 3 – Năng l c B n có thông th o chuyên môn? Chương 7: Y u t c t lõi 4 – K t qu B n có thành tích gì? Ph n III: Làn sóng th hai – Ni m tin trong m i quan h Nguyên t c ng x C n ph i ng x như th nào thoát ra kh i v n Chương 8: 13 Hành vi ng x Chương 9: Hành vi th 1: Nói th ng Chương 10: Hành vi th 2: Tôn tr ng ngư i khác Chương 11: Hành vi th 3: Hành ng minh b ch Chương 12: Hành vi th 4: S a ch a sai l m Chương 13 : Hành vi th 5: Ch ng t s trung thành Chương 14: Hành vi th 6: em l i k t qu Chương 15: Hành vi th 7: Luôn c u ti n b Chương 16: Hành vi th 8: ương u v i s th t Chưong 17: Hành vi th 9: Làm rõ kỳ v ng Chư ng 18: Hành vi th 10: Dám ch u trách nhi m Chương 19: Hành vi th 11: Bi t l ng nghe Chương 20: Hành vi th 12: Gi l i h a Chương 21: Hành vi th 13: Bi t tin ngư i Chương 22: Xây d ng K ho ch Hành ng Ph n IV: Làn sóng th ba, thư tư, th năm – Ni m tin trong c ng ng

mà b n ã m c vào.

Làm th nào

tăng t c, h th p chi phí, và t i a hóa nh hư ng c a t ch c

Chương 23: Làn sóng th ba – Ni m tin trong t ch c Nguyên t c liên k t Chương 24: Làn sóng th tư – Ni m tin trên thương trư ng Nguyên t c gi uy tín Chương 25: Làn sóng th năm – Ni m tin trong xã h i Nguyên t c c ng hi n Ph n V: Truy n c m h ng Ni m tin Làm th nào trao g i “Ni m tin sáng su t”, khôi ph c ni m tin, và chi m ư c ni m tin tuy t khác bi t… và vì sao m t ni m tin là nguy cơ l n nh t. Chương 26: Trao g i “ni m tin sáng su t” Chương 27: Khôi ph c ni m tin ã b m t Chương 28: Khuynh hư ng tin c y i t o ra s

L i nói

u

Làm sao khi “con hát, cha khen hay” mà v n ư c tin c y – c bi t khi nói n m t cu n sách v ni m tin? M i b n xem xét i u này. Sau khi trao cho Stephen, con trai tôi, vai trò CEO c a Covey Leadership Center, ch trong vòng 3 năm, doanh s c a công ty chúng tôi ã tăng g n g p ôi và l i nhu n tăng hơn 1.200%. Cũng trong th i gian ó công ty ã m thêm nhi u chi nhánh t i 40 qu c gia trên th gi i và tăng giá tr v n c ph n t 2,4 tri u ô la lên 160 tri u ô la vào th i i m Stephan ch trương h p nh t Covey Leadership Center v i Franklin Quest l p ra FranklinCovey c a chúng tôi ngày nay. Nh âu mà chúng tôi t ư c thành tích này? T t c ch gói g n trong m t t duy nh t - Ni m tin. M i ngư i tin tư ng vào tính cách và năng l c c a Stephen cũng như Stephen ã t ni m tin c a mình vào m i ngư i. S tin c y l n nhau ó ã t o ra s c ng hư ng m nh m em l i thành tích nói trên. Và, h u h t m i ngư i có liên quan n quá trình này u công nh n r ng s chuy n hóa ó là m t tr i nghi m ng c p cao nh t, thú v nh t và c m h ng nh t trong s nghi p c a h . Tôi xin ư c m ngo c nơi ây nói r ng, Stephen chính là chú nhóc 7 tu i t ng th c hành nguyên t c “xanh và s ch” mà tôi ã c p trong cu n sách “The 7 Habits of Highly Effective People” (“7 Thói Quen Thành t”). B n, cũng như tôi, t t nhiên mu n bi t câu chuy n ti p theo c a Stephen trong cu n sách này. Tôi t ng nhìn th y trư c nh ng thành tích xu t s c c a Stephen qua vi c cháu h c cách gi gìn sân vư n nhà chúng tôi luôn “xanh và s ch”. Trên th c t , i u này ã ư c minh ch ng qua cách Stephen chuy n hóa công ty b ng vi c ti n hành hàng lo t các ho t ng c i t phương pháp lãnh o, công tác hu n luy n - ào t o - tư v n và nhi u vi c khác cùng v i vi c cho ra i cu n sách này. Ba lý do vì sao tôi ánh giá cao quy n sách này Có ba lý do khi n tôi tin r ng cu n sách s tr thành m t tác ph m kinh i n. Th nh t, nó m x t n g c r c a v n . Th hai, nó sâu s c, th c t và toàn di n. Th ba, nó mang l i ngu n hy v ng l n cho b n c.Tôi s phân tích rõ hơn t ng ý này dư i ây. Trư c h t, cu n sách i th ng vào g c r c a v n . Theo Henry David Thoreau, “trong khi m t ngàn ngư i lao vào gi i quy t ph n ng n c a v n thì ch có m t ngư i nh m vào g c r c a nó.” Chúng ta d dàng nhìn th y t m quan tr ng c a vi c gi i quy t v n t g c trong m i m t c a cu c s ng - ch ng h n trong vi c ch a b nh (x lý ph n ng n) và phòng b nh (x lý ph n g c), hay t p trung vào các bi n pháp ngăn ng a t i ph m (g c) thay vì th c thi pháp lu t (ng n), h n ch phương ti n di chuy n cá nhân tránh ùn t c giao thông (ng n) thay vì qui ho ch và xây d ng t t h th ng cơ s h t ng ng b v m i m t (g c)... Qua quy n sách này, các b n s nh n th c ư c t m quan tr ng c a vi c gi i quy t v n t n g c trong lĩnh v c kinh doanh: thay vì ch tuân th các nguyên t c và quy trình s n có, chúng ta c n chú tr ng t i ưu hóa ho t ng b ng cách phát huy tính cách o c con ngư i, xây d ng ng cơ làm vi c trong sáng và năng l c vư t tr i nh m t ư c nh ng thành tích xu t s c và b n v ng. i u này có v phi lý nhưng t nh ng tr i nghi m c a b n thân nhi u qu c gia trên kh p th gi i, thì vi c thi hành o lu t Sarbanes-Oxley năm 20021 (hay nh ng bi n pháp tương t ) nh m ngăn ch n nh ng v v bê b i l n v tài chính các t p oàn kinh t l i khi n m i ngư i xem nh nh ng y u t tinh th n như ni m tin vì ã sai l m gán cho nó tính ch t tr u tư ng và vai trò th y u trong i s ng doanh nghi p. Các giám c tài chính (CFO – Chief Financial Officer) và ki m toán viên ã n m l y vai trò quy n l c c a nh ng chuyên viên phát tri n ngu n nhân l c và qu n lý nhân s có u óc chi n lư c. Trong khi ó, v n o c n i lên thành m t trong nh ng v n nóng b ng nh t c a th i i ngày nay – ã có vô s bu i th o lu n v o c, k c nh ng xu t ưa o c vào chương trình gi ng d y trong nhà trư ng, xây d ng các chương trình rèn luy n v o c và c vi c thi t l p các chu n m c o c. Cu n sách này ã ch cho th y m c dù o c là y u t căn b n và c n thi t nhưng hoàn toàn chưa . Và cái g i là y u t tinh th n th c ra l i r t c th , có th o lư ng ư c, và có tác ng n t t c m i phương di n c a các m i quan h , t ch c, th trư ng và xã h i. Th ng l i trong thương trư ng giúp cho doanh nghi p t ư c nh ng thành t u v tài chính, và nh ng th ng l i như v y ch có ư c khi doanh nghi p thành công

1 o lu t Sarbanes – Oxley do Thư ng Ngh sĩ Paul Sarbanes và Ngh sĩ Michael G. Oxley b o tr , ư c Qu c h i M thông qua và T ng th ng George Bush ký ban hành ngày 30/07/2002. o lu t này ra i trong b i c nh sau hàng lo t v s p c a các t p oàn l n t i M (Enron, Tyco, Peregrine…) do s gian d i trong các báo cáo tài chính.

trong vi c áp d ng m t chính sách i nhân x th thích h p trong n i b , mà tinh th n xuyên su t c a chính sách ó không gì khác hơn là ni m tin. K c nh ng tác ph m mà tôi ã vi t cũng như các tài li u tôi ã t ng c v Ni m tin cũng khó có th sánh ư c v i tác ph m này. Quy n sách không ch bàn n hành vi o c trong lãnh o hay vi c tuân th , th c thi thu n túy các nguyên t c o c s n có, mà nó còn khai thác n tâm tư, nguy n v ng th t s c a m i cá nhân và kh năng thu ph c nhân tâm. Dù b n nh nghĩa ni m tin là s tin c y l n nhau, là lòng trung thành hay hành vi o c, ho c gi b n ánh giá nó trên phương di n k t qu c a s giao quy n, tinh th n ng i và s ng tâm hi p l c trong công vi c, thì ni m tin v n luôn là y u t căn b n quy t nh m i nh hư ng c a chúng ta v i m i ngư i. Khi c cu n sách này, b n s có cách nhìn c a m t nhà sinh thái xã h i và hi u ư c các m i quan h a d ng, và nh hư ng c a ni m tin lên nh ng m i quan h ó. Nó giúp chúng ta có m t cái nhìn bao quát và t b l i s ng xem nh ni m tin xây d ng m t n n văn hóa c a s tin c y. Th hai, cu n sách ưa ra m t mô hình ni m tin theo chi u sâu, thi t th c và toàn di n. Nó giúp chúng ta th u hi u năm tác ng ni m tin. Cũng gi ng như tác ng c a m t hòn s i khi ư c ném lên m t nư c, nh hư ng c a ni m tin lan t a t b n thân nó n các m i quan h v i m i ngư i xung quanh, n các c ông và n toàn xã h i. Thông qua nh ng minh h a th c t và y tính thuy t ph c, chúng ta th y ư c kh năng ng d ng r ng rãi c a nh ng nguyên lý này trong i s ng cá nhân hay trong quan h gi a hai bên, trong h gia ình, doanh nghi p, trư ng h c, b nh vi n, cơ quan nhà nư c, ơn v quân i, hay t ch c “phi l i nhu n”. Th ba, cu n sách này mang l i ni m hy v ng cho m i chúng ta. Khi l n lư t c qua các chương, b n s b t u c m th y l c quan và có c m h ng r ng dù trong b t kỳ hoàn c nh thi u v ng ni m tin nào, b n v n có th óng vai trò m t tác nhân tích c c trong vi c xây d ng hay khôi ph c ni m tin và c ng c các m i quan h , và n l c ó s nhanh chóng mang l i hi u qu . Khi ư c Stephen chia s nh ng kinh nghi m c a b n thân hay c a nhi u ngư i khác trong n l c c u vãn nh ng tình hu ng trì tr gây tác h i và t n th t cho doanh nghi p, b n s t tin r ng mình cũng có kh năng làm ư c. Ni m tin - Y u t then ch t trong n n kinh t toàn c u Bư c vào th c t i toàn c u hóa v i tính tương thu c ngày càng rõ r t, ni m tin trong các quan h giao d ch càng tr nên quan tr ng hơn bao gi h t. Kinh nghi m giao d ch c a tôi v i các nhà lãnh o doanh nghi p trên kh p th gi i ã ch ng minh r ng “t c ti p c n th trư ng” ang tr thành m t th vũ khí c nh tranh t i thư ng. S thi u ni m tin b t k do hành vi thi u o c hay h p o c nhưng không thích h p v i hoàn c nh u gây ra nhi u tr ng i. Thi u ni m tin thư ng ưa n nh ng t n th t l n nh t trong cu c s ng, trong t ch c và c trong i s ng gia ình thông qua nh ng mưu x u, mâu thu n n i b , xung t cá nhân, tình tr ng i kháng gi a u là nh ng y u t làm gi m tác d ng thúc y c a các phòng ban, tư tư ng th ng – thua, giao ti p i phó – t t c ni m tin. Ngoài ra, thi u ni m tin còn làm trì tr m i ti n trình - t vi c ra quy t nh, giao ti p, cho n vi c xây d ng nh ng m i quan h . Ni m tin chính là hi u qu . Hi u qu thuy t ph c khách hàng trung thành v i m t thương hi u, và cũng chính hi u qu xây d ng s t tin vào thành công c a doanh nghi p. Hi u qu ph c v l i ích cho khách hàng không ch khi n khách hàng ti p t c gia tăng ơn hàng v i b n, mà còn gi i thi u thương hi u c a công ty b n n nhi u khách hàng ti m năng khác. Như v y khách hàng c a b n l i tr thành i ngũ ti p th và phát tri n kinh doanh h u hi u nh t cho doanh nghi p c a b n. Hi u qu n nh s làm cho các nhà cung c p an tâm tr thành i tác chi n lư c v n ang là v n thi t y u trong n n kinh t toàn c u v n d a trên cơ s tri th c k t h p v i ngu n nhân l c. Ni m tin cũng gi ng như t ng nư c sâu chuyên cung c p nư c cho các m ch nư c ng m Trong kinh doanh cũng như trong cu c s ng, nh ng m ch nư c ng m này thư ng ư c g i b ng các tên như s i m i, tinh th n ng i, s h p tác, trao quy n, h th ng qu n lý 6-Sigma, và nhi u khái ni m khác c a lý thuy t qu n tr ch t lư ng toàn di n, s trung thành v i thương hi u, hay nhi u sáng ki n chi n lư c khác. Nh ng m ch nư c ng m này nuôi dư ng các con sông và dòng su i c a quan h tương tác gi a con ngư i, trong kinh doanh thương m i hay vi c ký k t các giao ư c. Chúng t o nên ch t lư ng cu c s ng b n v ng i v i t t c các m i quan h , bao g m quan h gia ình, quan h gi a các b ph n trong t ch c, các m i quan h thư ng ngày v i nhà cung c p và khách hàng – th c ra, ó là m i n l c có s c ng hi n b n v ng. M t quy n sách áng c

Cu n sách c p n m t ch mang tính th i s trong “th gi i ph ng” m i m mà chúng ta ang s ng, ư c úc k t không ch t nh ng tr i nghi m cá nhân mà còn d a trên nh ng công trình nghiên c u th c nghi m ch ng minh vì sao tác d ng thúc y c a ni m tin l i ư c xem như m t trong các ch s o lư ng quan tr ng trong các bài toán chi n lư c c a các t ch c cũng như các m i quan h cá nhân. i u làm cho cu n sách này có s c m nh, thi t th c và áng tin c y là kh năng o lư ng ni m tin c a nó. Tôi c m th y t hào và thán ph c khi nhìn th y Stephen khai thác v n sâu hơn tôi nghĩ và b sung nhi u ki n th c quan tr ng. Tôi tin r ng Stephen ã vươn n m t nh cao m i, v i tư cách v a là nhà ki u m u/ th c hành v a là m t ngư i d n u tư duy nghiêm túc và tài năng. Hy v ng các b n s thu ư c nhi u l i ích thi t th c khi c cu n sách này. Ti n sĩ Stephen R. Covey thành t và Thói quen th 8

Tác gi quy n 7 Thói quen

Ph n I

i u làm thay

it tc

Có m t i u r t quen thu c v i t t c m i ngư i, v i các m i quan h , t p th , gia ình, t ch c, qu c gia, n n kinh t , và n n văn minh c a th gi i mà m t khi b xóa b thì c m t chính ph hùng m nh nh t, m t doanh nghi p thành công nh t cũng có kh năng b s p ; m t n n kinh t th nh vư ng nh t có th b suy thoái, m t ki u lãnh o có nh hư ng nh t, m t tính cách m nh m nh t cũng có nguy cơ suy y u; và m t tình yêu thương sâu s c nh t cũng có th tan v . Ngư c l i, n u ư c phát huy và t n d ng thì nó có kh năng t o nên s thành công và th nh vư ng vư t b c trong m i m t c a cu c s ng. Tuy nhiên, i u này l i ít ư c quan tâm, không ư c hi u rõ và thư ng b xem nh nh t trong th i i c a chúng ta. ó chính là Ni m tin. Ni m tin tác ng n chúng ta 24 gi trong ngày, 7 ngày trong tu n và 365 ngày trong năm. Nó tác ng n m i m i quan h , m i cuôc giao ti p, m i d án kinh doanh và m i n l c c a chúng ta. Nó làm thay i ch t lư ng c a hi n t i và làm k t qu c atương lai trên c hai phương di n: công vi c và cu c s ng c a m i chúng ta. Trái v i i u mà h u h t m i ngư i thư ng nghĩ, ni m tin không ph i là m t s m m y u, o tư ng mà b n có hay không có cũng ư c; mà nó là m t tài s n thi t th c,h u hình, có s c nh hư ng và b n có th t o ra nó m t cách nhanh chóng hơn nhi u so v i b n tư ng. Trong khi nh ng v bê b i tài chính trong các t p oàn kinh t , nh ng m i e d a kh ng b , nh ng tranh ch p n i b nơi công s , nh ng m i quan h tan v làm gi m ni m tin trên h u h t các phương di n c a cu c s ng kh p m i nơi, tôi v n tin r ng kh năng xây d ng, tăng cư ng, m r ng, và khôi ph c ni m tin không ch là yêu c u thi t y u i v i an sinh c a t ng cá nhân và m i quan h gi a con ngư i v i nhau. Ni m tin còn là năng l c lãnh o then ch t trong n n kinh t toàn c u m i m này. Tôi cũng tin r ng trong m i hoàn c nh, không gì lan truy n nhanh b ng t c c a ni m tin và b n có th hư ng l i r t nhi u t vi c t o ra nó!

Chương 1 Không gì nhanh b ng t c T c

c a ni m tin - Edward Marshall

xu t hi n khi ngư i ta… th c s tin c y l n nhau.

N u không nhanh chân, b n s ch t.

- Jack Welch Tôi không bao gi quên m t tr i nghi m cách ây nhi u năm khi tôi làm vi c cho m t ngân hàng u tư l n t i New York trong m t th i gian ng n. Chúng tôi v a tr i qua m t cu c h p căng th ng mà nhi u v n phát xu t t s m t ni m tin l n nhau trong n i b . Nh ng v n như th gây ch m tr và nh hư ng tiêu c c i v i quá trình th c hi n công vi c. V lãnh o c p cao tâm s v i tôi r ng nh ng cu c h p như th không gi i quy t ư c gì mà ch lãng phí th i gian. Ông y không tin ‘Mike’ mà cũng ch ng tin ‘Ellen’, và th c s khó có th tin ai trong t p th ó. Tôi h i ông: “ V y sao ông không tìm cách cũng c ni m tin?” Ông y nhìn tôi và tr l i r t nghiêm túc: “ Này, Stephen, c u c n hi u m t i u là c u ch có th tin ho c không tin. Chúng tôi ã không tin nhau thì không gì có th thay i ư c i u ó.” Tôi hoàn toàn ph n i ý ki n này. Kinh nghi m t cu c s ng riêng cũng như trong công vi c kinh doanh su t hơn 20 năm qua ã khi n tôi tin r ng chúng ta có nhi u cách thay i i u ó. Chúng ta có th làm gia tăng t c ni m tin nhanh hơn chúng ta tư ng và i u ó s tác ng tích c c n ch t lư ng cu c s ng và giúp chúng ta t ư c nh ng thành qu ngoài s c tư ng tư ng. B n có th có trong tay m i d ki n và con s , m i b ng ch ng, m i s xác nh n mà b n mu n, nhưng n u b n không có ni m tin, b n s ch ng i n âu. - Niall Fitzgerald, C u Ch t ch Unilever Ni m tin tác ng n t t c m i ngư i tài t c c a ni m tin, tôi thư ng nghe th y nh ng l i than vãn i

Khi di n thuy t kh p nơi trên th gi i v lo i như:

Tôi không ch u n i c nh u á, bè phái trong công ty. Tôi c m th y mình b ai cũng ch nghĩ n b n thân mình và làm m i cách có l i cho mình. Tôi ã t ng b t n thương, làm sao tôi có th còn tin ư c ai

ng nghi p chơi x . Dư ng như ích th c? n mua

xây d ng m i quan h

Tôi làm vi c trong m t t ch c y quan liêu. Ch ng bao gi có th làm ư c vi c gì cho ra h n, vì m t cái bút chì tôi cũng ph i xin phép! Con cái càng l n càng không nghe l i tôi. Tôi bi t ph i làm gì ây? Tôi có c m giác nh ng óng góp trong công vi c c a mình không ư c th a nh n và xem tr ng. Tôi ã v ng v làm m t ni m tin v i ngư i r t quan tr ng i v i tôi. Giá như tôi có th b t ngay m t quy t nh khác. Nhưng th c t tôi không th , li u tôi có th xây d ng l i m i quan h ó? cơ b c y.

u l i, tôi s có

Tôi luôn ph i th n tr ng trong l i ăn ti ng nói t i nơi làm vi c vì n u tôi nói th t i u mình nghĩ, tôi có nguy u i vi c ho c chí ít cũng b i x l nh nh t. Tôi và các nhân viên khác b s p qu n lý r t xét nét. Ông ta i x v i chúng tôi như nh ng k không áng tin

Trư c nh ng v bê b i, tham nhũng và vi ph m o c y r y trong xã h i chúng ta ngày nay, tôi c m th y như luôn có k chơi khăm mình khi n tôi không còn bi t nên tin vào i u gì, hay tin vào ai n a.

V y b n s làm gì n u b n rơi vào m t trong nh ng hoàn c nh như trên, hay vào nh ng trư ng h p mà s thi u ni m tin gây ra mâu thu n n i b và t n n quan liêu, ho c ơn gi n ch làm trì tr công vi c? B n s ch p nh n i u này ơn gi n ch như m t phí t n trong kinh doanh hay b n s tìm cách kh c ph c ho c th m chí chuy n bi n nó? Tôi tin ch c r ng b n hoàn toàn có th kh c ph c ư c v n này. Th c ra ch c n bi t xây d ng, phát tri n, m r ng và khôi ph c ni m tin, b n có th d dàng thay i th c tr ng hi n nay cũng như c tương lai c a b n. K thu t và công ngh u quan tr ng, nhưng ni m tin m i là y u t c n ư c quan tâm hàng u trong th p k này. - Tom Peters, tác gi chuyên vi t v tài kinh doanh N m v ng khái ni m Ni m tin V y, Ni m tin là gì? Thay vì ưa ra m t nh nghĩa ph c t p, tôi mu n mư n câu nói c a Jack Welch, c u CEO c a General Electric, “B n ch th c s bi t nó khi b n c m nh n ư c nó.” Nói m t cách ơn gi n, ni m tin chính là s tin c y, trái nghĩa v i nó là s nghi ng . Khi b n tin ai, b n t h t ni m tin vào ngư i ó, tin vào ph m ch t o c và năng l c c a h . Còn khi b n không tin ai, b n s nghi ng ngư i ó c v ph m ch t o c, hành ng, năng l c, hay thành tích c a ngư i ó. Ni m tin ơn gi n ch có th . M i ngư i trong chúng ta u có nh ng tr i nghi m v s khác bi t không nh gi a các m i quan h xây d ng trên ni m tin và không d a vào ni m tin. V y ngay lúc này b n hãy nghĩ n ngư i mà b n có m i quan h khá tin c y – có th ó là c p trên, là ng nghi p, khách hàng, cũng có th là ngư i thân trong gia ình, ho c b n bè. B n hãy nh n nh v m i quan h ó xem nó cho b n c m giác ra sao? S giao ti p có trôi ch y hay không? T c th c hi n công vi c có nhanh chóng không? B n yêu thích m i quan h này n m c nào? R i b n l i nghĩ n ngư i mà b n có m i quan h không tin c y l m. Cũng th , ngư i này có th là b t kỳ ai nơi làm vi c hay trong gia ình c a b n. B n hãy di n t m i quan h ó. B n c m th y th nào v m i quan h gi i quy t nhanh công vi c … này? S giao ti p có thông su t hay không? B n có cùng ph i h p v i ngư i ó hay ph i m t nhi u th i gian và s c l c i n th a thu n và th c thi công vi c? B n có thích m i quan h này hay ch th y t nh t, r c r i, và m t m i? R t d nh n ra s khác bi t gi a hai m i quan h tin c y và thi u tin c y. Hãy xét hình th c giao ti p làm ví d . Trong m i quan h tin c y, b n có th nói sai nhưng ngư i khác v n hi u úng ý b n. Còn trong m i quan h thi u tin c y, dù b n r t n o, th m chí h t s c c n tr ng trong l i ăn ti ng nói nhưng ngư i ta v n hi u sai ý b n. Xem xét y u t ni m tin trong các m i quan h quan tr ng, b t k cá nhân hay trong công vi c, b n s nh n th y có s khác bi t rõ ràng. B n không th thành công n u thi u ni m tin. Hai t Ni m tin hàm ch a h u h t m i y u t mà b n c n có giúp b n thành công. Có m i quan h t t p nào gi a con ngư i v i nhau mà không c n n ni m tin, dù ó là quan h hôn nhân, b n bè hay m t quan h giao ti p trong xã h i thông thư ng; xét cho cùng thì i u này cũng úng trong kinh doanh, c bi t là các ngành kinh doanh có quan h công chúng r ng rãi. - Jim Burke, C u Ch t ch kiêm CEO, Johnson & Johnson Th thách cam go M t trong nh ng tr i nghi m nh i i v i tôi trong vi c tăng cư ng ni m tin di n ra nhi u năm trư c ây do s ki n sáp nh p Franklin Quest và Covey Leadership Center l p ra Công ty FranklinCovey. Nh ng ai ã tr i qua vi c sáp nh p hay mua l i công ty u bi t nh ng vi c như th này u không h d dàng. Thông thư ng m t công ty m i sau khi sáp nh p tr nên r t m nh. Chúng tôi có nh ng con ngư i tài năng, ch t lư ng tuy t v i, nh ng khách hàng trung thành, và nh ng công c hi u qu . Nhưng vi c hòa nh p hai n n văn hóa công ty vào nhau là m t thách th c r t l n.

V i tư cách ch t ch m t công ty chuyên v ào t o và Hu n luy n, tôi ã n Washington thuy t trình v i kho ng 1/3 s nhân viên tư v n v tài chi n lư c c a b ph n chúng tôi. Nhưng cu c h p áng l di n ra theo mong i c a tôi thì l i làm cho tôi hoàn toàn th t v ng. Nhi u tu n trư c ó, CEO m i c a công ty cũng cùng tâm tr ng th t v ng như tôi trư c nh ng tr c tr c và tr ng i nh hư ng x u n vi c sáp nh p có v y h a h n này nên ã tri u t p m t cu c h p t t c nhân viên tư v n trong công ty. V i n l c mu n “gi i t a” băn khoăn c a m i ngư i, ông y ã ưa ra m t quy nh t t nh ng ngư i thu c c p lãnh o như chúng tôi ch l ng nghe mà không ư c ph n ng l i b t c i u gì m i ngư i nêu ra trong cu c h p. Cu c h p d ki n kéo dài 4 gi ã bi n thành m t phiên h p marathon vô b su t 10 gi . Do không ai ư c phép b sung, ính chính, gi i thích, m r ng nhi u m t c a v n hay nêu ra nh ng b t c ang g p ph i nên ch có m t s ít v n nêu ra là xác th c. H u h t nh ng ý ki n còn l i u là nh ng nh n nh theo l i suy di n, bóp méo và m t s ý ki n khác hoàn toàn sai l ch. Có nh ng nh n nh ch quan, hoài nghi, cáo bu c và th t v ng. Tuy v y, vì thu c vào hàng lãnh o nên chúng tôi ph i mi n cư ng tuân theo quy nh không ư c phép nói l i nào. C th , chúng tôi ã ph i tr i qua hàng ch c cu c h p “tra t n” như v y cho n khi tôi nghĩ chúng tôi ph i làm nh ng i u c n thi t làm cho vi c sáp nh p này tr nên t t p. V n là ch tôi ã quá ch quan.Tôi ã nh m khi t p trung vào vi c xây d ng ni m tin v i công ty v a ư c sáp nh p vì t tin vào tên tu i và uy tín c a tôi. Nhưng th c t l i không ph i như v y, ch có m t n a s nhân viên tín nhi m tôi. i u ó ã hình thành hai phe i l p gi a Covey và Franklin. Nh ng ngư i t Covey ã t ng làm vi c v i tôi nên h hi u r ng các quy t nh c a tôi xu t phát t n l c chân thành ch trương tinh th n khách quan và vì l i ích t t nh t c a công ty mà không h có ý nh áp t “chính sách c a Covey”… mà th t ra còn c g ng tránh x y ra tình tr ng ó. Còn nh ng ngư i chưa t ng làm vi c v i tôi thì không tin vào tôi. H suy di n m i quy t nh c a tôi theo hư ng hoàn toàn trái ngư c. n y sinh liên quan n vi c s d ng khu ngh mát Sundance t ch c m t trong Ch ng h n m t v n các chương trình ào t o phát tri n k năng lãnh o c a chúng tôi. Sundance là m t a i m r t khó t ch c cho ho t ng trên, nên m t s ngư i ngh nên chuy n n m t a i m khác. Tuy nhiên, Giám c Chương trình mu n t ch c t i Sundance vì khách hàng yêu thích a i m này, và các d li u tài chính cho th y doanh thu trung bình c a m t chương trình cao hơn 40% so v i t ch c t i các nơi khác. Vì th tôi th c hi n m t quy t nh c ng r n: “Do ưu th v l i ích kinh t và vì Giám c Chương trình m nh m khuy n ngh ch n a i m này, nên chúng ta s t ch c t i Sundance.” Tôi cho r ng m i ngư i u hi u quy t nh này. Nhưng nh ng ngư i không tín nhi m tôi ã không ch u hi u như v y. H cho r ng tôi tìm cách áp t quan i m c a “Covey”. M t s ngư i th m chí còn nghi ng tôi b mua chu c b ng ti n vì v i tư cách m t ngư i lãnh o trong c ng ng, tôi ư c m i làm c v n không lương cho Nhà hát Thi u nhi c a Sundance. i u ó làm nhi u ng cơ c a tôi. Do m c tin c y th p như v y nên m i ngư i u có cùng c m tư ng r ng ch c ngư i nghi ng h n ang có mưu nào ó trong s vi c này. M t khi ta nghi ng ng cơ c a m t ngư i, thì m i hành vi c a anh ta - Mahatma Gandhi u t h i.

Trong m t tình hu ng khác, tôi i n quy t nh chuy n “Ron”, ngư i qu n lý c bi t tài năng c a phía Covey sang m t v trí khác vì cũng gi ng như nhi u ngư i chúng tôi, anh ta b phát hi n có dính líu vào âm mưu phe phái trong quá trình sáp nh p và d n n tình tr ng chia r n i b . Tôi quy t nh tìm ngư i ngoài công ty thay th Ron nh m tránh m i i u ti ng r ng ngư i qu n lý m i là ngư i c a “Covey” hay c a “Franklin”. Khi công b tin này, tôi c nghĩ r ng m i ngư i s hoan nghênh ý nh ưa vào công ty m t tài năng m i c a tôi. Nhưng ch ng ai trong s nh ng ngư i không tin tôi thèm ý nghe vi c tuy n ngư i ngoài công ty v thay th Ron, mà h ch chú ý n vi c anh ta v n còn l i trong công ty và yêu c u tôi ph i sa th i anh ta. H t l n này n l n khác, m i hành vi c a tôi u b hi u sai và quy t nh c a tôi luôn b nghi ng , m c dù tôi ã kêu g i c hai phía Covey và Franklin cùng tham gia vào vi c ra quy t nh. Như các b n có th hình dung, nh ng ngư i không bi t n quá trình làm vi c và thành tích c a tôi u cho r ng lý do duy nh t khi n tôi n m gi v trí lãnh o ch ng qua vì tôi là con trai c a Stephen R. Covey ch b n thân tôi ch ng có chút uy tín hay tài năng gì.

Vì l ó, tôi luôn i n các quy t nh m t cách th n tr ng. Tôi ph i tiên li u m i quy t nh c a mình s ư c các bên suy di n ra sao. Tôi b t u lo l ng v thái ng x và r i ro. Tôi b t tay chơi trò th o n mà t trư c t i nay tôi chưa h làm - tôi chưa bao gi ph i làm i u này, vì nó không thu c tính cách c a tôi. Khi nghĩ l i t t c nh ng vi c ã x y ra, tôi hi u ra r ng n u tôi không i m t v i t t c nh ng v n gây c n như th này, thì tình hình này v n c ti p t c– th m chí có th còn t i t hơn. M i quy t nh c a tôi luôn b phê phán và bi n thành m c tiêu công kích c a phe i l p, và mu n làm b t c vi c gì cũng s r t khó khăn.Chúng tôi ang ph i ương u v i thói quan liêu, th o n, và nguy cơ m t oàn k t n i b ngày càng tr m tr ng. ây th c s là s lãng phí r t l n v th i gian, s c l c và ti n c a. T n th t cu i cùng s không h nh . Tôi nghĩ, v i tình hình t i t ang di n ra, chưa bi t tôi s còn m t thêm gì n a. Do v y, khi tôi t chân vào phòng h p hôm ó t i th ô Washington, tôi ch nói. “Hôm nay chúng ta h p bàn v chi n lư c, Chúng ta s bàn v v n này n u ó là i u các b n th t s quan tâm. Nhưng n u các b n mu n bàn v v n sáp nh p công ty hơn thì chúng ta s nói v v n ó. Chúng ta s nói v b t c v n gây c n gì các b n ang quan tâm: Ai i, ai l i công ty? Ai là ngư i ra quy t nh cho t ng lo i v n gì? Tiêu chí nào ang ư c áp d ng? T i sao chúng ta l i thi u thông tin? i u gì x y ra n u chúng ta không tin vào nh ng ngư i ra quy t nh? i u gì x y ra n u các b n không tin tôi khi ưa ra các quy t nh này?” Lúc u, m i ngư i s ng s t không ng tôi có th nêu lên nh ng v n gây c n như v y, k c cách nhìn nh n c a h i v i cá nhân tôi. Nhi u ngư i còn băn khoăn không hi u ý th c s c a tôi là gì. Nhưng sau ó h s m nh n ra tôi không có gì gi u gi m c . Tôi ang r t minh b ch và th ng th n. H nh n th y tôi th t tâm mu n ưa v n ra bàn lu n. Khi cu c h p ti p di n, h m i tin r ng tôi không có ý x u; tôi chân thành mu n làm nh ng i u có l i cho công ty. Cu c h p bàn v chi n lư c d ki n trong m t gi cu i cùng bi n thành cu c th o lu n kéo dài c m t ngày v nh ng v n m i ngư i quan tâm như nên s d ng cơ s h t ng c a bên nào, nên i u ch nh ch ti n năng l c ra quy t nh hay lương ra sao, nên s d ng mô hình bán hàng c a ai, li u tôi, Stephen, có th c s không? Thành tích, kinh nghi m c a tôi ra sao? Các chu n m c c a tôi là gì? Tôi ph i th a nh n ây là nh ng v n y thách th c. Tôi th ng th n chia s nh ng suy nghĩ và lý l ng sau các quy t nh và ti n trình hình thành các quy t nh ó. Tôi chia s m i thông tin mà tôi có th ; i v i nh ng thông tin không th chia s , tôi gi i thích cho h bi t lý do. Tôi l ng nghe và tìm cách hi u rõ nh ng m i b n tâm c a h . D a vào nh ng xu t c a h , tôi ưa ra nhi u cam k t xoay quanh vi c c i thi n tình hình. n cu i ngày hôm ó, m i ngư i b t u hy v ng và ph n kh i tr l i. M t i bi u nói v i tôi r ng ni m tin tôi xây d ng trong lòng m i ngư i trong ngày hôm y còn giá tr hơn nhi u so v i vi c tôi ã n l c nhi u tháng trư c ó. Trên t t c , tôi nh n ra r ng ó là s kh i u t t p v nh n th c giá tr c a s giao ti p minh b ch và th ng th n c a chúng tôi. Tôi cũng hi u ra r ng m c dù v y th thách th c s s là tôi có kh năng th c hi n các cam k t n âu. Chí ít lúc này, m i ngư i ánh giá hành vi c a tôi b ng cách nhìn khác, không còn b v n c qua lăng kính c a s thi u v ng ni m tin. Dư âm c a cu c h p lan r ng và ch trong vài tháng sau ó, tôi ã làm vi c v i t t c các b ph n khác và xây d ng ư c ni m tin trong toàn công ty. Chúng tôi tăng t c kinh doanh, gi m chi phí, c i thi n k t qu công vi c trong m i m t ho t ng. M c dù sau ó tôi r i FranklinCovey l p công ty riêng và vi t cu n sách này, tôi vui m ng thông báo r ng công ty ã vư t qua sóng gió gây ra do vi c sáp nh p và hi n ang ho t ng r t hi u qu . Riêng v cá nhân tôi, s tr i nghi m này càng giúp tôi hi u rõ hơn v ni m tin. Tôi nh n ra sai l m l n nh t c a tôi là ã không ch ng hơn trong vi c xây d ng và c ng c ni m tin. Do ó, tôi ã ph i tr c ti p nh n lãnh hai h u qu v m t xã h i và kinh t . Thêm vào ó, tôi cũng rút ra bài h c r ng ni m tin th c s làm thay i m i th . Khi b n t o ư c ni m tin – m t ni m tin hình thành t s chân th t và năng l c th c s – thì h u như m i khó khăn u ư c gi i quy t m t cách t t p. Kh ng ho ng Ni m tin B n không c n ph i nhìn âu xa cũng nh n ra r ng, trong xã h i toàn c u hi n nay chúng ta ang tình tr ng kh ng ho ng ni m tin. Hãy th i m l i nh ng hàng tít l n trên báo chí g n ây: • “ Kh u hi u m i c a nhân viên: ng tin vào ai c !” im tv i

• “ Các công ty c p bách xây d ng l i ni m tin.” • “ C hai bên u ph n b i lòng tin c a nhau.” • “ 20 nhân viên S Giao d ch Ch ng khoán New York b truy t .” • “ Tăng cư ng ph m ch t o c khôi ph c lòng tin c a ngư i dân.” • “ Quan h tan v khi ni m tin gi m sút” • “ Bây gi b n tin ai?” Nh ng t a ó cho th y d u hi u c a m t s th t áng báo ng: Ni m tin gi m sút kh p nơi. Nó lan nhanh vào xã h i toàn c u, vào thương trư ng, các t ch c, các m i quan h , vào c cu c s ng riêng tư c a chúng ta. Nó s n sinh s ng v c, hoài nghi dai d ng và d n n m t s t n kém chi phí và trì tr n suy s p. Hãy nhìn r ng ra xã h i chúng ta ang s ng, ni m tin ã sút gi m áng k so v i th h trư c, và trong nhi u trư ng h p ni m tin ã xu ng th p n m c k l c. T i M , theo m t i u tra dư lu n c a Harris năm 2005, ch có 22% s ngư i ư c h i ý ki n còn tin tư ng vào gi i truy n thông, 8% tin vào các ng phái chính tr , 27% tin vào chính quy n và 12% tin vào các doanh nghi p l n. Có l t hơn n a là s m t ni m tin gi a con ngư i v i nhau. Theo cu c i u tra g n ây c a David Halpern, nhà xã h i h c ngư i Anh, ch có 34% ngư i M tin vào ngư i khác. T i châu M La-tinh con s này là 23%, châu Phi 18%. Công trình c a Halpern cũng cho th y b n th p k trư c t i nư c Anh, 60% dân s có th tin tư ng ngư i khác; ngày nay con s này gi m xu ng ch còn 29%. M t tin vui c a công trình nghiên c u này – nói m t cách tương i – là 68% s dân B c Âu ( an M ch,Th y i n, và Na Uy) và 60% dân s c a Hà Lan có th tin vào ngư i khác. ó là nh ng t ch c xã h i có m c ni m tin cao. T i Mexico, m c dù m c tin tư ng gi a con ngư i tương i th p so v i các nư c B c Âu, ch 31%, nhưng so v i con s 19% c a năm 1983 thì m c ni m tin ã gia tăng áng k . B t k b n ang trong m t ch c ch n b n s g p nhi u r c r i. i th thao, m t t ch c hay trong gia ình, n u b n không th tin ư c ai thì - Joe Paterno, Hu n luy n viên trư ng môn bóng á Trư ng i h c Penn State c p sau: • Ch có 51% s nhân viên tin và tín nhi m c p trên c a mình. • Ch có 36% s nhân viên tin r ng lãnh o c a h hành ng trung th c và chính tr c. • Ch trong hơn 12 tháng, ã có 76% s nhân viên có hành vi vi ph m n i quy ho c o nghi p – nh ng hành vi m t khi b phát hi n s làm gi m nghiêm tr ng ni m tin c a công chúng. t ch c, ni m tin trong các công ty cũng ã gi m xu ng áng k . Hãy nhìn vào s li u nghiên c u

c ngh

Th còn ni m tin trong quan h cá nhân thì sao? M c dù ni m tin trong t ng m i quan h c th , u có khác, nhưng i v i h u h t m i ngư i nó v n là m t v n l n, ít ra là trong m t s quan h cơ b n (thư ng là m i quan h quan tr ng v i c p trên ho c ng nghi p, ho c v ch ng, con cái). Hãy xem xét m t s k t lu n sau ây: • Lý do ch y u khi n nhi u ngư i b vi c là do m i quan h không t t v i c p trên. • C hai c p v ch ng thì có m t c p ly hôn. Các m i quan h u ư c xây d ng và duy trì d a trên cơ s ni m tin, nên m t khi thi u v ng ni m tin chúng u có nguy cơ v . B n th hình dung xem có m i quan h t t p nào mà l i không có ni m tin. Th còn Ni m tin c p cá nhân thì sao? Hãy xem xét t l sinh viên th a nh n ã có hành vi gian l n trong th c : • Sinh viên ngành m thu t: 43% • Sinh viên ngành sư ph m: 52% • Sinh viên ngành y: 63% • Sinh viên ngành lu t: 63%

• Sinh viên ngành kinh doanh:

75%

B n c m th y th nào khi bi t r ng có hơn 50% kh năng v bác sĩ s ph u thu t cho b n trong tương lai ã t ng gian l n khi còn i h c? Hay 75% kh năng ngư i i u hành công ty mà b n s vào làm vi c ã t ng không h tôn tr ng s trung th c? G n ây, khi tôi trình bày s li u này v i m t nhóm lu t sư, h sung sư ng khi bi t mình không thu c nhóm chót b ng! Ngư c l i h quay sang ch nh o tôi vì v i m nh b ng Th c sĩ Qu n tr Kinh doanh vì chính tôi m i thu c nhóm x p cu i b ng! úng là m t cu c kh ng ho ng nghiêm tr ng v ni m tin! Bên c nh ni m tin i v i xã h i, t ch c và trong các m i quan h , còn có m t khía c nh ni m tin r t cơ b n và có s c m nh: Ni m tin i v i b n thân. Chúng ta thư ng có nh ng cam k t i v i b n thân như t xác nh các m c tiêu ph n u hay nh ng vi c quy t tâm th c hi n trong năm m i nhưng r i chúng ta l i không th c hi n ư c. T ó chúng ta c m th y tin tư ng b n thân mình ã khó, ng nói tin vào ngư i khác. Như cha tôi thư ng nói, chúng ta luôn ánh giá b n thân d a vào ý nh ch quan c a mình nhưng l i xét oán ngư i khác qua hành vi c a h . Vì v y cách t t nh t khôi ph c ni m tin là khi chúng ta ã quy t tâm hay h a h n i u gì v i b n thân hay v i b t c ai, chúng ta ph i th c hi n b ng m i giá. Qu th c, chúng ta ang s ng trong tình tr ng kh ng ho ng ni m tin. Nó nh hư ng n chúng ta m i c p - xã h i, t ch c, các m i quan h , b n thân và l i cho chúng ta nh ng h u qu lâu dài. M c dù nhi u ngư i trong chúng ta khá kiên nh, nhưng m i khi ư c nghe hay ch ng ki n nh ng hành vi h y ho i ni m tin hay nh ng v bê b i chính tr hay tài chính, chúng ta khó lòng khôi ph c l i ni m tin ã m t. Vì không bi t còn i u t h i nào n a s x y ra nên chúng ta càng lúc càng c m th y nghi ng ngư i khác. Chúng ta b t u ánh ng t t x u l n l n, chúng ta ch nhìn vào hành vi c a thi u s mà xét oán a s r i ph i tr giá t cho thái ó. M i l n m t v tai ti ng nghiêm tr ng b v ch tr n, ni m tin c a dân chúng M l i suy gi m thêm. Chúng ta không th trong m t s m m t chi u mà l y l i ư c ni m tin c a h . - Robert Eckert, CEO c a Mattel

Kinh t h c Ni m tin Ngư i hoài nghi có th h i r ng: “Th thì sao nào? Có úng là ni m tin còn quan tr ng hơn c m t c h nh xã h i, cái ư c xem là y u t thu n khi t? Ai có th ch ng minh c th r ng ni m tin là m t ng l c phát tri n kinh t h u hi u?”. Tôi s tr l i th a áng các câu h i này qua d n ch ng v nh ng trư ng h p kinh doanh thành công nh vào ni m tin trong quy n sách này. Dư i ây là m t công th c ơn gi n cho phép chúng ta nhìn nh n ni m tin t m t ph m trù vô hình và không th nh lư ng tr thành m t y u t v a h u hình v a có th lư ng hóa. Công th c này d a vào nh n th c quan tr ng: Ni m tin luôn tác ng n hai y u t – t c (speed) và chi phí (cost). Khi ni m tin gi m, t c Ni m tin = Khi ni m tin tăng, t c Ni m tin = s gi m xu ng và chi phí tăng lên. T c Chi Phí

tăng và chi phí gi m. T c Chi Phí và vô cùng hi n nhiên. Tôi xin chia s v i các b n m t s ví d sau ây. t n công kh ng b ngày 11 tháng 9 năm 2001, ni m tin c a công chúng vào gi m sút nghiêm tr ng. Chúng ta nh n ra nh ng nhóm kh ng b luôn tìm cách o m an toàn cho hành khách không m nh b o v m i ngư i.

i u này r t ơn gi n, r t th c t Ngay sau khi x y ra nh ng v nh ng chuy n bay trên kh p nư c M làm h i chúng ta trong khi h th ng b

Trư c ngày 11 tháng 9, tôi thư ng n sân bay kho ng 30 phút trư c gi c t cánh, và tôi có th nhanh chóng hoàn t t th t c ki m tra an ninh. Nhưng sau ngày 11 tháng 9, nhi u th t c và qui trình ki m soát nghiêm ng t ư c áp d ng làm tôi ph i m t nhi u th i gian và chi phí hơn. Tôi ph i n sân bay 90 phút trư c gi c t cánh i v i nh ng chuy n bay n i a và n trư c t hai n ba gi n u tôi bay qu c t . Khi mua vé, tôi còn ph i tr thêm kho n phí an ninh sân bay.Vì th , khi ni m tin s t gi m thì t c công vi c cũng gi m và chi phí s tăng lên. M i ây khi tôi bay kh i m t thành ph l n thu c Trung ông, tôi ph i n sân bay b n gi trư c khi máy bay c t cánh, i qua nhi u thi t b ki m tra, m tung hành lý nhi u l n cho nhi u ngư i khám xét. Vì lý do a chính tr , ni m tin khu v c này c c th p. Các bi n pháp h tr an ninh rõ ràng là c n thi t, và trong trư ng h p này tôi r t bi t ơn nh ng bi n pháp ó, nhưng th c ch t v n v n không thay i: do ni m tin s t gi m, t c cũng gi m và chi phí gia tăng. Cái giá ph i tr cho s m t ni m tin là r t - Ralph Waldo Emerson t.

Chúng ta hãy xem m t ví d khác. o lu t Sarbanes-Oxley ư c Qu c h i M thông qua nh m i phó v i các v bê b i như t ng x y ra t i các t p oàn Enron, Tyco, WorldCom... M c dù o lu t này t ư c m t s hi u qu tích c c trong vi c c i thi n hay chí ít cũng duy trì ư c s tín nhi m trên th trư ng, nhưng rõ ràng chúng ta ph i tr giá t cho vi c này. Hãy th h i xem các CEO, CFO2 hay nhân viên tài chính trong các công ty s m t thêm bao nhiêu th i gian và công ty m t thêm bao nhiêu chi phí th c hi n các quy nh c a o lu t Sarbanes – Oxley. Trên th c t , m t công trình nghiên c u g n ây cho th y chi phí cho vi c thi hành ch riêng m t chương c a o lu t này ã lên t i 35 t ô la – vư t m c d ki n ban u c a y ban Ch ng khoán Hoa Kỳ 28 l n! Các quy nh b bu c ph i tuân th do s thi u v ng ni m tin ch ng khác nào nh ng b ph n gi ư c l p thêm vào cơ th – ch ho t ng ch m ch p và t n kém. Như ã nói, chúng ta quay tr l i bài h c then ch t: khi ni m tin s t gi m, t c công vi c s gi m xu ng và chi phí tăng lên. Khi phá v nh ng i u lu t l n, không có nghĩa là chúng ta s có t do, cũng ch ng ph i chúng ta s rơi vào tình tr ng vô chính ph , mà chúng ta s b ràng bu c b i r t nhi u i u lu t khác nh hơn. - G.K. Chesterton, tác gi ngư i Anh Ngư c l i, khi ni m tin tăng lên, t c s nhanh hơn và chi phí gi m xu ng. Berkshire Hatawayg n ây ã hoàn thành v mua l i công ty McLane Distribution tr giá 23 t ô la t t p oàn Wal-Mart. Thông thư ng vi c mua l i và sáp nh p các công ty có quy mô l n như th này ph i m t nhi u tháng và t n kém nhi u tri u ô la thuê các ki m toán viên và lu t sư xác minh và h p th c hóa t t c các ch ng t liên quan. Nhưng trong trư ng h p này, do c hai bên u có uy tín l n trên thương trư ng, nên vi c giao d ch ch di n ra trong m t cu c h p hai gi và m t cái b t tay là xong. Trong vòng chưa y m t tháng sau, m i th t c c a thương v u ư c hoàn t t. Trong b c thư c a H i ng Qu n tr g i kèm theo báo cáo t ng k t ho t ng năm 2004 n các c ông, Warren Buffett, Ch t ch kiêm CEO c a Berkshire Hathaway, vi t như sau: “ Chúng tôi ã ch ng c n ph i m t nhi u th i gian. Chúng tôi tin tư ng vào các con s c a Wal-Mart và th c t ã di n ra úng như v y.” B n hãy tư ng tư ng xem ch trong th i gian không n m t tháng (thay vì ph i m t 6 tháng ho c lâu hơn) và không m t t n phí cho m t cu c ki m toán nào (thư ng ph i m t n hàng tri u ô la), Warren Buffett ã mua xong m t công ty tr giá 23 t ô la! Qu th t. khi ni m tin cao thì t c s nhanh và chi phí s th p. Th gi i ang thay i r t nhanh. Cá l n không còn nu t ư c cá bé n a mà ai nhanh hơn s là ngư i chi n th ng. - Rupert Murdoch, Ch t ch kiêm CEO c a News Corporation

2

CEO – Chief Executive Officer: Giám

c i u hành, CFO – Chief Financial Officer – Giám

c Tài chính.

Hãy xét m t ví d khác v m t nhà lãnh o huy n tho i, Herb Kelleher, Ch t ch kiêm CEO c a Southwest Airlines. Trong cu n Executive EQ c a Robert K. Cooper và Ayman Sawaf, các tác gi chia s m t câu chuy n lý thú. M t hôm ang i d c hành lang, Gary Barron – lúc ó là Phó Ch t ch i u hành c a b ph n b o dư ng tr giá 700 tri u ô la ph c v toàn b hãng Southwest Airlines ã trình bày v i Kelleher b n ki n ngh v n t t dài ba trang v d án tái t ch c quy mô l n. Kelleher ã c b n ki n ngh ngay t i ch . Ông ch h i m t câu và Baron tr l i r ng ông có cùng m i quan tâm ó và ang tìm cách gi i quy t. Th là Kelleher tr l i ngay: “Tôi ng ý, c th mà làm.” Toàn b cu c trao i ch kéo dài úng b n phút! Kelleher không ch là nhà lãnh o ư c tín nhi m mà ông còn bi t t ni m tin vào ngư i khác. Ông tin vào tính cách và năng l c c a Barron. Và vì ông tin r ng Barron bi t rõ mình ph i làm gì nên công ty ã phát tri n v i t c nhanh n khó tin. “Jim” có m t c a hàng bán cà phê, bánh ng t ph c v khách ra vào các cao c văn phòng t i New York. Vào gi ăn sáng và ăn trưa, c a hàng c a Jim luôn ông khách. Anh ý th y do ph i ch i lâu nên nhi u khách hàng ã n n lòng b i tìm ch khác. Anh cũng nh n th y r ng nguyên nhân khi n anh không th bán ư c nhi u cà phê và bánh ng t hơn chính là vì m t nhi u th i gian th i l i ti n cho khách hàng. Cu i cùng, Jim nghĩ ra vi c t m t chi c r nh ng ti n gi y và ti n xu c nh qu y khách hàng t mình l y l i ti n th a. Có th b n nghĩ r ng s có khách hàng vô tình tính sai ho c c tình l y th a ti n trong r , nhưng i u Jim phát hi n ra l i trái ngư c: h u h t khách hàng u r t trung th c, h th m chí thư ng l i cho anh nh ng kho n ti n hoa h ng nhi u hơn m c bình thư ng. Bây gi anh có th ph c v khách hàng nhanh g p ôi do không ph i m t th i gian th i l i ti n th a. Hơn n a, anh cũng nh n th y khách hàng thích c m giác ư c tin c y nên thư ng quay tr l i. Nh nâng cao ni m tin theo cách này, Jim ã tăng g p ôi doanh thu mà không ph i m t thêm kho n chi phí m i nào. Nói tóm l i, khi ni m tin th p, t c công vi c s gi m và chi phí tăng lên. Còn khi ni m tin cao, t c nhanh hơn và chi phí s gi m xu ng. Nh ng giá tr siêu vi t như ni m tin và s chính tr c s th c s bi n thành doanh thu, l i nhu n và s th nh vư ng. - Patricia Aburdene, Tác gi cu n Megatrend 2010 M i ây, khi tôi ang gi ng v khái ni m này, m t giám c tài chính – ngư i luôn g n bó v i nh ng con s n g p tôi và nói: “ i u này th t b t ng ! Tôi v n luôn xem ni m tin là m t i u nên có, nhưng chưa bao gi tôi nghĩ n tác ng tr c ti p c a nó v m t kinh t h c. Bây gi ư c nghe anh gi i thích, tôi có th nh n ra i u này b t c nơi âu. “Ch ng h n, chúng tôi có m t nhà cung c p r t áng tin c y. M i công vi c liên quan n nhà cung c p này u di n ra r t nhanh chóng, và chúng tôi ch ng t n kém gì duy trì m i quan h này. Nhưng i v i các nhà cung c p mà chúng tôi không tín nhi m, m i vi c dư ng như ch ng bao gi xong và chúng tôi m t r t nhi u th i gian và n l c c i thi n m i quan h này. ó chính là t n th t v m t kinh t cho chúng tôi, m t t n th t quá l n!” V giám c tài chính này r t ng c nhiên khi ông hi u ra v n . M c dù là m t chuyên gia v “nh ng con s ”, ông chưa bao gi g n nh ng con s v i ni m tin. Cho nên khi n m ư c v n , ông l p t c hi u rõ ni m tin tác ng như th nào n m i m t ho t ng c a doanh nghi p, và ý tư ng v m i liên h gi a ni m tin, t c và chi phí có ý nghĩa như th nào trong vi c l a ch n và áp d ng các bi n pháp nh m tăng cư ng l i nhu n cho công ty. Tôi bi t m t s công ty hàng u t ng ti n hành nh ng cu c kh o sát chính th c yêu c u nhân viên tr l i m t câu h i th t ơn gi n: “B n có tin tư ng c p trên c a mình không?” Câu tr l i s giúp ích cho vi c ánh giá tình hình ho t ng c a các ơn v và c công ty t t hơn m i câu h i khác. C m giác khi hi u ư c l i ích kinh t c th và thi t th c c a ni m tin cũng gi ng như m t ngư i c n th ư c mang vào m t ôi kính m i nhìn rõ c nh v t hơn. Nhìn vào âu b n cũng th y tác ng c a nó – t i công s , trong gia ình, trong t t c các m i quan h và ngay trong m i n l c. B n s b t u nh n ra s khác bi t n khó tin mà các m i quan h có tin c y cao có th t o ra trong m i m t c a cu c s ng. Thu Ni m tin

Tác ng l n v m t kinh t h c c a ni m tin là trong nhi u m i quan h , trong các tương tác, chúng ta ang ph i óng m t lo i thu vô hình cho s thi u ni m tin mà không h hay bi t! Ba mùa hè trư c, c u con trai Stephen c a tôi khi tròn 16 tu i ã tìm ư c vi c làm u tiên. C u ta r t háo h c vì s p tr thành ngư i qu n lý c a hàng bán các lo i kem c qu . Công vi c m y tu n u di n ra th t suôn s , và Stephen sung sư ng khi nh n ư c kho n lương u tiên. C u m toang chi c phong bì r i nhìn vào t séc y hy v ng. B ng nhiên c u nhăn m t kêu lên: “B ơi, h tr lương cho con không úng r i!” Tôi nhìn lư t qua t séc và h i: “Con nói th nghĩa là sao?” “B xem này. Lương c a con là 8 ô la m t gi . Con ã làm 40 gi , như vây con ph i lĩnh ư c t ng c ng 320 ô la, úng không?” Tôi nhìn vào t séc, và th y úng như v y. Stephen ã làm vi c 40 gi , nhưng t séc ch ghi có 260 ô la. Tôi b o Stephen: “Con nói úng. Nhưng con hãy nhìn lên ph n trên c a t séc. Con có th y dòng ch ghi ‘thu thu nh p liên bang’ không?” C u ta h t s c ng c nhiên: ‘Ý b nói con ph i óng thu sao?” “ úng th con ,” Tôi tr l i. “và còn nhi u th thu khác n a. Con xem, ây là ‘thu thu nh p c a bang’, ‘thu an sinh xã h i’, ‘thu chăm sóc y t ’…” “ Nhưng b ơi, con âu c n chăm sóc y t !” “ úng là con không c n, nhưng ông n i con thì c n y! Chúc m ng con th c s bư c vào i.” Có l không ai th c s mu n óng thu , nhưng chúng ta v n ph i làm i u ó vì nghĩa v i v i xã h i (và cũng vì quy nh c a lu t pháp). Nhưng nh b n không h bi t mình ang ph i óng thu thì sao? Nh ó là nh ng lo i thu vô hình – ư c kh u tr ngay t g c mà b n không h hay bi t thì sao? N u như chúng là nh ng lo i thu phi lý, hoàn toàn không em l i l i ích cho ai c thì sao? Th t không may, lo i thu ánh trên s thi u ni m tin không ư c th hi n trên b ng kê thu nh p dư i d ng “phí t n cho s thi u ni m tin”, m c dù chúng vô hình nhưng không có nghĩa là chúng không t n t i. Ch khi nào b n bi t ư c mình c n gì và ph i tìm nó âu, b n m i nh n ra nh ng th thu này t n t i kh p nơi, t trong các t ch c cho n các m i quan h . Chúng có th ư c nh lư ng và t n nh ng con s r t l n. Kinh doanh mà thi u ch tín thì ch làm tăng g p ôi phí t n. - Giáo sư John Whitney, Trư ng Kinh Doanh Columbia H n b n ã nhi u l n ch m trán th thu này. Th m chí, b n ph i ch u “thu th a k ” khi b n ti p nh n v trí c a ngư i ti n nhi m v n b m t tín nhi m. Khi b n kh i u m t m i quan h cá nhân hay quan h trong công vi c, ho c ti p nh n vai trò lãnh o t i m t nơi mà văn hóa ni m tin không ư c coi tr ng, m c thu này có th lên n 30, 40, 50% ho c th m chí cao hơn n a do nh ng h u qu không ph i do b n gây ra! Tác gi bestseller Francis Fukuyama nói: “Tình tr ng m t tín nhi m lan tràn trong xã h i làm n y sinh m t lo i thu tác ng n m i ho t ng kinh t mà các xã h i có tin c y cao không h có.” Theo tôi, lo i thu ánh vào s thi u ni m tin không ch nh hư ng n các ho t ng kinh t mà còn tác ng n t t c m i ho t ng khác t các m i quan h , tương tác, giao ti p cho n m i quy t nh và m i m t c a cu c s ng. C t c Ni m tin Tôi cho r ng, trong khi lo i thu hình thành t s thi u ni m tin là th c, có th o lư ng ư c và thu su t r t cao, thì c t c phát sinh t ni m tin cũng có th c, nh lư ng ư c, và có giá tr cao. Hãy xem t c mà Warren Buffett hoàn t t vi c mua l i McLane hay t c phê chu n k ho ch tái t ch c quy mô c a Barron. Hãy xem vi c tăng g p ôi doanh thu cà phê và bánh ng t c a Jim. Hãy xem t c nhanh chóng trong giao ti p khi chúng ta có các m i quan h tin c y – c trong cu c s ng riêng và công vi c. Khi có ni m tin m nh m thì c t c b n nh n ư c là ng l c nâng cao và c i thi n m i khía c nh c a công vi c và cu c s ng. Ni m tin cũng gi ng như b t n i s d ng trong bánh mì, nó có tác d ng thúc y m i th liên quan phát tri n m nh m . Ni m tin trong doanh nghi p nâng cao ch t lư ng giao ti p, tinh th n h p tác, xúc ti n công vi c; nó tác ng tích c c n vi c c i ti n, ho ch nh chi n lư c, tuy n d ng, l a ch n i tác, duy trì m i

quan h t t p v i c ông. Trong i s ng cá nhân, ni m tin giúp tăng cư ng áng k s nhi t tình, ni m am mê, tính sáng t o và ni m vui trong các m i quan h gia ình, b n bè và c ng ng. Rõ ràng c t c ni m tin ây không ch là vi c gia tăng t c và c i thi n l i ích kinh t mà còn là m t ni m vui l n hơn và m t ch t lư ng cu c s ng cao hơn. Bi n s n

Có l n tôi thuê m t hư ng d n viên du l ch i câu cá v i tôi t i Montana. Khi tôi nhìn xu ng dòng sông, anh ta h i tôi trông th y gì? Tôi b o tôi trông th y m t con sông p v i ánh m t tr i ph n chi u trên m t nư c. Anh ta h i: “Anh có nhìn th y con cá nào không?” Tôi tr l i “không”. Th là anh ta ưa cho tôi m t c p kính phân c c và b o tôi eo vào. B ng nhiên m i th tr nên khác h n. Tôi có th nhìn xuyên qua làn nư c và th y t ng àn cá ang bơi, r t nhi u cá! Tôi h ng thú h n lên. Tôi có th c m nh n m t kh năng l n lao mà tôi chưa nh n th y bao gi . Trên th c t , àn cá v n ó, nhưng n u tôi không mang kính vào, chúng v n không xu t hi n trong t m nhìn c a tôi. Tương t như th , i v i h u h t m i ngư i, ni m tin thư ng b che khu t kh i t m nhìn. H không nh n th y tác ng c a ni m tin ang hi n di n và lan t a kh p nơi trong các m i quan h , trong các t ch c, và m i kho nh kh c c a cu c s ng. Nhưng m t khi h eo vào “ ôi kính c a ni m tin”, ni m tin s ngay l p t c phát huy kh năng tăng cư ng tính hi u qu c a nó i v i m i m t c a cu c s ng. Dù m c cao hay th p, ni m tin là “bi n s n” trong công th c thành công c a doanh nghi p. Công th c kinh doanh truy n th ng kh ng nh chi n lư c nhân v i s th c hi n s t o ra k t qu : S xE= R
Trong ó: S là chi n lư c (Strategy) E là th c hi n (Execution) R là k t qu (Results)

Nhưng còn m t bi n s n trong công th c này, ó là bi n s T - Ni m tin (Trust) – dư i d ng ho c là thu do ni m tin th p, v n làm gi m k t qu ; ho c là c t c t ni m tin cao, v n gia tăng g p b i k t qu ó, ư c bi u th qua công th c sau: (S x E) T = R B n có th có m t chi n lư c hay và quá trình th c hi n t t ( t i m 10/10), nhưng b n v n không th t n m c tiêu n u thi u ni m tin. Tuy nhiên, khi ni m tin cao, k t qu s l n hơn t ng giá tr c a các y u t h p l i. Hãy xem ví d dư i ây: Chi n lư c x Th c hi n = K t qu Thu ho c C t c = K t qu thu n 10 x 10 = 100 Tr 40% thu = 60 10 x 10 = 100 Tr 10% thu = 90 10 x 10 = 100 C ng 20% c t c = 120 M t công ty có th có chi n lư c xu t s c và năng l c th c hi n r t m nh, nhưng k t qu thu n v n có th b gi m xu ng do b chi ph i b i m c thu ánh trên ni m tin th p (ch ng h n 10 – 40%) ho c ư c gia tăng nh c tài này nói r ng: “Trên t t c , thành công trong t c t ni m tin cao (20%). Robert Shaw, nhà tư v n n i ti ng v kinh doanh òi h i hai y u t : m t chi n lư c c nh tranh h u hi u và kh năng th c hi n ưu vi t c a doanh nghi p. Và, s thi u ni m tin là k thù c a c hai y u t này.” Tôi mu n b sung r ng m c dù ni m tin cao không h n c u vãn ư c m t chi n lư c t i, nhưng ni m tin th p l i luôn luôn làm h ng m t chi n lư c t t. Có l trên t t c , tác ng c a “bi n s n” này cho th y tác ng m nh m c a ni m tin n k t qu kinh doanh. Theo m t công trình nghiên c u c a trư ng Kinh doanh Warwick t i Vương qu c Anh, các h p ng y quy n gia công ư c ti n hành ch y u d a vào ni m tin nhi u hơn là d a vào các th a thu n ch t ch và nh ng i u kho n ph t ch c ch n mang l i m t m c c t c ni m tin cho c hai bên, m c này có th lên n 40% t ng giá tr h p

ng. M t công trình nghiên c u năm 2002 c a Watson Wyatt cho th y trong các công ty có m c tin c y cao, t su t l i nhu n c a các c ông l n g n g p 3 l n so v i t su t l i nhu n trong các công ty có m c tin c y th p. M t công trình nghiên c u v giáo d c c a giáo sư Tony Bryk t i i h c Stanford cho th y các trư ng có tin c y cao có kh năng nâng cao k t qu thi c hơn 3 l n so v i các trư ng có tin c y th p. c p cá nhân, nh ng cá nhân có ni m tin cao có nhi u kh năng thăng ti n hơn, thu nh p cao hơn, có nhi u cơ h i t t hơn, và t o ra ư c nh ng m i quan h chân thành và vui v hơn. M t trong nh ng lý do bi n s n ni m tin tr nên quan tr ng và có nh hư ng m nh m là vì chúng ta ã bư c vào k nguyên toàn c u hóa và n n kinh t tri th c. Thomas Friedman, tác gi quy n Th gi i ph ng, nói r ng n n kinh t “ph ng” v n ng quanh nh ng m i quan h và c ng tác. Và tùy thu c vào ni m tin mà nh ng m i quan h và c ng tác s b n v ng hay ch t y u. Friedman nói: Không có ni m tin, s không có m t xã h i an toàn c i m , vì s không có l c lư ng c nh sát tu n tra canh gác kh p m i nơi. Không có ni m tin, cũng s không có th gi i ph ng, vì chính ni m tin cho phép chúng ta phá b nh ng b c tư ng ngăn cách, tháo d rào c n và xóa b m i xung t biên gi i. Ni m tin là i u ki n thi t y u hình thành nên m t th gi i ph ng... ó là lý do vì sao tôi mu n kh ng nh l i l n n a r ng năng l c lãnh o then ch t trong n n kinh t m i i tư ng liên quan n ho t ng toàn c u chính là kh năng xây d ng, phát tri n, và khôi ph c ni m tin v i t t c c a doanh nghi p bao g m các khách hàng, i tác, các nhà u tư, và ng nghi p. Dư i ây là b ng tóm t t tác ng c a thu và c t c ni m tin i v i các t ch c và m i cá nhân. B n hãy t h i r ng t ch c c a b n và ngay c b n thân b n ang b ánh thu do ni m tin th p hay ư c hư ng c t c t ni m tin cao t ó t p trung n l c c i thi n t ch c và cu c s ng c a b n. B ng tóm t t các kho n thu và c t c M c thu 80% (Ni m tin không t n t i) Trong t ch c ….. • Môi trư ng ho t ng h n lo n và văn hóa tiêu c c (xung t công khai, phá ho i, b t bình, ki n cáo, ph m pháp) • Khuynh hư ng không khoan như ng gi a các thành viên • Qu n lý chi li, ch t ch • Cơ c u t ch c c ng k nh • Áp d ng tri t h th ng và cơ ch x ph t Trong các quan h cá nhân….. • Các m i quan h b r i lo n • i u gay g t, gi n d ho c l nh nh t xa lánh • Tư th phòng th và và d a vào pháp lu t (“Tôi s g p anh t i tòa!”) • Phân lo i ngư i khác là k thù và ng minh • Xúc ph m nhau b ng l i nói, c m xúc và/ho c vũ l c

M c thu 60% ( Ni m tin r t th p) Trong t ch c……. • Môi trư ng làm vi c thi u lành m nh • Nhân viên, c ông b t mãn • Tình tr ng bè phái và mâu thu n n i b nghiêm tr ng • Lãng phí th i gian vào nh ng hành vi và quy t nh mang tính phòng th • Tình tr ng qu n lý chi li kh t khe và t quan liêu hoành hành

Trong các quan h cá nhân...... • Thái thù ch (quát tháo, l i, bu c t i, ch trích) r i l i h i ti c ngay sau ó • Cách giao ti p th n tr ng, gi k • Thư ng xuyên lo l ng và nghi ng • Ch p nh t và l i d ng sai sót c a ngư i khác ph c v mưu cá nhân

•V n th c ch t không ư c ưa ra hay x lý d t i m

M c thu 40% (Ni m tin th p) Trong t ch c..... • Các hành vi “gi u di m” thư ng th y • Có mưu en t i • Khuynh hư ng không khoan như ng gi a các thành viên • Tình tr ng bè phái, phân lo i ng minh và k thù • Có nhi u nhân viên và c ông b t mãn • T quan liêu hoành hành, h th ng và cơ c u t ch c c ng k nh

Trong các quan h cá nhân..... • Nh ng giao d ch hao t n s c l c và nhàm chán • B i lông tìm v t, soi mói i m y u và sai sót c a phe i l p • Nghi ng uy tín hay cam k t c a ngư i khác • Có mưu en t i • Th n tr ng (thư ng là mi n cư ng) chia s thông tin

M c thu 20% (Ni m tin có v n ) Trong t ch c.... • N y sinh m t s nguyên t c và th t c quan liêu • Phát sinh cơ c u không c n thi t • Quá trình phê duy t ch m ch p • H th ng và cơ c u t ch c thi u ng b • M t s nhân viên và c ông b t mãn Không thu / Không c t c (Không có v n Trong t ch c.... • Môi trư ng làm vi c lành m nh • Giao ti p thu n l i • H th ng và cơ c u t ch c ng b • Ít mâu thu n n i b

Trong các quan h cá nhân... • Hi u l m thư ng xuyên • Lo l ng v ý nh và ng cơ c a nhau • Giao ti p căng th ng • Giao ti p mang màu s c s hãi, không ch c ch n, nghi ng và lo ng i • M t nhi u công s c trong vi c duy trì (thay vì tăng cư ng) các m i quan h v ni m tin) Trong các quan h cá nhân... • Giao ti p l ch s , thân ái, lành m nh • Cùng nhau làm vi c suôn s và hi u qu • Khoan dung và ch p nh n l n nhau • Không lo l ng

M c C t c 20% (Ni m tin là m t tài s n h u hình) Trong t ch c..... Trong các quan h cá nhân.... • T p trung vào công vi c • Các m i quan h h p tác, thân thi t, năng ng • H p tác và th c thi công vi c có hi u qu • T p trung vào tìm ki m và t n d ng các th m nh c a nhau • Quan h i tác tích c c v i các nhân viên, c ông và nh ng i tư ng • Giao ti p thu n l i và tích c c

liên quan • H th ng và cơ c u t ch c h u ích • S c sáng t o và tinh th n i m i m nh m M c C t c 40% (Ni m tin ng c p th gi i) Trong t ch c.... • Quan h h p tác và i tác m c cao • Giao ti p d dàng • Quan h tích c c, minh b ch v i nhân viên và các bên có quy n l i và nghĩa v liên quan • H th ng và cơ c u t ch c hoàn toàn ng b • S c sáng t o, tinh th n i m i, ý th c g n bó, s tin tư ng và lòng trung thành m nh m .

h c h i và • Xem sai l m là cơ h i mau chóng b qua • Làm vi c hi u qu , con ngư i l c quan

Trong các quan h cá nhân.... • Th c s h nh phúc trong gia ình và trong các m i quan h b n bè b ng s quan tâm và yêu thương l n nhau • Giao ti p tho i mái, d dàng • T o c m h ng cùng nhau làm vi c d a vào m c ích chung, s sáng t o, và ni m say mê • Các quan h hoàn toàn c i m , minh b ch • Các m i quan h t o nên môt năng l c áng kinh ng c

Bây gi , gi s b n ang huy ng m i ngư i th c hi n m t d án quan tr ng trong vòng sáu tu n l . B n hãy t h i r ng m c tin c y l n nhau trong t p th này ang m c nào, và v i m c tin c y ó, b n ang óng thu hay ư c hư ng c t c t ni m tin, và t l là bao nhiêu ph n trăm? i u ó có tác ng như th nào n t c , chi phí, và kh năng th c hi n hi u qu d án này? Ti p theo, b n hãy th xem xét i u gì s x y ra n u b n thay i t l ph n trăm ó, ch ng h n khi b n chuy n t m c thu 20% sang m c c t c 20%? i u ó t o ra s khác bi t gì i v i kh năng th c hi n d án này c a b n? B n hãy nghĩ v nh ng gì ang x y ra trong các m i quan h cá nhân hay trong gia ình c a b n và hãy t h i r ng m c tin c y n âu, tác ng như th nào n ch t lư ng cu c s ng c a b n và nh ng ngư i mà b n quan tâm, r i i u gì x y ra n u b n có th chuy n t tình tr ng ch u thu sang hư ng c t c t ni m tin, và s khác bi t ra sao... Nh ng nh ki n v Ni m tin

Nh ng ví d v vi c mua l i công ty McLane, vi c phê chu n k ho ch c i t công ty c a Kelleher, và nh ng ví d khác mà tôi ưa ra trong chương này góp ph n áng k vào vi c xua tan m t s nh ki n ngăn c n chúng ta thu ư c c t c ni m tin. M t trong nh ng nh ki n ó nói r ng ni m tin là m t th tr u tư ng có ư c thì t t không có cũng không sao, nhưng không th xác nh, nh lư ng hay o lư ng. Tôi hy v ng ngay t bây gi b n có th kh ng nh r ng chính i u ngư c l i m i úng. Ni m tin r t c th , có th t, và nh lư ng ư c. Trong m i trư ng h p, nó tác ng nc t c l n chi phí, mà t c và chi phí u có th nh lư ng và o lư ng ư c. Thay i m c ni m tin trong m t m i quan h , m t t p th , hay m t t ch c s gây tác ng áng k n th i gian và ti n b c – v ch t lư ng cũng như giá tr c a nó. M t nh ki n sai l m khác cho r ng ni m tin là m t quá trình di n ra ch m ch p. M c dù vi c khôi ph c ni m tin có th m t nhi u th i gian, nhưng vi c xây d ng và m r ng ni m tin l i r t nhanh, và m t khi ã ư c xác l p, ni m tin s thúc y m i vi c di n ra c bi t nhanh chóng. Không c n tìm ki m âu xa, ch c n d a vào các ví d mà tôi ã cung c p ho c th m chí d a ngay vào t c giao ti p và th c hi n công vi c trong các m i quan h c a mình, b n cũng s nh n ra s th c r ng không có gì nhanh b ng t c c a ni m tin.

Dư i ây là b ng li t kê nh ng nh ki n ngăn c n vi c hi u úng và th c hi n có hi u qu nh ng v n liên quan n ni m tin cùng v i nh ng th c t trái ngư c. nh ki n Ni m tin là tr u tư ng. Ni m tin n r t ch m. ư c xây d ng Th c t Ni m tin r t c th , có th c, và nh lư ng ư c. Nó tác ng n c t c và chi phí. Không gì nhanh b ng t c c a ni m tin. Ni m tin ph thu c vào c tính cách (trong ó bao g m s chính tr c) l n năng l c. Ni m tin có th ư c t o nên và cũng có th b h y ho i. Dù khó khăn nhưng a s trư ng h p ni m tin b m t u có th khôi ph c l i. Có th rèn luy n và h c ư c cách xây d ng ni m tin và bi n nó thành m t l i th chi n lư c. Không tin ai c m i là m t r i ro l n hơn. Xây d ng ư c ni m tin v i m t ngư i thì s xây d ng ư c ni m tin v i nhi u ngư i khác.

Ni m tin ch có th b ng s chính tr c.

Ngư i ta có th có ho c không có ni m tin. Không th khôi ph c ni m tin m t khi ã ánh m t nó. Ngư i ta không th d y v ni m tin. Tin tư ng vào ngư i khác là quá r i ro. Ch có th xây d ng ni m tin v i m t ngư i vào m t th i i m.

nh ki n dai d ng nh t là c a m t lãnh o cao c p c a m t ngân hàng u tư t i New York nơi tôi Có l t ng làm vi c trong m t th i gian ng n, r ng: “Ho c anh có ni m tin, ho c không, ngoài ra anh ch ng th làm gì hơn.” Th t ra b n v n có cách gi i quy t cho v n này! Tôi ã là m t nhà kinh doanh trong su t 20 năm qua. Tôi có trách nhi m xây d ng và i u hành doanh nghi p, xây d ng i ngũ, báo cáo cho h i ng qu n tr , t thành qu ra. Trong th i gian ó, tôi cũng ã có nhi u năm tư v n cho hàng ch c công ty và ph i hoàn thành các m c tiêu n i ti ng, trong ó có nhi u công ty xây d ng ư c chi n lư c t t và có năng l c th c hi n nhưng l i không t ư c k t qu mong mu n mà không gi i thích ư c lý do vì sao. Tôi là m t ngư i ch ng, ngư i cha và là m t thành viên c a m t i gia ình có nhi u m i quan h v nhi u m t. Tôi ã t ng tư v n cho nhi u trư ng h p dân s khi các gia ình và cá nhân g p ph i nh ng v n ph c t p do thi u ni m tin. Và t nh ng kinh nghi m ã qua, tôi chưa th y có trư ng h p ngo i l nào i v i ti n cơ b n c a cu n sách này: B n hoàn toàn có th xây d ng ư c ni m tin m nh m và ni m tin ó có t c nhanh hơn r t nhi u so v i nh ng gì b n nghĩ! M t l n n a, tôi mu n kh ng nh r ng không gì có th nhanh b ng t c c a ni m tin. Không có m i quan h nào m mãn b ng m t quan h tin c y. Không có gì truy n c m h ng m nh m b ng tác ng c a ni m tin. Không gì có th sinh l i b ng tính kinh t c a ni m tin. Không gì có s c nh hư ng l n hơn s c m nh c a ni m tin. Ni m tin có th làm thay i m i th . Chưa lúc nào chúng ta c n xây d ng, khôi ph c và m r ng ni m tin m ic p như trong th i i toàn c u hóa này. Dù b n ang ti p c n cơ h i và thách th c tăng cư ng ni m tin trong cu c s ng riêng hay trong công vi c, ho c c hai, tôi b o m v i b n r ng ni m tin s t o ra s khác bi t áng k trên m i phương di n trong cu c s ng c a b n. Chương 2

B n có th làm ư c i u này!

Trong công vi c, trách nhi m hàng u c a b n là ph i xây d ng ư c ni m tin. - Robert Eckert, CEO, Mattel N u b n ã bi t n cha tôi, Ti n sĩ Stephen R. Covey qua cu n sách 7 Thói quen thành t c a ông, h n b n còn nh câu chuy n ông k v vi c c g ng d y a con trai cách chăm sóc th m c quanh nhà. Ông ã t tên cho câu chuy n là “Xanh và S ch”. Cha tôi dùng câu chuy n này làm ví d v cách d y các nguyên t c qu n lý và tinh th n trách nhi m cho tr con. Vâng, tôi chính là chú bé trong câu chuy n ó, và tôi mu n k cho b n nghe câu chuy n này v i cái nhìn c a tôi! úng là tôi ã h c ư c cách qu n lý công vi c và tinh th n trách nhi m t kinh nghi m ó, nhưng tôi còn h c ư c m t i u mà tôi tin r ng còn quan tr ng hơn, i u ó ã nh hư ng sâu s c n b n thân tôi trong su t cu c i. Lúc ó tôi m i 7 tu i và cha tôi mu n tôi chăm sóc th m c . Ông b o: “Con , ây là sân c nhà ta và nhi m v c a con là làm cho nó ‘xanh’ và ‘s ch’. Bây gi b s gi i thích cho con hi u”. Ông d n tôi sang th m c nhà bên c nh và nói: “ Như th này là xanh” (Ông không th dùng sân c nhà chúng tôi làm ví d vì dư i s chăm sóc c a ông lúc ó c ang vàng úa). Ông nói: “Làm th nào th m c nhà ta xanh là tùy thu c vào con. Con ư c t do làm th nào tùy ý, mi n là ng dùng sơn xanh phun lên c . Con có th tư i b ng vòi nư c hay b ng xô tùy ý. Th m chí con có th phun nư c b t lên nó n u con mu n. i v i b i u ó ch ng sao c . B ch quan tâm làm sao sân c nhà ta có màu xanh là ư c.” K n ông b o tôi: “Còn ây là s ch.” Ông l y ra hai bao t i ng rác và hai cha con cùng nhau thu d n nh ng m u gi y l n, nh ng khúc g , và g ch á v n n m trong m t n a sân tôi có th so sánh s khác bi t. R i ông l i gi i thích cách làm th nào là tùy tôi, mi n sao th m c “s ch” là ư c. R i cha tôi nói m t i u có ý nghĩa r t sâu s c v i tôi: “Bây gi con c n bi t r ng khi con nh n nhi m v này, b s không làm n a. ó s là nhi m v c a con. Nó ư c g i là m nhi m công vi c. m nhi m công vi c có nghĩa là ‘nh n trách nhi m v i s tín nhi m’, b tin con có th làm và hoàn thành t t vi c này.” Ông ưa ra m t quy nh xác nh trách nhi m. Ông nói chúng tôi s cùng i vòng quanh sân vư n m i tu n hai l n tôi báo cáo cho ông bi t công vi c di n ti n ra sao. Ông h a v i tôi s có m t giúp khi tôi c n, nhưng nh n m nh ây hoàn toàn là nhi m v c a tôi – tôi là “s p” c a chính mình và cũng là tr ng tài t ánh giá k t qu công vi c c a chính mình. V y ây là trách nhi m c a tôi. Th c ra, trong 4 hay 5 ngày sau ó tôi ch ng làm gì c . Lúc ó ang vào gi a mùa hè nóng n c, và c ch t r t nhanh. ăn th a còn l i sau b a ti c nư ng ngoài tr i v i láng gi ng vài hôm trư c ó v n còn vương vãi trên sân c . Qu là m t c nh b a bãi, nh ch nhác. Cha tôi nh s nh n l i công vi c ho c m ng cho tôi m t tr n, nhưng ông không mu n vi ph m th a thu n ã có gi a hai cha con. n th i h n báo cáo, ông h i: “ Th nào con trai, công vi c chăm sóc th m c n âu r i?” Tôi tr l i: “M i vi c u n, b .” Ông h i ti p: “ Con có c n b giúp gì không?” “Không c n âu b , m i th u n c .” Tôi tr l i. “Th thì chúng ta cùng i xem m t vòng như ã th a thu n nhé.” Khi chúng tôi i quanh sân, tôi b t u nh n ra sân c ch ng h “xanh” hay “s ch”. Nó vàng úa và b a b n. Theo l i k c a cha tôi, lúc ó c m tôi run c m c p, nư c m t ràn r a và tôi b t khóc: “B ơi, vi c này khó quá!” Ông nói: “Khó làm sao? Con ã làm gì âu mà g i là khó?” Im l ng m t lúc r i ông nói: “Con có mu n b giúp m t tay không?” Nh l i vi c giúp c a cha tôi là m t ph n trong th a thu n c a hai b con và c m th y có tri n v ng nên tôi tr l i ngay: “ Vâng, con mu n.” Ông h i: “ Con mu n b giúp gì?” Tôi nhìn quanh và nói: “B có th giúp con nh t rác ng kia không?” Ông nh n l i. Th là tôi vào nhà l y ra hai bao t i b giúp tôi nh t rác theo yêu c u c a tôi. K t ngày hôm ó tr i, tôi m i th c s ch u trách nhi m chăm sóc sân c ... và tôi ã gi cho nó luôn “xanh” và “s ch”.

Như tôi ã nói, cha tôi dùng câu chuy n này làm m t ví d v vi c giao phó trách nhi m hay nh ng th a thu n hai bên cùng n l c th ng l i. Nhưng m i 7 tu i u, tôi còn quá nh hi u ư c ý nghĩa c a nh ng t ng to tát này. i u tôi nh nh t v kinh nghi m ó ch ơn gi n là: Tôi c m th y ư c tin tư ng! Lúc ó tôi ch ng h quan tâm n ti n b c hay a v , vì th nh ng th ó ch ng có ý nghĩa gì i v i tôi. ng l c c a tôi khi y chính là ni m tin mà cha dành cho tôi. Tôi không mu n làm ông th t v ng, tôi mu n cho ông th y tôi có kh năng và trách nhi m. Vi c Cha t ni m tin nơi tôi ã t o c m h ng cho tôi, ã t o nên ý th c trách nhi m và tính chính tr c trong tôi trong su t cu c i c a mình. Ít có i u gì có th giúp ích cho m t cá nhân hơn vi c trao trách nhi m cho anh ta và làm cho anh ta hi u r ng anh ta ang ư c tin c y. - Booker T. Washington Ni m tin ho t ng như th nào?

Như tôi ã h c ư c t cha tôi khi xưa, ni m tin là m t trong nh ng hình th c ng viên và gây c m h ng h u hi u nh t. M i ngư i u mu n ư c tin c y và h s áp ng l i ni m tin ó và h thăng hoa vì nó. B t k hoàn c nh nào, chúng ta c n ph i làm t t vi c xây d ng, m r ng, và khôi ph c ni m tin. Chúng ta không xem nó là th thu t mua chu c mà là m t phương ti n hi u qu nh t quan h và làm vi c v i ngư i khác, và t ư c k t qu mong mu n. làm ư c i u ó, trư c tiên chúng ta c n hi u rõ ni m tin ho t ng như th nào. Trong khi thuy t trình, tôi thư ng ngh c t a suy nghĩ th t k nh ng câu h i v ni m tin. B n tin ai? Tin m t ngư i b n? M t ng nghi p? C p trên? V /ch ng c a b n? Cha m ? Con cái? Vì sao b n tin h ? i u gì khi n b n tin vào m i quan h c bi t này? Và, nh ng câu h i có tính g i m hơn: Ai tin b n? Ngư i thân trong gia ình? ng nghi p nơi công s ? Ngư i b n m i quen? Ngư i b n quen bi t ã lâu? B n có c i m gì khi n ngư i khác có th tin vào b n? H u h t chúng ta khi nghĩ v ni m tin thư ng liên tư ng n tính cách – là ngư i t t hay chân thành, có o c hay chính tr c. Và tính cách ư c xem là i u ki n tuy t i cơ b n và c n thi t. Nhưng như tôi ã nói trong chương m u, vi c cho r ng ni m tin ch d a trên cơ s tính cách là m t nh ki n sai l m. Ni m tin hình thành trên c hai y u t : tính cách và năng l c. Tính cách bao g m s chính tr c, ng cơ, ý nh c a b n i v i ngư i khác. Năng l c bao g m các kh năng, k năng, thành tích, hi u qu . C hai y u t này u c n thi t. o c trong xã h i chúng ta, y u t tính cách trong ni m tin V i khuynh hư ng ngày càng chú tr ng v nhanh chóng tr thành giá tr tiêu chu n h i nh p n n kinh t m i toàn c u. Tuy nhiên, m t khía c nh khác thư ng b xem nh c a ni m tin là năng l c cũng quan tr ng không kém. B n có th ánh giá m t ngư i là chân thành, th m chí trung th c, nhưng n u ngư i ó không làm vi c hi u qu thì b n khó có th t h t ni m tin vào h . Ngư c l i, m t ngư i có th có năng khi u, tài năng và nhi u thành tích, nhưng n u ngư i ó không trung th c, b n cũng không th tin ngư i ó. Ví d trong thâm tâm tôi c m th y tin tư ng vào tính cách c a m t ngư i n m c khi tôi i v ng có th yên tâm giao cho ngư i ó trông nom àn con c a mình.. Nhưng trong công vi c tôi có th không tin c y ngư i ó vì h không có năng l c chuyên môn. Ngư c l i, tôi có th tin c y ai ó trong công vi c nhưng s không yên tâm ngư i ó trông nom con mình không h n vì ngư i ó không trung th c hay không có kh năng, mà vì ngư i ó không ph i là ngư i chu áo chăm sóc tr con. Theo khuynh hư ng t nhiên, chúng ta thư ng xét v tính cách khi nghĩ n ni m tin, nhưng chúng ta cũng nên nh n ra s quan tr ng không kém c a y u t năng l c. B n th nghĩ xem – ngư i ta tin c y nh ng ngư i có kh năng th c hi n t t công vi c. Chương trình gi ng d y m i thư ng ư c giao cho nh ng gi ng viên có năng l c t t nh t. Nh ng d án hay thương v y tri n v ng s ư c giao cho nh ng ngư i ã t ng hoàn thành t t trong quá kh . Nh n ra vai trò c a năng l c giúp chúng ta nh n di n và lý gi i nh ng v n sâu xa v ni m tin mà xưa nay chúng ta không chú ý n. T quan i m c a c p lãnh o, y u t năng l c giúp c ng c và phát huy công năng th c ti n c a ni m tin. ây là m t cách khác nhìn nh n v n : m i quan tâm ngày càng tăng v v n o c là i u t t cho xã h i chúng ta. o c (v n là m t ph n c a tính cách) là y u t cơ b n c a ni m tin, nhưng b n thân nó chưa

xây d ng ni m tin. B n không th có ni m tin n u không có o c, nhưng b n có th có o c mà không có ni m tin. Ni m tin, bao g m o c, là m t ý tư ng sâu r ng hơn nhi u. Sau khi tôi thuy t trình tài T c c a Ni m tin t i m t h i ngh g n ây, giám c bán hàng c a m t công ty dư c ph m l n n g p tôi và nói: “Cám ơn anh ã c ng c i u mà tôi t ng nói v i ng nghi p trong b ph n c a tôi – vì k t qu là i u thi t y u xây d ng ni m tin nên chúng ta c n ph i t ch tiêu hàng tháng. t ư c ch tiêu, công ty s tin tư ng chúng ta hơn, c p lãnh o, ng nghi p, và m i ngư i s tin chúng ta hơn. B ng ngư c l i, chúng ta s ánh m t ni m tin nơi m i ngư i và không ư c duy t ngân sách d án. i u ó th t d hi u.” Như ã nói, c hai y u t tính cách và năng l c u c n thi t. Tính cách là m t y u t b t bi n c a ni m tin trong m i hoàn c nh. Còn năng l c thay i theo hoàn c nh. Jeri, v tôi r t tin tôi và tôi cũng tin tư ng cô y. Nhưng trong m t cu c ph u thu t g n ây c a cô y, Jeri không th yêu c u tôi làm vi c ó vì tôi không ph i là bác sĩ! M t khi b n hi u r ng c hai y u t tính cách và năng l c u c n thi t i v i ni m tin, b n s nh n th y các nhà lãnh o và các nhà quan sát thành công kh p nơi ã k t h p hai y u t này như th nào trong công vi c c a h . Ngư i ta có th dùng nhi u l i l khác nhau di n t ý tư ng này, nhưng n u mu n dùng t ng cô ng nh t thì ó là s cân b ng gi a tính cách và năng l c. Chúng ta hãy xem xét nh ng thông tin sau ây: • Jack Welch, c u CEO c a hãng General Motors, nói v các nhà qu n lý ư c ánh giá thành tích c a h trên hai khía c nh: “S ng theo các giá tr ” (tính cách) và “C ng hi n b ng k t qu ” (năng l c). • Jim Collins, tác gi cu n sách T t t n Vĩ i, cho r ng m t nhà lãnh o xu t s c là ngư i “c c kỳ khiêm t n” (tính cách) và “ý chí m nh m trong ngh nghi p” (năng l c). Trong cu n Xây d ng trư ng t n, ông nói v s c n thi t “duy trì i u c t lõi” (tính cách) và “thúc y s ti n b ” (năng l c). • Warren Buffett, CEO c a Berkshire Hathaway, xem “s chính tr c” (tính cách) và “s thông minh” (năng l c) là nh ng ph m ch t hàng u khi ông tuy n d ng nhân viên. • Ram Charan, tác gi nhi u cu n sách và là nhà tư v n cho nhi u CEO c a các công ty thu c danh sách Fortune 500, nh n m nh n s c n thi t tr thành “nhà lãnh o c a m i ngư i” (tính cách) và “nhà lãnh o c a doanh nghi p” (năng l c). • Lý thuy t lãnh o c p n vi c ngư i lãnh o ph i như th nào (tính cách) và ngư i lãnh o ph i làm nh ng gì (năng l c). • Các phương pháp ra quy t nh chú tr ng vào s cân b ng “con tim” (tính cách) và “kh i óc” (năng l c) V y, b n c n ghi nh r ng ni m tin không ch ph thu c vào tính cách, m c dù ó là i u cơ b n. Ni m tin ph thu c vào c hai y u t ngang b ng là tính cách và năng l c. C hai y u t u tuy t i c n thi t. T gia ình n công ty, nhìn vào b t c s th t b i nào trong lãnh o, b n s th y nguyên nhân là do m t trong hai y u t này. 5 Làn sóng c a Ni m tin Nhi u năm trư c ây, tôi và m t s ng nghi p cùng làm vi c v i m t nhóm ít ngư i n t m t công ty a qu c gia. Ph n h i u tiên c a h là: “Chúng tôi r t thích n i dung c a lý thuy t lãnh o này! Nhưng các nhà qu n lý b ph n c a chúng tôi không hi u nó, nên h là nh ng ngu i th c s c n ph i ư c nghe.” Sau ó m t th i gian, chúng tôi thuy t trình n i dung cho các nhà qu n lý b ph n c a h . Nh ng ngư i tham d b o: “Chúng tôi hoàn toàn ng ý v i t t c nh ng i u ông trình bày. Cách gi i quy t v n th t tuy t v i! V n là nh ng ngư i th c s c n n lý thuy t này là c p trên c a chúng tôi.” Khi chúng tôi thuy t trình cho c p trên c a h , nh ng v này nói, “Chúng tôi r t tán thành n i dung này! Nó r t sâu s c và h u ích, nhưng nh ng ngư i cùng ng c p v i chúng tôi t i năm ơn v khác không hi u i u này. H m i là nh ng ngư i c n ư c nghe.” Nh ng ngư i cùng ng c p v i h l i b o v n là ban i u hành, nh ng ngư i giám sát và qu n lý các b ph n này. R i ban i u hành l i b o v n n m ch v CEO c a công ty. Cu i cùng khi chúng tôi g p CEO, ông y nói: “N i dung này r t hay, nhưng tôi không có quy n. Tôi không th làm gì ư c vì quy n hành n m trong tay h i ng qu n tr .” Tôi dám ch c r ng n u chúng tôi i ti p n g p h i ng qu n tr , có l h s nói v n n m Wall Street!

Như cha tôi ã nói r t có lý: “N u b n nghĩ v n .”

n m âu ó

bên ngoài, thì chính suy nghĩ ó m i là v n

Cu i cùng khi chúng tôi ã thuy t trình cho m i ngư i t t c các c p trong công ty l n này, dù c p trên c a b n, lãnh o ơn v c a b n, CEO, h i ng qu n tr , v /ch ng b n, con cái, b n bè, ng nghi p c a b n..t t c có th u có v n v ni m tin (hay b t c v n nào khác). Nhưng không có nghĩa là b n b t l c! Trên th c t , có l b n không bi t mình có s c m nh như th nào trong vi c làm thay i m c ni m tin trong t t c các m i quan h n u b n bi t cách hành ng “t trong ra ngoài.” i m m u ch t là chúng ta c n hi u rõ và bi t cách hành x trong môi trư ng mà tôi t m g i là “5 Làn sóng c a ni m tin”. Mô hình này phát xu t t ý tư ng “hi u ng g n sóng” (ripple effect) dùng hình tư ng mô t tính ch t tương thu c c a ni m tin và trình t d ch chuy n c a nó t trong ra ngoài. Nó xác nh năm c p , hay b i c nh xây d ng ni m tin. Trong ba ph n ti p theo c a cu n sách, chúng ta s tìm hi u cơ c u c a mô hình này hi u rõ ni m tin và cách tác ng vào ni m tin như th nào. Chúng ta s i sâu vào t ng làn sóng ni m tin ph n sau, nhưng tôi mu n nêu ra ngay ây khái quát v 5 làn sóng b n n m trư c khái ni m c a nó.

Chú thích hình v trang 33 - Self Trust: Ni m tin vào chính mình - Relationship Trust: Ni m tin trong m i quan h - Organizational Trust: Ni m tin trong t ch c - Market Trust: Ni m tin trên thương trư ng - Societal Trust: Ni m tin trong xã h i Làn sóng th nh t: Ni m tin vào chính mình Làn sóng u tiên là ni m tin vào b n thân, vào kh năng chúng ta có th t ra và th c hi n các m c tiêu, cam k t và nh ng gì ã nói – cũng như khơi d y ni m tin trong lòng m i ngư i. Nguyên t c chính c a t sóng u tiên này là s tín nhi m(credibility), t này có xu t x t ti ng La-tinh, credere có nghĩa là “tin tư ng”. Trong làn sóng có th này, chúng ta s kh o sát “4 nhân t cơ b n c a s tín nhi m” và cách th c làm tăng uy tín c a chúng ta xác l p ni m tin v ng ch c i v i chính mình và i v i nh ng ngư i khác. K t qu em l i nh có tính cách và năng l c m c cao là s tín nhi m, s cao, và t m nh hư ng. Làn sóng th hai: Ni m tin trong m i quan h Nguyên t c chính chi ph i làn sóng này là hành vi nh t quán (consistent behavior). Trong ph n này, chúng ta s bàn v 13 hành vi ph bi n mà các nhà lãnh o hàng u th gi i thư ng th c hành. Tuy nhiên, i u thú v là b t c ai cũng có th h c và v n d ng 13 hành vi này tăng cư ng s tín nhi m nh m xây d ng hay c i thi n các m i quan h .

Làn sóng th ba: Ni m tin trong t ch c Chúng tôi mu n nói n ni m tin trong m i lo i hình t ch c, bao g m các công ty, các t ch c phi l i nhu n, cơ quan chính ph , cơ s giáo d c, gia ình, cũng như các i nhóm trong t ch c. N u b n ã t ng làm vi c v i nh ng cá nhân mà b n tin c y, nhưng b n không th y ni m tin ó trong t ch c b n ang làm vi c - hay trong tình hu ng mà các h th ng và cơ c u c a t ch c ó gây ra s m t ni m tin - b n s d dàng nh n ra b n ch t quan tr ng c a làn sóng th ba. Nguyên t c chính chi ph i làn sóng này là s liên k t (alignment). Nó giúp các nhà lãnh o t o ra các cơ c u, h th ng và nh ng bi u tư ng ni m tin vào t ch c nh m làm xóa b 7 th thu do ni m tin th p và t o ra 7 lo i c t c l n nh t do ni m tin cao mang l i. Làn sóng th tư: Ni m tin trên thương trư ng h u như ai cũng nh n ra tác ng c a nó. Nguyên t c chính ng sau Ni m tin trên thương trư ng là m c làn sóng này là uy tín (reputation), th hi n thương hi u công ty (cũng như thương hi u cá nhân) c a b n. Làn sóng th tư cũng ph n nh ni m tin c a khách hàng, nhà u tư, và nh ng ngư i khác trên thương trư ng i v i b n. Thương hi u tác ng r t l n n hành vi và lòng trung thành c a khách hàng. Ph n này s giúp b n không nh ng c i thi n thương hi u và uy tín cá nhân mà còn giúp b n c i thi n và nâng cao uy tín thương hi u c a công ty trên thương trư ng. Làn sóng th năm: Ni m tin trong xã h i Làn sóng th năm nói v vi c t o ra giá tr cho ngư i khác và cho xã h i nói chung. Nguyên t c bao trùm c a làn sóng này là s c ng hi n (contribution). B ng s c ng hi n hay “cho i”, chúng ta có th tri t tiêu s nghi ng , ch nghĩa hoài nghi, và các lo i “thu th a k ” ni m tin th p. Chúng ta cũng s khuy n khích ngư i khác t o ra các giá tr và c ng hi n. Tùy thu c vào vai trò và trách nhi m c a mình, chúng ta có th gây nh hư ng nào ó khi d ch chuy n t làn sóng này sang làn sóng khác. Tuy nhiên, t t c chúng ta u có nh hư ng c bi t trong hai làn sóng u tiên, và ây chính là nơi chúng ta c n ph i b t u. Khi c xong cu n sách này, b n s hi u rõ ngay c ni m tin c p xã h i (làn sóng th năm) cũng có th quy v các v n c p cá nhân (làn sóng th nh t). Các v n ni m tin cá nhân s th c s ư c nhân lên theo c p s nhân khi chúng ta chuy n sang các làn sóng khác. Ch ng h n, v n ni m tin c p cá nhân i v i m t s lãnh o c a T p oàn Enron lúc u ư c lan truy n n nh ng m i quan h gi a h r i n t ch c, và cu i cùng lan ra thương trư ng và toàn b xã h i. Hi u ng g n sóng càng l n khi nó càng lan r ng, cu i cùng tr thành m t trong nh ng ng l c cho cu c c i cách l n: s ra i c a o lu t Sarbanes – Oxley. i u này cho th y chúng ta luôn ph i b t u t làn sóng th nh t v i b n thân mình. Ph n cu i cùng c a cu n sách nói v vi c khơi d y ni m tin nơi ngư i khác. Nó bao g m vi c h c cách m r ng “ni m tin sáng su t” – m t m t tránh s c tin (ni m tin mù quáng), m t khác tránh s ng v c (m t ni m tin) trong quan h v i ngư i khác và tìm ra “ i m t a t i ưu” ni m tin có th em l i c t c l n nh t cho m i ngư i. Ngoài ra, ph n này cũng c p n vi c khôi ph c và phát tri n ni m tin. M c dù t lòng tin nơi ngư i khác không th tránh kh i nh ng trư ng h p r i ro, nhưng r i ro còn l n hơn n u chúng ta không tin vào ai c . N u bi t m r ng ni m tin sáng su t úng lúc và úng cách, chúng ta s làm ch ư c hoàn c nh và t ư c nh ng thành t u b t ng , nhanh chóng hơn và t n ít chi phí hơn. Có l còn quan tr ng hơn n a, nó s khơi d y và truy n s c m nh cho nh ng ngư i mà b n mu n t ni m tin vào h . Khôi ph c Ni m tin Trư c khi bàn v 5 làn sóng ni m tin, tôi mu n kh ng nh l i r ng chúng ta không nh ng có th xây d ng ư c ni m tin mà còn có th khôi ph c ni m tin. Hi n nhiên có m t s trư ng h p ngo i l , nhưng tôi v n tin r ng i v i h u h t chúng ta, kh năng khôi ph c ni m tin còn l n hơn chúng ta tư ng r t nhi u. T t nh t nên tr ng cây t 20 năm v trư c. N u chưa, b n hãy làm vi c ó ngay hôm nay.

- Ng n ng Trung Hoa Chúng ta hãy cùng xem xét kinh nghi m c a “Tom”, ngư i ã làm vi c cho m t công ty b t ng s n l n trong nhi u năm và cu i cùng tr thành m t c ông trong công ty. n m t lúc khi th trư ng b t ng s n o l n và công ty b t u chia r , kéo theo ó là nhi u v tranh ch p quy n l c và Tom r i kh i công ty. M t v kh i ki n, r i m t v kh i ki n ngư c l i ư c mang ra tòa án. V n là m t c ông l n, Tom có quy n l i trong hàng ch c b t ng s n. Và th t khó tin là sau nhi u năm trôi qua, quá trình xem xét và i u tra v pháp lý v n không ch m d t. Cu i cùng, Tom quy t nh c n tìm gi i pháp t t hơn. Anh g i i n cho “Chris” m t c ông khác lúc ó là ngư i ph trách công ty, và nói: “Chúng ta hãy nói chuy n v i nhau – ch anh và tôi và không c n lu t sư riêng c a chúng ta.” Tom và Chris t ng là i tác c a nhau trong nhi u năm, nhưng do bi n ng trên mà ni m tin gi a h b r n n t. Tuy v y, Chris ng ý g p Tom. Tom n g p v i ý nh tìm hi u chân thành quan i m c a Chris. Anh l ng nghe Chris và nh c l i quan i m c a Chris. Chris th y Tom hi u úng ý mình và anh tr nên s n sàng l ng nghe ý ki n c a Tom. Sau khi trao i th ng th n v i nhau, ni m tin ã t ng chia s gi a hai c u i tác trư c ây ã nhanh chóng ư c khôi ph c. Chính trong cu c g p ó, hai bên ã t ư c th a thu n gi i quy t b t ng sau cái b t tay y thân thi n. Thông qua quá trình l ng nghe và khôi ph c l i m t ph n ni m tin mà h t ng có trư c ây, hai ngư i ã tìm ra gi i pháp gi i quy t v n và h ch m d t s oán trách l n nhau cũng như s lãng phí th i gian và ti n b c vì v ki n cáo kéo dài trong nhi u năm trư c ó. M t ví d khác, chúng ta hãy xem xét m i quan h gi a hai c u T ng th ng M John Adams và Thomas Jefferson. Hai v này l n lư t là ngư i kh i xư ng và phác th o b n Tuyên ngôn c l p c a nư c M và ã n l c dành l i n n c l p c a nư c M kh i s th ng tr c a Anh Qu c. Hai ông u ư c c làm i không m t m i s t i Paris trong th i gian gi a các cu c cách m ng M và Pháp – lúc ó c hai u không bi t i u gì s x y ra Hoa Kỳ và Pháp, hay b n thân h sau này - h là ôi b n c bi t thân thi t c a nhau. Jefferson tr thành cha u cho con trai c a Adam là John Quincy, và ư c v c a Adam là Abigail h t lòng ngư ng m , g i ông là “m t trong nh ng con ngư i ki t xu t nh t trên th gi i.” Tuy nhiên sau khi tr v Hoa Kỳ, do hai ông theo u i các quan i m chính tr khác nhau nên m i quan h gi a hai ngư i có ph n căng th ng. Theo lu t pháp lúc ó, khi Adams là ngư i ng h th ch Liên bang ư c b u làm T ng th ng th hai c a nư c M , thì Jefferson, m t ng viên ng C ng hòa v i s phi u b u l n th hai ương nhiên s tr thành Phó T ng th ng,. Adams hy v ng nh n ư c s ng h và tình b n t phó t ng th ng c a mình như ông ã t ng dành cho T ng th ng George Washington khi ông nh n ch c v Phó T ng th ng. Thay vào ó, Adams c m th y Jefferson không trung thành v i mình, bè phái c c oan và y tham v ng chính tr . Vào cu i nhi m kỳ c a T ng th ng Adams, m i quan h gi a hai ngư i ch t ch a y ác ý và oán gi n. Nhi u năm sau ó, Bác sĩ Benjamin Rush (ngư i cùng ký tên vào b n Tuyên ngôn c l p) là b n c a c hai ngư i ã khuyên Adams hòa gi i v i Jeffeson. Adams nghe theo, g i cho Jefferson m t thi p m ng năm m i v i l i chúc Jefferson m nh kh e và h nh phúc. Jefferson l p t c phúc áp, vui m ng trư c tri n v ng ư c khôi ph c l i tình b n khi xưa. Ông vi t: “B c thư c a ông làm tôi nh l i t t c nh ng k ni m p còn ng l i trong ký c c a tôi. Nó ưa tôi tr l i th i kỳ y khó khăn và nguy hi m, khi chúng ta u là nh ng ngư i lính u tranh vì s nghi p chung, giành l i nh ng i u quý giá nh t c a con ngư i, ó là quy n t tr .” Adams sau ó vi t thư cho Rush: “ i u anh mu n ã tr thành hi n th c… Anh ã mang n i u kỳ di u! Anh ã mang l i hòa bình cho nh ng cư ng qu c chưa bao gi có chi n tranh.” Sau ó, Adams em b c thư c a Jefferson ra c trong bu i h p m t gia ình, khi ư c h i vì sao ông có th làm lành v i m t ngư i ã t ng xúc ph m ông như v y, Adams tr l i r ng: Tôi không tin r ng Ngài Jefferson l i căm thù tôi. Ngư c l i, tôi tin r ng ông y luôn quý m n tôi… Ông y mu n tr thành T ng th ng Hoa Kỳ nhưng tôi l i c n ư ng ông y, vì v y mà ông y ã làm m i cách tri t h tôi. Nhưng n u tôi c cãi vã v i ông y vì i u ó thì tôi s ph i cãi vã v i t t c nh ng ai va ch m v i tôi trong cu c s ng. ó là b n ch t t ngư i… Vì th tôi tha th cho m i k thù c a mình và hy v ng h s ư c tha th trên

nhiên

c a

con

thiên ư ng. Ngài Jefferson và tôi

u ã già và ã thôi vi c qu c s , chúng tôi nên hòa gi i v i nhau.

Adams và Jefferson ã s ng vui v trong tình b n th t mãn nguy n và trao i thư t qua l i cho nhau trong su t 14 năm sau ó cho n ngày h qua i, th t ng c nhiên là vào cùng ngày 4 tháng 7 năm 1826, nhân k ni m 50 năm ngày Tuyên ngôn c l p c a nư c M . M t trong s nh ng l i áng nh nh t mà Adams t ng g i cho Jefferson là: “Ch ng nào tôi còn th , tôi v n là b n c a anh.” Nhìn nh n, Nói năng và ng x

xây M c ích c a cu n sách này là giúp b n có cách nhìn nh n, nói năng và ng x m t cách úng n d ng ni m tin. C ba hình th c này u r t quan tr ng. B n còn nh câu chuy n tôi k chương trư c v hư ng d n viên câu cá t i Montana ã ưa cho tôi c p kính nhìn th y àn cá dư i m t nư c không? Tương t , cu n sách này s trao cho cho b n “ ôi kính ni m tin” giúp b n nhìn nh n ni m tin theo m t cách hoàn toàn khác và lý thú nh n bi t các cơ h i cũng như kh năng nâng cao ni m tin và thu ư c l i ích t ni m tin m i m c . ôi khi b n bi t mình không th tin tư ng m t ai ó ho c có ai ó không tin tư ng b n, nhưng b n không nói ư c lý do vì sao và cũng không bi t làm cách nào c i thi n tình hình y. Cu n sách này s giúp b n nói v ni m và gi i quy t nh ng vư ng m c tin và ch ra nh ng nguyên nhân sâu xa nh m giúp b n nh n th c tư ng t n v n v ni m tin trong cu c s ng. Cu i cùng, cu n sách s giúp b n rèn luy n cách ng x xây d ng và nâng cao ni m tin, c bi t là 13 hành vi ng x thư ng th y nh ng nhân v t và các nhà lãnh o có s tín nhi m cao trên th gi i. Tôi ng ý v i nh n nh r ng vi c thay i mô th c tư duy s d n n thay i hành vi – hay nói cách khác, ng thay i theo. khi cách nhìn c a b n thay i thì hành vi và k t qu cũng t Tuy nhiên, t góc th c t , tôi cũng tin r ng thay i cách nói và ng x cũng tác ng không nh n nh n th c và k t qu . Ch ng h n, hành ng ph ng s m t ngư i nào ó có th nhanh chóng làm thay i c m nh n c a b n v h – th m chí b n s c m th y yêu thương và thông c m v i h , nh ng tình c m b n chưa t ng có v i h . Tôi g i ây là s thay i hành vi (behavior shift) - m t thay i trong cách cư x cu i cùng d n n s thay i cách nhìn c a chúng ta i v i th gi i xung quanh. Tôi cũng tin vào s c m nh c a s thay i l i nói (language shift). Cách nói c a chúng ta có th thay i cách nhìn và cách cư x c a chúng ta, cũng như thay i cách nhìn c a ngư i khác i v i chúng ta. Hình v trang 39 - See: Nhìn - “ Paradigm Shift”: “Thay - Behave: ng x - “ Behavior Shift”: “Thay - Speak: Nói - “Language Shift”: “Thay i mô th c” i hành vi” i l i nói”

R t d nh n th y r ng, ba y u t này tác ng l n nhau và m i khi b n làm thay i m t y u t thì các y u t khác cũng thay i theo. Chính vì v y cu n sách này chú tr ng vào cách nhìn, cách nói và cách ng x , giúp b n không ch i u ch nh mô th c tư duy, mà c l i nói và cách ng x c n thi t xây d ng và phát tri n ni m tin. Th c hành ni m tin Như v y, chúng ta ã có m t s hi u bi t cơ b n v T c c a Ni m tin, bây gi chúng ta s chuy n sang các bư c th c hành xây d ng, khôi ph c và m r ng ni m tin. Khi b n c các ph n còn l i c a cu n sách này, b n c n lưu ý r ng dù b n ang v trí nào t i công ty hay trong gia ình c a b n, b n v n là ngư i ch ng quy t nh. B n chính là m t nhà lãnh o, th m chí ch là lãnh o chính b n thân mình.

Theo th i gian, tôi ã i n nh nghĩa ơn gi n v vai trò lãnh o như sau: Vai trò lãnh o là em l i k t qu b ng cách khơi d y ni m tin. Vi c xây d ng ni m tin s giúp nâng cao t i a kh năng c ng hi n c a chúng ta trong hi n t i cũng như trong tương lai. Phương ti n cũng quan tr ng không kém m c ích. Khi b n có ni m tin, b n s có kh năng t ư c nhi u k t qu t t p trong n l c k ti p, và luôn luôn có l n k ti p ch i b n. t ư c m c ích nhưng h y ho i ni m tin không ch là m t hành vi thi n c n, ph n tác d ng mà cu i cùng không duy trì ư c s lâu dài c a k t qu t ư c. Ni m tin chính là chi c chìa khóa vàng c a s thành công b n v ng. - Jim Burke, C u Ch t ch kiêm CEO c a Johnson & Johnson hóc Tôi khuyên b n nên c k cu n sách này, t câu h i th t sâu và t n công tr c di n vào nh ng v n búa. Vì tôi luôn chú tr ng n ni m tin trong cu c s ng c a mình và trong quan h v i hàng ngàn ngư i và hàng trăm t ch c trên th gi i, tôi tin r ng quan i m này ư c căn c trên nh ng nguyên t c ã ư c ki m ch ng, mang tính ph quát và có kh năng mang l i nh ng k t qu tích c c. Tôi không ng i ng n b o m v i b n r ng n u b n áp d ng nh ng nguyên t c này vào cu c s ng c a chính mình, b n s th y ư c l i ích t c thì. B n s có m t năng l c lâu dài. B n s xây d ng và duy trì ư c nhi u m i quan h b n ch t hơn. B n s có thêm nhi u cơ h i, t m nh hư ng và nhi u ni m vui hơn. B n s bi t cách xây d ng, phát tri n, khôi ph c, và m r ng ni m tin, m t y u t có n m i m t trong cu c s ng c a b n. tác ng m nh m