Free Essay

Mmkl

In:

Submitted By balpreetbrar
Words 36846
Pages 148
nDfvZmh d[Bhnk

GkJh ;kfjp oDXho f;zx

nDfvZmh d[Bhnk

fbfys GkJh ;kfjp oDXho f;zx

gqekÙs GkJh ;kfjp oDXho f;zx Nq;N ¢£-ih, ;okGk Bro, b[fXnkDk

ekgh okJhN GkJh ;kfjp oDXho f;zx Nq;N

¡©¤©, ¡©¦0, ¡©¦§, ¡©§§, ¡©ø£ S/thA tko ngq?b ¡©©0 ;sthA tko iBtoh ¡©©¤ w[Zb ¢g-00

fgqzNo L fgqzNt?Zb, 146, fJzv;Nqhnb ø 'eb g[nkfJzN, nzfwqs;o.

sseok gqeoD ¡a ¢a £a ¤a ga ¦a §a øa ©a ¡0a ¡¡a ¡¢a ¡£a tuB nozG nZrk j? nk;se s/ Bk;se nekb g[oy dk do; fwbkg nrw nr'uo tkfjr[o{ dh bysk g/yBjkfonK dh ;w fdqÙNsk nfdqÙN fdqÙfNnK dh fp;wkdsk nekb g[oy dh dorkj XowokfJ dh dorkj Boe ;[or iw ns/ iwg[oh woB ;w/H dh iwK dh Mkeh r[ow[yK d/ d[nkb/ u"eh r[ow[yK B{z ihT[ efjD dh cb XowokfJ, fuso r[gs s/ nktkrtB gq/s-T[Xko gzBk j ¡ g ¡¦ ¤¡ ¤¤ ¤g g¢ ¡00 ¡¤g ¡§© ¡©¢ ¢¤0 ¢øø ¢©¢ £¡¢

S/thA tko “nDfvmh d[Bhnk” fJ; 23%36$16 ;kJh˜ ftu gfjbK d' tko ¡©§§ ns/ ¡©ø£ ftu gq?;-NkJhg Bkb Sg u[eh j?. isB eoB s/ th gq?;-NkJhg ftu fes/ Bk fes/ e'Jh ˆbsh Sg jh iKdh j?. n?sehA g[;se B{z ø 'N'-;N?N okjhA SgtkfJnk ik fojk j?. go B?frNt pDkT[D s'A gfjbK ;koh g[;se dh g{oh soQK ;[XkJh ehsh-eokJh rJh j?, skfe nr/ s'A e'Jh rbsh SgD ftu Bk nk ;e/. nfs dh wfjzrkJh ekoB ekr˜, SgkJh s/ fibdK d/ o/N fdB-pfdB tXh jh ik oj/ jB, fi; ekoB g[;se dh ehws gfjbK Bkb'A fes/ tX oyDh gJh j?. go ;kvk isB fJj' j? fe r[owfs gouko B{z w[y oy e/ fJBQK g[;seK B{z bkrs wkso s/ jh f;y ;zrsK d/ g/Ù ehsk ikt/ ns/ T[BQK B{z wkfJnk ewkT[D dk ;kXB Bk pDkfJnk ikt/.

¢£-ih, ;okGk Bro b[fXnkDk ¡£-¦-§0

pbpho f;zx ;eZso GkJh ;kfjp oDXho f;zx Nq;N

tuB nozG nksw-frnkB d/ ;pzX ftu nÙoXe b'e eJh soQK d/ Ùze/ eod/ ofjzd/ jb. ni eb efwT{fB˜w d/ n;o eoe/ B"itkB spek o{jkBhns s'A w[Beo j' fojk j?. j'o rZbK d/ Bkb T[BQK dk oZp s/ oZph rZbK fto[X gquko eoBk ık; T[d/Ù pD frnk j?. fJ; ˆbs gquko eoBk ık; T[d/Ù pD frnk j?. fJ; ˆbs gquko d/ n;o eoe/ pj[s ;ko/ j'Djko B"itkB s/ pj[s eoe/ ;e{bK ekbiK d/ ftfdnkoEh r[wokj j' oj/ jB. fJ; bJh b'V ;h fe nfij/ ;tkbK ;pzXh fJe g[;se fbyh ikJ/, fi; ftu fJBQK rZbK dk fBoDk j't/ fe nekb g[oy j?, fJ; d[BhnK s'A nr/ j'o nD-fd;dk irs Gh t;dk j?, fi; dk fBoDk r[opkDh ftu uzrh soQk ehsk frnk j?. s/ r[o{ ;kfjpkB B/ nrbh d[Bhnk d/ gosZy tosko/ tosd/ nkg d/y e/ r[opkDh ftu fpnkB ehs/ jB, fijk-e[ puB j?gow/;o e? d[nko? fi j'fJ fpshs? ;[ BkBe[ nkfy ;[Dkt?.. (¢..¡0) nk;k wjbk g, gzBk £§£ ;' nrbh d[Bhnk dk fBoDk r[opkDh dh o"ÙBh ftu fJ; g[;se nDfvZmh d[Bhnk ftu ehsk frnk j?. fJ; ftu j/m fby/ gqeoD jB -nZrk j?, nekb g[oy dh dorkj, XowokfJ dh eufjoh, fuso r[gs, woB s'A fgS'A iht B{z XowokfJ dh eufjoh ftu ik e/ b/yk d/Dk g?Adk j?, Boe ;[or fJfsnkfd. g[;se ftu jo gqeoD ;pzXh r[opkDh d/ gowkD fJsB/ fds/ jB fe y'ih ;iDK bJh fJe Gzvko Gfonk fgnk j?. Bkb jh fJBQK gowkDK dh noE-ftnkfynk Gh ehsh rJh j?. g[;se ftu iwK d/ nZyhA d/yD s/ gq/s j'J/ b'eK d/ T[Xko ;pzXh nyhA d/yhnK fw;kbK Gh fdshnK rJhnk jB. fJ; soQK dh fJj gfjbh g[;se jh gqekÙs j'Jh j/. y'ih r[ow[yK tb'A r[owfs-frnkB pkps eJh gqeko dhnK ftukoK s/ Ùze/ j[zd/ ofjzd/ jB, fijk fe ig[ih ;kfjp ftu toBD ehs/ gzi yzvK (Xow yzv, frnkB yzv, ;ow yzv, eow yzv ns/ ;u yzv)

pko/ fJj ;tkb fe eh fJj tk;st ftu jB :k BjhA< r[owfs ftu d;w-d[nko s/ nBjd Ùpd dk eh fBoDk j?< eh Boe ;[or nkfd nrbh d[Bhnk j? :k BjhA< fJBQK ;tkbK ;pzXh GkJh ;kfjp oDXho f;zx ih tb'A nr/ “;uyzv doÙB”, “nBjd Ùpd d;w d[nkok” g[;seK Sg u[ehnK jB. “fJj ir fwZmk, nrbk feB fvZmk” d/ Ùze/ pko/ fJj “nDfvZmh d[Bhnk” g[;se gkmeK d/ g/Ù j?. fJe ;tkb fJj pVh ˜o{oh j? fe eowK ftu iht fet/A gqftos j'fJnk, fJj eow eoB bJh feE'A se f˜w/tko j?, eowK Bkb nekb g[oy dh feogk dk feE'A se ;pzX j?< fJBQK ;tkbK ;pzXh g[;se “eow fBoD?” fbyh ik ojh j?*. g[;se “nDfvZmh d[Bhnk” GkJh ;kfjp ih B/ ;zB ¡©¤g-¤¦ ftu fbyh ;h, go d/Ù ftu rV-pV j'D d/ ekoB fJ; d/ SgD ftu d/o j' rJh. fJ; d/ SgD dk ;wK j[D jh mhe brk j?. g[;se ftu ;ko/ ¡£ gqeoD jB. nk; j? fe nksw s/ r[owfs r›kB d/ y'ihnK bJh fJj g[;se nd[sh s/ bkGdkfJr ;kps j't/rhL r[iotkb-¡ Btzpo ¡©¤© Bkjo f;zx r›kBh gq/s T[X ko g[;se -nDfvZmh d[Bhnk” d/ ;¯k £¡¢ s'A £¡§ se fJe wekB ftu nyzvgkm eo e/ fJe gq/s d/ T[Xko eoB dk gq;zr doi j?. gkme ;iB ne;o fJj g[fSnk eod/ jB fe fJj gq/s-T[Xko tkbk e"se feE/ tofsnk ;h. fJ; ;pzX ftu GkJh ;kfjp oDXho f;zx ih B/ sK fJj' fejk ;h fe ;kB{z j[D gsk BjhA. go ;kB{z vkeNo ;/tk f;zx ih pkitk fgzv ekdhnK f˜bk r[odk;g[o dh gfjbh d;zpo ¡©¦0 dh fbyh j'Jh fumh nkJh j?, fi; ftu T[BQK df;nk j? fe ekdhnK d/ w[y ;/tkdko ;zs Xow;kbhJ/ GkJh joBkw f;zx ih ;[ortk;h d/ Gok B/ gzi S/ ;kb j'J/, ekdhnK r[odtko/ ftu df;nk ;h fe fJj e"se oki;EkB d/ Ùfjo i? g[o ftu tofsnk ;h. fJj wekB pVk g[okDk s/ x[fwnkoK d/ wjZb/ ;oekoh ı˜kB/ e'b j?. n;hA nkgD/ i[nkJh Bkb fJe fdB fJ; wekB d/ gk; dh bzx oj/ ;h sK w/ok i[nkJh, i' Uto;hno j?, T[; B/ dZf;nk fe “fJj wekB w?B{z d; j˜ko B{z fwbdk ;h go w?A BjhA fbnk, i' fgS'A ¤0 j˜ko B{z fte frnk. J/; wekB ftu G{sK gq/sK dk tk;k ;h. f;zxK d/ fJe iE/ B/ J/E/ nyzvgkm eo e/ gq/sK dk T[Xko ehsk ;h. gfjbK J/; wekB ftu oks B{z e'Jh BjhA fNe ;edk ;h. d' nyzvgkm j'J/ ;B.” n;h fJj ;koh ıpo vkeNo ;/tk f;zx ih dh fbys d/ nXko go doi eo fdsh j?. Bkjo f;zx r:kBh * fJj g[;se “r[owfs nfXnksw eow f¯bk;¯h” d/ BK j/ m Sg u[eh j?.

nDfvZmh d[Bhnk

˝ ;fsr[o gq;kfd..

ftfu d[Bhnk ;/t ewkJhn?.. sk dorj p?;D[ gkJhn? ..¤..££.. f;ohokr[ wL ¡, gzBk ¢¦

˝ tkfjr[o{ ih eh ¯sj.. ¡ nZrk j? ni eb nkw s"o s/ ;koh d[Bhnk ftu fJj tk trh j'Jh j? fe fdqÙNwkB (i' e[M fd; ofjnk j?) s'A fpBk nDfd;d/ (nfdqÙN) B{z T[Zek jh BjhA wzfBnk iKdk. ık; eo wroph sknbhw dh w[Zmh j'Jh ;koh b[ekJh fJ; rZb s'A w[Beo jh j' ojh j? fe fJ; fd;d/ b"fee g;ko/ s'A gko e'Jh gob"fee ;ko ouBkok (ous g;kok) Gh j?. nEtk fJ; fd; ojh ;koh yzv pqfjwzvh ekfJBks dk nfdqÙN ouBjkok Gh j?. fJj dfjohnkgB ;ko/ ;z;ko ftu Sk ofjnk j?. fJj Bk;sesk uko u[c/o/ X[w X[wk ojh j?. j'o sK j'o, r[owfs Xow o{gh wzB/-gowzB/ nk;se Xow d/ g?o'eko Gh nDfrDs ne;ohns ftu J/;/ tfjD ftu o[VQ/ ub/ ik oj/ jB. pj[s ;ko/ f;y ;dkT[Djko, ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dh f;fynk-wJh sknbhw d/ wzBD wBkT[Djko/ dknt/dko ejkT[sh nkr{ nzsorsh J/; n;oXesk d/ fÙeko j' oj/ jB fe tk;st ftu fd; oj/ g[bkV ;ø hno (sphere, region) s'A gko j'o e[S BjhA, ;G Bkp{d j?. Uj fJe gqeko ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dh sknbhw s'A jh w[Bjoc jB. n?t/A Bkw wksq ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih d/ w[nsfed f;y ejkT[Ad/ jB. n;b ftu J/nsekd UjBK dk B/;s' Bkp{d jh j?. i/ ;oXk f;de :ehB ;uw[Zu j't/ sK ;fsr[o{ ;qh r[o{ rqzE ;kfjp d/ ;wro puBK B{z ;fs ;fs eoe/ wzBD. ;fsr[o{ d/ ;u/ f;deh f;ZyK B{z ;fsr[o{-puBK T[s/ ;Zuk Go';k j?. fJj j' ;edk j? fe eJh fJe r[o-puBK d[nkok r[opkDh fty/

do;kJh fpt;Ek dh ;wM-;wMkJh dh UjBK B{z ni/ o;kJh Bk j'Jh j't/, nEtk r[otkeK fty/ do;kJh fpt;Ek UjBK d/ nzsfo nksw/ tkgoh jh Bk j't/, feT[Afe ;uk Ùkjd/-jkb :ehB fe;/ xNBk dh ;Zssk dk sd/ jh j' ;edk j? id fe ;Kr' gKr fdp-do;sk, nfdqÙN fdZpsk dh UjBK B{z j'fJ nkt/. gqzs{ ;fsr[o{ d/ ;funko/ f;ZyK B{z i/eo ni/ fJj nt;Ek gqkgs B j'Jh j't/ sd Uj wBw[ysk Goh fJj jwkes ed/ BjhA eod/ fe T[; nt;Ek B{z wzBD'A jh w[Beo j' ikD. ;r'A T[j wB, puB, eow eoe/ wzBd/ jB fe ;fsr[o{ ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih d/ nrkX p'X pkDh-wJh puB ;dk ;Zfs ns/ :EkoE jBl ukj/ ;wM'A nr'uo jB, go jB ;s' ;Zs. T[jBK d/ fdqVQ eoe/ fB;u/ eo fbnk j[zdk j? fe i' e[M r[opkDh nzdo c[owkB j' u[Zek j?, T[j r[of;ZyK bJh XkoB eoB :'r r[owfs n;{b jB. go fJj i' e[M T[jBK B/ fB;u/ efo XkoB eo fbnk j[zdk j?, e'Jh nzX ftÙtk; eoe/ BjhA XkoB ehsk j[zdk. ;fsr[o{ dh r[oZssk s/ g{oB gshi e/, e'Jh sZs gshnkok uwseko uwsekos j'fJnk, gshnkos j'fJnk g/y e/ jh ;Zuk f;de-Go';k ;oXkts j'fJ nkfJnk j[zdk j?. fJ; fpfX ;uh ;oXk-GktBh T[dhgs j'fJnK, pj[o ;fsr[o{ d/ ;wro puBK T[s/ jh nfjZb JhwkB nk frnk j[zdk j?. fJ; nfjZb JhwkB B{z nzX ftÙtk; BjhA efjnk ik ;edk. fJ; nfjZb JhwkB dh ghvh rzY nzsfo nksw/ pfMnK jh, ;uh f;Zyh-wJh r[owfs-wkor T[s/ ubDjkfonK r[of;ZyK dh nksw-ebk eoe/ fdB'-fdB uVQdh ebk j[zdh j?. r[of;Zyh d/ wzvb ftu nkfJnK jh, noEks nzfwqs Se e/ f;zx ;ifdnK jh, r[owzsq r[odhfynk dh gko; ebk tofsnK jh nfijh nb"fee oZph ofjwskBh Bdo Bdohts j' iKdh j? fe wkB' T[jBK dh ekfJnK gbN j' e/ Bt-iBwk gowkoEh ihtB ftr;hts j'fJ nktzdk j?. fJ; Btb Bt/b/ nksw-ftrk; d/ gqGkt efo jh ifrnk;{ iB B{z gowkoE ikr tkb/ ihtB ftu

ihT[ T[mD dh ikr brdh j?. fJ; Bth-ihtBh ikros ftu ;[ikr j'J/ tvGkr/ r[of;Zy B{z r[opkDh nzdfo do;kJ/ T[jBK nrzwh GktK dh ;Zssk T[s/ ;uh ;oXk f;dehts j'fJ nktzdh j?, fiBQK d/ ;wMD dh gj[zu-o;kJh ni/ T[jBK dh BjhA j'Jh j[zdh. T[jBK B{z fJj :ehB gZek j[zdk j? fe ;funkJh (;Zssk) ;g/yÙsk nkswnfGnk;-ewkJh T[go jh fBoGo j?. fJ; fBoGosk d/ ;[Go Goht/ j'J/ T[; jodw nk;ktzs ofjzd/ jB fe fsBQK ;ZsskJhnK dk ˜j{o Gh ˜o{o j't/rk. j/; nftÙtk; nzdo T[j ed/ BjhA nkT[Ad/ fe id skJhA e'Jh nB-T[gVh wz˜b tkbh ;funkJh ˜j{o g˜ho B j' ikt/, Ud'A skJhA T[j ;funkJh, ;funkJh jh BjhA. r[o-puBKs do;kJh ;funkJh sK jodw, ;dk ;dk ;funkJh jh j?. e;o j? sK ;funkJh B{z ;funkos eoB tkfbnK dh j?l ;sskJh B{z ;fsnkos eoB tkfbnK dh j?. gko gj[zu/ r[ow[yK dh sK rfjD rfs jh eh j?, T[jBk skJhA sK r[o-puBKs do;kJh ;Zssk ;dk gqrN gjko/ jh ;fs ;fs ˜j{o g˜ho j?. fijV/ Bkw b/t/, r[o{ d/ f;Zy ni/ fJ; JhwkB :ehB s'A v'bd/ jh fcod/ jB ns/ r[opkDh nzdo nkJhnK T[jBk ;ZsskJhnK T[s/ T[NzeB eod/ jB i' T[jBK dh ;wM ftu BjhA nkJhnK, fsBQK p/-:ehB/, JhwkB-jhB/, ÙZe-Ùe{e-rq;hB/, Bhw Bk;seK, n?rBk;NeK (agnostics) Bfws jh fJ; nrb/ok w˜w{B g[;se dh ;eb ftu fsnko eo e/ T[jBK d/ nr/ ofynk j?, fi; ftu fJj fBo{gB ns/ f;ZX ehsk ikt/rk fe r[opkDh ftu do;kJ/ nkw ;wM'A nr'uo/ gdkoE ;Zs jB, n;Zs BjhA. Ùzektkdh Ùzek eod/ jB fe i' nZyhA fd;dk BjhA, T[; dh j'Ad s/ ÙZe j?. i' gdkoE gzi frnks-fJzdfonK dk ftÙk BjhA, Uj n;Zs eoe/ wzBd/ jB. T[jBK dh ;wM ftu oZp dh j;sh e'Jh BjhA. Uj fJ; fd;dh d[Bhnk s'A fpBK j'o fe;/ nDfd;dh d[Bhnk d/ wzBD'A fJBekoh jB. pj[fsnK dk ;zd/j j? fe nZrk j? fe BjhA< “fJj iZr fwZmk nrbk ehjB/ fvZmk” d/ fw;dke (nykD) tkfbnK dh Xow fmekD/ eoB bJh jh fJ; b/y d/ fbyD dh

b'V gJh. nD-fd;dh ;{yw ouBk ukj/ nkw nbgZr fdqÙNhUA nDfvZm j?, go U; dh tk;stsk ftu okJh wkso Gh ø oe BjhA. fw;kb d/ s"o s/ Boe ;[or, nktkrtB, iw wkor, Xow okfJ s/ oe BjhA. fw;kb d/ s"o s/ Boe ;[or, nktkrtB, iw wkor, Xow okfJ s/ ˆ?ph dorkj dhnK nZr/ tkbhnK rZbK i' T[jBK B{z n?t/A ebfgs jh gqshs j[zdhnk jB, fJjBK ns/ fJ; gqeko dhnK nB/eK rZbK s/ o"ÙBh gkJh ikt/rh. r[owfs d[nkok ns/ r[otkeK dh g{oB gq'VQsk d[nkok jh f;ZX ehsk ikt/rk fe fi; fd;d/ nrkX g[bkV yZbk ftu pj[s e[M ;{yw ouBk tZ; ojh j?, dk efjDk jh eh j?, T[j J/jBK gzi G{se nZyhnK d/ Ujb/ j?, go fJ; dk Gh tk;sth j'Ad j?. fJ; ftÙ/ B{z n;hA r[opkDh d/ gqwkDK dh gq'VQsk d[nkok ;kps eoKr/.

¢ nk;se s/ Bk;se ;G s'A gfjbK nk;sesk dk nk;ok nekb g[oy dh j'Ad-j;sh B{z wzBDk j?. ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dh ;wZro pkDh dk w[Ybk n;{b nekb g[oy B{z ““nkfd ;u[ i[rkfd ;u[ j? Gh ;u[ BkBe j';h Gh ;u[”” wzBDk j?. ni nekb g[oy dh j;sh B{z wfji fJ; eoe/ jh wzBD'A w[Beosk j' ojh j? fe fJj nZyhA fd;dk BjhA. nyhA fd;dk BjhA, fJ; eoe/ j? jh BjhA. ;z;ko fty// i' p[fonkJh j' ojh j?, UgZdqt j' oj/ jB, T[; dk ekoB w[y fJjh j? fe nkw Bk;sesk fJj tos ojh j? fe nekb g[oy j? jh BjhA. i/ fJj fB;uk :ehB j't/ fe Uj j?, ;dk f;o s/ yVk j?, B/V/ j{z s/ B/V/ j? ns/ ;G d/ fBeN t; fojk j?, sK e'Jh Gh iht p[okJh B eo/, e'Jh Gh p[ok ezw B eo/, fpy-wkfJnk d/ ;zuB ftu jh goftos B oj/. fpy-wkfJnk ;zuB ftu w[;sroe j'fJnk, T[j wkfJnk w'jDh B{z iZc/ gkJh fcodk j?. i/ f;o s/ ;qh eosko B{z fBeN eo p[M/ sK p[fonK ezwK s'A ˜o{o vo/ ns/ fpy-wkfJnk fty/ yus j'D'A pu/, go pudk BjhA. T[; B{z gqwkswk d/ fBeN j'D dk G/d jh BjhA nkfJnk. fJ; fBeNsk dk G/d, sZs bysth G/d e/tb r[owfs d[nkok, ;fsr[o{, bykJ/ sZs-p'X-frnkB d[nkok jh gkfJnk ik ;edk j?. ;fsr[o{-bykJ/ fJ; sZs-G/d fpBK ;koh b[ekJh wkfJnk-w[jkJh jh fcodh j?. T[Ai efjD wkso B{z sK pE/o/ efjzd/ fcod/ jB fe gqwkswk j? ns/ B/V/ jh j/, go fJ; nekb g[oy dh j'Ad fBeNsk dk sZs-G/d fsBQK ftob/ r[ow[yK B{z jh nkfJnk j? fiBQK B/ ;u-w[u nekb g[oy

B{z B/V/ eo bfynk iksk, gosZy gSksk j?. nekb g[oy dh nykT[sh j'Ad wBkT[sh tkbh b[ekJh i/ wB, pu, eow eoe/ ;u w[u nekb g[oy dh j;sh B{z wzB/ s/ B/V/ eoe/ g/y/-goyzB/ sK fpGuko, pd-fJıbkeh, u'oh, :koh, mZrh, n?Ù-fJÙosh fpfynk g;orh, fwfEnk ;wZroh ;zrqfjB eoB ftu feT[A goftos j't/. fJ; fpfynk BrT[oh dk brhfonk j'fJnk, Uj fJ; fpyJh n?Ù fJÙos ftu sK jh bZE-gZE j[zdk j? fe w'j wkfJnk mrT[oh d/ mZr/ j'J/ iZr B/ gow/Ùo o{gh ;Zu/-nc;o B{z ;zr eoe/ BjhA ikfDnk, fBeNtosh BjhA gSkfDnk j?. pkM r[o{ ;G irs pT[okfBnk, Gow G[bkfBnk jh fcodk j?. r[o{ xo nzdo r[owfs rqfjD ehfsnK jh fJj ;Zuh ;{M p{M nkT[Adh j? fe ;u w[u f;o s/ f;oiDjko eosko ;dk ;[Ddk, g/ydk, ;kohnK eow eos{sK dk Ùkjfd-jkb j?. ;z;ko T[s/ fisBk Gh e{V-e[;Zs, M{m p'bD dk Gowkok, pd-feodkok j?, J/;/ eoe/ j? fe do-n;b ;z;ko dk ;w[uk b'e-b[ekok gow/Ùo dh j;sh wJh j'Ad, fBeN'Ad s'A x[E-x[Ekok j'fJnk ftnk nzX tosko/ ftu yZus j?. wkfJnk dk fwEB-w[jkok Gh J/;/ w{VQsk d/ ekob j? fe ;Zg ıbekok Bk;sesk wJh nfrnkB dk w[Zmk-rwo[Zmk j'fJnk j?. fJ; nfrnkBsk d/ ekoB nZtb sK oZp B{z e'Jh wzBdk jh BjhA, i/ wzBdk j? sK T[; B{z fBeN gorN ns/ xN nzsfo gSkBD d/ EkT[A pkjo GkbD-GNekbD, Y{zvY{zvkbD ftu jh fpEk GZik fcodk j?. tkfjr[o{ B{z nzsfo GkbD-;zGkbD dk sZsfrnkB e/tb ;fsr[o{ d[nkok jh gqkgs j' ;edk j?. ;' pkM r[o{ ;G b'Jh, b'e be'Jh, Xzd/ Xzd/Jh, ygs ygs'Jh j'Jh fcodh j?. fiBQK r[ow[yK d/ w;se fbbkN wZE/ ;Zu/ ;[jkr dk Ù[G byDk Gkr fbfynk j[zdk j?, UjBK d/ ;fsr[o{ dh ;/tk, GktBk, f;woB-nfGnk;-feos ewktD eoe/ pZio egkN y[bQ iKd/ jBl pZ;\ egkN y[fbQnk jh nekb g[oy dh fBeNsk, nzso pkjo wT[i{dsk byh iKdh j?. fJ; T[gobh ft;Eko ftnkyesk dh

gq'VQsk j/m-fbfynk r[otke fenk ı{p eodk j?\ :Ek r[otke fBefN p[M? ;' p[ok feT[ eo? .. fpy[ ;zu? fBs vosk fco?.. j? fBeN/ no[ G/d[ B gkfJnk.. fpB[ ;fsr[o ;G w'jh wkfJnk..¡.. B/V? B/V? ;G[ e' ej?.. r[ow[fy G/d[ ftobk e' bj?..¡.. ojkT[.. fBefN B d/y? go frqfj ikfJ.. dop[ fjo? fwfEnk efo ykfJ.. gJh mrT[oh jfo ;zfr B ikfBnk.. pkM[ r[o{ j? Gofw G[bkfBnk..¢.. fBefN B ikB? p'b? e{V[.. wkfJnk w'fj w{mk j? w{V[.. nzsfo t;s[ fd;zsfo ikfJ.. pkM[ r[o{ j? Gofw G[bkfJ..£.. fi;[ w;sfe eow[ fbfynk fbbkN.. ;fsr[o[ ;/t/ y[b‐/ egkN.. nzsfo pkjfo fBeN/ ;'fJ.. iB BkBe nkt? B ikt? e'fJ..¤..£..¡¦.. _G?oT[ wL g, gzBk ¡¡£© tkfjr[o{ dh fBeNsk, ;dk B/o/ j{z B/osk, fJ; r[otke d[nkok ;gZÙN ;snk;sesk j?. fBr[o/, fBr'A;kJ/, Bkw-jhD/, BeN-gzEhnK B{z Bk jh fJ; fBeNsk dh ;{M-p{M j?, Bk jh nekb g[oy dh j'Ad s/ fB;uk j?. fB;u/-ftj{D Bk;sesk jh Bk;sesk ftnkg ojh j?, ;ko/ ;z;ko fty/. nekb g[oy B{z ;dk j˜{o, fBeN fBeN{o B ikBD p[MD d/yD efo jh Bk;sesk-rq;/ ;kes g[oÙ fJe d{i/ Bkb p[okJh eo oj/ jB. J/e f;T[ fbt bktDjkfonK B/ jh fJj Gow fod/so'A u[ekfJnk j?, feT[Afe xN nzsfo jh nksw uhBD efo, T[jBK B{z ;dk jk˜o ns/ fBeN fBeNkio jh tkfjr[o{ gqhsw

gqs[Zy fdqÙfN nkfJnk j?. ns/ fdqÙfN nktD efo fsBQK ;krbk Gow u[ekfJnk j?. Bk;sesk tkbh GqKsh fsBQK B{z ;[gBzsq Gh BjhA GowkT[Adh. sK s/ T[j gogzu g;ko/ dk w'j-wwskok SZv e/ ;dk ;fji nBzd xfo n;fEs nv'b t;d/ o;d/ jB. T[j p[ok eoBjko/ bkb Gh Gbk jh eod/ jB. fsBQK B{z p[ok e'Jh goshs j[zdk jh BjhA s/ Bk jh T[j fe;/ B{z M{mk ;wM e/ T[; Bkb MrVk gkT[Ad/ jB s/ ;ZE wukT[Ad/ jB. ;fsr[o{ B{z fwbD eoe/ fsBQK B{z Bt-fBX Bkw dh n?;h gqkgsh j'fJ nkJh j[zdh j? fe nfjfB; Bkw Bkb jh fsB eh fbt bZrh ofjzdh j?. o; i'fs ftrk; d/ nzsqhth j[bk; ;/sh ftr;/ ftr;kJ/ j'J/, T[j ;fji ;[GkJ/ jh ss-o; Bkw dk ftb'tBk jh fpb'tzd/ ofjzd/ jB, fi; d/ goskg efo tkfjr[o{ dh jk˜o j˜{osk fsBQK B[z fyB fyB jh pDh pDksh ofjzdh j?. :Ek r[otke gogzu[ S'fv ;ji xfo p?;j[ M{mk ejj[ B e'Jh.. ;fsr[o fwbj[ Bt? fBfX gktj[ fJB fpfX ss[ fpb'Jh..¢.. Gow[ u[ektj[ r[ow[fy fbt bktj[ nksw[ uhBj[ GkJh.. fBefN efo ikDj[ ;dk gqG[ jkio[ fe;[ f;T[ eoj[ p[okJh..£.. _okwebh wL g, gzBk øø£ jfo-ehosB o; ozr G'rDjkfonK, r[ow[y iBK B{z tkfjr[o{ f;oiBjko ;dk jh fBeN fd;dk j?. fJ; eoe/ T[j gkg eoB'A jo dw ;zrd/ ;ze'ud/ ofjzd/ jB. fsBQK n?;/ nk;seK, nfBzB GrsK d/ ;G/ jh ekoi eoBjko eosko ;zGkodk (;ztkodk) j? ns/ n?E/ UE/ b'e gob'e fty/ fsBQK d/ w[y T[ibkodk j?. :Ek r[otke jfo ehosB o; G'r ozr[.. wB gkg eos s{ ;dk ;zr[.. fBefN g/y[ gqG[ eoDjko.. Jhs T{s gqG ekoi ;ko..£.. _p;zs wL g, gzBk ¡¡ø£ fijV/ ;kes g[oÙ nZyhnK j[zfdnK, o;Bk j[zfdnK, ezBK j[zfdnK nzBQ/ r[zr/ p'b/ jB, n?;/ Bk;seK B{z fBeN B/V/ t;dk tkfjr[o{

d{o jh goshs j[zdk j?. sK s/ fJj T[; tkfjr[o{ dh fBeNsk dh goshs ftj{D/ gkgh jh gkg ewkT[Ad/ jB. :Ek r[otkeg/ys ukys ejhns nzXk ;[Bhns ;[Bhn? Bkjh.. fBefN t;s[ eT[ ikD? d{o/ gkgh gkg ewkjh..¡.. _;{jh wL g, gzBk §¤¡ wBw[yK, ;kesK, d[j/fbnK Bk;seK B{z fBeN t;dk tkfjr[o{ dhAjdk jh BjhA. T[j sK ;dk jh fBeN t;dk j? ns/ ;G d/ wzd/ uzr/ eowK B{z d/ydk j?. go fJ; ;Zssk ;funkJh B{z ftob/ r[ow[fy jh p[Md/ jB. ;Zuh G?-GktBh fsBQK B{z jh T[gidh j? ns/ G?-GktBh gJ/ fpBK (nzdo T[rt/ fpBK) Grsh BjhA j[zdh (j' BjhA ;edh). r[owzsq r[odhfynk B{z gqkgs ehfsnK jh, Bkw-Ùpd ftu ofsnK jh ;Zuh Grsh j[zdh j?. fJjh ;uh nk;sesk j? ns/ J/;/ ftu jh ;Zuk ;[y j?. sK s/ ;uk frnkB-gdkoE Bkw jh j?, fi;d/ nfGnk; goskg efo ;u/ nekb g[oy d/ fBeN ikBD gSkBD tkbk ;Zuk frnkB gqkgs j[zdk j?. fJ; ;u/ frnkB B{z r[ow[y iB jh gkT[Ad/ jB, ns/ o; o;k e/ nzsfo nksw/ jzYkT[Ad/ jB (ozr obhnK wkDd/ jB). fJ; nzsfo o;-o;/, o'w o'w X;/, n;b ;u/ ;[u/ frnkB fpBK j'o eEBh pdBh tkb/ frnkB ;G e{Vkt/ frnkB jB. fJj e{Vkt/ frnkb efE efE ;G e'Jh pckT[Adk ncokT[Adk j? ns/ eE eE e/ pkd o{nkT[Adk, d[y gkT[Adk j?. fJj ø 'eN eEBh-efjDh s/ e'Jh ekfJw Gh BjhA ofjzdk. sK s/ fJj eEBh-efjDh T[BQK dh n?t/A pkd jh iKdh j?l ozue Gh cbdkfJe BjhA j[zdh. Bkw-o; oZfsnK B{z jh ;Zuk w[es cb fwbdk j?, feT[Afe ;Zuk frnkB fsBQK B{z jh gqkgs j[zdk j?. Bkw o;-bhD j'Dk jh ;Zuk frnkB j?, fJjh ;uk fXnkB j?, gozs{ fJj ;uk frnkB fXnkB r[o{ xo fty/ gqkgs j[zdk j?, j'o fes/ BjhA. r[o{ BkBe d/ d[nkfoUA jh fwbdk j?, r[o{-d[nkfoUA to';kJ/ j'J/ r[o{ xo d/ r[ow[y iBK d/ fodzso ;Zuk tkfjr[o{ gosZy t;dk gorN gjko/ fsBQK B{z BdohA nkT[Adk j?. feT[Afe nfij/ r[ow[y iBK dh fBoh eEBk-eEBh BjhA j[zdh, ;uh Bkw-ewkJh eoB eoe/ ;uh i'fs, i'sh;o dh T[jBK d/

nzdo nk T[sodh j? ns/ T[so e/ nzdo jh ;wkfJ ofjzdh j?. n?;h nzsfo-i'fs-;wkfJofjDh-ofjs tkb/ r[ow[y iB ;dk nzsfow[y oj;ktzd/ jB. n?;h ofjs-ofjDh wBw[yK dh BjhA j[zdh. fsBQK dh sK wfj˜ eEBh jh eEBh j?. ofjs-ojZ;Bh fpj{D c'eN eEBh u[zu frnkB fe;/ Gh b/y/ BjhA. Bkw s'A G[fbnK GNefNK dk fes/ Gh mT[o fmekDk BjhA ns/ fes/ Gh T[jBK B{z Y'Jh BjhA fwbdh. T[jBK B{z r[ow[y frnkB (;Zuk tk;sth frnkB) fes'A Gh gqkgs BjhA j[zdk. sK s/ T[j Y'o d/ Y'o, Bk;se fBe'o jh ofjzd/ jB. Bk;se wBw[yK dk wB ;dk wkfJnk o{gh Gtib ftu jh r's/ yKdk ofjzdk j? ns/ wwsk o{gh ikb Bkb pfXnk j'fJnk fpy jh fpjkMdk, fpy jh nyki ykidk ofjzdk j? ns/ ;kfonK nzdo fpy-wkfJnk jh ftnkgh j'Jh d/ydk j? ns/ T[; B{z nekb g[oy fd;dk jh BjhA. ;dk ekb d/ uZeo ftu jh GT[Adk fcodk j?. fisBh Gh nktD iktDh w/dBh j? ;' ;G ekb nzdo rq;h j'Jh j?. r[ow[y pD e/, Bkw B{z fod/ nzdo ;zGkb e/ jh fJj ekb uZeo efNnk iKdk j?. Bkw-ewkJh ehfsnK jh w{Xk fgnk j'fJnk eztb f;ZXk j[zdk j?. c/o jh (fJj fpX jh) nksw T[d'shJ/, gqwksw i'fs-i'shJ/ eztb y[bQd/ jB ns/ fJe fJj' ekoi ok; nkfJnK ;ko/ ekoi ok; j[zd/ jB. sK s/ ;uk frnkBh Ujh j? fi; B/ r[owfs Bkw o{gh Ùpd fty/ fbt bkJh j? ns/ fJ; fbt-goskg efo ;uh nekb i'fs fdqÙN-fdqÙNkJh j?. wBw[yK, nfrnkBh nzXfbnK B/ sK n?t/A M{mh frnkBgqkgsh dk e{V p'fb p'fb nkgDh gfs jh rtkJh j?. ;uh frnkB-ofjDh ofjD tkfbnK r[ow[yK s'A eos/ g[oy B/ nkg s[m e/ ;uh Grfs-ewkJh eokJh j?. ns/ ;uh tfvnkJh nkgD/ nfij/ r[ow[y Grs iBK B{z fdtkJh j?, fiBQK d/ nzdo ;uh irwr i'fs irkJh j?. fJ; i'fs s'A ;yD/ wBw[yK, nzXb/ nfrnkBh ;kesK, Bk;seK dh fdqÙNh nzdo' Bk;seskJh, nfrnkBsk-wJh ekbh p'bh nzfXnkoh oks jh gJh j'Jh j?, ns/ gJh ofjzdh j?. Bkw-ewkJh d[nkok xN-gqrNkJh i'fs d/ ukBD d[nkok jh ;uh nk;sesk dk T[finkok j[zdk j?. sK s/ Bkw fpBK M{m/ nfrnkBh nzXb/ Bk;seK nzdo Bk;sesk dh

e[uhbsk wJh eS{s jh ftnkgh ofjzdh j?. i'fs Bkw o{gh ;uk frnkB-t/d g[ekfonK, nzso T[oXkfonK, o;Bzdfo T[ukfonK, nzsfo nksw/ nBjd Ùpd T[d'sh, ;uh Grfs X[B ;o'sh ;qtD's j[zdh j?, fi; B{z ;[fD ;[fD nekb g[oy dh sZs j'Ad wJh nk;sesk dh goshs nkT[Adh j? ns/ i'shÙ tkfjr[o{ dh i'fs-irT[sh gosZy B˜o nkT[Adh j?. sK s/ Bkw fdqVQ j'Dk jh r[ow[yK dk ;uk Ùk;sq f;zfwqs t/d j?. fJ; d/ goskg efo ;uh ÙKs ns/ ;hsbsk nzdo tos ikDh fJj eowK f;o T{sw (;G s'A ;q/ÙN) eow j?. BkwjhD/ wBw[y ;dk Bk;se jh ofjzd/ jB ns/ fJ; Bk;sesk d/ ekoB by uT[ok;hj i{BK ftu jh Gqw Gqw d[y jh d[y ;fjzd/ ofjzd/ jB. fJj by uT[ok;hj i{BK ftu GT[D tkb/ nktkrtBh pzXB Bkw nzdo t;kfJnK jh N[Nd/ jB. Bkw fBfX-nk;B ehfsnK jh nekb g[oy (Bkwh) dh ;uh g{ik gqfsÙNsk pD nkT[Adh j? ns/ ;uh nk;sesk tkbh gqfsÙNsk pMdh j?. Bkw dh T[u ewkJh eoB efo r[ow[y Bkw nfGnk;h B{z fiE/ fes/, nzsfo pkjo, nekÙK gjkVK fty/ fJe' nekb g[oy jh gohg{oB ;wkfJnk gosZy B˜ohA nktzdk j?. n?;h gosZy d/yDh d/y e/ jh ns/ nzsfo fp;/y e/ jh fJj efjDk pDdk j? fe nekb g[oy j?. n?t/A ny/sh nkyD GkyD ftu e'Jh ;[nkd BjhA. fJj T[gobk thuko fJ; nrb/ tke dh Y[ethA ftnkfynk j?. :Ek r[otkefBefN t;? d/y? ;G[ ;'Jh.. r[ow[fy ftobk p{M? e'Jh.. ftD[ G? gfJn? Grfs B j'Jh.. ;pfd os/ ;dk ;[y[ j'Jh..¡.. n?;k frnkB[ gdkoE[ Bkw[.. r[ow[fy gktf; of; of; wkB[..¡.. ojkT[.. frnkB[ frnkB[ eE? ;G[ e'Jh.. efE efE pkd[ eo/ d[y[ j'Jh.. efE ejD? s/ oj? B e'Jh.. fpB[ o; oks/ w[efs B j'Jh..¢..

frnkB[ fXnkB[ ;G[ r[o s/ j'Jh.. ;kuh ojs ;kuk wfB ;'Jh.. wBw[y eEBh j? go[ ojs B j'Jh.. Bktj[ G{b/ EkT[ B e'Jh..£.. wB[ wkfJnk pzfXU ;o ikfb.. xfN xfN fpnkfg ofjU fpy[ Bkfb.. i' nKi? ;' dh;? ekfb.. ekoi[ ;hX' fod? ;w‐kfb..¤.. ;' frnkBh fifB ;pfd fbt bkJh.. wBw[fy jT[w? gfs rtkJh.. nkg/ eos? Grfs eokJh.. r[ow[fy nkg/ d/ tfvnkJh..g.. o?fD nzXkoh fBowb i'fs.. Bkw fpBk M{m/ e[ub eS'fs.. p/d[ g[eko? Grfs ;o'fs.. ;[fD ;[fD wkB? t/y? i'fs..¦.. ;k;sq f;fwqfs Bkw[ fdqVkwz.. r[ow[fy ;Kfs T{sw eokwz.. wBw[fy i'Bh d{y ;jkwz.. pzXB s{N/ fJe[ Bkw[ t;kwz..§.. wzB/ Bkw[ ;uh gfs g{ik.. fe;[ t/yk Bkjh e' d{ik.. d/fy ejT[ Gkt? wfB ;'fJ.. BkBe[ ej? nto[ Bjh e'fJ..ø..¡.. _fpbktb[ n;N L wL ¡, xo[ ¡0, gzBk ø£¡ nkw nbgZr fJ;BkB tkfjr[o{ GrtkB dh rfs fws BjhA ikD ;ed/. T[j, nbgZr fJB;kBh neb dh rfs fws-fwDBh-ÙeshUA pkjok, nftrs j?l frDsh fwDsh tkbh ;kfJzfNfø e p[XhUA np[X (np[M) j?, nfrDs j?. T[; dh Ekj fe;/ B{z BjhA nk ;edh, T[j nEk j?, go fJj BjhA efj ;ed/ fe T[j j? jh BjhA. T[j ;rfbnK

ihtK izsK wzMko Gh j?, pkjotko Gh j?, ;G dk dksko j?. nDwzfrnK dkB fdzdk j?. ;G ihn izs T[; d/ wzrs/ ikue jB. ikueK, wzrs iBK B{z wzfrnK dkB Gh fdzdk j?. ikuBk, nodk; ;G dh ;[Ddk j?. fJ; eoe/ B/o/ j{z s'A B/o/ j?. d{o BjhA, ;G d/ ;zr t;dk j?. fdqÙN/ iBK B{z ˜kjok fdqÙNh nkT[Adk j?. nkgD/ GrsK d/ t;rs j' e/ T[jBK B{z rbtZeVh gk e/ nk fwbdk j?. xN nzsfo jh gorN gqi`bs j' e/ ;Zuh w/b-fwb"Dh fwbdk j?. n?;/ s[Zm e/ fwbD-jko gqhsw tkfjr[o{ dh wfjwk fwDh ik ;e/ sK fe; fpX fwDh ikt/. fiBQK T[go T[j n?;h feogk eo sqmdk toQdk j?, fsBQK GrsK ;zsK ;kXK d/ uoBK s/ ;h; Xoh oyhJ/. fJj' dkB wkB r[o{ xo'A, r[o{ d[nkfoUA, r[o{ BkBe d/ do'A ;dk ikuhJ/ pkShJ/. fJT[A tkfjr[o{ dh gosZy j'Ad-j;sh dk B˜kok nkgDh nZyhA g/yh ft;/yhdk j?l i?;k fe fJj r[otke ;kyk Godk j?nftrs nrBs nEkj mke[o ;rb wzM/ pkjok.. ;op ikfue J/e[ dksk Bj d{fo ;zrh ikjok.. tf; Grs Ehnk fwb/ ihnk sk eh T[gwk fes rBh.. fJj[ dkB[ wkB[ BkBe[ gkJ/ ;h;[ ;kXj Xfo uoBh..¤..¢..g.. _nk;k wL ¡, gzBk ¤g¦ fiBQK B{z r[o{ BkBe d/ do xo s'A ;u/ Bkw-wzso dh tvkJh fwbh j?, fsBQK dh rfjD-rs e[S BjhA ejh ik ;edh. n?;/ ;zs iB Bkw ig ig fsqgs nxkfJ ofjzd/ jb, Bkw nfGnk; dh r[owfs do;kJh ewkJh efo fsBQK B{z Bkw, bkb nw'bk bkb j' e/ nzsfo jh g[Zefonk, o; i'sZefonk j?. fJ; i'fs-i'sZeoh irBsk dh dÙk nzdo Bkw ;u w[u nrkj ns'bk j?. Bkw dh fJ; nrkj ns'bsk tkbh goekÙ gqi`bsk ftu fsqp[v j' e/ jh Bkwh tkfjr[o{ nekb g[oy dh nrkXsk ns'bsk dk fezus wksq nzdk˜k br ;edk j? ns/ gsk brdk j? fe ;uw[u T[j nftrs j?. fJ; nftrs dk ss frnkB r[ow[y iBK Bkw nfGnk;hnK B{z j;skwb ts gorN j'fJ nktzdk j?. fiBQK ;zs iBK r[ow[yK dk fJ; fpfX nftrs f;T[A

wB wkfBnk j?, T[j ;ko/ jh gohg{oB gkopqjw nrzw B{z nkgD/ fXnkB nzdo jh gosZy d/yd/ jB ns/ g/y ftr;d/ ftr;kT[Ad/ jB. n?;h T[u gdth B{z gkfJe/ Gh ;zebg wkso Gh UjBK B{z fJj c[oBk BjhA c[odk ;{yÙw s'A ;{yÙw nfGwkB njzeko dk, fe gqw/Ùo T[BQK B/ gk fbnk j?. fJ; gow gd B{z gkfJ e/ fsBQK dk fJ; ikw/ nzdo jh fBjub EkB ftu tk;k j' ikdk j?. fJT[A fBjub mkD/ fmekD/ tkbk wjb gSkBDk, r[o{, e/tb r[o{ d/ goskg eoe/ jh j' ;edk j?. fJ; wjb nzdo r[o{ ns/ tkfjr[o{ nekb g[oy d'jK Bkb jh w/b j'fJnk ofjzdk j?. w/b Gh ;uVk w/b. fJ; w/b fwbkT[Dh dk ;[jkr Gkr wkDfdnK nfjfBf; ikr ;[ikr/ ojhdk j? ns/ ikr ;[ikr/, ;ktXkBsk gkr/ j'J/ tkfjr[o{ dh f;woB o{gh ;/tk fty/ ;r'A j'o nGhu ozrK ftu ssgo j'Jhdk j?. fJj nksw fpt;Ek g{oB fsqgs nxktBh, ;fji ;wkfX ;wktBh nt;Ek j[zdh j?. fJj ;dk n;fEo jfo Gzvko r[o{ BkBe ;kfjp d/ do'A dopko'A jh jZE nKtdk j?. :Ek r[otkefsqgfs nkxkJ/ ;zsk.. r[o ikB/ fiB wzsk.. sk eh feS[ ejB[ B ikJh.. ik eT[ Bkw pvkJh..¡.. bkb[ nw'bk bkb'.. nrj ns'bk Bkw'..¡.. ojkT[.. nftrs f;T[ wkfBnk wkB'.. r[ow[fy ss[ frnkB'.. g/ys ;rb fXnkB'.. sfiU wB s/ nfGwkB'..¢.. fBjub[ fsB ek mkDk.. r[o s/ wjb[ gSkDk.. nBfdB[ r[o fwfb ikr/.. jfo eh ;/tk bkr/..£..

_wko{ wL g, gzBk ¡00¦ fi; tkfjr[o{ B{z nftrs, rfjD-rs ftu Bk nkT[D tkbk ikD e/ ÙoXk-jhB b'e e'o/ Bk;se j' p?md/ jB, T[j nftrs dh rfs r[o{ xo d/ r[ow[y iBK B/ ikDh j?. go sK ikDh j? iK Ùpd-r[owzsq dh ns[ZN nfGnk; ewkJh ehsh j?, n?t/A BjhA. r[oÙpd d[nkok ikDh gSkDh j'Jh nftrs dh rfs r[ow[y iBK B{z ““J/e' oft ofjnk fBopkBh”” skJhA gqsZy bykT[Adh j?. fsBQK B{z fJe nekb g[oy ;ko/ goh-g{oB oft ofnk fdykJh d/Adk j?. fiBQK r[ow[yK B/ fJ; gosZy gorN ;o{g ftu nftrs dh rfs iksh j?, fsBQK d/ d;w d[nkok fdB okshA nBjd Ùpd tidk ofjzdk j?. :Ek r[otke nBjd ;pd[ ti? fdB[ oksh.. nftrs eh rfs r[ow[fy iksh.. sT[ ikBh ik ;pfd gSkBh.. J/e' oft ofjnk fBopkBh..§.. (ø..£) _okwebh wL ¡, n;NL, gzBk ©0¤

g{oB fsqgfs nxkJ/.. ;ji ;wkfX ;[GkJ/.. jfo Gzvko[ jkfE nkfJnk.. BkBe r[o s/ gkfJnk..¤..§..¢£..

£ nekb g[oy dk do; fwbkg fsBQK B{z fsqGtD ;ko/ fty/ jh i'fs ;pkfJVh jh godhgs j'Jh fd;dh j?. n?;h i'fs ;pkfJVh godhgs j'J/ r[ow[y ifrnk;{ B{z gqG{ xN xN nzdfo ot ofjnk B˜ohA nkT[D br g?Adk j?. T[j BkfJe ;[nkwh, i' nbZy j?, j'o-fe;/ fpX Gh bfynk BjhA ik ;edk, i' ngko j?, fi; dk gkoktko, j'o fet/A Gh BjhA gkfJnk ik ;edk, ;' xN xN nzdo irB-i'sh j' e/ ;wk ofjnk gosZy fd; fojk j[zdk j?. Bk e/tb nkgD/ xN nzdo jh, pbfe d{finK d/ xNK nzdo Gh i'fs gorkf;nk j'fJnk fdqÙN r'uo j[fJ nktzdkj?. fJj nby ngko f;oiBjkok ngozgo ;[nkwh gqw/Ùo Ùpd-dhgeh r[ow[yK B{z xN nzdo jh iZchnK gkfJ e/ nkD fwbdk j?, go fwbdk sd j? id'A Bkw nfGnk; ewkJh J/sBh gqpb dÙk ftu no{Vs j' iKdh j? fe fBi d/j nfXnk; d{o j' e/ nkgk T[Zek jh wkfonk w;fbnK iKdk j?. p[;, fJT[A nkgk wkobjkfonK Ùpd-ewkT{nk B{z jh nzsfo nksw/ nk fwbdk j?. Ùpd ewkJh d[nkok n?E'A skJhA fJj o'r-jT[whnk-nkgk fg; fx; e/ fwN iKdk j? fe jT[w? wwsk b'G nkfd ifrnk;{ d/ ib e/ ;[nkj j' iKd/ jB ns/ ;koh w?b nzdo'A u[eh iKdh j?. J/jBK T[gobhnK e[t;s{nK d/ EkT[A c/o xN nzdo tkfjr[o{ ns/ tkfjr[o{ dk doÙB jh T[oXkfonk ofjzdk j?. fJT[A Ùpd r[o dh ewkJh o{gh GkD/ nzdo ufbnK skoBjkok Bdokb{ g[oy nekb s[m e/ nkg jh nkgD/ GkD/ nzdo nkJ/ fgnkfonK B{z sko b?Adk j?. fco i'shÙ tkfjr[o{ B{z XkoB Xko e/ jh, nzfwqs Bkw uy e/ fsqgs j'Jh BkfJek B{z do ikfJ e/ doÙB eoB dk ;[Gkr gqkgs j' iKdk j?. fJj ;[jkr Goh fpt;Ek B{z ;dk wkBD bJh fpB/ nbkT[Dk fJe

;fji ;[Gkth eosp j'fJ ofjzdk j?. :Ek r[otkei'fs ;pkfJVhJ/ fsqGtD ;ko/ okw.. xfN xfN oft ofjnk nby ngko/ okw.. nby ngko ngko[ ;kuk nkg[ wkfo fwbkJhn?.. jT[w? wwsk b'G[ ikbj[ ;pfd w?b[ u[ekJhn?.. dfo ikfJ do;B[ eoh GkD? skfo skoDjkfonk.. jfo Bkw[ nzfwqs[ ukfy fsqgsh BkBek T[o Xkfonk..¤..¡.. _fpbktb wL ¡ Szs, gzBk ø¤£ fBoziB tkfjr[o{ B{z fwbktD bJh Bkw fBoziB jh ;woZE j?. ;' n?;k Bkw fBoziB r[owfs Bkw r[owzsq jh j?, fi; d/ gko;-ÙeshÙoh-nfGnk; nzdfo n?;h gko;-ebk j? fe fJj nfGnk; eoBjko/ B{z gktB gftZsq, gfss'A g[Bhs eo fdzdk j? ns/ ;op nfrnkB Gow nzX/o/ jo fdzdk j?. fswo nfrnkB dk Bk; eo e/ ;u/ r[owfs frnkB dk gork; eo fdzdk j? ns/ r[owfs frnkB dk nziB B/sqK fty/ got/Ù eo e/ B?BK B/sqK B{z fdp fdqÙN/ pDk e/ tkfjr[o{ fBoziB dk gosZy doÙB eokfJ fdzdk j?. n?;k gosZy fe ib Eb wjhnfb fty/ gohg{oB fBoziB fBozeko dk jh Mbek tidk j?. n?;k frnkB fBoziB gorNziBh-Bkw fBwy wksq Gh fi; iB d/ fjod/ ftu tf;nk j?, fs; d/ ;G febfty ft;{o/ fwN iKd/ jB. n?;k gktB, gfssg[Bhs j? r[owfs Bkw fBoziB, fe ;opdk GT[ GziB nrkX p'X ;woZE ;[nkwh nby fBoziB tkfjr[o{ ;Bw[y fdqÙNh r'uo doÙB d/ ofjnk fJT[A ˜kjo ˜j{o s/ jk˜ok j˜{o fpr;dk fpr;kT[Adk, Mbeko/ fdzdk fd; nkT[Adk j? fe T[; d/ fdp: i'sh: uoBewbK d/ Bkb bgN bgNkfJ e/ u'i fpB'dh e/b eoBk, Grs iBK r[ow[yK dh fJe ;[GkfJwkB nB{mh uoB-igBh gr-gfJnzBgh y/v j' iKdh j?. r[o{ BkBe ;kfjp n?;/ r[ow[y iBK d/ uoB-izgB gr-gfJnzgB dh ikuBk f;ykT[Ad/ jB fiBQK B/ fJ; fpfX nby fBoziB B{z r[gs'A gorN efo fdykfJnk j? s/ gosZy byDh bykfJnk j? ns/ nrkX p'X tkfjr[o{ B{z ;fji

;zp'XB fBowb fdp-dhdBh-fdqÙNh nzdfo ;wkfJnk j?. :ek r[otke gktB gfss g[Bhs Bkw fBoziBk.. Gow nzX/o fpBk; frnkB r[o nziBk.. r[o frnkB nziB gqG fBoziB ifb Efb wjhnfb g{fonk.. fJe fBwy ik e? fod? tf;nk fwN/ fs;fj ft;{fonk.. nrkfX p'X ;woE ;[nkwh ;op ek GT[ GziBk.. BkBe[ gfJnzg? uoD izg? gktB gfss g[Bhs Bkw fBoziBk..¢.. (¤..£..¦..) _nk;k wL ¡ Szs, gzBk ¤g¦ ;uw[u Bkw igD efo, Bkw fod/ nokXB (fpukoB) efo, gqG{ gqwkswk dh n?;h gko;-eNkyÙh feogk j'fJ nKtdh j? fe nrkX p'X nrw ngko tkfjr[o{ fBozeko nkgDh nekb w{osh tkbh fdpsk-wJh neko-doÙBsk d/ ;o{g ftu fjod/ nzdfo jh T[so nkT[Adk j?. :Ek r[otke nrkfX p'fX jfo nrw ngko/.. Bkw[ igs Bkw[ fod? phuko/.. BkBe eT[ gqG feogk Xko/..¤..¡¡¡.. _rT[Vh wL g, gzBk ¢0¢ feogk Xko nkT[Adk j? gosZy o{g ftu. i?;/ fe nftrs BkE[ nr'uo ;[nkwh.. g{fo ofjnk xN nzsoikwh.. is se d/yT[ s/ok tk;k.. BkBe eT[ r[fo ehU gqrk;k..ø..¢..g.. _G?oT[ wL g n;NL, gzBk ¡¡g¦-g§

;GBK B{z fJe i'fs sko go' e/ BEDjkok BkE, nftrs nr'uo ;[nkwh xfN nzdfo jh goh-g{oBsk ;fjs nkfJ ;wkT[Adk j?. Grs iBK dh gqhs-goshs dh bysk j'D efo T[j n?;k nzsoikwh j? fe nzso dh rfs p[M e/ nk;k g{odk j?. ;fsr[o{ BkBe d/ xo d/ r[ow[y Grs iBK B{z fodzsoh n?;k gork; i'fs fBozsoh j'fJ nkT[Adk j? fe T[j nzso gork; dk nBzd wkDd/ j'fJ, ;Bw[y f;qÙN/ j'J/ j'J/ J/t/A nbkT[Ad/ jB L “nkjk\ w/o/ goekÙ o{g nB{g ;o{g tkfjr[o{ \ fiE/ feE/ Gh n;hA d/yd/ jK, s/ok jh tk;k ;o{g gork;k t/yd/ jK.” fJj is-es-tk;-byBh, gork;-g/yBh Grs iBK r[ow[yK dh :EkoE-byBh ;kyk j?, n?t/A eEBh pdBh tkbh p[Mkos BjhA j[zdh. n?t/A uz[u-eEBh eoe/ sK ;kok iZr jh okw okw eodk fcodk j?. fJT[A uz[u-fpXBh-eEBh efo okw BjhA gkfJnk iKdk. T[j nrzw j?, nr'uo j? ns/ nfs tZvk j? ns/ n?;k ns[b j? fe s'fbnk BjhA ik ;edk. Bk T[;dh ehws fe;/ s'A gkJh iKdh j?, Bk T[j fe;/ Gh T[gkfJ eoe/ bfJnk gqrNkfJnk ik ;edk j?. bfJnk gqrNkfJnk ik ;edk j? sK e/tb r[o{ e/ Ùpd (r[owzsq) d[nkok jh bfJnk gqrNkfJnk ik ;edk j?. r[o{ tkfjr[o{ Ùpd nfGnk; dh gko;-gkoiksh nfwT[-o;kfJDh ebk nfijh tosdh j? fe r[o-Ùpd G/ND efo, T[j nG/d o{g j' e/ wB nzdo jh nk t;dk j?. BjhA sK T[;dh nfwT[ wozwh fwswo:kdk fe;/ s'A BjhA gkJh ik ;edh. e/tb r[o{ dh feogk d[nkok jh nzsfo pkjfo ;wkfJ ofjnk fdt nktzdk j? ns/ nzso-nksw/ i'fs fMbfwbh ichnK gk e/ n?;k nk fwbdk j? fe c/o ;dk fwfbnk jh ofjzdk j?. :Ek r[otke okw[ okw[ eosk ;G[ ir[ fco? okw[ B gkfJnk ikfJ.. nrw[ nr'uo[ nfs tvk ns[b[ B s[fbnk ikfJ.. ehwfs feB? B gkJhnk fes? B bfJnk ikfJ.. r[o e? ;pfd G/fdnk fJB fpfX tf;nk wfB nkfJ.. BkBe nkfg nw/T[ j? r[o feogk s/ ofjnk ;wkfJ.. nkg/ fwfbnk fwfb ofjnk nkg/ fwfbnk nkfJ ..¡..¡ø.. _tko fpjkrVk, gT[Vh ¡ø, gzBk ggg

fJj fp;wkd-iBe ;funkJh j? fe e?;h n;uoi ;ukJh j?. fi; mkeo gowksw gow/Ùo B{z nrkX p'X ;[Dhdk j?, fs; nrkX p'X fBozeko B{z ;fsr[o{ B/ f;yK d/ fod/ nzdfo gqrNkfJ fdZskd/yj[ nuoi[ GfJnk.. fij mke[o eT[ ;[Bs nrkfX p'fX ;' fod? r[fo dfJnk.. ojkT[.. (¤..£..¡¤..) _;'ofm wL g, gzBk¦¡¢ d/y' “dfJnk” dh J/E/ e?;h ¯'o; (˜'o” j?, fod? dhnk fenk< fod/ nzdo jh p;kfJ X;kfJ dhnk r[o{ B/. “Ùpd-wkorhnk” r[ow[yK dh nfjfB;h nfGnk; g{ik jh nD-fdqÙN/ gowkswk d/t dh g{ik j?, Ùpd-;[os-nfGnk; eod/ nekb g[oy eod/ o;-nwh ;[nkd T[d's ;[nk;K B{z o'e e/ r[owfs fet/A nwh d/ ;[nkd gqkfJfD j'fJ ;[nk;K B{z o'e e/ r[owfs fwbdk j?< nfGnk;h iB jz;b/, BkGh nzdfo ;[os-u[ZGk bkfJ pfjzd/ jB. fJ; o;-owB fposh-u[ZG/ d[nkok nkg dh ;[os B{z T[Gko g;ko e/ nfs rfjo ;kroosBkroh mkeo B{z ikfJ Y{zvd/ jB. fJ; fpfX BG-BkGh g[bkV nzdfo jh nB{gs mke[o-g{ik J/ezekoh j'D br g?Adh j?. fJ; Ùpd-phukoh nfGnk;h-g{ik d/ gqGkt efo, fJe' Gow-GT[-GziB g[oy-fBoziB dk sZs frnkB n?;k gqi`bs j'fJ nktzdk j? fe fsBQK d/ frnkB fdqÙN/ b'fJDK ;kwQD/ J/e; fpBK j'o d{ik B˜ohA jh BjhA nkT[Adk. sK s/ J/e fpBK d{i/ dh g{ik dk J/E/ EkT[A jh BjhA. fJj ;uVk Ùpd-;[oshnK dk r[owfs wkor jh wB{nk wkoB dk ;uVk ;phbk j?, fJT[A wB{nk wko e/ jh fBowb gd uhfBnk iKdk j?, fBowb gd uhB e/ nXe s'A nXe jfo-o;-ozr wkDhdk j?. fJ; fpX jfo-o;-os/ nXe ozrK tkb/ r[ow[y nfGnk;h iB, J/e; d/ nfBzB g[ikoh jh pD/ ofjzd/ jB. r[o gq;kd efo n?;h nrzwh ;{M p{M T[jBK B{z j'fJ nktzdh j?. e/tb r[owfs do;kJh T[go fbys ftT[As-ftXh nB[;ko jh

J/e? nrw nr'uo nBkE ni'Bh ;?Gz gqG{ dk gkodo;h-frnkB-;ko gqkgs j[zdk j?, fJ; ss frnkB o; i'fs Bkb ;[Go-Goht/ r[ow[y jz;fbnK dk fuZs ;dk nv'b ofjzdk j?, “wB jh s/ wB wkBh” fJ; nv'b ss frnkB i?;h nksw nt;Ek fty/ no{V j' e/ neZE tkfjr[o{ dh nr'uo eEk B{z eE ;ehdk j? ns/ eE bJhdk j?. :Ek r[otke rfjo rzGho ;kro osBkro nto Bjh nB g{ik.. ;pd[ phukfo Gow GT[ GziB[ nto[ B ikfBnk d{ik..g.. wB{nk wkfo fBowb gd[ uhfBnk jfo o; os/ nfXekJh.. J/e; fpB[ w? nto[ B ikBK ;fsr[fo p{M p[MkJh..¦.. nrw nr'uo[ nBkE[ ni'Bh r[owfs J/e' ikfBnk.. ;[Go Go/ Bkjh fus[ v'b? wB jh s/ wB[ wkfBnk..§.. r[o go;kdh neET[ eEhn? ejT[ ejkt? ;'Jh.. BkBe dhB dfJnkb jwko/ nto[ B ikfBnk e'Jh..ø..¢.. _;kozr wL ¡, n;Ngdhnk, gzBk ¡¢££ nekb g[oy r[o g{o/ dh n?;h tfvnkJh j? fe r[owfs Bkw nfGnk; efo, T[oXkfo phukfonk ikg ig e/ nfdqÙN nr'uo dk doÙB ngozgo ;[nkwh ow'-ow wB-w'jB nzsoikwh r[gs'A gorN fd; g?Adk j? ns/ do;Mbeko d/D br iKdk j?. :Ek r[otkeT[oXkfo phukfo w[okfo ow' ow wBw'jB Bkw[ ighB/.. nfdq;N[ nr'uo[ ngozgo ;[nkwh r[fo g{o/ gqrN efo dhB/..¡.. (¢..¡..) _XBk;oh wL ¤ xo g d[gd/, gzBk ¦¦ø d[Bhnk fdqÙNwkB wkfJnk d/ g;ko/ B{z ;s eoe/ wzBdh j? ns/ nfdqÙN B{z wzBdh jh BjhA. r[owfs nB[;ko nkfd i[rkdh j?Gh j';h, nrw nr'uo ngo ngko gkopqjw fpBK, j'o ;G e[M M{mk j?, :Ek r[otke -

w/ok wB' w/ok wB[ oksk okw fgnko/ okw.. ;u[ ;kfjp' nkfd g[oy[ ngozgo' Xko/ okw.. nrw nr'uo[ ngo ngkok gkopqjw[ goXkB'.. nkfd i[rkdh j? Gh j';h nto[ M{mk ;G[ wkB'..¡.. (¤..£..¤..£..) _nk;k wL ¡ Szs, gzBk ¤£§ fJ; nrw nr'uo nby ngko dh ;ssk jh r[owfs nB[;ko goXkB j?. fJ; B{z ikrdh i'fs g/y e/ jh, nzsoikwh B{z fp;/y e/ jh, r[o{ ;kfjpK B/ ;Bw[y p/Bsh T[ukoB ehsh j? ns/ r[ow[y iBK B{z eoBh f;ykJh j? ns/ fJ; fpfXh ;ssk bykJh j? nrw nr'uo nby ngkok fuzsk eoj[ jwkoh.. ifb Efb wjhnfb Gfog[fo bhDk xfN xfN i'fs s[w‐koh.. _fpbktb[ wL I, gzBk §©g fJj rZb fpbe[b ;jh j? fe fJ; nrw nr'uo gkopqjw gow/Ùo B{z iDk eDk e'Jh f;nkD/ s'A tZvk f;nkDk Gh BjhA nZgV ;edek. fwjotkB p/gotkj ;[nkwh nzsoikwh B{z r[o-gq;kdh jh fwb ;ehdk j?, r[o-Ùpd ewkJh eoe/. r[o-Ùpd dh ;/tk ewkJh U;/ r[ow[y iB s'A j[zdh j? fi; T[go T[; fwjotkB dh w/jo nk j[zdh j?. n?;/ Bdfo-BfdqÙN/ iB r[owfs ewkJh d[nkok ;u/ nekb g[oy d/ ;o{g ftu jh ;wkT[Ad/ ns/ ;wkJ/ ofjzd/ jB. fJ; ;fji ;wktDh nfjw nt;Ek B{z wkDd/ j'J/ fdB okshA ;u/ d/ r[D rkT[Ad/ ofjzd/ jB. jfo r[D rktzdh UjBK dh o;Bk ed/ Eedh jh BjhA, n?;k jfo o; nkfJnk j[zdk j? T[jBK dh r[D rktDjkoh o;Bk B{z \\ T[jBK B{z rfjo rzGho ;u/ ;kfjp B{z ;dk ;dk ;bkj[D ftu ;Zuh Xhoi j?. fi; nrw nr'uo dh ehws BjhA gkJh ik ;edh, r[ow[yK B/ T[;B{z nkgD/ fjod/ nzdo t;k fbnk j?. Xzd/ XzdJh j'Jh b'eh (b[ekJh) fBokbw fBozeko fBoziB B{z BjhA gSkD ;edh r[o go;kdh jh e'Jh Bkw ewkJh tkbk r[ow[y iB p[M ;edk j?. r[owsh Bkw xN nzsfo tf;nK Bkwh tkfjr[o{ Bkb do;-fwbkgh

w/jk jh j' iKdk j?, :Ek r[otke nrw nr'uo t/gotkj/.. nkg/ fwjotkB nrw nEkj/.. ngfV e'fJ B ;e? fs; B' r[o ;pdh w/bkfJnk..¡.. s[X[B' ;/tfj i' s[X[ Gktfj.. r[o e? ;pd/ ;fu ;wktfj.. nBfdB[ r[D otfj fdB[ oksh o;Bk jfo o;[ GkfJnk..¢.. _wko{ wL £, gzBk ¡0¦§ ;uk ;kfjp[ rfjo rzGhok.. ;dk ;bkjh sk wB[ Xhok.. nrw nr'uo[ ehwfs Bjh gkJh r[ow[fy wzfB t;kfJdk..¡g.. nkfg fBokbw[ j'o XzX? b'Jh.. r[o go;kdh p{M? e'Jh.. BkBe Bkw[ t;? xN nzsfo r[owsh w/fb fwbkfJdk..¡¦..£..¡§.. _wko{ wL £, gzBk ¡0¦¡ fi; nekb g[oy dh j'Ad-j;sh B{z nB[wkBD wksq s'A Gh nkw nbgZr g[oÙK dh neb nzXbh p'bh Bhw-fB;u'bh j' ojh j?, T[j g[oy fpXksk nkfd i[rkfd s'A jh dfJnk-gfs dksk, r[owfs nk;sesk dk w[y e/Ado gSksk iKdk ofjnk j?. go fiBQK gSksk j?, ;Zu eoe/ iksk j?, g{o/ r[o e/ Ùpd-nfGnk; d[nkok nzsfo nfpBkÙ ukBDk gorN j'D go jh ;s gSksk j?. j/ ;fs n;skÙ, ;dk nfpBkÙ eos/\ s[XB' r[o-Ùpd-wzsq nfGnk;-ewkJh d[nkok ;/tBjko/, s[X B{z ;s gSkDd/, s[X jh fij/ j' rJ/ jB ns/ s[X jh ftfu ;wk rJ/ jB. s[X nkg feogk efo, fsBQK B{z nkgD/ ftu ;wkfJ e/ fwbkfJ bfJnk j?. j/ nrzw nr'uo ;kfjp\ s/oh ehws feBQ/ BjhA gkJh. ;G ihnk-izs s/oh ;oBkJh jh nk;os j' e/ ihT[Ad/ jB. fiT[A s?B{z

GkT[Adk j? fst/A s{z ubkT[Adk j?, ns/ fi;B'A ukj/A s{z fs;B{z ;[wkor gkT[Adk j?. s{z j?A Gh ;fs, gow/Ùo ;Zuk, j';h ;kuk, ;fs eosko, ;GBK dk f;oiDjko j?A. s[X fpB j'o e'Jh eosk f;oi-;ztkosk BjhA. s{z ;GBK dh ;ko ;zGkbDjkok ;[ydksk j?A ns/ ;GBK B{z nkg/ fo˜e ;zpkj[D gj[zukT[Djkok j?. j/ nrw' nr'uo nby ngko fBoziBk fBozekok\ s/ok gkoktko feBQ/ BjhA gkfJnk. nkgDk nkg n;b ti{d, tk;st efo s{z nkg jh gSkBD :'r j?A. go fi; fi; skJhA nkgD/ j;s-j'AdhJ/ ti{d B{z p[MkT[Adk bykT[Adk j?A, r[owfs dh ;uh o"ÙBh o[ÙBkT[D'A jh p[MkT[Adk bykT[Adk j?A. :Ek r[otke nkfd i[rkfd dfJnkgfs dksk.. g{o/ r[o e? ;pfd gSksk.. s[X[B' ;/tfj ;/ s[Mfj ;wktfj s{ nkg/ w/fb fwbkfJdk..¡.. nrw nr'uo[ ehwfs Bjh gkJh.. ihn izs s/oh ;oDkJh.. fiT[ s[X[ Gkt? fst? ubktfj s{ nkg/ wkofr gkfJdk..¢.. j? Gh ;kuk j';h ;'Jh.. nkg/ ;ki/ nto[ B e'Jh.. ;GBk ;ko eo/ ;[ydksk nkg/ foie[ gj[ukfJdk..£.. nrw nr'uo[ nby ngkok.. e'fJ B ikD? s/ok gotkok.. nkgDk nkg[ gSkDfj nkg/ r[owsh nkfg p[MkfJdk..¤.. _wko{ wL £, gzBk ¡0¦0 do-jehes tkfjr[o{ nrw nr'uo j?, nby j?, gozs{ r[o-dhfynk, r[owzsq dh ewkJh eoBjkfonK r[ow[yK B/ jh gosZy eo ikfDnk j?. ns/ r[ow[ysk d[nkok jh ikfDnk iKdk j?.

nrw nr'uo[ nby[ j? r[ow[fy jfo ikD[..II.. sEk - gkopqjw ngozgo d/tk.. nrw nr'uo nby nG/tk.. dhB dfJnkb r'gkb r'fpzdk jfo fXnktj[ r[ow[fy rksh ihT[..¡.. (¤..¦..¡£..) _;{jh tko, gzBk §ø©

_wkM wL g, gzBk ©ø r[owfs bykJh rksh d[nkok jh fXnkfJnk iKdk j?. fXnkfJ fXnkfJ bykfJnk iKdk j?. f;woB dk wzst jh fJjh j? fe nrw nr'uo nby ngko gkopqjw B{z bfynk ikt/. r[owfs fdqVQkfJnk f;woB, fdB-o?Bkoh f;woB fJ; gq:'iB B{z w[y oy e/ nozGs j[zdk j? fe fi;dk f;woB ehsk ikt/ T[; ngqkgs gkopqjw B{z gqkgs ehsk ikt/, :Ek r[otkenrw nr'uo[ nby ngko/.. BkBe f;wo? fdB o?Bko/..£..©..¡g.. _;{jh wL g, gzBk §¤0 r[o{ BkBe ;o{g d/ d;/ ikw/ nrw-o{g do;ko/ d/ fdqÙN-fdqÙNko/ MbekfonK B{z ;wB[y d/yd/ j'J/ jh f;woB nBzd wrB ofjzd/ jB, go fs;? (fdB-o?Bkoh) f;woB dh gko;-ebk ;fsr[oK B/ n?;h bykJh fdqVQkJh fe f;woB-Ùesh efo nfdqÙN nr'uo gkopqjw Gh fdqÙNh-r'uo j'fJ nkT[Adk j?. ns/ f;woB eoBjko/ r[of;yK gqsh ;dk ;dk i[rK gq:zs fdqÙNh r'uo j[zdk oj/rk. ;' fi; fe;/ B/ Gh nfdqÙN nr'uo gqwkswk dk nksw-fdqÙN do;kok d/yDk j't/ ;' r[o{-xo fty/ nkfJ e/ fB;zr g/y/-goy/, n˜wkt/, nkgDh nZyhA d/y/. fpB d/y/ e?;/ gshnkJ/ ns/ e?;/ Bk;sesk ns/ n?rBk;fNefJ˜w dh ˜fjo d{o j' ikJ/. e/tb r[ogq;kd efo, r[o{ dh feogk efo jh n?;k gko;-o;kT[Dk f;woB, jfo-f;woB gqkgs j[zdk j?. fiBQK B{z j'fJnk j? gqkgs ns/ f;woB-goskg efo j'J/ jB nfdqÙN d/ fdqÙN doÙB, ;' nrw nBzds j' e/ nk-w[jko/ g[eko T[m/ jB-

fBfX f;fX fofX jfo jfo jfo w/o?.. iBw[ gdkoE[ rfjo rzGho?.. bky e'N y[;hnk ozr okt? i' r[o bkrk gkJh ihT[..¡.. do;B[ g/ys GJ/ g[Bhsk.. ;rb T[Xko/ GkJh whs.. nrw nr'uo[ ;[nkwh ng[Bk r[o feogk s/ ;u[ fXnkJh ihT[..¢.. ik eT[ y'ifj ;op T[gkJ/.. tvGkrh do;B[ e' ftobk gkJ/.. T{u ngko nr'uo EkBk Uj[ wjb[ r[o{ d/ykJh ihT[..£.. rfjo rzGho nzfwqs Bkw[ s/ok.. w[efs GfJnk fi;[ fod? t;/ok.. r[fo pzXB fsB e/ ;rb/ ekN/ iB BkBe ;jfi ;wkJh ihT[..¤..¡¦..¢£.. _wkM wL g, gzBk ¡0¡ d/fynk, T[gobk tke eh eh uwseko uwsekT[Adk eT[sekT[Adk j?. i' i' tvGkrk iB r[o-;oBkJh nkfJnk, Gkt r[o-;oBkJh nkfJ e? ;h; r[o{ ih B{z G/N e/ ;fsr[o-uoBh bfrnk j? ns/ r[o-uoBh bZr e/ r[o-dhfynk r[o-wzsq-gqkgsh efo jfo jfo f;woB bfrnk j?, T[; B{z fJ; f;woB-goskg efo fBXh f;Xh foXh dh ;fji-gqkgsh j' rJh j?. foXh f;Xh BT[-fBXh jh BjhA, wB[yk-iBw dk w[y gq:'iB gdkoE rfjo rzGho tkfjr[o{ d/ doÙBK dh gqkgsh Gh j' rJh j?, fi; nw/x gdkoE gqkgfs j'D efo, fi; ÙKsh-ozr oktB efo, ozr-obhnK wkBD efo bky e'N y[ÙhnK d/ nrzwh BÙ/ uVQ iKd/ jB. n?;/ rfjo rzGho doÙBK B{z g/yBjkok nkg sK y[d g[Bhs j'Dk jh ;h, T[j ;r'A ;rb/ GkJh whsK ;zrhsK iBK B{z Gh T[Xko b?Adk j?. fJT[A ngDkfJnk j'fJnk nrw-nr'uo ;[nkwh, r[o{ dh feogk gq;kd efo, fco ;rb T[Xko/ j'J/ GkJh whsK iBK

tb'A fdqVQsk ;fjs fXnkfJnk iKdk j?. fi; fJe r[of;y tvGkr/ B{z doÙB gqkgs j' rfJnk, T[j j'oBK B{z Gh gq/o e/ r[o-;oBkrs fbnkT[Adk, r[o dhfynk r[o{ gk;'A fdqVQkT[Adk j?. fJ; toswkB ;w/A fty/ f;tkJ/ ;qh r[o{ rqzE ;kfjp d/ j'o e'Jh r[o{ BjhA, r[o{ to';kJ/ r[ow[y iB j'oBK B{z gq/o gq/w e/ ;qh r[o{ rqzE ;kfjp dh ;oBkrs fbnk, ;qh r[o{ rqzE ;kfjp d/ skp/ r[o{ ;o{g gziK fgnkfonK s'A r[odhfynk fdtk, fsBQK dk ;dk T[Xko eod/ eokT[Ad/ jB. fJT[A ““;rb T[Xko/ GkJh whsk”” dk ;uk Y'nk i[Vdk j?. fi; nrw nr'uo dh gqkgsh fjs nBwshnK d/ ;op ns/ nB/e BkBk GKsh T[gkt nekoE iKd/ jB, fs; d/ gosZy doÙB e/tb tvGkrh r[ow[y iBK, r[o{-xo d/ to';kJ/ Grs iBK B{z jh gqkgs j[zd/ jB. ;uw[u n?;/ r[ow[y iB tvGkrh ;z;ko fty/ ftob/ E'V/ jh jB. ;koh ekfJBksh n;zy eo'Vh p/Ù[wko nby ouBk d/ w[ekpb/ ftu r[o{ xo'A nfij/ to';kJ/ iB ;uw[u jh ftofbnK dh frDsh ftu Ù[wko j[zd/ jB. n?;/ nrw nr'uo doÙB byhÙoh ftobhÙoh r[ow[y iBK dk wospk Gh T{u ngko nrzw EkBhÙoh j[zdk j?. nfijk n?;k nrw wjZsth T{u wjbh EkB e/tb r[ogq;kd efo, r[o{ xfo fBtkfinK r[owfs wfs ntbzphnK B{z jh gqkgs j[zdk j?. feT[Afe r[owfs Bkw r[owzsqh-dhfynk dh gqkgsh j'o fes'A BjhA. fJj r[owzso r[gs Bkw e/tb r[o{ BkBe ;kfjp B/ jh X[o dorkj'A fbnKdk j?. fJE/ j'o fe;/ dh rzwsk BjhA ;h. J/;/ eoe/ r[owzsq r[owfs Bkb rfjo rzGho j? ns/ fJ; ftu gko; gko;K dh nzfwqs ebk j?. j/ tkfjr[o{\ fJ; s/o/ rfjo rzGho nzfwqs-Bkw dk fi; fod/ fty/ p;/ok j' frnk, T[j fodhÙo iB w[es GfJnk j?. ;fsr[o B/ T[jd/ ;rb/ pzXB iBw woB d/ eN fds/ jB. ns/ T[j ;dk bJh ;fji gd ftu nkfJ rfJnk j?. (fJj T[gozs r[otke dh ss ftnkfynk jh nB[tkd j?.) n?;/ frnkB-ftobhÙoK d/ fjod/ nzdo r[o{ eosko d/ nrzw

ngkohJ/ i'fs-ibtBh-uoB nkfJ t[md/ jB. fsBQK B{z gqG{-s[m/ B/ ;op ;[y ;[GkfJ fds/ jB. fsBQK r[o-uoB t[mhÙoK dh fbt nzsoh ;fji ;wkX br iKdh j?. fJj ;fji ;wkX e'Jh ;[zB-w;[zBh ı[Ùe ;{Bsk tkbh BjhA j[zdh, gqzs{ nrkX o; i'fs ;[Go Goh j[zdh j?. fJ; fbt-;fji fpt;Ek tkb/ i'fs-i'szpo/ o; B{z e/tb Uj o; b?D-jko/ jh ikDd/ jB, j'o e'Jh BjhA ikD ;edk, fi; B{z ;ko jh BjhA. :Ek r[otke ;G/ ;[y GJ/ gqG s[m/.. r[o g{o/ e/ uoD wfB t[m/.. ;ji ;wkfX brh fbt nzsfo ;' o;[ ;'Jh ikD? ihT[..¡.. nrw nr'uo[ ;kfjp[ w/ok.. xN xN nzsfo tos? B/ok.. ;dk nfbgs[ ihnk ek dksk e' ftobk nkg[ gSkD? ihT[..¢.. (¤..£g..¤¢) _wkM wL g, gzBk ¡0¦ r[ogq;kdBh r[o-dhfynk fpj{D nBws ntbzph ;kfXe f;X frnkBh fXnkBh pE/o/ fXnkT[Ad/ jB, wB jm ewkT[Ad/ fcod/ jB, go fsBQK gk;'A nrw nr'uo tkfjr[o{ dh feS fws BjhA ikDh rJh. fi; nrw nr'uo gkopqjw dh rfs fws gkT[D ıkso T[j Gzpb-G{;/ yKd/ fcod/ jB, T[; gkopqjw gow/Ùo nfdqÙN nr'uo dk ;fsr[o{ dh feogk efo r[of;y d/ wB wzMko jh goekÙ T[finkok j' rfJnk j?l fsBQK dk ;rbk nfrnkB nzfXnkok ns/ wB-ws;oh ı[dh seZpoh dk Gow-G'bktk ;G fwN frnk j?. ;op gkf;nK s'A x[fEnk j'fJnk i' wBÙk Xko e/ ;oXk ;zR[es r[o{ xo dh ;kX ;zrs fty/ nkT[Adk j?, T[;dk iBw woB dk ;rb ;fj;k fwN iKdk j?. uT[ok;hj dk r/V jh T[;dk fBtkfonk iKdk j?. T[; d/ ;rb nk;k-wJh wB'oE g{o/ j' iKd/ jB, gko;wJh r[o{ xo d/ ns/ r[o{ ;o{g ;kX ;zrs d/ doÙB go;B ;ko jhl fBr[foUA

;r[o/ j' e/ nzfwqsXkoh ;fs dopkoh G/NB-jkoh j'D ;ko jh ns/ r[o-wzsq r[o-dhfynk fwbD ;ko jh. T[j c/o r[D fBXkB nzfwqs jfo-Bkw B{z fXnkfJ fXnkfJ ihAtd/ jB ns/ ;[y-ihtBh ihtzd/ ftr;htzd/ jB. n?;k nfdqÙN nr'uo gqG{ fJT[A T[jBK dk ihn-gqkB wBfj nXkok j' iKdk j? ns/ Grs iB U;d/ ngko r[DK B{z rkfJ rkfJ jo/ Ehtzd/ jB. :Ek r[otke ihn gqkD gqG wBfj nXkok.. Grs ihtfj r[D rkfJ ngko.. r[DfBXkB[ nzfwqs[ jfo Bkwk jfo fXnkfJ fXnkfJ ;[y[ gkfJnk ihT[..¡.. wB;k Xkfo i' xo s/ nkt?.. ;kX;zfr iBw[ woD[ fwNkt?.. nk; wB'oE[ g{oB[ j't? G/Ns r[o do;kfJnk ihT[..¢.. nrw nr'uo feS[ fwfs Bjh ikBh.. ;kfXe f;X fXnktfj frnkBh.. y[dh fwNh u{ek G'bktk r[fo wB jh wfj gqrNkfJnk ihT[..£.. nBd wzrb efbnkD fBXkBk.. ;{y ;ji jfo Bkw[ tykBk.. j'fJ feqgkb[ ;[nkwh ngBk BkT[ BkBe xo wfj nkfJnk ihT[..¤..¢g..£¢.. _wkM wL £, gzBk ¡0£-¤ nBd wzrb-wJh efbnkD dk fBXkB T[;B{z gqkgs j'fJnk j? fi; B/ ;{y ;fji Bkw tykfBnk, f;woB f;wokfBnk, ikg igkfBnk j?. Bkw fBXkBh goXkBh Bkwh tkfjr[o{ ;[nkwh nrw nrkwh, T[; d/ fjod/ o{gh xo nzdfo i'fs-i'shÙo j'fJ nkfJ gqrNzB/ jB. r[o{ BkBe ;kfjp ikuBk iukT[Ad/ jB ns/ n;kv/ gqsh ikuBk iukT[Dh f;ykT[Ad/ jB fe n?;/ i'shÙo xN-gqrNhÙoK ;zs iBK dh, j/ fgnko/

gqhsw f;oiBjko eosko\ ;kB{z ıke X{Vh gke d/j, j/ joh gqwkswk\ s/o/ d[nko/ nkfJ gJ/ jK. n?;/ ;zsK dk doÙB g/y-go; e/ jh wB nxkfJ iKdk j? ns/ fsBQK d/ ;zr fwb e/ nfdqÙN gowkswk dk fwbDk ;[GkfJ ;fjikBk jh j' iKdk j?, BjhA sK j/ nrzw nr'uo p/nzs nEkjk gow/Ùok\ j'o fe;/ s'A s/oh ehwfs eEh BjhA iKdh. fi; B{z s{z iDkT[Adk j?A, ;'Jh s[XB' ikD gSkD ;edk j?. Bk e'Jh w{oy j? B f;nkDk j?. ;G ftu s/ok GkDk tosdk j?, :Ek r[otke Bk e' w{oy[ Bk e' f;nkDk.. tos? ;G feS[ s/ok GkDk.. nrw nr'uo p/nzs nEkjk s/oh ehwfs ejD[ B ikJh ihT[..£.. yke[ ;zsB eh d/j[ fgnko/.. nkfJ gfJnk jfo s/o? d[nko?.. do;B[ g/ys wB[ nkxkt? BkBe fwbD[ ;[GkJh ihT[..¤..§..¡¤.. _wkM wL g, gzBk ©ø fBozeko tkfjr[o{ fi; dk sq?r[Dh neko e'Jh BjhA, Bk o{g j? Bk o/y j?, Bk ozr j?, T[j Gbk gzi-G{se nbgZr fdqÙNh dk ftÙk, ;Bw[y ftÙk ed j' ;edk j?. fiBQK B{z fdp fdqÙN/ dhfdnK dh pıfÙÙ j'Jh j[zdh j?, UjBK B{z gfjbK fBozekoh Bkw fXnktD dh Bdo r[o{ d[nkfoUA j' iKdh j?. r[ogq;kd efo fBozekoh Bkw fXnkfJ e/ T[jBK d/ fdp fdqÙNh tkb/ dhd/ y[bQ iKd/ jB. fdp fdqÙN/ dhd/ y[bQD ;ko T[jBK B{z T[; nfdqÙN nr'uo nkfd g[oy ngozgo ;[nkwh d/ gosZy doÙB j' iKd/ jB. T[j ;[nkwh i' nfdqÙNk nrw nr'uok j[zdk j'fJnk fJ; fdqÙNwkB g;ko/ B{z n;EkgB eoBjkok ns/ Ekg T[EkgBjkok j?, e?;k n;uoi j?\ EkgBjko dh jh EkgBk j? fizBk fdqÙNwkB g;kok dhjdk j?, go EkgBjkok fd;dk jh BjhA. fd;/ fet/A< T[; B{z d/yDjko fdp-dhd/ jh fe;/ d/ BjhA. fdp-bshø h nB;oK tkb/ s[ohnk-r[Dh EkgBhÙoh JhÙo dh, fdpbsh¯h fdqÙNh

tkbhnK B?DK jh g/y gSkD ;edhnK jB. r[o{ xo d/ r[ow[y iBK Bz{ fJj nyVhnK nZsk (pıÙÙ) j'JhnK jB, fiBQK d[nkok nby fBoziB fBozeko eosko ;ohjB ;kyÙks fd;dk j?. r[ow[y iBK dhnK nby bytkDhnK, nby B{z byDhnK nyVhnK jh fJj fdZp fdqÙNko, fdZp nekb w{oskoVk dhdko eo ;edhnK jB. fJj fdZp fdqÙNhnoV/ B?B fsBQK r[ow[yK B{z jh fwbd/ jB, fiBQK B{z dfJnkb feogkb gqG{ nkg Bdoh Bdo fBjkb j'fJ, r[o gq;kd efo, fBozekoh Bkw dh pıÙÙ eodk j?. fBozekoh Bkw nfGnk; ikg eodk j'fJnk, T[j ı[d Bkw fBozeko d/ ;o{g ftu jh ;wkfJ iKdk j?. j/ tkfjr[o{, eosko\ s{z nkg/ ;Zuk f;oiBjko j?A, s{z Grsh Go/ GzvkoK tkbk j?. fiBQK r[ow[yK B{z s/oh ;uVh r[o{-dorkjh Ne;kb s'A nekb w{oskbh Bkw fwbdk j?, fsBQK dk jh wB fGidk j?. s/ ;u/ doÙBK B{z d/ydk gshidk j?. n?;/ ;d ozr Y'b/ d/ os'bV/ u'bfVnK tkb/ r[ow[y iB, oZph ozr Bkb fGi gof;Zi e/, Bkwh tkfjr[o{ B{z g/yD-;ko jh, T[; d/ ;o{g ftu ;fji ;wkX ;fEs j' iKd/ jB. ;fji ;wkX ;wkfJe/, T[jBK dh ;fji ;wkXh bZrh jh ofjzdh j?. fJ; ;fji brh ;wkXh ftu Gh T[jBK dh gq/w-ozr gqf;ZiVh N/o g[eko fJj' ofjzdh j?- ““j/ gqG{ gqhsw w/o/\ w?A nBfdB (fdB oks) s/o/ r[D rkT[Adk jh osK, s?B{z ;bkj[zdk f;cskT[Adk jh ojK.”” r[ogq;kdh s?B{z gktBjkfonK, do;ktB-jkfonK dh j'o ikuBk jh e'Jh BjhA ofjzdh, Bk j'o wB'A T[j ikuBk eod/ jB. j/ ;u/ gksÙkj\ ;uw[u s[X nrzw nr'uo dh rfs fws gkJh jh BjhA iKdh. fi;B{z s{z nkgDh feogk eofj, fs; B{z nkg jh nkgD/ ;o{g no{g doÙB nB{g fty/ fwbkfJ t;bkfJ bt/A. fJj nB{g t;b-fwbkg r[o{ g{o/ d/ Ùpd-nfGnk; goskg efo B;hp j[zdk j?. p; r[o-Ùpd dh nfGnk; ;/t-ewkJh ;op ;[yK f;o ;[y, ;uV/ ;[yK dh dksh godksh j?. :Ek r[otke nkfd g[oy[ ngozgo nkg/.. nkg/ ekg/ Ekfg T[Ekg/..

;G wfj tos? J/e' ;'Jh r[ow[fy ;'Gk gktfDnk..¡.. jT[ tkoh ihT[ tkoh fBozekoh Bkw[ fXnktfDnk.. fs;[ o{g[ B o/fynk xfN xfN d/fynk r[ow[fy nby[ byktfDnk..¡.. ojkT[.. s{ dfJnkb[ feogkb[ gqG[ ;'Jh.. s[X[ fpB[ d{ik nto[ B e'Jh.. r[o[ go;kd[ eo/ Bkw[ d/t? Bkw/ Bkfw ;wktfDnk..¢.. s{z nkg/ ;uk f;oiDjkok.. Grsh Go/ s/o/ Gzvkok.. r[ow[fy Bkw[ fwb? wB[ Ghi? ;jfi ;wkfX brktfDnk..£.. nBfdB[ r[D rktk gqG s/o/.. s[X[ ;kbkjh gqhsw w/o/.. s[X[ fpB[ nto[ B e'Jh ikuk r[o go;kdh s{z gktfDnk..¤.. nrw[ nr'uo[ fwfs Bjh gkJh.. ngDh feqgk eofj s{z b?fj fwbkJh.. g{o/ r[o e? ;pfd fXnkJhn? ;pd[ ;/ft ;[y[ gktfDnk..g.. _wkM wL ¤, gzBk ¡¢©-£0 i?;/ Bkw[ osB xN nzdfo r[Mk ofynk fgnk j?, xN nzso jh, go fe;/ B{z fJ; dk e[S gsk BjhA brdk. nby jh ofjzdk j?, bfynk BjhA iKdk. r[o-Ùpd wzsq dh ewkJh Bkb nzsqhth i'fs osB Bkw[ goi[nbs j'fJ nktzdk j?, J/;/ soQK nrw nr'uo ;fG s/ T{uk nekb g[oy nfdqÙN ns/ nby jh ofjzdk j?, id skJhA r[o-Ùpd dh nfGnk; ewkJh, Bkw Bkwh nG/d nksw gowksw i'fs B{z, gqekÙ o{g ftu gqfsfpzps BjhA eo fdzdh. sK s/

Ùpd r[owzsq dk nfGnk; d[tZb/ ;tZb/ gowkoE-;u bkj/ godkB eodk j?. Bkw nfws oszBh i'fs nksw gowksw nG/dsk j? gquzv ;o{g ftu r[gs'A nr[gs T[d/ j'fJ nktzdh j?, r'M'A nr'u j' iKdh j?. r'M r[gs dÙk ftu nksw gowksw ozrK dk b[gs ofjDk fJ; rZb dk ;p{s BjhA fe fJjBK dk ti{d jh e[ZM BjhA, B/;s' Bkp{d jh jB. i?;/ nrBh ek;N gkjB ib pBk;gsh nzdo r'g b'g jh ofjzdh j?, id skJhA fe fJ; B{z i[rs ;/sh gquzv B ehsk ikJ/ s/ id skJhA nrBh nb'g'A r'g'A gquzvs BjhA j'fJ nkJh, Ud'A skJhA uso s'A uso f;nkD/ b'e Gh fJjh efjzd/ oj/ fe ek;N pBk;gsh nkfd nrBh jh j'Ad s'A ;{B jB. fJ;/ soQK gzu-G{seh u/Nesk d/ u[zfXnkJ/ j'J/ nzXb/ nfrnkBh b'e nksw gqwksw dh j'Ad-j;sh s'A Gh w[Beo fdykJh d/Ad/ jB ns/ pV/ pV/ ;kfJz;dkB j[D skJhA Gh w[Beo jB. i/ e'Jh uwseko fd;/ sK T[j gshiD. fJj T[BQK d/ nGkr jB fe T[BQK B{z u[zpeh uwseko Bk:kp jB. fJj uwsekoK dk gqkgs B j'Dk J/; rZb dk ;p{s BjhA fe nksw gqwksw dh ;ssk jh n;Zs j?. ;koh ıbes jh J/; nfrnkBsk Goh Bk;sesk ftu o[VQdh e[VQdh ubh nkT[Adh ;h fe r[o{ BkBe ;kfjp ih d/ d; r[o{ i'fs ikw/ Xko e/ ns/ ““i'fs Ujk i[rfs ;kfJ”” d/ tke nB[;ko ;qh r[o{ rqzE ;kfjp d/ nwo ti{dh ;o{g ftu nkgDh i'fs ;zuko e/ bk f;oø J/; rZb dk dhd fpuZyDh ;p{s fdZsk j? fe fBozeko fBoziB nekb g[oy j?, pbfe xN-i'fs-ibthJ/ fJe BjhA, nB/eK gqwkoEh gksosk tkb/ r[ow[y iBK B{z gorN eo fdybkfJnk. ;kok ijkB jh Bk;sesk dh fswo skohe nzXoksh s'A T[Go e/ nk;sesk dh f;de-;oXk ftu bfjo/ wko T[fmnk. dfjohns d/ x'o x[g nzX/o/ ftu'A oZph jehes nkÙeko feoD T[¯[e nkJh. J/; x'o nzfXnko d/ rq;/ j'J/ ebhekb fty/ fBozekoh Bkw dk n?;k vzek pikfJnk fe oZp dh j'Ad s'A w[Beo uwfrZdVK dh uek-u"ZX d{o j' rJh, g{op iBw dh ;oXk s'A ;oXkJ/ j'J/

tvGkr/ ;zs fgnko/ ;u/ d/ Xko/ j'J/ sK gosZy oZp d/ doÙBK Bkb jh fpÙr[¯skJ/ rJ/ (fyV rJ/). fi; gowksw-doÙB dh fBwy wksoh Mbe B{z ;kfXe f;X fpbbkT[Ad/ fcod/ oj/ ns/ pqjw/ fJzdo i?;/ e'n s/sh; y'i y'i jkod/ oj/, fs; tkfjr[o{-doÙB B{z r[o{ xo d/ r[ow[y iBK d/ fjod/ nzdo gkfJ gqrNkfJ fbnk ns/ J/; doÙB-w/b d/ gq/w-ojZ; Bkfb nBzds j' e/ nekb g[oy dhnK T[;sshnK rk T[Zm/l :Ek r[otkenzsfo nby[ B ikJh bfynk.. Bkw[ osB[ b? r[Mk ofynk.. nrw[ nr'uo[ ;G s/ T{uk r[o e? ;pfd byktfDnk..¡.. jT[ tkoh ihT[ tkoh efb wfj Bkw[ ;[DktfDnk.. ;zs fgnko/ ;u? Xko/ tvGkrh do;B[ gktfDnk..¡.. ojkT[.. ;kfXe f;X fi;? eT[ fcod/.. pqjw/ fJzdq fXnkfJfB fjod/.. e'fN s/sh;k y'ifj sk eT[ r[o fwfb fjod? rktfDnk..¢.. (ø..¡..£g..) _wkM wL g, gzBk ¡£0 ““pqjw/ fJzdq fXnkfJfB fjod/”” dk Gkt J/E/ e/tb w?vhN/ÙB dk c'eN jm i'r dk jh j?. gkopqjw gqw/Ùo dk n;b fXnkB XoB dh wfs ;[wfs r[o g{o/ s'A jh gkJhdh j?. r[o-Ùpd d[nkok fdqVQkJh XkoBkJh nzsfo-fXnkBsk, gkopqjw gow/Ùo dh j;sh B{z wfj˜ j'Ad jh BjhA f;ZX eokT[Adh do;kT[Adh, pbfe fBozeko fBoziB B{z ;G ekfJBks dk eoB eoktBjko, uokuo ihnk izs dk gqfsgkbe, ıkbe, wkbe f;XskT[Adh j?, ns/ nrw nr'uo ;dk fpnzs B{z gosZy jk˜o Bk˜o iDkfJ e? f;woB eoBk f;ykT[Adh j? L :Ek r[otke -

gkopqjw[ gow/;[o[ fXnkJhn?.. r[o g{o/ s/ fJj wfs gkJhn?..¡.. ojkT[.. eoD eoktBjko dfJnkb.. ihn izs ;rb/ gqfsgkb.. nrw nr'uo ;dk p/nzsk.. f;wfo wBk g{o/ r[o wzsk..¢..(..¤..¢g..©¤..) _rT[Vh r[nko/oh wL g, gzBk ¡ø¤ ;u w[u ;dk ;kfjp tvk j? ns/ nrw nEkj j?, p/gotkj j?. fJ; B{z fwbDk fejVk ;fjbk jh j?< fi; B{z g{opb/ eowK dh rsh nB[;ko r[o{ xo dh ;kX ;zrfs ftu tk;k fwbdk j?, T[; dh gfjbK wkfJnk-wwskth f;be i/tVh eZNh iKdh j?, sK T[j ;u/ wkor g?Adk j?. ;[wkor g? e/ c/o U; B{z ;Zu/ j[ew dh ;{M p{M g?Adh j?. J/e' Bkw B{z j[ew gSkD e/ T[j Bkw nfGnk; ewkJh wJh ;Zuh ;/tk ftu i[N iKdk j?, sK T[; dk j[ew p{MDjko/ B{z, ;u/ ;/te dh gdth r[o{ xo'A fwbdh j?. fJ; nt;Ek fty/ g[r yb'D dh sZs fBÙkBh fJj j[zdh j? fe T[; B{z p[ok Gbk d[fJ ;w;o ;[MD-;j'iD br g?Ad/ jB ns/ T[;dh jT[w? noz-wwsk ;rbh fpB; iKdh j?. fsE?, fs; fpt;Ek fty/ T[;B{z fJe' nekb g[oy jh ;ko/ fd;dk p[Mdk j?. n?;k g{o-eozwk r[ow[y iB jh ;fji gd fty/ ;wkT[Adk j?. n?;/ gkodo;h tkfjr[o{ d/ Grs ;dk jh ;[ytk;h, nshs, rqfj;s-T[dk;h j[zd/ jB. pkb ;[GkfJ ;dk r[ow[y ihtB pshs eod/ jB. GKs GKsh nfBe ozrh, nksw e/b eod/ jB. tkfjr[o{ T[jBK B{z g[soK tKr bkv bvkT[Adk j?. T[; nrw nr'uo dh ehws BjhA gkJh iKdh, T[; B{z fwb e/ jh ;uh ÙKsh nkT[Adh j?. go T[; B{z sd/ jh fwbhdk, fwb ;ehdk j?, i/ T[j nkg jh fwbkfJ bt/. tkfjr[o{ fsBQK iBK B{z jh gorN j'tzdk j?, fiBQK d/ X[o w;se b/y fbfynk j'tzdk j?. fsBQK gqG{-gorNzB/ r[ow[yK B{z ;Bw[y fddkok n?;k j[zdk j? fe Uj ;dk U; d/ j[ew nzdo wkfJb j[zd/ j'J/ fJT[A p/BshnK eoB ftu

wø s{B ofjzd/ jBL - ““j/ tkfjr[o{\ s{z nkg/ ekoB eoBjko eosk j?A. s{z nkg/ jh ;koh f;qÙNh T[gkJh j? ns/ ;G Xosh ;kfi Xoh j?. ;kB{z r[o{ BkBe fBozekoh B/ s/o/ ;ofDd[nko/ nkfD gkfJnk. s{z ;kB{z ;dk nkgD/ GkD/ nzdo jh ;ki ;ztkoh oydk j?A, :Ek r[otketvk ;kfjp[ nrw nEkjk.. feT[ fwbhn? gqG t/gotkjk.. ekfN f;be fi;[ wkofr gkJ/ ;' ftfu ;zrfs tk;k gkfJdk..¡¢.. j[ew[ p{M? ;' ;/te[ ejhn?.. p[ok Gbk d[fJ ;w;fo ;jhn?.. jT[w? ikfJ s J/e' p{M? ;' r[ow[fy ;jfi ;wkfJdk..¡£.. jfo e/ Grs ;dk ;[ytk;h.. pkb ;[GkfJ nshs T[dk;h.. nfBe ozr eofj pj[ Gksh fiT[ fgsk g{s[ bkvkfJdk..¡¤.. nrw nr'uo[ ehwfs Bjh gkJh.. sk fwbhn? ik bJ/ fwbkJh.. r[ow[fy gqrN[ GfJnk fsB iB eT[ fiB X[fo w;sfe b/y[ fbykfJdk..¡g.. s{ nkg/ eosk ekoD eoDk.. f;q;fN T[gkfJ Xoh ;G XoDk.. iB BkBe[ ;ofD gfJnk jfo d[nko? jfo Gkt? bki oykfJdk..¡¦..¡..g.. _wko{ ;'jb/ wL g, gzBk ¡0§¦ r[owfs nzdo nrw nr'uo tkfjr[o{ fBozeko B{z ;G dk ;uk f;oiBjkok eoe/ wzfBnk frnk j?. J/;/ wB"sh ftu J/; B{z ;/tBk, Grfs eo/tBk ;q/ÙNkfJnk frnk j?. Ùpd ewkJh ehfsnK ;op dk d{y-fBtkoDjko f;X j'J/ gqrN j[zdk j?. T[; nrw nr'uo

dh ehws feBQ/ BjhA gkJh. nkg/ jh nrw nEkj ofjD ftu ;zs[ÙN j?. r[o gq;kdh T[; B{z wB nzdo t;kfJnk ik ;edk j?. i' iB T[; B{z r[oÙpd r[owzsq d/ nfGnk; d/ ftrk; nzuo ;bkj[zd/ f;ø skT[Ad/ jB, fsBQK B{z T[j ;dk tX s'A tX r[D eoBjkok jh j?, fsBQK dk c/o b/yk e'Jh BjhA wzr ;edk, Bk wzrdk j?. pqjwk, fpÙB, wj/Ù gJ/ nkg-j[do/ jh T[; d/ ;/tBjko/ ;/te pfD pfD pfjzd/ jB, go T[; nby nG/t p/nzs gqG{ dk nzs BjhA gk ;ed/. go fi; tvGkr/ r[ow[y iB T[go j/ tkfjr[o{\ s{z nkgDh Bdo eodk j?A ;' r[ow[y fgnkok nby gqG{ B{z by b?Adk j?. ;ko/ ir ftu fJe' nekb g[oy jh tosdk j? ns/ r[gs tosdk j?, go r[ogq;kdh ftob/ r[ow[y iBK B{z jh gqrN j[zdk j?. fijV/ r[ow[y fgnko/ r[oÙpd dh nfGnk; ewkJh d[nkok T[; dh ;uVh f;ø s ;bkj eod/ jB, fsBQK fBowb fBozekoh iBK dk fBi xo tk;k j[zdk j?. fi; nrw nr'uo dh ehws fe;/ s'A BjhA gkJh ik;edh, r[ow[y Grs iB ;dk T[; dh ;oDkJh jh ofjzd/ jB. r[ow[y Bkw fXnktBjko/ ;dk T[; d/ GkD/ nzdo jh Ùkeo ofjzd/ jB, nkgD/ nkg B{z bykT[Ad/ iDkT[Ad/ BjhA. ;u/ ;kfjp d/ dfo ep{b j'J/t/ nfBB r[ow[y Grs iB, ;dk T[; d/ r[D rktD ftu jh wfjt ofjzd/ jb, fe j/ ;u/ ;kfjp\ ;kB{z ;dk ;uh f;cs ;bkj jh d/tj[, ;kB{z ;u/ doÙB dh dks jh nog/tj[. nzs B{z ;uV/ ;o{g doÙB ftu jh ;wkfJ b/tj[l :Ek r[otke;' ;u[ ;/ftj[ f;oiDjkok.. ;pd/ d{y fBtkoDjkok.. nrw[ nr'uo[ ehwfs Bjh gkJh nkg/ nrw nEkjk j/..¡.. aaaaaaaa nrw nr'uo[ ehwfs Bjh gkJh.. r[o go;kdh wzfB t;kJh.. ;dk ;pfd ;kbkjh r[Ddksk b/yk e'fJ B wzr? skjk j/..©..

pqjwk fp;B[ o[dq[ fs; eh ;/tk.. nzs[ B gktfj nby nG/tk.. fiB eT[ Bdfo eofj s{ ngDh r[ow[fy nby[ bykjk j/..¡0.. aaaaaaa ;G ir wfj tos? J/e' ;'Jh.. r[o go;kdh gorN[ j'Jh.. ;pd[ ;bkjfj ;/ iB fBowb fBi xfo tk;k skjk j/..¡¤.. ;dk Grs s/oh ;oDkJh.. nrw nr'uo ehwfs Bjh gkJh.. fiT[ s[X[ Gktfj fsT[ s{ okyfj r[ow[fy Bkw[ fXnkjk j/..¡g.. ;dk ;dk s/o/ r[D rktk.. ;u/ ;kfjp s/o? wfB Gktk.. BkBe[ ;ku[ ej? p/Bzsh ;u[ d/tj[ ;fu ;wkjk j/..¡¦..¡..¡0.. _wko{ wL £, gzBk ¡0g£-g¤ nrw nr'uo dk e/tb r[owfs d[nkok fwbDk jh ;zGt j?, i?;k fe fJj nrb/ok r[otke Gh ;kyk Godk j?nrw nr'uo[ ehwfs Bjh gkfJ.. sk fwbhn? ik bJ/ fwbkfJ.. r[Dtzsh r[D ;ko/ Bhs.. BkBe r[owfs fwbhn? whs..¡§.. _dyDh Unzeko, gzBk ©£¢ xo p?fmnK jh nrw nr'uo tkfjr[o{ dk gktDk r[owfs dh fJe ;op ;kxkoB goXkB njwsk j?l :Ek r[otkei?;/ ib wfj ewb[ fBokbw[ w[orkJh B?;kD?.. ;[ofs ;pfd Gt ;kro[ sohn? BkBe Bkw[ tykD?.. ojfj fJeKfs J/e' wfB tf;nk nk;k wkfj fBok;'..

nrw[ nr'uo[ d/fy fdykJ/ BkBe[ sk ek dk;'..g.. _f;X r'f;N, gzBk ©¦ø ;koh ;[ofs-;pd dh y/v j?. Bkw tykBD f;woB d[nkok fyzvhnK j'JhnK fposhnK fJe-;[no j' e/ ;[ofs n;fEs j' iKdhnK jb. ftu/ rqfj;s ofjzfdnK jh ib-eztb ts nrw ojhdk j?. ib ftu sozdVh w[orkJh d/ yzG i?;/ fiT[A e/ fsT[A nfGZi nf;Zi ofjzd/ jB, s?;/ jh Ùpd-;[ofs-nfGnk;h ;u/ ;[oshÙo wkfJnkth XzdpzX s'A nb/g jh ofjzd/ jB. J/e' nekb g[oy B{z wB fty/ t;kT[D efo rqfj;s ftu ofjzd/ j'J/ j;d/ t;d/ j'J/ Gh J/esk-tk;h ofjzd/ jB. nk;k wfj fBok; jh fpuod/ jB. nrw nr'uo B{z i' iB ı[d d/t e/ c/o d{finK B{z fdykT[Ad/ jB, r[o{ BkBe ;kfjp nkgD/ nkg ftu fsBQK d/ dk; pDd/ jB. r'fpzd r[Dh fBXkB ;u/ XDh dk nrw o{g j?. r[owfs Bkw d[nkok fJ; nrw o{g dk do Gh i'j bJhdk j?. Bkw dk ;uk tkgko tkgkoB efo, w[es/ GzvkoVk w/bfwbkg n?;k j'fJ nkT[Adk j? fe c/o w/b u[edk jh BjhAl :Ek r[otke nrw o{g[ r'fpzd ek nfBe Bkw ngko.. XB[ XzB[ s/ iB BkBek fiB jfo Bkwk T[foXko..¤..I.. _wkbh rT[Vh wL g, gzBk ©ø¦ nrw nr'uo[ s{ XDh nftrs[ ngkok.. r[o ;pdh do[ i'Jhn? w[es/ Gzvkok.. BkBe w/b[ B u[eJh ;ku/ tkgkok..ø..I.. _wko{ n;Ngdhnk wL I, gzBk I00© fJe r[owfs Bkw jh uko/ i[r T[XkoBjkok j?, sKs/ r[ow[fy Bkw ;kbkfjnK jh nrw nr'uo t/gotkj d/ doÙB j[zd/ jB r[ow[fy Bkfw ;pfd ;kbkj/.. nrw nr'uo t/gotkj/.. J/e Bkfw i[r ukfo T[Xko/

;pd/ Bkw ft;kjk j/..II..(I¦.¢.II..) _wko{ ;'jb/ wL £, gzBk I0gg sEk- nrw fBrw[ ;fsr[o{ fdykfJnk.. efo feogk ngB? xfo nkfJnk.. nziB wkfj fBoziB[ iksk fiB eT[ Bdfo s[wkoh ihT[..¦.. (I0..I..) _wko{ wjbk £, gzBk ¡0¡¦ fiBQK B{z Bdo j'Jh j?, fsBQK B/ nziB wkfj jh fBoziB B{z gk fbnk j?, feogk eo e/ ;fsr[o{ B/ jh xN nzdo fbnkD e/ nrw fBrw B{z fdykfJ fdZsk j?nrw[ nr'uo[ r[o{ fdykfJnk.. G{bk wkofr ;fsr[fo gkfJnk.. r[o ;/te eT[ fpxB[ B Grsh jfo g{o fdqV_kfJnk frnkBK j/..g.. r[fo fdq;NkfJnk ;GBh mKJh.. ifb Efb g{fo ofjnk r';kJh.. T{u T{B ;G J/e ;wkBK wfB bkrk ;jfi fXnkBk j/..¦.. (©..¡..¤..) _wko{ ;'jb/ wL g, ¡0¤g e[wkorh G[Zb/ GNe/ ;z;kohnK B{z ;fsr[o{ B/ jh ;[wkor gkfJnk j?. ;[wkor gk e/ nrw nr'uo dk doÙB Gh eokfJnk j?. r[o-Ùpd-f;woB ;/tBjkfonK r[o;/teK dh nfBzB Grsh ftu ftxB ed/ BjhA g?Adk, feT[Afe ;fsr[o{ B/ fsBQK B{z g{ok g{ok frnkB fdqVQkfJnk j?. ;fsr[o{ B/ r[ow[yK f;yK skJhA r';kJhA gqshw B{z ifb Efb ftu ;GBh EkJhA fdykfJ fdZsk j?. fsBQK dk T{u Bhu fty/ ;wkB jh fXnkB br iKdk j?.

¤ nrw nr'uo tkfjr[o{ dh bysk w/o/ wB okw Bkw fBs rkthn? o/.. nrw nr'uo[ B ikJh jfo bfynk r[o[ g{ok fwb? bykthn? o/.. ojkT[.. _e/dkok wL ¤ xo[ ¡, gzBk ¡¡¡ø G? fBoGT[ wkfDnT[ bky wfj nby[ byk:T[.. nrw[ nr'uo rfs rGho[ ;fsr[fo gouk:T[.. (ø) _;tJhJ/ wjb/ gzit/A e/, gzik ¡¤0ø J/ew J/ezeko[ fBokbk.. nwo[ ni'Bh ikfs B ikbk.. nrw nr'uo[ o{g[ B o/fynk.. y'is y'is xfN xfN d/fynk.. i' d/fy fdykt? fs; eT[ pfb ikJh.. r[o go;kfd gow gd[ gkJh..¡.. _fpbktb[ wL ¡ fEsh xo[ ¡0 ifs, gzBk ø£ø J/sB/ T[dkjoB! r[owfs gqwkDK d/ j[zd/ j'J/ Bkw-b/tk f;y sK ed/ Gh ;zd/j ;z;/ ftu nk BjhH ;edk fe tkfjr[o{ j? BjhA, Gkt/A nrw nrkX j?, s?qekb npkX j?, go j? ;jh. j? s{ j? s{ j'tBjko.. nrw nrkfX T{u nkgko.. i' s[X[ ;/tfj fsB GT[ d[y[ Bkfj.. r[o go;kfd BkBe r[D rkfj..¢..(¤..¢..) _fsbzr wL g xo[ ¢, gzBk §¢¤

fJ; s'A tX e/ ;gZÙN gqwkD eh j' ;edk j? fe r[o{ BkBe gzuw/Ù B/ ;Bw[y doÙB eod/ j'J/, ““j? s{ j? s{”” nekb g[oy B{z ;zp'XB ehsk j? ns/ ;dk ““j'tBjko”” iDkfJnk ns/ fJj fdqVQB Gh n;K bJh fdqVQkfJnk j? fe i' i' f;y ““j'tBjko fBozeko”” B{z ;/td/ s/ f;wod/ jB T[jBK B{z e'Jh GT[ d[y BjhA brdk. T[j fBoGT[ t/gotkjsk ftu ;dk ;kbkjh d/ ;bkjsk wJh r[D jh rkT[Ad/ ofjzd/ jB. ;u/ r[od/t r[o{ BkBe ;kfjp B/ efbi[r dk T[Xko jh fJ; fpX ehsk j? fe i' i' wb w{s w{V w[rX jfo f;woB efo ;Zuh nekb ;/tk fty/ br/ jB ns/ fiBQK T[s/ feogkb dfJnkb pıfÙzd tkfjr[o{ dh pıfÙÙ j'Jh j?, jfo f;woB fsBQK dk fJ; g[r-g[rDk T[Xko Gh j' frnk fe nrw nr'uo d/ doÙB j' rJ/. :Ek r[otkenrw nr'uo[ do;[ s/ok ;' gkJ/ fi;[ w;sfe Gkr[.. nkfg feqgkfb feqgk gqfG Xkoh ;fsr[fo pyf;nk jfo Bkw[..¡.. efbi[r[ T[Xkfonk r[od/t.. wb w{s w{V fi w[xd j's/ ;fG br/ s/oh ;/t ..¡.. ojkT[.. (¤..g..¡¤0..) _nk;k wL g, gzBk ¤0¦ ;fsr[o{ r[o BkBe gzuw/Ù ih fBi nyhA fvmh ;kyk fJT[A God/ jBw? pj[ fpfX g/fyU d{ik Bkjh oh e'T{.. yzv dhg ;G Ghsfo oftnk g{fo ofjU ;G b'T{..¡.. ojkT[.. nrw nrzwk etB wfjzwk wB[ iht? ;[fB ;'T{..¡.. (¢..¢..££..) _d/t rXkoh wL g, gzBk g£g

g[Bk - ikBh B ikJh sk eh rkfs..¡.. ej g/ykoT[ jT[ efo us[okJh fp;wB fp;w/ ejB ejkfs..¡.. rD rzXop f;X no[ ;kfXe.. ;[fo Bo d/t pqjw pqjwkfde.. us[o p/d T[uos fdB[ okfs.. nrw nrw mke[o[ nkrkfX.. r[B p/nzs p/nzs GB[ BkBe ejB[ B ikJh go? gokfs..¢..¢..£g.. _d/t rzXkoh wL g, gzBk g£g pofB B ;keT[ s[wo/ ozrk r[D fBXkB ;[ydks/.. nrw nr'uo gqG nfpBk;h g{o/ r[o s/ iks/..¢.. (§..¡¢ø..) _rT[Vh wL g, gzBk ¢0§ jfo e/ ;zs ;[Dj[ iB GkJh jfo ;fsr[o eh fJe ;kyh.. fi;[ X[fo Gkr[ j't? w[fy w;sfe fsfB ifB b? fjod? okyh.. jfo nzfwqs eEk ;o/;N T{sw r[o puBh ;ji/ ukyh.. sj GfJnk gqrk;[ fwfNnk nzfXnkok fiT[ ;{oi o?fD feokyh.. nfd;N[ nr'uo[ nby[ fBoziB[ ;' d/fynk r[ow[fy nkyh..¡¢.. _tko f;oh okr[, gzBk ø§-øø) fi; fe;/ B{z fJ; nfdqÙN d/ fdÙNko fd;D dhdko j[zd/ jB, fsBQK dk efjDk ;kyk GoBk pDdk j?. fdqÙD fd;/ d/y/ fpj{D n?t/A efjDk eEBk fpoEk jh iKdk j?. r[ow[yK B{z nfdqÙN d/ ;fji ;[GkfJ jh fdÙN dhdko j' iKd/ jB. fsBQK dh ;/tk f;woB

;[ofs J/e? dh fbtsko ftu i[Vh ofjzdh j?. :Ek r[otkenfd;N[ fd;? sk efjnk ikfJ.. fpB[ d/y/ ejDk fpoEk ikfJ.. r[ow[fy dh;? ;jfi ;[GkfJ.. ;/tk ;[ofs J/e fbt bkfJ..¢.. (ø..¤..) _wjbk ¡ rT[Vh r[nko/oh, gzBk ¢¢¢ j'o fBi gqkB wkB tosh ;kyk jfo jfo Bkw[ w/o? gqkfB t;kJ/ ;G[ ;z;k d{y[ rtkfJnk.. nfd;N[ nr'uo[ r[o pufB fXnkfJnk gftsq gow gd[ gkfJnk..¡.. (¤..¡..ø..) _nk;k wL ¤, gzBk ¤¤¢ g g/yBjkfonK dh ;w fdqÙNsk ;G[ eosk ;G[ G[rsk..¡.. ojkT[.. ;[Bs' eosk g/ys eosk.. nfdq;N' eosk fdq;N' eosk.. Ugfs eosk gobT[ eosk.. fpnkgs eosk nfbgs' eosk..¡.. pes' eosk p{Ms eosk.. nkts[ eosk iks[ Gh eosk.. fBor[B eosk ;or[B eosk.. r[o gq;kfd BkBe ;wfdq;Nk..¢..¡.. _okr[ r'Av wL g uT[gd/ xo[ ¡, gzBk ø£¢

¦ nfdqÙN fdqÙfNnK dh fp;wkdsk b'fJD d/fy oj/ fp;wkdh fus[ nfd;fN brkJh..¢¤.. nfd;N[ ;dk oj? fBokbw[ i'sh i'fs fwbkJh..¢g.. jT[ r[o[ ;kbkjh ;dk nkgDk fifB ;kuh p{M p[MkJh..¢¦.. BkBe[ J/e ej? p/Bzsh Bktj[ rfs gfs gkJh..¢§..¢.. ¡¡.. _okwebh wL £, gzBk ©¡0 nfd;N[ nr'uo[ gkopqjw[ fwfb ;kX{ neE[ eEkfJnk Ek.. nBjd ;pd[ d;w d[nkfo tfiU sj nzfwqs Bkw[ u[nkfJnk Ek..¢.. (..¤..£..¡¢..) _wko{ wL g, gzBk ¡00¢ r[o gko; jw b'j fwfb ezuB[ j'fJnk okw.. i'sh i'fs fwbkfJ ekfJnk rV[ ;'fjnk okw.. ekfJnk rV[ ;'fjnk w/o? gqfG w'fjnk feT[ ;kf; frokf; ft;kohn?.. nfdq;N[ nr'uo[ gefVnk r[o ;pdh jT[ ;fsr[o e? pfbjkohn?.. ;fsr[o nkr? ;h;[ G/N d/T[ i/ ;fsr[o ;ku/ Gkt?.. nkg/ dfJnk eoj[ gqG dks/ BkBe nzfe ;wkt?..¤..¡.. _s[ykoh Szs wL ¤, gzBk ¡¡¡¤

fJe r[o-gqwkD nzdfo ;gZÙN ;ky Goh fJ; rZb dh fwbh j? fe nfdÙN nr'uo B{z geVB-jkfonK B/ r[o Ùpdh ieV e/ gefVnk j?. noEks nfdÙN nr'uo gqhsw fgnkok, fBozekok, Unzekok, tkfjr[o{, r[oÙpdh jh t;rfs nkT[Adk j?. t;-rhsÙoK d/ t;rfs nkfJnk j?. fiBQK d/ nkfJnk j? ;'Jh ;uh ;kyk God/ jB, s/Jh ;fsr[o e/ ;d ;d tko/ pfbjko/ iKd/ jB, fi; gq;kfd jfo gqG t;rfs nkT[D dk f;pw fpB'dh ubs tofsnk j?. fi; ubs tosD efo fp;w fpB'dhnK dk eKfJnk gbN iKdh j? s/ eKfJnK rVQ wzdo j' iKdk j? tkfjr[o{ tk; dk. i'sh i'fs fwbD efo fJj eKfJnK o{gh rVQ nfs ;'jDk ;[jktk j' iKdk j? ns/ gko; G/ND efo go;Bjko/ ;w[Zu/ b'j s'A ezuB j' iKd/ jB, i' j'J/ jB ;'Jh d;d/ jB, d;D'A do/ˆ BjhA eod/, ftsq/e BjhA oyd/ ns/ d;Djko/ Gh T[j jB i' n;kv/ r[of;yK d/ g{i: j?D. c/o Gh nkg'-Xkgh BkwXqhe f;Zy Bk gshiD sK fJbki e'Jh BjhA, wfj˜ w{VQsk jh j? ns/ jm Xowh j?, ;oX nwowh j?. feE'A e[ se wow iDkfJnk ikt/ nwfjowK B{z< fiBQK r[ow[yK dh r[ogq;kd efo fdp fdqÙNh ikrh j? ns/ nfdqÙN fdqÙNh tkbh ikr y[bQh j?, fsBQK r[ow[yK B{z nzsfo pkfjo fJe; fpBK d{ik B˜o BjhA nkfJnk. fsBQK B{z fJe; dh ikrs i'fs xN xN nzdfo ;w'Jh j'Jh gosZy fd;h j?. n?;/ fbtskoh fdqÙN i'szw/, fpofs ;[oszw/ r[ow[y i'shÙoK B/ jh djfd; Xktzd/ wB{J/ B{z ubkfJwkB j'D'A poi e/ mke ofynk j? ns/ fBi xo wfj pk;k gkfJnk j?. fJs fpX wB B{z ubD'A, xfo mkfe ojkT[D dh wfs p[fX T[jBK B/ ;fsr[o{ i'fs d/ nzsohth fwbkg j'D go jh gogZethA fdqVQsk ;fjs gkJh j?. T[j nfdqÙN fBozeko B{z gosZy fdqÙNh ftu g/y e/ fp;wkd ozrK ftu wıw{o ofjzd/ jB, fsBQK dk iBw woB u"ok;h d/ r/V tkbk ;kok d[y fwN frnk j? ns/ ;uk fp;w ;o{oh ;[y ;[fGN frnk j?. nfwUA gh e/ fsBQK B/ gow ;[y gkfJnk j?. fsBQK dk ;fu fBi xo tk;k j'fJ nkfJnk j?. iBw woB fBtkoBjkok Gt-GziBk Bkw fBoziBk f;ø s f;ø sziBk Bkw fsBQK B/ fp;wkdh dÙk ftu rkfJnk j?. w[V e/

T[j nbg u"ok;h d/ ihtK tKr{ iBw woB d/ r/V ftu BjhA nkT[Ad/. sZs fBoziB i'fs ;pkJh ftu T[j ;dk bJh bhB nwohB j' rJ/ jB. ;'jz ns/ pqjw n;whnK tkbk Gow G/d T[jBK d/ nzdo BjhA ofjzdk, T[Zek jh BjhA ofjzdk, feT[Afe T[jBK B{z ngozgo gkopqjw gow/Ùo i'fs goekÙh r[o{ BkBe ;o{g ftu fdp fdqÙNrVk j' e/ fwfbnk j?. xN nzsfo gN nzsfo nkfJ fwfbnk j?. i?;k fe nrb/o/ r[otke dk Gkt j? wB o/ okw igj[ ;[y[ j'Jh.. nfjfBf; r[o e/ uoB ;o/tj[ jfo dksk G[rsk ;'Jh.. ojkT[.. i' nzsfo ;' pkjfo d/yj[ nto[ B d{ik e'Jh ihT[.. r[ow[fy J/e fdq;fN efo d/yj[ xfN xfN i'fs ;w'Jh ihT[..¢.. ubs" mkfe oyj[ xfo ngB? r[o fwfbn? fJj wfs j'Jh ihT[.. d/fy nfdq;N[ ojT[ fp;wkdh d[y[ fp;o? ;[y[ j'Jh ihT[..£.. ghtj[ nfgT[ gow ;[y[ gkJhn? fBi xfo tk;k j'Jh ihT[.. iBw woD Gt GziB[ rkJhn? g[Bofg iBw[ B j'Jh ihT[..¤.. ss[ fBoziB[ i'fs ;pkJh ;'jz G/d[ B e'Jh ihT[.. ngozgo gkopqjw[ gow/;o[ BkBe r[o[ fwfbnk ;'Jh ihT[..g..¡¡.. _;'ofm wL ¡, gzBk g©© nkw b'eK r[owfs-jhfDnK wkD;K dh p[Xh ;[os-;[Xh B{z jT[w? dk izrkb (w'ouk) bZfrnk j'fJnk j[zdk j?, fsBQK B{z shB ekb Gh

nfdqÙN ngozgo gkopqjw B˜ohA BjhA nktzdk (nk jh BjhA ;edk). fiBQK r[ow[yK dk fJj jT[w? izrkb o{gh w'ouk ;fsr[o{ B/ bkfjnk (bkj ;[fNnk) j?, fsBQK B{z r[o gq;kfd efo nBGT[ nuoi wjK wzrbk o{g d/ no{g ;o{gh, nB{g, fdp w{osh tkb/ doÙB j'J/ jB. fJ; nB{gw fdqÙ fpBK j'o e[M fdqÙfN nktzdk jh BjhA. n?;k g[oÙ roG i'B nzdo BjhA nktzdk. :Ek r[otke d/fyU nuoi[ wjk wzrb o{g feS[ nkB Bjh fd;Nkt?.. ej[ BkBe w'ouk r[fo bkfjU sj roG i'fB ej nkt?..¤..¡.. _BN BkokfJB wL g, gzBk ©§ø fiBQK dh fJ; fpX Gkr ;[Gkrh ikr y[bQh j?, fsBQK ;d otzfsnK B/ jh tkfjr[o{-fwbkg dk do;-Go';k gkfJnk j?. s/ r[o{ d[nko/ j'fJ e? ;kfjp fBX tkfjr[o{ dh ;uh ÙoD gJ/ j?A. fJT[A eoDk-fBXh ;uh ;oD w[eshÙoh-r[ow[yK B{z Gt-;kro'A gko T[skoB dh wfjozws j'Jh j?. ;fsr[o{ dfJnkb B/ fsBQK d/ ;op ;z;/ rtk fds/ jB s/ T[j ;[y-fp;okwh ;fji ;wkfX fJ;fEs j'fJ ;wkJ/ jB. fsBQK ;fji-;wkJ/ ihtB w[eshÙoK dh i' i' ;[s/ ;c[oBh pkSk j'Jh j?, ;'Jh ;'Jh tkfjr[o{ B/ g{oh ehsh j?. wB pKSs nfuzs/ cb fsBQK B{z fwb/ jB. T[jBK d/ fjod/ xN nzdfo ;dk jh ;[nkf; ;[nkf; nigk ikg j[zdk ofjzdk j?. fsBQK d/ ;otBK nzdfo neZE eEkthnk nBjd Bkd pidk ;[DkJh fdzdk ofjzdk j?. uoBK eoe/ T[j r[owfs do;kJ/ ;fs;zr ozrkoth jfo wkor T[s/ ubDk ukj[zd/ jB. o;Bk eoe/ T[j jfo r[D ;zukoth ofjzd/ jB. r[o{ xo d/ ;zsK GrsK dh d?;'A w[be'A pkjoh, ;z;ko'A T[bNkjoh ukb ofjzdh j?. ;op wzrb i'sh ;o{g tkfjr[o{ dk gosZy doÙB fsBQK fdp fdqÙNhftnK B{z gorN gjko/ nkÙeko j'fJnk ofjzdk j?. i' r[owfs Bkw fsBQK r[ow[yK B/ fod o;Bk eo igDk nokXDk nozfGnk ;h, Ujh Bkw fsBQK B{z i'fs oszBk bkb j'fJ e/ gqrNh nktzdk j?. fJe

tko n?;k nw'be bkb gkfJnk gqrNkfJnk j'fJnk fco fsBQK B{z SZv e/ esj{z BjhA iKdk, fBo:sB jh gqkgs ofjzdk j?. Bk T[jBK s'A SZv j[zdk j? Bk T[j fsBQK B{z SZvdk j?. n?;/ Bkw nw'b/ bkb dh ns/ Y'bD Y'b/ Bkw dh tkfjr[o{ dh etB r[B T[gwk tfvnkJh ohM ohMkJh eEB eEkJh j' ;edh j?. :Ek r[otkenp w'fj okw Go';T[ gkJ/.. i' i' ;ofD gfoU eo[DkfBfX s/ s/ Gtfj sokJ/..¡.. ojkT[.. ;[fy ;'fJU no[ ;jfi ;wkfJU ;j;k r[ofj rtkJ/.. i' ukjs ;'Jh jfo ehU wB pKSs cb gkJ/..¡.. fjod? igT[ B/sq fXnkB[ bktT[ ;qtBh eEk ;[BkJ/.. uoDh ubT[ wkofr mke[o e? o;Bk jfo r[D rkJ/..¢.. d/fyU fdq;fN ;op wzrb o{g T[bNh ;zs eokJ/.. gkfJU bkb[ nw'b[ Bkw[ jfo S'fv B esj{ ikJ/..£.. etB T[gwk eT[B pvkJh fenk r[B ejT[ ohMkJ/.. j's feqgkb dhB dfJnk gqG iB BkBe dk; d;kJ/..¤..ø.. _;kozr wL g, gzBk ¡¢0¤-0g r[o Ùpd d/ goskg efo jh nkfd g[oy nfdqÙN gkopqjw d/ gosZy fdqÙNktV/ doÙB d/y/ ik ;ed/ jB ns/ Ùpd wkorh r[o{ xo d/ r[ow[y iBK B/ gosZy d/y/ jB n?;/ nfdy doÙB. r[o{ dhfynk ftj{fDnK, r[o Ùpd wzsq jhfDnK, nkw ;z;koh g[oÙK B{z fJj doÙB

feE/ B;hp j[zd/ jB< ;' T[BQK dk wB[Zyk iBw e[b/y/ jh iKdk j?. r[ow[y jz;b/ iB fJj doÙB d/y d/y nuoi s/ fp;wkd j' ofjzd/ jB. fsBQK dh xN nzdo ;fji ;wkX brh ofjzdh j?, :Ek r[otke nkfd g[oy r[o do; B d/yfj.. ftD[ r[o ;pd? iBw[ fe b/yfj..g.. d/fy nuoi[ oj/ fp;wkfd.. xfN xfN ;[o Bo ;ji ;wkfX.. Gfog[fo Xkfo oj/ wB wkjh.. s[w ;w;fo nto[ e' Bkjh..¦.. (ø..©) _nk;k wL ¡, n;NL gzBk ¤¡¦ r[ow[yK B/ ;fs fBoziB n?;k ;fs eoe/ d/fynk j? fe fsBQK dh ;uh gqhs fs; ;fsg[oy Bkb brh jh ofjzdh j?. n?;/ ;u o{gh ;fs g[oy Bkb fsBQK dh gqhs brh j? fe T[j ;u ;o{gh ;fsg[oy nekb, B ed/ nDj'Ad j[zdk j? s/ b ed/ nyhUA nr'uo j[zdk j?. sKs/ ;Zu/ Bkb rZvh ;Zuh gqhs Gh nfjZb ns/ nuZb jh ofjzdh j?. fJ; ;fu fdqÙNh nkfd ;u/ ;fsg[oy eosko Bkb n?;k ;uVk do; fwbkg T[BQK dk j'fJ nktzdk j? fe ;u fwbDh fwfbnk ;u g[oy ftS'fVnK ftSVdk jh BjhA. iso sso fd;k pfd;k ;G wkfj ;wkfJ ofjnk fd;dk j?, i' nfGnk; ewkJh tkb/ r[ow[y dhB iBK ;/teK d/ ;fs GkfJ eoe/, fsBQK dk d[y GziBjkok j?. fJE/ jh g[eodk ofjzdk j?. n?;k nuoi o{g fBoziBk tkfjr[o{, ;fsr[o{ B/ fsBQK B{z fwbkfJnk j?. T[j n?;k xfN xfN pqjw oftzd j? fe ;kfonK dh rsftfX d/ydk ;[Ddk j?, ns/ ;kfonK d/ j˜{o jk˜o j?, ns/ ;op dh gqfsgkbk eodk j?. fiBQK wBw[yK B/ fs; jk˜o j˜{o tkfjr[o{ B{z d{o eoe/ ikfDnk j?, s/ T[; dh j;sh s'A Gh w[Beo jB, fsBQK nfeqsxDK dh Gh T[j gkbDk eodk j?, n?;k gqhsw tkfjr[o{ ;d pıfÙzd j?. gqhfs brh fs;[ ;u f;T[ wo? B nkt? ikfJ.. Bk t/S'fVnk ftS[V? ;G wfj ofjnk ;wkfJ..

dhB dod d[y GziBk ;/te e? ;s GkfJ.. nuoi o{g[ fBoziB' r[fo w/bkfJnk wkfJ..¡.. aaa d/y? ;[D? jd{fo ;d xfN xfN pqjw[ oftzd[.. tkfjnfeosxDk B' gkbdk gqG BkBe ;d pyf;zd[..¤..¡£..ø£.. _f;oh okr[ wL g, gzBk ¤¦-¤§ fiBQK tfvGkr/ r[ow[y iBK B{z tkfjr[o{ B/ ngDkfJnk j?, r[o{ d/ ;u/ f;y pDkfJnk j?, fsBQK B{z jh tkfjr[o{ doÙB dh fgnk; T[gidh j?, ;'Jh fJ; do; fgnk; d/ gqkfJD j' e/ tkfjr[o{ ig ikg ftu ssgo j[zd/ jB. tkfjr[o{ ig ikg d/ gqskg efo, ;/ iB frqj;s ftu ofjzd/ j'J/ jh nshs t?okrh ofjzd/ jB, frqj;s T[dk; wkfJnk s'A fBob/g fpuod/ jB, fsBQK dh ftu/ frqj;s jh w[esh j' iKdh j? ns/ iw eh ck; fsBQK dh eNh iKdh j?, s/ ;d ;dk ;fs;zrs fty/ r[ow[yK, r[o{ xo d/ ;u/ ;zsK GrsK ;zr i[V e/ jfo r[D rktD d/ ;Zu/ nkjo ftu br/ ofjzd/ jB, d[shnk nkjo s/ d[sh nk; fsBQK dh fpB; iKdh j?. r[owfs wkor n?;k ;fs gqwkoEh wkor j? fe wjK T[fdnkB wkorh nT[MV iKfdnK B{z Gh wjK n"eVK ftu'A eY b?Adk j?. fiBQK B{z tkfjr[o{ doÙB eoktBjkok osB gdkoE nzfwqs Bkw fwfbnk j?, fsBQK d/ doÙB d/y e/ jh gkg bfj iKd/ jB. fijk fe r[otke j?wkJh oh ekNh iw eh ck;.. jfo jfo igs ;op ;[y gkJ/ phu/ rq;s T[dk; ..¡.. ojkT[.. efo feogk bhB/ efo ng[B/ T[gih do; fgnk;.. ;zs;zfr fwfb jfo r[D rkJ/ fpB;h d[shnk nk;..¡.. wjk T[fdnkB nNth s/ ekY/ wkor[ ;zs efjU.. d/ys do;[ gkg ;fG Bk;/ jfo BkBe osB[ bfjU..¢..¡00..¡¢£.. _;kozr wjbk g, gzBk ¡¢¢§-¢ø

§ nekb g[oy dh dorkj nfrnkB nzXeko rq;h nkw b'ekJh nfdqÙN nr'uo gkopqjw gow/Ùo dh j'Ad j;sh s'A pj[s eoe/ fJ; ekoB w[Beo j? fe T[j gzi G{se nZyhnK B{z fd;dk BjhA. pj[s ;ko/ nykT[sh nk;seskJh d/ jkwh pzd/ f;y ejkT[D tkb/ ns/ j'o nBwsh w˜jpK d/ d/yk d/yh pD p?m/ g?o'eko Gh fJ;/ ekoB jh Bk;se j[zd/ ub/ iKd/ jB fe w"i{dk Bk-w[ezwb ;kfJz; b/ T[BQK dhnK nZyhnK fJj ;kps eo e/ u[zfXnkfJ fdshnK jB fe nZyhnK nr'uo j'o e'Jh nrzwh j;sh BjhA, fi; B{z ;koh ekfJBks dk josk eosk eo e/ ws-wsKsoh n;{bK tkfbnK B/ ngDkfJnk j?. T[go fby/ gzfBnK nzdo Gbh GKs f;X ehsk frnk j? fe nfdÙN nr'uo gqwkswk dh j'Ad j;sh s'A w[Beo j'Dk e/tb fJ; eoe/ jh t˜Bdko nfjwhns BjhA oydk fe T[j fJBQK gzi G{se nZyhnK d/ fd;D r'uok BjhA. r[opkDh d/ T[go fds/ gqwkDK B/ ;gZÙN f;X eo fdsk j? fe T[j nZyhnK j'o jB, fiBQK d[nkok fgoh gow/;`o gqsZy fd; ;edk j? BkBe ;/ nyVhnK fpnzfB fiBh fv;zd' wk fgoh..¡.. _;b'e tvjz; Szd wL ¤, gzBk §§ s/ fJj ;kps ehsk frnk j? fe r[o{ xo d/ r[ow[y iBK B/ fdZp fdqÙN dhfdnK tkb/ ;[uZi/ nko¯K B/ nfdqÙN nr'uo tkfjr[o{ B{z gqsZy d/fynk j? ns/ j[D Gh d/y ;ed/ jB s/ d/y oj/ jB. j[D nrb/ gzfBnK ftu r[opDh d/ gqwkDK d[nkok fJ; rZb s/ o"ÙBh gkJh ikt/rh fe nfdqÙN, nrzw s/ bk-wfjd{d ı[dk dh ı[dkJh ftu nB/e gqeko dh ouBk n?;h j? i' J/BQK nZyK eoe/ BjhA fd;dh, go tk;s ftu j?

;jh. b'eK dh i' fJj nkw ejkts j? fe “fJj ir fwZmk, nrbk feBQ fvZmk” fJj T[Zeh jh eg'b ebgs ejkts j?. gkodo;h r[o{ ;kfjpkB B/ sK T[BQK nDfrDs, p/Ù[wko, yzvK, pqjwzvK ns/ n;zy nD-fd;dhnK d[BhnktK ouBktK B{z nkgD/ fdZp fdqÙN/ B/soK d[nkok ;Kr'-gKr g/y e/ jh dZf;nk fdqVQkfJnk j?nrzw nrzw n;zy b'n..¡©.. gkskbk gkskb by nkrk;k nkrk;..¢¢.. e/s/ fJzd uzd ;{o e/s/ e/s/ wzv d/;..£g.. fsE? yzv wzv toGzv.. i/ e/ eE? s nzs B nzs..£§.. _ig[ ih ;kfjp fJj fBi fdqÙN/Dh Ùjkds ;kfsr[o{ BkBe ;kfjp B/ sK Ud'A dh jh Goh j'Jh j?, id'A J/; ;kfJz; B/ ni/ nkgD/ uwseko/ Gh BjhA ftykJ/ ;B s/ B ;kfJz; ni/ g{oh soQK ti{d ftu jh nkJh ;h. fJBQK r[o-do;kJhnK nrzwh rZbK B{z n?t/A fınkbh wBxVs rg"V/ jh ;wfMnk iKdk ;h, nZi fBozekoh r[o{ BkBe dh gkodo;sk B{z ;fs ;fs eoe/ wzBD dk ;zd/j fe;/ B{z eh j' ;edk j?, id fe ;kfJz; d/ fezus wkosh siofpnK B/ ;kps eo fdsk j? fe fJj i' nekÙ d/ bkwfjd{d g[bkV ftu p/nzs sko/ ;sko/ fd; oj/ jB, ;G t;dhnK d[BhnktK jB. ukj/ ni/ pj[s ;ko/ ;kfJz;dkB T[yV/ e[jkV/ jh wkod/ jB, feT[Afe T[BQK B/ T[; fBrkj Bkb fJjBK nrzwh ouBktK B{z ni/ d/fynk jh BjhA (Bk jh T[j d/y ;ed/ jB) fi; fBrkj Bkb fe fBozekoh r[o{ ;kfjp B/ g/fynk gofynk j? ns/ nB/eK r[o{ xo d/ gj[zu/ j'J/ g[r u[e/ r[ow[y iBK B{z ;fsr[oK dh feogk fdqÙNh B/ g/ykfJnk gosZykfJnk j?. c/o Gh i/ ngshiDjko/ B gshiD sK fe;/ dk eh e;{o< tkfjr[o{ dh j;sh B{z i/ T[j pZX/-o[ZX/ wzB Gh ikD sK T[j tkfjr[o{ dh dorkj B{z T[Zek jh BjhA wzBd/. nr/ B{z :k nrbh nrzw t;dh d[Bhnk B{z sK T[j ni/ Gh fJe ø ;kBk jh ;wMd/ jB. T[BQK d/ Gk dk B e'Jh nZrk j?, B nrbh d[Bhnk j?, Bk e'Jh eowK

dk thuko j? s/ B e'Jh b/yk b?Djko j?, B XowokfJ j?, B e'Jh iw-izdkok j/, B e'Jh Boe j? B ;[or pfjÙs j?, n?t/A ;G ıkw fınkbhnK jh jB. go r[of;yK B{z J/BQK rZbK d/ wzBD'A BKj eoB bJh e'Jh EkT[A BjhA, i/eo r[opkDh nzdo fJ; rZb dk ;p{s fwb/ fe fJj ;G e[M j?. X[o ;fsg[oy nekb dh dorkj'A r[o{ ;fsg[oyK d[nkok nkJh pkDh i' e[M Gh do;kT[Adh fdqVQkT[Adh j?, T[j ;G e[M ;fs j? s/ r[of;yK d/ ;fs ;fs eo wzBD i'r j?. r[o{ ;kfjpkB X[o'A nkJ/, nkfd i[rkdh ;fs g[oy nekb g[oy d/ r[osskJ/ j'J/ ;fs g[oy e'Jh o'ue, fGnkBe eEk BjhA eEd/, i?;k fe eJh fJe yoV frnkBhnK dk u[zu-eEZroh fınkb j?. T[BQK dk X[o eh pkDh d[nkok do;kfJnk, gqrNkfJnk jo fJe nfGZgok ;fs j? s/ ;fs ;fs eo wzBD i'r j?, fBo'b :EkoE frnkB j?, feT[Afe Gow GoKsh okJh wkso Gh BjhA. ;wZro r[o frnkB fdqVQkJ/ f;XKs s/ r[opkDh nzdo nkJ/ r[owfs frnkB s'A f;o c/oBk p/f;de/ s/ ;oXk-jhD/ nf;yK dk ezw j?, go fpuko/ d/yk d/yh d/ nBikD f;yK B{z fJj Gh gsk BjhA fe ;uw[u r[opkDh J/jBK T[go N{e wksq d;hnK n;bhnsK B{z fdqVQdh fdqVQkT[Adh Gh j?. ;' n?;/ nBikDK B{z r[otkeK d/ gowkDK dh r[owfs f;XKsh ftnkfynk jh f;X/ s/ ;Zu/ o;s/ s/ ÙoXk ;[wkorh go fbnkT[D bJh ;woE j?. fJ; bJh r[o-gqwkDK dh gq'VQsk Bkb jh fsBQK d/ eZu/ fB;funK B{z gZe/ eoB bJh gow ˜o{oh ;wM e/ ;w[uh thuko r[ogqwkDK d/ nkXko go jh oyh rJh j?. fBskgqsh n;hA ehosB ;'fjb/ dk gkm eod/ j'J/ fJj s[e gVQd/ jKJhjk ykfN ubj[ jfo bkjk nkr? pB;[ ;[j/bk. (;'fjbk) i' r[of;y j' e/ fJ; r[otke dh ;ukJh s/ BjhA gshid/, eh T[BQK T[s/ f;y gd ;u/ noEK ftu xN ;edk j?< nZrk j?, go nZr/ ik e/ t;Dk T[BQK dk jh ;[j/bk j?, fiBQK B/ J/; d[Bhnk ftu

ofj e/ ;uk bkjk, jfo-bkjk, jfoBkw igD dk bkjk, ;Zuh r[owfs Bkw nfGnk; ewkJh dk bkjk yfNnk ewkfJnk j?. fJj r[otke ;gÙN d;dk j? fe nZrk j?. e/tb “nZrk” j? jh BjhA, ;r'A “nZrk” T[j ;uk n;EkB j?, fiE/ ik e/ n;hA t;Dk j?, fJj d[Bhnk Sv e/ ik t;Dk j? ns/ ˜o{o jh ikfJ t;Dk j?. no nr/ t;Dk fsBQK r[ow[y Bkw-nfGnk;h iBK dk jh ;cbk, ;[j/bk s/ ;[ydkJh j?, fiBQK B/ wB[Zyk iBw gkfJ e/ r[odhys j'fJ, r[of;Zy pD e/ ;ZuhnK r[ow[y Bkw ewkJhnK d/ ;u/ ns/ ns[ZN bkj/ bJ/ jB. fsBQK r[ow[yK B{z fJ; d[Bhnk nzdo ofjzfdnK ““nkr/ p;B[ ;[j/bk”” dk nwzBk nk iKdk j?. fJe tko nwzBk nk e/ c/o r[opkDh do;kJhnK ;kohnK jh jehesK s/ ;Zuk JhwkB fJ;fEs j' iKdk j?. T[BQK B{z fJj Gh ;uk Go';k j' iKdk j? fe fJj i' nr/ t;D, ;[j/b/ t;D tkbk tk;k j?, nekb g[oy d/ fBi xo wfjbK dk tk;k j?, s/ ;[y ;fji tk;k j?, feT[Afe J/;/ ehosB ;'fjb/ dh pkDh ftu nrb/oh s[e ftu fB;uk eokT[Adh j? fefBi xfo wjb[ gktj[ ;[y ;ji/ pj[fo B j'fJr' c/ok..£.. (¤..g) (;'fjbk) fJe tke d;dk j? fe r[owfs Bkw nokXD tkfbnK B{z nkgD/ fBi xo, nkgDh fBi ekfJnK nzdfo jh wjbh tkfjr[o{ d/ wfjb dk ;[y ;fji ;/sh jh gktDk gqkgs j' iKdk j?. n?;/ ;[y ;fji ;/sh fBi xo ftu tkfjr[o{ wjbhÙo dk wjb gktDjkfonK dk iBw woB ;rbk jh fwN iKdk j?. T[jBK dk c/o J/; ;z;ko ftu nkT[Dk ikDk noEks c/ok BjhA j[zdk. r[o{ eosko dh feogk Bkb jh fJj nkT[Dk ikDk (nktkrtB) fwNdk j?. r[o{ eosko d/ gqskg efo jh tkfjr[o{ dk s/ tkfjr[o{ d/ wfjb dk wB fty/ t;/ok j[zdk j?. go T[; tE ftjkih s'A jh j[zdk j?, fi; dh ıkso fJj wB[Zyk d/j iBw Xko e/ J/E/ nkJ/ jK, noEks Bkw ewkJhnK eoe/ Bkw ewkJhnK dk ;Zuk ;"dk ftjki e/ j[zdk j?, fijk fe T[gob/ r[otke s'A gfjbh s[e do;kT[Adh j?-

ik eT[ nkJ/ ;'Jh fpjkMj[, jfo r[o s/ wBfj p;/ok..£.. (¤..g..) (;'fjbk) fJBQK s[eK s'A Bk e/th ““jfo r[o s/ wBfj p;/ok”” s/ ““fBi xfo wjb[ gktj[ ;[y ;ji/”” tkbk r[owfs f;XKs f;X j'fJnk, pbfe ““pj[fo B j'fJr' c/ok”” dk g{oB :ehB Gh nkT[Adk j?, i' fJ; rZb B{z fB;us eokT[Adk j? fe nktkrtB dk n;{b Gh r[owfs nzdfo ngDkfJnk frnk j? ns/ ;fs iDkfJnk frnk j?, fe i' wBw[y, nBwsh nBwshJ/, “r[owfs-Bkw” BjhA igd/, fsBQK u[ok;h d/ ihtK B{z ˜o{o i{BK d/ nktkrT[Dh g[nkV/ ftu g?Dk g?Adk j?. fJj nktk-rT[Dh g[nkV/ sd/ jh fwNd/ jB, i/ r[owfs Bkw nokX e/ fBi xo wfjbh, nrkX ;jfi ;wkX ftu fJ;fEsh j' ikt/, fiE/ gj[zu e/, noEks fi; g[rDh g[r e/ ;uhnK tfvnkJhnK fwbdhnK jB, ns/ ““;d y[;hnK ;d ukT[”” tkb/ ;u/ nBzd nfjbkdh bkj/ fwbd/ jB, ns/ w[y T[ib j[zd/ jB. w[y T[ibskJhnK d/ fNe/ fsBQK r[ow[yK d/ w[y s/ fBebd/ jB, fiBQK d/ wBK nzdo ;u/ Bkw dk fBtk; X[o skJhA UV fBGdk j?l :Ek r[otkefiE? fwbfj tfvnkJhnk ;d y[;hnk d; ukT[.. fsB w[fy fNe/ fBebfj fiB wfB ;uk BkT[..¢.. (¤..¦) _f;oh okr[ wL ¡, gzBk ¡¦ go Bkw-jhD/ wBw[y, fJBQK w[y-T[ib-Nhe tfvnkjhnK s'A ıkjh jh ofj iKd/ jb. T[BQK B{z nr/ ik e/ gsk br{ fe T[j ;uw[u Bkw ftj{D fJ; ;uh tE tfvnkJh s'A ;yD/ ofj rJ/. T[BQK dk wB[yk iBw n?t/A nekoE jh frnk. :Ek r[otkenr? rfJnk ikDhnfj ftD[ Bkt? t/eko..£.. (¤..¦) _f;oh okr[ wjbk ¡, gzBk ¡¦ wBw[yK B{z sK nZr/ ik e/ jh fJ; nZr/ dk s/ nZr/ d/ tosko/ dk gsk br/rk, gqzs{ gqshs tkb/ r[ow[yK B{z fJ; nZr/ dh J/E/ jh ıpo s/ gshi j?. wBw[yK dhnK ;G f;nkDgK, usokJhnK J/E/ jh ib ikDrhnK, fiBQK f;nkDgK s/ usokJhnK eoe/ UBQK dk Bkw T[s/

gqshs BjhA nkT[Adh s/ Bk jh nr/ dh gshi T[gidh j?. p; T[j n?E'A ıkbh jZE o'Ad/ jh T[m ikDr/ s/ nrbh d[Bhnk B{z bd ikDr/. nrbh dorkj ftu rfJnK jh T[BQK B{z gsk br{ fe Bkw ft;kfonK, nrbh dorkj rfJnk T[BQK Bkb eh pD/rh s/ UE/ eh pDdh j?. :Ek r[otke Bofe gofj s/ wkBJh i' jfo Bkw T[dk;..©g.. _;b'e epho, gzBk ¡£¦© ibhnk ;fG f;nkDgk T[mh ufbnk o'fJ.. BkBe Bkfw ft;kfon? dfo rfJnk fenk j'fJ..¤..ø.. _f;oh okr[ wL ¡, gzBk ¡§ Bkw s'A fpBK fisB/A Gh iw sg ;ziwh nBwsK tkb/ ;hArko jB, J/BQK d[nkok fgoh gqhsw dh gqkgsh BjhA j[zdh. fgo fpB ;hArko ;G fpoE/ jB, fsBQK d/ eoBjkfonK B{z dfo Y'Jh BjhA fwbdh. fJ; soQK dk M{mk ;hArko dorkj ftu y[nko eoBjkok jh j?. :Ek r[otkew[zX/ fgo fpB[ ehnk ;hrko[.. dfo xfo Y'Jh B bj? dorj M{m[ y[nko[..¡.. ojkT[..g..¡£.. _f;oh okr[ wL ¡, gzBk ¡© Bkw ft;koBjko/ nzXb/, w{oy, rktko, wBw[yhJ/ g[oÙ nzX X[zd r[pko ftu jh fcod/ ofjzd/ jB, fsBQK dk nktD ikD BjhA u[edk, T[j w[V w[V izw izw s/ wfo wfo e/ i{BhnK ftu y[nko jh j[zd/ ofjzd/ jB. :Ek r[otke nzX[b? Bkw[ ft;kfonk wBw[fy nzX[ r[pko[.. nktD[ ikD{ B u[eJh wfo iBw? j'fJ y[nko[..£..(g..¡£) _f;oh okr[ wL ¡, gzBk ¡© fJ; r[otke d[nkok r[owfs dk nktk rtBh w;bk Gh f;ZX s/ s;bhw j?. nktk iT[D d/ n;{b s'A e'Jh f;y f;o c/o BjhA ;edk. iBw i'BhnK ftu GT[Dk jh g?Adk j? s/ S[Nekok r[owfs Bkw ifgnK

jh j[zdk j?, Bkw igD dh ;uh eko/ bfrnK jh j[zdk j?. Bkw dh ;Zuh eko ewkJh, nfGnk; ;/tk d/ gqskg efo ;u dh (;u/ tkfjr[o{ dh) gqkgsh j[zdh j?. fJj tkfjr[o{ o{gh ;u gdkoE r[owfs d[nkok jh gZb/ g?Adk j?, n?t/A BjhA. fi; d/ fJj gdkoE gZb/ fgnk j?, T[j ihtB-w[es j' iKdk j?. T[j iBw woB ofjs j' iKdk j?, i{BK ftu BjhA g?Adk. T[j T[ib w[y b? e/ iKdk j? s/ jfo dorkj/ ık; do gotkBh, dfo gqXkBh f;o'gkT[ ;/sh g?Xk (gfjBkfJnk) iKdk j?. :Ek r[otke;uh eko? ;u[ fwb? r[owfs gb? gkfJ.. ;' Bo[ izw? Bk wo? Bk nkt? Bk ikfJ.. BkBe dfo goXkB[ ;' dorfj g?Xk ikfJ..¤..¡¤.. _f;oh okr[ wL ¡, gzBk ¡© fJj r[otke r[owfs d/ d' n;{b gotkBdk j?L (¡) nktk rT[D d/ w;b/ tkbk. (¢) jfo dorfj dh ;ssk tkbk. ;fsr[o dh ;uh ;/tk ;fsr[o{ fdqVQkJh dhyÙkJh Grsh j?. r[odhfynk, r[owzsq, r[owfs Bkw dh nfGnk; ewkJh eoBk wkB' ;fsr[o{ dh ;uh ;/tk fty/ ssgo j'Dk j?. i' r[ow[y ;fsr[o dh fJj ;uh ;/tk ewkJh ftu ;dk ssgo ofjzdk j?, fs; ftNj[z ;fsr[o{ ;u/ gksÙkj tkoB/ pfbjkoB/ iKd/ jB. fs; r[ow[y B{z tkfjr[o{ dh dorkj ftu y[bQ/ dotk˜hA b?ikfJnk iKdk j?, fiE/ b? ik e/ ;uh wkB-gofsÙNk dk f;o'gkT[ gfjBkfJnk iKdk j?. X[o dorkjh j˜{oh ftu gj[zu e/ w[y Bkw fBtk;h nfGnk;h iB dk Bkw ftu jh fBtk; ofjzdk j?. :Ek r[otke;fsr[o[ ;/t/ nkgDk jT[ ;d e[opkD? sk;[.. gfV dorj g?B‐kJhn? w[fy jfo Bkw fBtk;[..£.. (g..¡ø) _f;oh okr[ wL ¡, gzBk ¢¡ Bkw fBtk;h fgnkfonK B{z fJe fsb Gh i/ Bkw ft;o ikJ/ sK fsBQK dk woB j' iKdk j?. bky t/dB t/dBkJh fiZvk tZvK o'r fsBQK

B{z fJe fsb wkso d/ ftS'V/ ftu gqshs j[zdk j?. sK s/ T[j B ihT[Ad/ s/ b jfo dorkj/ gotkB j' e/, Bkw nfGnk; GkT[ Grsh Svd/ jB. fiBQK dk n?E/ UE/ d'jhA EkthA Bkw nfGnk; dk fyB fyB fBtk; BjhA ofjzdk, fsBQK B{z jfo dorfj f;o'gkT[ f;oyk;hnk ;uVk wkB BjhA fwbdk. :Ek r[otkefJe[ fsb[ fgnkok th;o? o'r[ tvk wB wkfj.. feT[ dorj gfs gkJhn? ik jfo B t;? wB wkfj..¡..aaaaaaaaa BkBe ;fsr[o[ whs[ efo ;u[ gktfj dorj ikfJ..¤..¢0.. _f;ohokr[ wL ¡, gzBk ¢¡-¢¢ f;X j'fJnk fe ;uh dorkj j?. fJj ;uh dorkj dh j'Ad j;sh s'A e'Jh f;y wkso fJBeko BjhA eo ;edk. fJj ;Zuh dorkj gob'e ftu j? s/ J/; b'e s'A go/v/ nrb/ b'e ftu j?. ;' r[owfs f;XKs nB[;ko nZrk f;ZX j'fJnk s/ ˜o{o f;X j'fJnkl go J/; ;uh dorkj dk ˜j{o ;u/ ;fsr[o{ B{z whs ;yk pDkfJnK jh j[zdk j?. ;uk ;fsr[o{ fsBQK dk jh whs ;yk pDdk j? i' T[; d/ nkfrnkekoh j[ew o˜kJh ubDjko/ r[of;y fgnko/ jB. nkfrnkekoh, j[ew o˜kekoh Ujh r[ow[y iB jB i' ;[nk; ;[nk; tkfjr[o{ Bkw igd/ jB. fiBQK B/ fJ; fpX ;u/ ;fsr[o{ B{z nkgDk whs ehsk j? s/ ;fsr[o{ dk fdqVQkfJnk Bkw ;[nk; bhsk j?, T[j ;uh dorkj ikfJ fBok fBtk; jh BjhA gkT[Ad/ ;r'A Bkw Bkwh r[Dsk; wJh ;u[ (;u/ tkfjr[o{) dk ;Bw[y do; ftrk; Gh gkJh oyd/ jb. fijV/ Bkw d/ ;u/ tDiko/ Bkw o{gh ;u/ tyo B{z J/; b'e ftu ofjzd/ j'J/ nkgD/ fjod/ nzdo ;zwQkbh oyd/ jB s/ ;koh T[wo fJ; ;u/ ;"d/ B{z ftjkid/ ofjzd/ jB, fsBQK dh nrbh d[Bhnk ftu ikD ;w/A ;uk Ùkj ;[ikB nkg ;zGkb eo b??Adk j?, ;D/ ;uh t;s d/. ;u/ Ùkj dk t;s B{z ;zwQkbDk eh j?< nkgDh Bdo nzdo EkJ/A gkT[Dk j?. :Ek r[otke -

tDi[ eoj[ tDikfo' tyo[ b/j[ ;wkfb.. s/;h t;s[ ft;kjhn? i?;h fBpj? Bkfb.. nr? ;kj[ ;[ikD[ j? b?;h t;s[ ;wkfb..¡.. (g..¢£) _f;oh okr[ wL ¡, gzBk ¢¢ f;woB ;/tk xkb ewkJh ehsh fiBQK dh fJ; d[Bhnk ftu EkfJz g?Adh j? ns/ s'V fBGDh fBGdh j?, fsBQK B{z ;uV/ dh ;uh dorkj ftu p?mD B{z EkT[A fwbdk j?. fiE/ T[j ;dk bJh ;[oyo{ j' e/ ozr-obhnK wkDd/ s/ b[ZvhnK gkT[Ad/ jB. fijk feftfu d[Bhnk ;/t ewkJhn?.. sk dorj p?;D[ gkJhn?.. ej[ BkBe pkj b[vkJhn?..¤..££.. _f;oh okr[ wL ¡, gzBk ¢¦ nrbh dorkj ftu r[ow[y fgnko/ d/ nBzd ozr wkBD dk e?;k j{-p-j{ BeÙk pzfBQnk j?. fejVk r[of;y j? i' nrbh dorkj dh j;sh s'A w[Beo j'D dh db/oh eo ;edk j?< jK, wkfJnk w'j bgNkJ/, bE-gEkJ/ wBw[yK B{z fJ; nrbh dorkj dh gqshs BjhA nk ;edh, feT[Afe T[BQK dk ftjko jh fBskgqfs wkfJnk-rq;s w'j bgN;s ofjDk j?. UBQK dh gqwkoE d/ gk;/ nZy jh BjhA T[xVdh. UBQK B{z gowkswk d/ gkT[D dh t?okr-T[dk;h jh BjhA T[gidh. fsBQK B{z gqwkoE d/ ;u/ Ùkj ;fsr[o{ d/ d[nko/ ikfJ ;uh dhyÙk wJh ;[wfs b?D dh b'V jh bjhA Gk;dh. T[j eowjhB ;dk d[yh, dfodqh s/ dhB jh ofjzd/ jB, r[o-Ùpd BjhA uhBd/, nr/ ik e/ yhB yokp s/ gfsjhB j[zd/ jB, ofjzdh yz[jdh gfs Gh y' b?Ad/ jB. fJj jT[w/-pzXBh wBw[yK ;kesK dk jkb j[zdk j?. fiBQK r[ow[yK ;fsr[o{ dh dhfynk b/ fBr[foUA ;r[o/ j'fJ e/ jT[w? y'jh j?, fsBQK Bkw oZfsnK B{z jh ;uVh dorkj/ ;uk ;[y fwbdk j?. r[o{ d/ r[ow[y f;y r[owfs eow ;[eow Bkw wozwh, Bkw f;cszwh eow ewKtd/ j'J/ ftrk; ftr;zwh, ozr orzwh jh ofjzd/ jBl fdB oks, ;zM goGks, Grsh oZs/ jh ofjzd/ jB, n?E' Gh ns/ UE/ Gh p?okr-nBzdhJ/

s/ nBzd p?okrhnV/ jh ofjzd/ jB. fJ; soQK jT[w? wko e/ T[j T[Ze/ jh fB;fuzs j' iKd/ jB. d'jhA ;okJhA ;[oı-o{Jh jk;b efo T[BQK B{z fø eo fuzsk ek;/ dh BjhA ofjzdh. UBQK d/ tv/ Gkr gfjbK jh T[d/ j'fJ nkT[D eoe/ T[BQK dk w[ZY s'A jh ;fs;zr ftu tk;k s/ gq/w j[bk;k ofjzdk j?. nfjfB; ;fs;zr fBtk; d/ gqskg efo fsBQK B{z tkfjr[o{ dh gqkgsh n?;h j[zdh j? fe T[j ;dk jh ;fji nBzd fpt;Ek ftu jh bhB wrbhB ofjzd/ jB. fJ; gqeko d/ i' nBzd wrbhB, Bkw fbtbhB r[of;y Grs jB, ;'Jh ;u/ ;kX jB, ;'Jh ;u/ p?okrh jB, ;'Jh ;u/ oki-i'rh jB, fsBQK B/ jh ftu'A nkgk rtk fbnk j[zdk j?. jT[w? dk T[Zek jh fpBk; j'D eoe/ T[j fyB fyB jo dw jh jfo o; gh nxkfJ ofjzd/ jb. n?;k Bkw fBXkB T[BQK B{z ;fsr[o{ ;u/ gksÙkj B/ sbh s/ eY e/ fdyk fdsk j[zdk j? ns/ fjod/ ftr;s eok fdsk j[zdk j?, fi; gq;kfd T[j ;d ;dk yht/, do; ftr;ht/ jh ofjzd/ jB. :Ek r[otkewBw[y[ w'fj ftnkfgnk p?okr[ T[dk;h B j'fJ.. ;pd[ B uhB? ;dk d[y[ jfo dorfj gfs y'fJ.. jT[w? r[ow[fy y'Jhn? Bkfw os/ ;[y[ j'fJ..¡.. aaaa r[ow[fy eow ewkt? fpr;? jfo p?okr[ nBzd[.. nfjfBf; Grfs eo/ fdB[ oksh jT[w? wkfo fBuzd[.. tv? Gkfr ;s;zrfs gkJh jfo gkfJnk ;jfi nBzd[..¢.. ;' ;kX{ p?okrh ;'Jh fjod? Bkw[ t;kJ/.. nzsfo bkfr B skw;[ w{b/ ftuj[ nkg[ rtkJ/.. Bkw[ fBXkB[ ;sr[o{ fdykfbnk jfo o;[ ghnk nxkJ/..£.. (¤..ø..¤¡) _f;oh okr[ wL £, gzBk ¢© r[opkDh nzdo EK EK r[o{ ;kfjp B/ fJj j[ew ;gÙN fByot/A nyoK ftu gkJ/ iKd/ jB. i' b'e r[o{ s'A p/w[y j' e/ wBw[yK tkb/ eow ewkT[Ad/ jB, UBQK B{z nr/ dotkj nzdo ;˜ktK fwbdhnK jB. J/; G[b/y/ ftu e'Jh B oj/ fe fJj e/tb o'ue fGnkBeh v{w-vokt/

jh fds/ j'J/ jB fe b'e p[o/ eowK s'A jN ikD. p[o/ eowK s'A jNkT[Dk Gh ;fsr[oK dk fJe gowkoE T[d/Ùh w[y T[gd/Ù j?, go e{Vkt/ G? d/ e/ :k fdyk e/ n?;k eoBk ;fsr[o{ dh ;fsr[osk tkbh tfvnkJh B{z jk;' jhDk pBkT[Dk j?. e{Vktk G? d/Dk ;fsr[o{ dh wjZssk BjhA, Bk jh r[o{ frnkBrsk j? G? ekj{ eT[ d/s Bfj Bfj G? wkBs nkB..¡¦.. _;b'e wL ©, gzBk ¡¤¢§ jh r[o{ frnkB T[gd/Ù wjkBsk j?gow/;o e? d[nko? fi j'fJ fpshs? ;[ BkBe[ nkfy ;[Dkt?..¢..¡0.. _nk;k wL g, gzBk £§£ tkbh tk;stsk do;kT[Dh, ;Kr'gKr dogBkT[Dk, ;fsr[o{ dh ;s wjZssk tkbk tk;sth eosp j?. sKs/ fJ; e{Vkt/ Gotk;/ nt/;b/ j' ofjDk fe nr/ e'Jh dorkj BjhA, Bk jh e'Jh ;˜k fwbDh j?, n?t/A v{w voktk jh j?, n?;k e[Yzrk-Yzr fınkb e[YzrDk wjK w{oysk Gfonk nfrnkB j?. r[otkeK d[nkok fBo{gB j'fJnk ;fsr[o{ ;kfjp dk ss ø [owkB ;G ;s' ;fs j?. fJe tko BjhA nDfrDs tko, fJe EkT[A BjhA nDfrDs EkT[A r[opkDh nzdo n?;/ ø [owkB nkT[Ad/ jB. T[dkjoD ti'A e[Me[ gqwkD fsBQK ø [owkBK d/ nr/ fds/ iKd/ jB wBw[y eow ewktD/ dorj fwb? ;ikfJ..¡..aaaa jT[w? ftfu ir[ fpB;dk wfo izw? nkt? ikfJ.. wBw[y ;pd[ Bk ikDBh ik;fB gfs rtkfJ..aaaa£.. (¤..¡©..g2) _f;oh okr[ wL £, gzBk ££ wBw[ysk gob/ doi/ dh jT[w? njzrsk j?. ;kok irs fJ;/ ftu Gzpb G{;/ yk fojk j?. fizB/ Gh fJ; jT[w? fpnkX T[gkXh tkb/ wBw[yh eow jB, fsBQK pdb/ ;uh dorkj nzdo ;˜k ˜o{o fwbDh j?, ntZÙw/t fwbDh j?, NbDh BjhA, go fınkb e'Jh BjhA eodk, B e'Jh ;wMdk j?. Bk ;wMDl dorkjh ;˜k tkbh pbk Nb BjhA ikDh

˜o{o G[rsDh gT{. J/; wBw[ysk Goh jT[w? d/ ekoB jh ;kok iZr fpB;dk j?, wfo wfo izwdk j? ns/ izw izw e/ fco nkT[Adk iKdk ns/ nktkrtBh u"ok;h d/ r/V ftu G"Adk j?. jT[w? rq;/ wBw[yK B{z r[oÙpd dhfynk r[o-T[gd/Ù ;ssk dh goshs BjhA nkT[Adh, r[o Ùpd dh ;ko BjhA nkT[Adh. sKjh s/ ;kok ;z;koh bkDk, jT[w? Gow G[bkDk j'fJe? nkgDh gfs nkpo{ rztk e/ nkgDh wB[ysk B{z M[mbk e/ ufbnk iKdk j?, d'fJ jZE MkfV ıkbh jh ufbnk iKdk j? ns/ bZy u"ok;h i{BK ftu GT[Adk fcodk j?. sK s/ fJ; T[gob/ r[otke s'A fdqVQ eo wzBD :'r i' ;s tk;stskJhnK jB, T[j fJj jB i' ntZÙ pzd/ d/ f;o s/ yVhnK jB ns/ j' e/ ofjDrhnK(¡) nrbh dorkj j?. (¢) T[E/ ikDk gT{ ns/ wBw[ysk dk b/yk d/Dk gT{. (£) T[E/ fwbh ;˜k ˜o{o G[rsDh gT{. (¤) ;˜k fwb{, NbDh BjhA. (g) jT[w? ns/ wBw[ysk d/ ekoB fpB;d/ irs B{z nktk rtB (w[fV w[fV izwD woB) ftu g?Dk gT{. (¦) nktkrtBh (w[fV w[fV wfo iBwDh) n;{b r[owfs dk wzfBnk dzfBnk ;sssth n;{b j?. fJjBK n;{bK s'A f;o c/oBk r[of;yK dk Xow BjhA, wBw[yK dh wBw[ysk j?. (§) fJj Ùpd fsBQK d/ f;o s/ yVk j? i' r[o-Ùpd s'A jhD/ p/w[y jB. r[o{ d/ r[ow[yK, Ùpd-wkorh Grs iBK B{z ;dk gzE[ gorNk j?. gorN gkjko/, T[j ;fji ;ztko/ fÙzrko/ j'J/ jfo dorkj g?X/ iKd/ jB. e'Jh T[jBK B{z nNekT[, mke mfjokT[ jfo dorkj nzdo BjhA gkfJ ;edk. r[owfs Bkw ;bkj[D-jkfonK B{z ;dk jh dorkj nzdfo ;[oıo{Jh j?. r[owfs Bkw wfB t;kT[DjkfonK dh ;dk ;dk jh Bkw fty/ fbtsko i[Vh ofjzdh j?. Bkw-fbt ;wkXh ;wkXfsnK B{z ““nBjd X[Bh dfo tid/”” ;kø ;[DkJh fdzd/ jB. fsBQK B{z ;uh dorkj ftu ;r'A ;Zrh ;'Gk tfvnkjh fwbdh j?r[ow[yk B' gzE[ gorNk dfo mke B e'Jh gkfJ..

jfo Bkw[ ;bkjfB Bkw[ wfB Bkfw ojfB fbt bkfJ.. nBjd X[Bh dfo tid/ dfo ;u? ;'Gk gkfJ..£.. (¤..££..£¡) _f;oh okr[ wL ¤, gzBk ¤¢ e/tb ;fsr[o{ d/ ;/teK f;yK B{z jh nr/ jfo dorkj ftu EkT[A fwbdk j?. :Ek r[otke ““fuBh ;fsr[o[ ;/ftnk fsB nr? fwfbnk EkT[..”” (¤£) ;fsr[o fsBQK B/ jh ;/ftnk j?, i' ;fsr[o dh ;Zuh, ;fu fdqVQkJh dhfynk b? e/, ;Zu Ùpd d/ ;/tB f;woBjko/ j'J/ jB. fsBQK B{z nrb/ gqwkoEh b'e fty/, ;Zu/ dh ;Zuh dorkj fty/ ;Zuk w[y n;EkBh EkT[A fwbdk j?. n?;/ Grs iBK B{z tkfjr[o{ nkgDh ık; feogk Xko e/ ;[oZfyns oydk j? ns/ fsBQK d/ jbs (fJ; b'e) fty/ Gh s/ gsb (nrb/-b'e) fty/ Gh w[y T[ib/ oydk j?. jbs gbs w[y T[ib/ fsBQK d/ sK ofjzd/ jB, feT[A i[ T[j ;koh T[wo fyB fyB ;uh f;cs -;kbkj o{gh f;woB ewkJh tkbh eko jh ewkT[Ad/ ofjzd/ jB ns/ ;Zu/ d/ r[D (r[opkDh rktD o{gh) ;kokT[Ad/ f;cskT[Ad/ ofjzd/ jB. :Ek r[otke Grs iBk eT[ okydk nkgDh feogk Xkfo.. jbfs gbfs w[y T{ib/ ;ku/ e/ r[D ;kfo..¤..¡¡..ø¡.. _f;oh okr[ wL g, gzBk ¤¦ r[ow[y Grs ;zs iBK r[oGkJhnK B{z gq;go fwb e/ ;dk Bkw ;zwkbD dk fJT[A j[ew j?. :Ek r[otke;zs iBj[ fwfb GkJhj' ;uk Bkw[ ;wkfb.. s';k pzXj[ ihn ek n?E/ UE? Bkfb..aaaaa¡.. (¤..¢0..©0) _f;oh okr[ wL g, gzBk ¤© fJ; r[otke s'A fJj ;funkJh Gh uhBh rJh j? fe ;Zuk Bkw jh ;Zuk s'Ùk j?, i' n?E/ (fJ; b'e fty/) UE/ (T[; nrb/ b'e fty/) Bkfb fBGD tkbk j?. j'o ekJh Ù? bjhA, i' n?E/ UE/ Bkfb fBG ;e/. fiBQK r[ow[y iBK B{z ;uV/ Bkw dk nXko nkfJnk j?, UjBK dhnK ;G/

;kohnK G[ZyK n?E/ jh rtkJhnK rJhnK jB ns/ nr/ ub e/ Gh fsBQK B{z Bkw dk jh nXko ofjDk j?. Bkfb fBGD tkbh jbs-gsbh sZs t;s{ Bkw jh j?. go fJj sZs t;s{ Bkw dh (r[owfs Bkw dh) fsBQK B{z jh fwbdh j?, fiBQK B{z ;Zu/ ;fsr[o{ dh ;Zuh gqkgsh j?. r[o{ BkBe dk do xo jh ;Zuk ;fsr[o{-d[nkok j?. j'o okXk ;[nkwh nkfd ws e{Vkt/ gogzu g;ko/ jh jB, i' nkg/ r[o{ pfD pfD pfjzd/ jb s/ c'ehnK vhArK r[o{ pDB dhnK wkod/ jB. fJ; ;z;ko ftu nkJ/ ;/Jh iB jh gotkB jB, fiBQK B{z r[o{ BkBe do'A xo'A do;kJh ;Zssk tkbk ;Zuk ;fsr[o{ fwfbnk j? ns/ ;[GkfJ jh fwfbnk j?, g{opb/ Ù[G eowK efo GkfJ ;[GkfJ jh fwfbnk j?. fsBQK B{z r[odtkfoUA ;uVk Bkw gqkgs j[zdk j?. Bkw dh ewkJh efo efo T[j Bkw ozrK ftu oZs/ iKd/ jB. Bkw ozfr oZfsnK, ;u/ ;/sh ofsnK B{z jh jfo dorkj/ p?;D bJh ;Zuh ikfJ EkfJ fwbdh j?. :Ek r[otke nkJ/ ;/ gotkD[ jfj fiB r[o[ fwfbnk ;[GkfJ.. ;u/ ;/sh ofsnk dorj p?;D[ ikfJ..£.. (¤..¢ø..©ø) _f;oh okr[ wL g, gzBk g¢ p; jbs gbs fty/, n?E/ Gh UE/ Gh, fJ; b'e fty/ Gh ns/ gob'e (nrb/ b'e) fty/ Gh ;u/ Bkw d[nkok jh S[Nekok j?. f;ZyK, GkJhnK, ;zs iBK B/ fJ; r[owfs ;Zuh wsVh B{z ;Zs eo e/ wzfBnk j?. r[owfs Bkw jh r[of;yK bJh ;Zuk shoE j? ns/ r[owfs Bkw ;bkj[Dk jh r[of;yK ;zsK bJh r[o-uoDK dk ;q/tDk j?. :Ek r[otke;zs iBj[ ;[fD GkJhj' S{NB[ ;ku? BkfJ.. r[o e/ uoD ;o/tD/ shoE jfo ek BkT[.. nkr? dorfj wzBhnfj fwb? fBEkt/ EkT[..¡.. _f;oh okr[ wL g, gzBk g¢-g£ fJ; r[otke d[nkok ;gZÙN fBoD? j'fJnk fe ;Zu BkfJ fB;skfonK B{z jh (fiBQK dk Bkw d[nkok fB;skok j'fJnk j?.) ;Zuh dorkj nzdfo Y'jh fwbdh j?, ;/Jh ;Zuh dorkj nzdfo wzB/ gowzB/ iKd/ jB. fiBQK fBwkfDnK, fBskfDnk, fBEkftnK B{z fes/ Gh Y'Jh BjhA

fwbdh, fsBQK B{z r[owfs Bkw dh nfGnk; ewkJh d/ s[ø ?b nrbh ;Zuh dorkj ftu ;Zuk ;[EkT[A fwbr/k, ˜o{o fwb/rk. fJj ;fsr[o{ gd goshfsnk ;Zu, w[y T[ukfonk wjKtke j?, i' ;kok ;Zu j? ns/ ;dk ;Zu jh tosdk j?. ““nkr? dorfj”” BkT[A d/ d'Jh nZyo fJeZm/ nkT[D efo, ““nkr/ dorfj”” fJ; fpX nkT[D efo wkB' fJ; r[owfs sZs fB;u/ dh jh gq'VQsk fdtkJh rJh j? fe ;Zuh dorkj nrb/ b'e (gob'e) ftu j?. fJ; gob'e dh dorkj fpBK j'o e'Jh ;Zuh dorkj BjhA. fJ; b'e fty/ i' dorkjK jB ;' ;G M{mhnK dorkjK jB. fJ; r[otke d/ ;Zu/ ukBD/ sb/ T[j b'e fesB/ M{m/ s/ petk;h s/ ewb/ jB, i' wB-ws;oh j' e/ fJj ejh iKd/ jB fe i' e[M j? ;' fJE/ jh j?, J/;/ d[Bhnk nzdfo jh j?, nr/ Bk e'Jh nZrk j? Bk nrbh dorkj j?, nr/ Bk e'Jh fBnkT[A fBp/Vk j? Bk d{s d[s/Vk j?. go T[BQK B{z gsk br{ nr/ uZb e/, fsBQK Bkfb eh tos/rh< T[j e[M tosD tos/rh i?;k fe nrb/o/ r[otke dk Gkr j?. ˜o{o tos/rh, ;fs efo ikBDk. ;fsr[o[ fiBh B ;/ftU ;/ fes[ nkJ/ ;z;kfo.. iwdfo pX/ wkohnfj e{e B ;[D? g[ekfo.. fpoEk iBw[ rtkfJnk wfo izwfj tko' tkfo..g.. _f;oh okr[ wL £, gzBk ¦©-§0 fJ; r[otke nzdfo fJj ;funkJhnK do;kJhnK rJhnK jB(¡) fe fiBQK B/ ;fsr[o{ dk ;uk f;y pD e/ ns/ ;fsr[o{ dk nkfrnkekoh ;/te j'fJe? ;fsr[o{ dh ;Zuh f;woB o{gh ;/tk Grfs ewkJh BjhA ehsh, fsBQK dk ;z;ko s/ nkT[Dk s/ wkB[yk i{B gkT[Dk jh fpoEk frnk, fsBQK B/ wkB[yk iBw fpoEk rztkfJnk j?. (¢) fsBQK B{z pkoz pko nktkrT[D (izwD woD, woD izwD) ftu g?Dk gT{. (£) fsBQK B{z jfo dorfj Y'Jh BjhA fwbDh. (¤) fsBQK B{z iwdo nzdo y[nko j'Dk gJ/rk. UjBK B{z pzBQ e/

(UjBK dhnK w[ÙeK e; e/) iwdo fty/ b? ikfJnk ikT{, fiE/ UjBK B{z n?;h wko gt/rh fe Uj jkfJ s"pk dh e{e g[eko o'fJ o'fJ fpbbkfJ fpbbkfJ e/ eoBr/ s/ d[jkJhnK d/Dr/, go fsBQK dh e{e g[eko e'Jh Bk ;[D/rk. iw d[nkok fty/ w[rdoK dh wko g?Adh, fJ; b'e fty/ t;d/ fdZp fdqÙN/ ;zs iBK B/ d/yh j?. ihtB-w[es r[o{ xo d/ nfBzB f;y ;zs iB r[og[o fBtk;h ;zs Ùkw f;zx ih B/ nkgDh fbt ;wkXh nzdfo gosZy d/y/ B˜ko/ dk fposKs fBi b/yDh s'A fby e/ toBD ehsk j?. fi; ftu T{mK T[s/ boV e/ bZd/ j'J/ eskoK dhnK eskoK nfij/ nGkfrnK dhnK d/yhnK jB, fiBQK s/ w[rdoK d[nkok iwK dh wko g?Adh d/yh j? ns/ T[j fpbbkT[Ad/ s/ e{ed/ e[obkT[Ad/ ;[D/ jB. sqk;wkB j' e/ ;zs ih wjkoki B/ id'A d/trDK s'A g[fSnk fe fJj eT[D b'e jB, fiBQK s/ nfijh wko g?Adh j?. sK UjBK B/ df;nk fe fJj Uj fBr[o/, fBr';kJ/, gogzuh, gkyzvh b'r jB fiBQK B/ wks b'e fty/ ikfJ e/ nkgD/ nkg B{z nDj'Adk r[o{ ;dtkfJnk ns/ nkgD/ Bkw-;zr w[ohdK u/fbnK B{z e[wkor/ gkfJnk, f;tkJ/ nkgD/ g?o g[ikT[D s'A ns/ u/fbnK dh T[ZB bkj[D s'A j'o e'Jh eow BjhA eotkfJnk, Bk Bkw ifgnk Bk igkfJnk. Bkw-jhD BeN-gzEh whfDnK dh fJj dÙk d/y e/ f;oh ;zs ih wjkoki pV/ jh G?wkB j'J/. fJj fdqÙNKs nkgDh nZyhA d/y e/ UjBK B/ nr/ B{z gqD eo fbnk fe fe;/ B{z nkgD/ uoBK B{z S{jD se bjhA d/Dk. n;hA fJj fposKs ;[DkfJ e/ ns/ j'o fBi-phshnK fBi b'fJDh fdqÙNhnK ÙkjdhnK d/ d/ e/ eJh fJe G[bV gogzuhnK B{z nkgD/ nkg skJhA r[o{ ;dkT[D'A tofink. go fiBQK B{z fcNeK trhnK j'JhnK jB T[j ekjB{z jNkJ/ jNd/ jB, UjBK d/ Gkr X[o wzd/. g;fonk j'fJnk gogzu UjBK dh nZy ;ukJh tb'A T[xVB BjhA fdzdk. fijV/ b'r J/jBK rZbK B{z BjhA wzBd/ UjBK dk nkw fJsok˜ fJj j[zdk j? fe “gzi G{se ;oho sK J/E/ jh ofj iKdk j?, nr/ ik e/ wko fe; B{z

g?Adh j?< fJj ;G rZgK jB.” fJT[A efj e/ T[j fus goukT[Ad/ jB, go UjBK B{z fJj BjhA gsk fe fJ; n;E{b ;oho s'A S[N fJe j'o ;{yw ;oho Gh j?, i' fJj ;oho (n;E{b) SfvnK nrkjK ihtK d/ Bkb iKdk j?. d[y ;[y sK ;kvk nkswh ;{yw ;oho jh wfj;{; eodk j?. i/ n;E{b ;oho eo/ sK T[j iht-nkswk s'A ftSfVnk j'fJnk, noEks w[odk j' e/ c/o feT[A wfj;{; BjhA eodk. T[; B{z ukj/ uho' ckV' ns/ nrBh ftu dkj eo'. sK s/ f;X j'fJnk fe ihAtfdnK w'fJnK d[y ;[y wzBDjkok ;oho j'o j?, fJj n;E{bh gofeqs tkbk ;oho BjhA. woB ;ko ;oho ftu'A fBoh c'eh c{e jh BjhA fBeb iKdh, fizd fBwkDh ;{yw ;oho B{z Bkb b? e/ fBebdh j? s/ t[j iBw iBwKsoK fty/ GNedh fcodh j? ns/ Ujh iwdo pZXh u'NK yKdh j?. gofsnk e/ fiBQK B/ d/yDk j't/ sK fdp fdqÙN/ ;{yw f;qÙN/ j' e/ d/y b?D. go nfBzB f;yK B{z J/jBK ybirDK fty/ fwE e/ g?D dh eh b'V j?< ;[s/ f;X e'Jh uwseko j' ikJ/ sK j' ikJ/. BjhA sK J/Xo fustBh d/D dh o[uh eoBh jh ¯˜{b j?, id fe r[owfs dk wzfBnk gowzfBnk nNZb n;{b ;kv/ ;kjwD/ wT[i{d j?, i' n;kv/ X[o'A nkJ/ ;fsr[oK B/ Ùkjd/-jkb d/y e/ r[ofwyK gqsh r[opkDh d[nkok do;kfJnk fdqVQkfJnk j?. ;fsr[o{ ø [owkT[Ad/ jB fe r[o{ s'A p/w[y, nB-nkfrnkekoh, r[o dhfynk s'A nkeh g[oÙ iw dfo pX/ wkohnBr/. p;, T[; ø [owkB B{z ;fs ;fs eo e/ wzB' fe ;Zu ;jh fJjh jkb j't/rk ;fsr[o{ s'A nkeh wBw[yh p/w[yhnK dk, i' ;fsr[o{ d/ pkDh nzdo y'bQ e/ df;nk j?. go gkib p[XhÙoK (rX/ p[Xh tkfbnK) B{z fJj ;G gki jh ikgd/ jB. T[j r[of;yh s'A pj[s d{o go/v/ jB. r[of;yh d/ B/V/ BjhA Y[Ze/, fsBQK B{z r[o{ ;u/ gksÙkj d/ X[o'A nkJ/ ¯[owkBK T[s/ gshi gqshs BjhA nkJhA. r[ow[yK Bkw fBtk;hnK B{z nrbh dorkj/ e'Jh g[S frS BjhA j[zdh, feT[Afe T[jBK dk p/bh r[o{ eosko nkg j[zdk j?. n?;k r[owfs Bkw XB fBowbk j?, go d/tBjko dksko fi; B{z d/t/ ;'Jh tvGkrk iB fJ; Bkw XB s'A to';kT[Adk j?. go pıÙDjko, jfo dorkfj ;[oıo{ eoktDjko ns/ iw ikrkshUA

S[vktDjko, u[ok;h d/ r/V w[ektDjko nkg jh ;Zuk Bdoh Bdo fBjkbVk g[oy eosko j?. :Ek r[otkeokw Bkw[ XB[ fBowb' i/ d/t? d/tDjko[.. nkr? g{fS B j'tJh fi;[ p/bh r[o[ eosko[.. nkfg SvkJ/ S[Nhn? nkg/ py;Djko[..¢.. (ø..¡g) _f;oh okr[ wL ¡, gzBk ¦¢-¦£ nrbh dorkj/ Grs iBK r[ow[yK dk fp;okw Xkw Gh j?. j'o fes/ n?t/A!! pVk ;[zdo ;[nkwh Xkw j?. (ws fe;/ ;wM b?Dk fe fJj okXk ;[nkwhnK dk ebgs ;[nkwh Xkw j?. okXk ;[nkwh sK n?t/A jh fJE/ fby/ ;[nkwh gd, s/ r[opkDh nzdfo nkJ/ T[; gd B{z okXk ;[nkwhnK Bkb ebgs eo b?Ad/ jB.) fJj r[o{ xo d/ r[ow[y iBK dk jh fp;okw n;EkB j?, fi; n;EkB dh gokgsh bJh r[ow[y fgnko/ nk;k br ihAtd/ jB. J/; ;[jktDh nk;k ftu wB'A sB'A rbskB j'fJ f;woB o; nzdfo fEo ojhts/ nzfwqs ghts/ ihtB gd fJ; b'e fty/ jh wkDd/ jB. nzfwqs o; ghts/ j'J/ ;dk fEo Ehts/ j?A. fsBQK B/ fpy/ pB[ ;G[ chek ikfDnk j? ns/ wB pu eow eoe/ chek ikfDnk j?. fsBQK T[s/ r'gkb dfJnkb gqG w/o/ feqgkb GJ/ j?A. fsBQK B/ fJ; BtfBX Bkw dh ewkJh ;kX ;zrfs ftu ofj e/ pfj e/ ehsh j'Jh j[zdh j?, fiE/ fe Bkw fBXkB nzfwqs o; T[jBK B/ ı{p rfj e/ wkfDnk j[zdk j?. fsBQK ;op;/ ;[y nBzd xB fgnkfonK B/ jfo-osB wB nzso ;ht bfJnk j[zdk j?. fsBQK B{z gqkD-nXkok gqhsw tkfjr[o{ fJe fsb Gh BjhA ft;odk. T[jBK dk tkfjr[o{ Bkw fofd ifg ifg ftr;htDk s/ ;Zuk ihtDk j[zdk j?. r[otke;[zdo ;[nkwh Xkw Grsj fp;qkw nk;k bfr ihts/ ihT[.. wfB sB/ rbskB f;wos gqG Bkw jfo nzfwqs[ ghts/ ihT[.. nzfwqs[ jfo ghts/ ;dk fEo[ Ehts/ fpy? pB[ chek ikfBnk..

GJ/ feogkb r'gkb gqG w/o/ ;kX;zrfs fBfX wkfBnk.. ;op;' ;{y nkBzd xB fgnko/ jfo osB[ wB nzsfo ;hts/.. fJe[ fsb[ Bjh ft;o? gqkB nkXkok ifg ifg BkBe ihts/..£.. _f;oh okr[ Szs vyDk wL g, gzBk ø0- ø¡ fs; jfo dorkjh Grsj fp;okw Xkw dk fenk ;'jDk nuoi BeÙk pzBQ e/ fJ; nrb/o/ r[otke nzdfo fusokfJnk rfJnk j?jfo ek wzdo[ ;'jDk ehnk eoD?jkfo.. oft ;f; dhg nB{g i'fs fsqGtfD i'fs ngko.. jkN gND rV e'mVh ;u[ ;T[dk tkgko..¢.. frnkB nziB[ G? GziBk d/y[ fBoziB GkfJ.. r[gs[ gqrN[ ;G ikDhn? i/ wB[ oky? mkfJ..aaa£.. (ø..§) _f;oh okr[ wL ¡, gzBk g§ r[gs gqG{ B{z gqrN eoBjkfonk B/ J/E/ jh, ihT{Ad/-ih jh ;[zdo ;[nkwh Xkw dk nB{gw B˜kok d/y fbnk j[zdk j?. ;[ofs Ùpd dh neZb ebk dk gko; o;kfJDh, nzfwqs sfb;wh, Bkw ikd{ tos e/, fsBQK B/ BkGh nzdfo ;[nk;K B{z mfjokfJ e/, T[go ;[os uVQkfJ e/ nzso i'fs ir-wrk bJh j[zdh j?. T[jBK dk nzdobk ekfJnK ekbpkok, i'fs r?Dkok j'fJnk j[zdk j?. ;kokx N i'shÙoh ;'jDk wzdkok n?B r?DkohJ/ jfo wzdo dk noX T[Gkok pDkfJnk j[zdk j?. eoB/jko eosko B/ nkg jh fJ; johwzdo, ;'jDk nzdo, xfN ekfJnK nzdoT[;ko fbnk j[zdk j?. xN nzso jh oft ;f; dhg nB{g i'fs ;{oi uzd o{gh dhftnK B{z wks eodh nB{g i'fs gqrN j'fJ nktzdh j?, fi;dk nzdo'A T[finkok g;o e/ fsqGtD nzdfo i's irzBk j'fJ g;o rfJnk j[zdk j?. xN nzdo jN gND rV e'mVh pD iKdh j?, fiE/ ;u[ ;T[dk tkgko j[zdk j?. G?GziBh fBoziB B{z d/yDjkohnK frnkB-nziBh i'fs-fBoziBh nyVhnK xN nzdo/ jh y[bQ iKdhnK jB, fiBQK d[nkok r[gs tkfjr[o{ B{z fod

nzdo gqrNkfJe? nzso pkjo ;ko/ jh gosy gy bJhdk j? ns/ T{u ngko rrB wzvbK fty/ jh ;[zdo tkfjr[o{ d/ ;uyzvh Xkw d/ gosZy fddko/ eo bJhd/ jB. i/ f;y ifrnk;D, gowkoE dh gKXD, XB fJ;sqh jo gqekoh j[ew o˜k wzBdh j'Jh, y;w dh g{oB nkfrnkekoh pDdh j'Jh o˜kJh tkfjr[o{ dh o˜k ftu g{oh ;{oh T[so/ sK T[j ;'Gk ;/sh y;w d/ do-xohA wjbK fty/ p[bkJh iKdh j?, fJe fpbw BjhA brdh. :Ek r[otkei/ XB y;w? ub? oikJh.. dfo xfo ;'Gk wfjb p[bkJhaaa...¡.. (ø) _tko f;oh okr[, ;b'e wL £, gzBk øg r[opkDh nzdfo do;kJh y;w oikJh nkfrnk s'A T[bN i' nfrnkBh iB r[o gow/Ùo dh g{ik s'A S[N d{i/ Gkt dh g{ik ftu goftos j[zd/ jB ns/ t/ekohA t/VQ/ j'J/ t/ekoh eow ewkT[Ad/ jB, T[jBK B{z nrbh dorkj fty/ nfBe gqekoh ;˜ktK fwbdhnK jB. :Ek r[otke wB[ t/ekoh t/fVnk t/ekok eow ewkfJ.. d{i/ GkfJ nfrnkBh g{id/ dorj fwb? ;ikfJ..¢.. (¡£) _tko f;oh okr[, wL £, gzBk øø fiBQK B/ e/tb ;fsr[o{ dh g{ik ehsh j?, ;fsr[o{ B{z jh fXnkfJnk j?, fsBQK B{z nrbh dorkj/ iwK d/ vo BjhA oj/. fiBQK B{z ık; feogkbsk ;fsr[o{ dh j'Jh j?, ;' ;fsr[o{ ;oDh nkfJ gJ/ j?A. i' r[o ;oDkrsh nkfJ r[ogq;kd efo r[o dhfynk d/ gkso pD/ jB ns/ r[owfs wkor s/ ssgo j' e/ uZbDjko/ pD/ jB fsBQK d/ n?E/ UE/ (b'e gob'e fty/) w[y T[ib/ GJ/ j?A. T[j tkfjr[o{ dh dorkj fty/ ;[oıo{Jh d/ f;o'gkT[ ;/sh g?X/ iKd/jB. :Ek r[otke;fsr[o[ fiBh fXnkfJnk fsB iw vo[ Bkjh.. fiB eT[ j'nk feqgkb[ jfo ;/ ;fsr[o g?oh gkjh.. fsB n?E? UE? w[y T[ib/ jfo dorj g?X/ ikjh..¡¤.. _f;oh okr[ eh tko wL ¤, gzBk øø-ø©

nr/ ub e/ ;/Jh iB T[sw frD/ iKd/ jB, nrbh dorkj/ T[swsk dk fNZek f;o'gkU fsBQK B{z jh fwbdk j? i' fJ; wkB[yk d/jh fty/ gkgK dh e[wkorh gzX-gNVh s/ BjhA ubd/ ns/ ;koh nk:{ fB;-gkg jh ofjzd/ jB. :Ek r[otkeBkBe nr? T{sw ;/Jh fi gkgK gzfd B d/jh..¡.. (¢0) _;b'e wL ¡, gBk ©¡ fiBQK r[ow[yK B/ j[ew gSkfDnk, ;fs efo ikfDnk j? ;' j[ew wzB e/ jfo r[D tykBDjko/ j'J/ jB, r[owfs Bkw r[o wzsq d/ Bkw Bh;kD/ Grsh ewkJ/ Grs j'J/ jB. fsBQK Grfs ewktfDnK, Bkw ;[jktfDnK dk nrbh dorkj S[Nekok jh S[Nekok, fB;skok jh fB;skok j?. j'o ;GBK dk X[o dorkj/ b/yk j[zdk j?, po-˜o{o j[zdk j?, Bkw-bh;kfDnK dk BjhA j[zdk. r[otke j[ew[ gSkD? ;[ jfo r[D tykD?.. r[o e? ;pfd Bkfw Bh;kD?.. ;GBk ek dfo b/yk ;u? S{Nf; Bkfw ;[jktfDnk..£.. wBw[y[ G{bk mT[o[ B gkJ/.. iw dfo pXk u'Nk ykJ/.. fpB[ Bkt? e' ;zfr B ;kEh w[es/ Bkw[ fXnktfDnk..¤.. (ø..¡) _wkM n;NL wL ¡ xo[ ¡, gzBk ¡0© fgSbh d[s[eh d;dh j? fe r[owfs wkor ;[wkor s'A G[b/ j'J/ wBw[y B{z ;u/ dh ;uh dorkj fty/ fes/ Gh mkT[ mT[o BjhA fwbdk. T[j iwdo pZXk u'NK yKdk j?. ıpo BjhA ed skJhA yKdk ofjzdk j?. Bkw s'A fpBK nrbh dorkj/ fe;/ dk Bk e'Jh ;zrh j? Bk ;kEh. Bkw fXnktBjkfonK B{z nr/ w[efs gdkoE gokgs j?. iw ikrksh fsBQK d/ B/V/ BjhA nkT[Adk. uT[ok;h bZy T[gkJh ihnk izs i'Bh ftu'A wkB[yk iBw gkfJ e/ Gh ;' ;funkok Gkr fB;skok iB j?, fi; T[s/ Bdoh ;fsr[o{ dh ık; Bdo fwjo j[zdh j?. fi; s/ Bdfo j[zdh j? ;' r[o{ BkBe d/ xo fty/ nkfJ got/Ù j[zdk j? ns/ fBr[foUA ;r[ok j' iKdk j?. ;u/ ;fsr[o{ dk uoB-fwbktk j'D efo T[BQK d/ ;G

febfty eN/ iKd/ jB. s/ (T[j) iB ;dk ;d fBowb j' iKd/ jB. fBowb Bkw d/ bfV bfrnK T[j J/E/ jh Bkw-bhD/ j' iKd/ jB. nr/ Gh Bkw-bhD/ fpr;hD/ j'fJ iKd/ jB ns/ ;u/ dh ;uh dorkj/ ;'jzd/ ;'Gk gkT[Ad/ jB. :Ek r[otke by uT[ok;hj ihn T[gkJ/.. fi;B' Bdfo eo/ fs;[ r[o{ fwbkJ/.. febfpy ekfN ;dk iB fBowb dfo ;u? Bkfw ;[jktfDnk..¦.. (ø..¢..£) _wkM wL £, gzBk ¡¡¡ Bk fJj wB[y iBw ikw/ tkbh d/jh nr/ iKdh j? Bk ikfs tfvnkJh dh nr/ g[S goshs j[zdh j?. fiE/ ik e/ b/yk wzrhdk j? nrbh dorkj/, fsE/ S[Nekok fsBQK dk jh j[zdk j? fiBQK B/ J/; b'e fty/ wkB[yk d/jh gkfJ, iks rop rtkfJ ;u[ Bkw B{z ewkfJnk j?. ;fsr[o{ ;/tB-jko/, fJ; r[o{ xo d/ r[of;y r[ow[y fgnko/ fJ; ;uV/ Bkw XB Bkfb wkbk wkb j' rJ/ jB. T[j n?E/ Gh (fJ; b'e fty/) ns/ T[E/ Gh (nrbh dorkj ftu) Bkw fBXkB fty/ jh fbtbhB ofjzd/ jB. :Ek r[otke;pd[ ft;kofB fsBkj mT[o[ B mkT[.. Gqfw G{b/ fiT[ ;z[R? xfo ekT[.. jbs[ gbs[ fsBh d't? rtkJ/ d[y/ d[fy ftjktfDnk..g.. (ø..¢¢..¢£..) _wkM wL £, gzBk ¡¢£

Bktj[ G[bk wBw[y nzXbk nfrnkBh ;kes g[oÙ nzXb/ eow jh ewkT[Adk fcodk ofjzdk j?. fs; d/ nkBws ;ziwh eow ;hrko ehs/ ezw BjhA nkT[Ad/, feT[Afe T[j fgoh gow/;o B{z BjhA fwbktzd/. fiBQK dk fgo gow/;o god/;hA d{o d[okvV/ j?, fsBQK d/ ;G eow neow ;ziwh ;hrko ;G fpoE/ jB. fsBQK B{z jbs (fJ; b'e) fty/ ;'Gk BjhA ns/ gsb fsBQK B{z Y'Jh BjhA fwbDh. wkB[yk iBw fsBQK dk fpoEk jh rztkfJnk iKdk j?, fe;/ b/y/ BjhA brdk. J/jBK T[gob/ r[otkeK s'A ge goshs eo e/ f;X j'fJnk fe jbs (fJ; b'e) tKr{z gbs (nrbk b'e) Gh j?. U; nrb/ dh j;sh s'A r[of;y ed/ Gh w[Beo BjhA j?. nrbh dorkj dk e?;k y'bQ e/ fBoDk ehsk frnk j?. fJ; nrb/o/ r[otke nzdfo nrbh dorkj dh j'Ad j;dh dk wkB' X[otk pzfBQnk j?. :Ek r[otkewB w/o/ w/ok okw Bkw[ ;yk jfo GkJh.. r[owfs okw Bkw[ i;[ rktk nzfs p/bh dorj bJ/ SvkJh..aaa i' iB jfo gqG jfo jfo ;oDk fsB dorj jfo jfo d/ tfvnkJh.. XzB[ XzB[ ;kpkf; ej? gqG[ iB eT[ iB BkBe w/fb bJ/ rfb bkJh..¤..¤.. _r[ioh wL ¤, gzBk ¤©£ fJ; r[otke nzdo r[o{ ;u/ gksÙkj wB gqEkfJ gqp'XBh f;fynk d/ e/ r[of;yK gqsh goge fB;u/ eokT[Ad/ jB fe r[owfs Bkw n?;k ;yk ;jkJh j? i' iB fJ; B{z wB, pu, eow eoe/ fjs'A fus'A nokXd/ jB, fsBQK iBK dk nzs ekb fty/ fJj Bkw ;uVk p/bh j[zdk j? ns/ fsBQK B{z nrbh dorkj nzdfo S[vktDjkok j[zdk j?. i' iB ;fsr[o{ tkfjr[o{ d/ nfBzB ;/te Grs pD e/ T[;/ dh ;ofB ;wkJ/ ofjzd/ jB, fsBQK B{z tkfjr[o{ ;uk gksÙkj ;uVh dorkj fty/ ;uVh tfvnkJh fdzdk j?. fsBQK B{z tkfjr[o{ ;uVk XzB XzB nky e/ tfvnkT[Adk ns/ nkgDh ;jh dorkj fty/ w/b e/ nkgD/ rb bkT[Adk j?. c/o

;qh ;fsr[o{ ;kfjp ø [owkT[Ad/ jBngi;[ fwN? j't? ifr ehofs dorj p?;D[ gkJhn?.. iw eh sqk; Bk; j'fJ fyB wfj ;[y nBd ;/sh xfo ikJhn?..¡.. ik s/ xkb B fpoEh ikJhn?.. nkm gjo f;woj[ gqG[ ngBk wfB sfB ;dk fXnkJhn?..¡.. ojkT[.. (¢..¡¤..¢¢) _r{ioh wL g, gzBk g00 nm/ gfjo tkfjr[o{ f;woB eoB efo ns/ wfB sfB ;dk fXnktD efo i' ;uh nfGnk; ewkJh dh xkb xkbh iKdh j?, ;' ed/ fpoEh BjhA iKdh ns/ nkgDk cb nze{oh ˜j{o ˜o{o fbnkT[Adh j?. nZtb sK T[; dk ngi;[ j[zdk jh BjhA. i/ gfjbK nzfwqs Bkw gqkgsh s'A j' Gh frnk j't/ sK T[j ;rbk ngi; fJ; xkb ewkJh d[nkok fwN iKdk j? s/ ;ko/ ir nzdfo T[;dh ehosh (i; tfvnkJh) j'D br g?Adh j? ns/ nrbh dorkj ftu (nr/ ub e/) T[; B{z p?;D bJh ık; ;EkB fwbdk j?. fs; dh iw eh sqk; fyB wfj Bk; j' iKdh j?. T[j ;[y nBzd ;/sh pid/ pkihA tkfjr[o{ d/ fBi xo wfjbh tk;k ikfJ gkT[Adk j?. fJ; r[otke s'A ;gZÙN nrbh dorkj Gh f;X j' rJh ns/ fs; dorkj fty/ g[r yb's/ r[ow[y iBK B{z ık; ;EkB fwbD dh Gh ;uh rtkjh fwb rJh. i' iB nfjfB; r[o{ e/ G?-GkT[ ftfu t;d/ o;d/ pfjzfdnK T[mfdnK G?-GktBh ;/sh r[o{ eh tko (r[owfs Bkw nfGnk; ewkJh tkbh) ewktzd/ jB, fsBQK B{z n?E/ (fJ; b'e fty/) ;uhnK ;[y-tfvnkjhnK fwbdhnK jB s/ nrbh dorkj/ ik e/ fsBQK B{z w'y d[nkok dh gokgsh j[zdh j?l :Ek r[otkeG? ftfu p?;/ G? oj? G? ftfu ewkt? eko.. n?E/ ;[y[ tfvnkJhnk dorj w'y d[nko..¡.. (¡©) _tko r{ioh, ;b'e[ wL £, gzBk g¡¦ r[owfs Bkw dh ozrD ftu n?;k ozfrnk ikt/ fe ;fsr[o{ d/

;o{g ftu jh ;wk ikt/. n?;/ ;fsr[o{ ;/sh ofsnK r[ow[yK dh ;Zuh dorkj/ ;Zuh ;wkJh j[zdh j? ns/ ;Zuh dorkj nzdfo ık; EkT[A fsBQK B{z fwbdk j?. :Ek r[otke0 ;fsr[o{ ;/sh ofsnk dorj gkJhn? mkT[..¡.. (¡) _tko r{ioh, ;b'e[ wL gzBk g¡§ EkT[A sd/ jh fwbdk j? fe nrbh dorkj j?. sKs/ T[gob/ r[otke d[nkok nrbh dorkj dh j;sh Gh f;X j' rJh ns/ f;o'gkT[ fwbDk Gh ;kps j' frnk. GrsK dk sK p'fbnk Gh gotkB j? ns/ dorkj/ EkfJz g?Adk j?.Grsk ek p'fbk gotkD[ j? dorj gt? EkfJ..¡¤.. _tko r{ioh wL g, gT[Vh, gzBk g¢¡ fBr[o/ wBw[y ;fsr[o{ dh ;u r[oZssk s'A x[E/ j'J/ whD/ gkyzvh nkg/ jh pfD p?m/ Bebh r[o{ pksK pDkT[DhnK sK pj[shnK ikDd/ jB go eoDh d/ E'E/ jh j[zd/ jB. n?;/ r[o{ ;dktDjko/ fBr[fonK B{z jfo dorkj fty/ fcNeko, w[rdoK dh wko gt/rh. jfo dorkj/ T[j GqÙNh jh rodkB/ ikDr/. ;uVh dorkj nzdfo ;u fBnkT[A fBp/Vk fsBQK d/ whDg[D/ dk j't/rkfiT[ fBr[ok pj[ pksk ikD? Uj[ jfo dorfj j? Gq;aNh..¡.. (¢..¦) _d/trzXkoh wL ¤, gzBk g¢ø n?;/ gkgh g[oÙK, r[o-fpw[yK B{z jfo dorfj Y'Jh edkfus BjhA fwbDh, i' nkgdh wBw[ysk d/ nXhB j' e/ nDj'J/ r[o{ ;dktD dk gkyzv gkg ewkT[Ad/ jB. fJj gkg, gqwkoE dk gkg j?. fJ; gkg s'A ;ko/ gkg biktzd/, Ùow yKtd/ jB (gkg eoj[ gowkoE d/ fij gkgB s/ nsh gkg bikjh)l :Ek r[otkejfo dorj Y'jh B bjfB w/oh fizd[VhJ/ i' wBw[y gkfg b[GkD/ okw..¡.. (¤..g) tkfjr[o{ d/ ;u/ ;/te r[ow[y Grs iB, i' tkfjr[o{ GkD/

gokfJD j' u[e/ jB, ;/Jh ;uh dorkj/ ;uVh ;'Gk ;/sh ;[oıo{ j'J/ T[ib w[yb/o/ dzw dzw eod/ iKd/ jB. :Ek r[otke ;/ Grs ;/ ;/te w/oh fizd[VhJ/ i' gqG w/o/ wfB GkD/ okw.. ;/ jfo dorj g?B‐kfJnk w/oh fizd[VhJ/ nfjfBf; ;kfu ;wkD/ okw..¢.. (¤..¦) _fpjkrVk wL ¤ Szs, gzBk g¤¡ ;uh dorkj/ g?X/ j'J/, ;u/ ;/sh jh ;d ;dk ;wkJ/ ofjzd/ jB. ;u/ tkfjr[o{ dh, ;uh jfo dorkj gj[zu e/ fiBQK dh uoB ;ofB ;wkJh j' iKdh j? T[jBK dh o?D fdt; uoB ewbK fty/ jh fby brh ofjzdh j?. n?;h fbt-gqkgsh fsBQK tfvGkr/ r[ow[y iBK B{z jh B;hp j[zdh j?, fiBQK B{z fpXks/ B/ X[o'A fbys eko fbyh j'Jh j[zdh j?. BjhA sK fJj wkor pVk fpyVk j?. r[o{ to';kfJ ;kXK r[ow[yK B{z jh fJj gzE gorNk j?, i?;k fe fJ; r[otke dk Gkt j?nktj[ fwbj[ ;j/bhj' w/o/ bkb ihT[ jfo jfo Bkw[ nokX/ okw.. efo ;/tj[ g{ok ;fsr[o{ w/o/ bkb ihT[ iw ek wkor[ ;kX/ okw.. wkor[ fpyVk ;kfX r[ow[fy jfo dorj ;'Gk gkJhn?.. fiB eT[ fpXks? X[oj[ fbfynk fsB‐k o?fD fdB[ fbt bkJhn?..¢..(¤..¡..) _fpjkrVk wL g Szs, gzBk g¤¢ fJj r[otke ;k¯ fJ; rZb dh Ùkjdh fdzdk j? fe iw ek wkor j?, go fJj ;kfXnk fsBQK s'A jh iKdk j? fiBQK B/ fe g{ok r[o{ ;Zuh ;/tk-GktBk eo e/ XkoB ehsk j?. g{ok r[o{ XkoB eoB dh fpXh ;qh r[o{ BkBe d;w/Ù ih B/ ;dk bJh, gozgok bJh fJj goubs ehsh j'Jh j? fe r[o{ BkBe d;w/Ù d/ to';kJ/ j'J/ gzu gotkB gzu goXkB r[ow[yK gziK fgnkfonK d[nkok ;qh r[o{ rzqE ;kfjp ih dh ;uh j˜{oh ftu nzfwqs Sfe e/ r[o-dhfynk gqkgfs ehsh ikt/. fsBQK r[o-dhfynk gqkgsh

tkb/ r[of;yK gqEkfJ jh g{ok r[o{ XkoB eoB tkbh xNBk xNdh j?. i' ;u/ ;fsr[o{ d/ Ùohe ı[d r[o{ pfD pfD pfjzd/ jB fsBQK Bebh r[o{nK d/ u/fbnK gqEkfJ fJj xNBk BjhA xNdh. Bk fsBQK B{z g{ok r[o{ fwfbnk j?, Bk fsBQK g{ok r[o{ XkoB ehsk j?, T[j sK fBo/ fBr[o/ d/ fBr[o/ jh ofjzd/ jB, n?t/A pcD pckJhnK rZbK efjzd/ jB. r[of;yK gqsh ;fsr[oK B/ nr dk f¯eo n?;k f¯eokfJnk fe Ùpd Ùpd fty/ fJ; nZr/ B{z ;zGkbD bJh ;ktXkBsk iDkJh j?. BkwjhD ;z;kohnK s/ Gh ngko so; ykXk j? fe fiBQK wB[yk iBw Xko e/ nkgDk nZrk BjhA ;ztkfonk T[jBK dk eh jkb j't/rk. fsBQK B{z r[o{ xo dh pıfÙÙ T[s/ Ùkeo ofjD dh ;[u/ssk Gh f;ybkJh j? ns/ df;nk j? y'bQ e/, fe f;ø s ;bkj d/ r[owfs wkorh ;u/ ns/ f;X/ okj s/ ub/ fpBK nZrk ed/ BjhA ;T[odk. J/; f;¯s ;kbkj dk ı˜kBk ;fsr[o{ fpBK jfE BjhA nkT[Adk. ;fsr[o{ dh pıÙÙ Bdo gq;kdh ofjws fi; s/ j'Jh fs;/ B{z fJ; ı˜kB/ dh tzv jfE nkT[Adh j?. r[owfs fdqVQkJh ;Zuh dhfynk fpBK nBws eowK B{z efo efo pE/o/ Efe jko oj/ jB. fe;/ B{z fJj Bkw dh ;uVh dks jfE BjhA nkJh. r[o{ BkBe ;kfjp pVh jh j;os, j?os ns/ dod Goh g[ekoBh g[ekod/ jB fe wBw[y irs Bkw-XB-jhDk nr/ ub e/ G[yk eh ykt/rk. :Ek r[otkef;cfs yikBk py; j? fi;[ py;? ;' you? ykfJ.. ;fsr[o fpB[ jfE B nktJh ;G Ee/ eow ewkfJ.. BkBe wBw[y[ irs[ XBjhD[ j? nr/ G[yk fe ykfJ..¢.. (¡) _fpjkrV/ eh tko wL £, gzBk g¤ø nk;k okr d/ S/sK ftu Gh ;qh r[o{ BkBe u"Eh gksÙkjh Gh J/t/A T[ukod/ jBj[fD ts/ jfoBkw[ B phfiU nr? G[yk fenk ykJ/..¢.. (¤..¡¡..¡ø) _nk;k Szs wL ¤, gzBk ¤g0 nZrk sK r[o{ ;kfjp B/ n?;k ;gÙNkfJnk j? fe fJ; dh j'Ad dk ;zd/j ofjD jh BjhA fdsk. n?E/ dk phfink nr/ ik ykDk j?. go

fiBQK Bkw n?E/ BjhA phfinK T[jBK B/ nr/ ik e/ eh ykDk j?< nZrk ˜o{o f;o s/ yVk j?, fiE/ fJj ;oho SZv e/ ntZÙ ikDk j?. nZrk ;[ydkJh pDkT[D bJh fJe' fJe Bkw dh ewkJh j?, fisBh J/E/ eo bJhJ/ ;' efo bJhJ/. c/o nt;o jZE BjhA nkT[Dk s/ Bk jh wB[yk iBw pkozpko fwbDk j?. fiBQK fJj nt;o nztkJhA rztk fbnk, fsBQK wkB' nkgDk nZrk jh nikJhA y' fbnk. i' nzRkD bZr fJj fınkb eoh p?m/ jB fe nZrk T[Zrk e[M BjhA ““T[B ek T[sfo ikfJrk M{m[ r[wkB[””, id'A woB fgS'A nZr/ ik e/ w{zj'A w{zj u'NK ykDhnK gJhnK, feT[Afe UVe ;fsr[o{ dk ø [owkB jh ;Zu ;kps j'Dk j?. ;fsr[o{ sK g[eko g[eko e/ nZr/ dh Ùkjdh Go oj/ jB. w[BeoK B{z n?t/A c{; tkbk jh fBxk; j?. ep{so d/ nyK whfunK sK whu fpbJhnk ekb o{g j' e/ T[jBK d/ f;o s/ g?D'A pk˜ BjhA ofj ;edh, ˜o{o gJ/rh. J/; soQK nZrk ˜o{o G[rsDk gJ/rk. e'Jh uzrk G[rs bt/ e'Jh wzdk. fJj sK nkg' nkgD/ eowK nB[;ko j?. n;kv/ ;fsr[oK dh iDkJh j'Jh fJj rZb sK gZEo s/ beho j? fe fiBQK B/ Bkw nfGnk; ewkJh ;[feqs eoBh wkB[y iBw gkfJ e/ BjhA ewkJh ns/ fJ; ewkJh B{z phi o{g eoe/ J/E/ BjhA phfink, fsBQK B/ nr/ ub e/ G[y/ jh ofjDkj?, feT[Afe nr/ ub e/ iht-nkswk B{z f;tkJ/ Bkw nkXko d/ j'o e'Jh nkXko BjhA. fJE/ phfink j'fJnk nr/ cbDk c[bDk j?. fJe f;oø Bkw-phi jh nr/ cbdk c[bdk j?. Bkw-fpj{D e'Jh eow ;[eowh phi nr/ ik e/ BjhA cbdk. Bkw'A x[EVk iht p; nr/ ik e/ G[Zyk jh ofjzdk j?, feT[Afe r[owfs Bkw fpj{D fisB/ Gh nBws ws;oh eow Xow j?B, ;' gyzv o{g jh j?B, iw ikrkshnK dh b[N y;[N jh jB. eow Xow gkyzv i' dh;fj fsB iw[ ikrksh b{N?.. (§¤£) eos/ g[oy dh Bkw fBXkBh fBopkD ehosB wJh fBwy wksoh f;ø s ;kbkj B/ jh fB;skok s/ nr/ ik e/ S[Nekok eoBk j?. fBopkD ehosB[ rktj[ eos/ ek fBwy f;wos fis[ S{N?..¡.. (¤..£..g0) _;jh wL g, gzBk §¤£

wBw[yK, ;kesK, ro-fpw[yK d/ eow ewkJ/ ed/ EkfJz BjhA g?D/. fsBQK B{z nrbh dorkj/ ˜o{o y[nko j'Dk gT{, ns/ ;fsr[o{ d/ ;funko f;y pD/ fpBK ;GBK B{z nr/ uZb e/ iwK dh wko gt/rh. :Ek r[otkeBkBe fi wBw[y[ ewkt? ;[ EkfJ B gt? dorfj j'fJ y[nko[..¢.. (©) _fpjkrV/ eh tko, wL £, gzBk gg¢ BkBe fpB[ ;fsr[o ;/t/ iwg[fo pX/ wkohnfj w[fj ekb? T[fm ikfj..¡.. (¡¡) _fpjkrV/ eh tko, ;b'e[ wL ¤, gzBk gg¢ fJBQK tkeK ns/ fJ; gqeko d/ j'o nB/eK r[otkeK d[nkok iwg[oh dh j'Ad j;sh dk ;p{s Gh f;X j?. ;fsr[o{ dh fdqVQkJh Bkw nfGnk; ewkJh s'A x[EfVnK dh dÙk T[go fby/ tkeK nB[;ko bk˜wh s"o s/ j't/rh. ““iwg[fo pX/ wkohnfj”” tkbk r[o-¯stk fsBQK T[s/ ˜o{o nkfJd j'T{. fiBQK r[ow[yK B{z ;Zuk gksÙkj nkfg Bkw dh ;uh tfvnkJh pıÙdk j?, ;'Jh iB ;uh dorkj/ ;funko ikD/ iKd/ jB. fi; ;funko f;y B{z tkfjr[o{ nkg ;uVk r[owfs wkor p[MkT[Adk ;[MkT[Adk j? ns/ r[owfs Bkw ewkJhnK ftu bkT[Adk j?, T[;B{z ;uh dorkj nzdfo ;dk jh ;ZuVk wkB gqkgfs j[zdk j?. :Ek r[otkefiBk nkg/ r[ow[fy d/ tfvnkJh ;/ iB ;uh dorfj ikD/..¡¡.. fi; B' r[ow[fy nkfg p[MkJ/ ;' ;d jh dorfj gkJ/ wkB[..¡¤.. _fpjkrV/ eh tko, gzBkgg¤ d/y'\ ;fsr[o{ dh fdqVQkJh ;uh eko ewktDjkfonK dk nZrk fJ; nrb/o/ r[otke nzdfo e?;k ;[zdqktbk d;kfJnk do;kfJnk rfJnk j?;fsr[o{ c[owkfJnk ekoh J/j eo/j[..

r[o{ d[nko? j'fJ e? ;kfjp[ ;zwkb/j[.. ;kfjp[ ;dk ji{fo j? Gow? e/ ST[V efN e? nzsfo i'fs Xo/j[.. jfo ek Bkw[ nzfwqs[ j? dko{ J/j[ bkJ/j[.. ;fsr[o ek GkDk fufs oyj[ ;ziw[ ;uk B/j[.. BkBe n?E? ;[y? nzdfo oy;h nr? jfo f;T[ e/b eo/j[..¢.. (¡g) _fpjkrV/ eh tko wL £, gzBk gg¤ fJ; r[otke dk ;gZÙN Gkt j? fe fiBQK r[ow[yK r[of;yK B/ ;fsr[o{ dh ¯[owkJh fJj eko ewkJh j?, gfjbK r[o{ d[nko/ jk˜o j'fJ, ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dh j˜{oh ftu gziK fgnkfonK d[nkok nzfwqs gkB efo r[o dhfynk wJh r[owzsq fbnk ns/ r[owzsq b? e/ ;kfjp ;zwQkfbnk j?, ;zwQkbD efo ebkXkoh r[o{ ;o{g gziK fgnkfonK B/ nzfwqs SeDjkfonK d/ nzsfo i'fs gqekÙ eo e/ ;kfjp ;uk gksÙkj[ ;d j˜{o fdykfbnk j? ns/ ;op dko{nK f;o dko{ wJh ;[yihtBh nzfwqs fgnkbk fgnkfbnk j? ns/ B/j[ ;ziwh ;uk GkDk fwmk efo wBkfJnk j?, r[o{ BkBe ;kfjp ;uh ;kyk God/ jB fe fsBQK dfo gotkB gJ/ r[ow[y iBK B{z ;uk gksÙkj tkfjr[o{ nkgDh Bdo w/jo efo ““n?E? ;[y? nzdfo oy;h nr? jfo f;T[ e/b[ eo/j[”” d/ r[o f;ZN/ nB[;ko n?E? (fJ; b'e fty/) nzfwqs ;[y ;fjisk nzdfo oydk j? ns/ nr? (nrb/ b'e fty/) gowkswk ;zfr w/b e/b ozr obhnK wkBD dk gq/w nfXekoh pDkT[Adk j?. e?;k ;'jDk nZrk r[ow[y Bkw ewkJh tkfbnK dk fJ; T[gob/ r[otke dh o"ÙBh ftu fByfonk j?. nrbk r[otke “nr?” d/ tosko/ dh fBo;zd/jsk fJ; fpfX fB;u/ eokT[Adk j?jT[w? ftfu irs[ w[nk wod' wodk ikfJ.. fiuo[ ftfu dzw[ j? fsuo[ B u/sJh fe eo/r[ nr? ikfJ.. frnkBh j'fJ ;[ u/szB[ j'fJ nfrnkBh nzX[ ewkfJ.. BkBe J/E? ewkt? ;' fwb? nr? gkJ/ ikfJ..¡.. (¡©) _;b'e wL £, gzBk ggg-g¦ Bkw'A x[ZEk ir, ;kok irs jh jT[w? ftu pckfJ pckfJ nXw'nk j'fJ j'fJ wodk j?. fyB fyB BthA, fBs BthA fGnkBe woBh wodk j?

ns/ wod' wodk jh ufbnk iKdk, noEks iBw pshs eodk j?. fizBk fuo irs w[Zm/ ;z;koh pzfdnK nzdfo f˜zdrh dk ;kj[ (dzw) trdk j?, T[sBk fuo sK tkfjr[o{ Bkw dk f;woB GiB fJe fBwy wkso Gh irs-pzXBh ;z;koh pzfdnK s'A j[zdk BjhA. fsBQK dh ;koh f˜zdrh wkB[y ihtB, iBw :ksok d/ ;ko/ dzw (;[nk;) fpoE/ jh iKd/ jB (Bkw fpj{BV/ j'D eoe/). id'A dzw (;[nk;) sB ;oho'A fBeb frnk sK c/o jT[w? nrB efo ibzdk-irs-;z;koh pzdk nr/ ik e/ eh eo/rk< eh eoBk;h, jZE wo'V/rk s/ f;o X[B/rk. nkgDk ehsk gkt/rk s/ w[j' w[fj u'NK ykt/rk. ;u/ r[o-frnkB thuko tkb/ pzd/ sK ;[funkosk ;fjs u/szB ;ktXkB j' e/ nkgDk ;wK ;zwQkb b?Ad/ jB ns/ ;[u/s j' e/ tosd/ jB nkgD/ ;[nk;K dzwK B{z. nfrnkBh nzXb/, r[owfs frnkB s'A x[E/ j'J/, nzX jh ewktzd/ ofjzd/ jB ns/ ““;j[ t/ ihnk ngDk ehnk”” tkbk yfwnk˜k G[rsd/ jB. UVe r[o{ BkBe ;kfjp fByotK ø ?;bk fdzd/ jB- ““BkBe J/E? ewkt? ;' fwb? nr? gkJ/ ikfJ””. i/t/j/ eow eowukoh b'e J/E/ (fJe b'e nzdfo) ewktzd/ jB s/t/j/ cb jh T[j nr? (nrb/ b'e fty/) ikfJe? gkT[Ad/ jB. fJ; ftu ozue Gh ;zd/j BjhA. e?;k nZrk f;X j'fJnk. nZrk jh BjhA, nZr/ dk cb Gh f;X j' frnk. sKs/ nZr/ dk fJBeko ;G pkd pcko jh j?. fpekoh b'eK dk nfrnkB nzXkoh e{Vk fB;uk “nZr/” B{z Gow GoKsh jh ;wMdk j?. Gow G[bh b[ekJh “nZr/” B{z e[M ;wMdh jh BjhA. “nZrk” ;Zu j?, ;u j'Ad j;shnk j?. nZrk, nbrk b'e fJt/jk jh ;u j? fit/jk fe fJj b'e ;u j?. ;funko r[of;y sK fJ; nZr/ d/ j;s j'AdhJ/ ;u s'A f;o c/o jh BjhA ;ed/. go fJ; ;z;ko nzdfo Bkw wksohJ/ nykT[sh f;y nDfrDs jB, i' r[o{ d/ f;y ;dkT[Ad/ j'J/ Gh nZr/ B{z BjhA wzBd/. fJjh ekoB j? fe nZr/ d/ vo s'A fBvo j' e/, nZr/ d/ G? s'A fBoG? j' e/ nfBe gqekoh ftekoh eow ewkT[Ad/ jB ns/ nkgD/ wB[yk iBw dh g{zih B{z nkgD/ jZEhA bKp{ b{sh bkT[Ad/ jB s/ nkg jh ;V e/ drX j' e/ wo iKd/ jB s/ nr/ ik e/ ;VB pbD dhnK nB/eK fpeN ;˜kJhnK G[rsd/ jB. ftekoh nkuko tkbhnK, ;VKd ftu ;V ojhnK nfBe fizdVhnK

ftekoK tkb/ ;hArko pDkfJ pDkfJ nkgD/ nZr/ B{z yhB yokp eodhnK jB. fsBQK ;hArkoK d/ e{Vkt/ ;[jZgD J/E/ d/ J/E/ jh ofj ikD/ jB, nr/ fe;/ B/ BjhA g[SD/. e{Vkt/ ;hArko pDktD-jkohnK nkBwsh n"osK dh oh;/ r[ow[yhnK dh ofjDh pfjDh B{z fsbKibh d/DjkohnK Bt-¯?ÙB ;hrkoBK gqEkfJ fenk ;'jDk fJj nrb/ok r[otke xNdk j?wkfm r[zdkJh gNhnk Gohn? wkr ;zX{o/.. nr? rJh B wzBhnk woT[ ft;{fo ft;{o/..¡..£.. _tvjz; wL ¡, gzBk ggø r[of;y r[ow[y G[izrDK tkbk r[ow[yh ;kdk t/;, ;kps ;{ofs d;sko f;ok dh ıkb;Jh gfjoktk SZv e/ nBwsDK dh oh;/ e[oh;/ ni eb f;o d/ e/;K dhnK gNhnK r[zdDk, N/Y/ uho eZYD dk e[¯?ÙB i' s[fonk j? ns/ uhowhnK ftu ;zX{o GoB dk j'Sk ;hArko i' gou[o j'fJnkj?, ;' ;G o;ksb B{z b? ikD tkbk ;T[dk j?. ;fsr[o{ ø [owkB B/ ;kø df;nk j? fe n?;/ j'S/ ;hArko pDktD-jkohnK ;G M{o M{o ft;{o ft;{o e/ woBrhnK ns/ nr/ (nrb/ b'e ftu) rJhnK dh e'Jh g[S goshs BjhA j'Dh. i/eo r[owfs do;kJ/, p[mkJ/, fdqVQkJ/, nZr/ dk ı"¯ j't/ sK fJj e{V ;hrkoVh, fprkV ¯?ÙBkVh, f;y xokfDnK dhnK r[of;yDhnK ;dtkT[DjkohnK iBkBVhnK ed/ Gh nZr/ B{z ebzes Bk eoB. nZr/ dh j'Ad s'A p/ı"¯h, nZr/ dh wB"s s'A nkeh j'Dk w[iZ;w pd-fJıbkeh dh rzdh yzde ftu o[VQBk j?. nZr/ s'A ı"¯-jhD j'D dh e[fXs pd-fJıbkeh dh nrB ftu ibD ;VB tkb/ ihtB, fJ; b'e fty/ jh n?;/ yhB y[nko j[zd/ fvm/ (d/y/ rJ/) jB fe T[jBK ihtB ihtBkD{ wkD{nK dh Goh i[nkBh jh foM efoMBh rbh gbh ;VKd ntkfJb T[wo ftu jh Bw{dko j'fJ nKtdh j?. nrbh gob'eh d[Bhnk nzdfo i' jkb j't/rk ;' ni/ ik e/ G[rfsnK jh gsk br/rk. i?;k fe nrb/ r[otke dk Gkt j?d'jkrDh yohnk fpbbkdhnk fsBk wjb[ B gkfJ.. d{i/ GkfJ eo{gh d[y[ gktfj nkr? ikfJ..¢.. (¤..¤) _tvjz;[ wL £, gzBk gg©

fgoh gqhsw tkfjr[o{ dh gqkgsh i'r r[owfs do;kJ/ ;uV/ ;[jkr ÙhArko s'A y[EVhnK j'JhnK ns/ fpGuko ÙhArko ftu b[EVhnK j'JhnK d'jkrDhnK n?E/ UE/, fJ; b'e ns/ nrb/ b'e (gqb'u) fty/ yohnK fpbbKdhnK, p/jZdk ftobkg eodhnK ;fsr[oK ns/ ;fsr[o{ d/ fdZp fdqÙN/ r[of;yK ;zsK GrsK r[ow[y iBK B/ nkgD/ nyhA d/yhnK jB. r[o{ ;kfjp ø [owkT[Ad/ jB fsBQK B{z fgoh gqhsw d/ ;u/ wjb dh gqkgsh edkfus BjhA j[zdh, Bk j'Dh j?. d{i/ GkfJ d/ d'jkrDhnK tkb/,f tGuko tkb/ GVe GVekt/ ÙhArko, o{g i'pB B{z ;r'A eo{g eub'pB ftu gbN fdzd/ jb. n?;/ e[fÙzrkoh fÙzrkohnK eo{gDhnK d'jkrDhnK ““d[y[ gktfj nkr? ikfJ””, nr/ ub e/, nrb/ b'e, nrbh dorkj ftu ik e/ nfwsk iwizdkoh d[y gktDrhnK. fJj pbk T[jBK d/ f;o'A NbDh BjhA j?. fJ; rZb B{z gZe goshs eo e/ ikD'. nZr/ s'A nt/;b/ ws j't/. “nr/” B{z fwDD tkbhnK ;ikjhA ˜o{o fwbDrhnK wBw[yK skJhA. ws e'Jh fınkb eo/, nZrk j? jh BjhA, fe nr/ ub e/ b/yk BjhA j'Dk. y'N/ yo/ ;G goy/ ikDr/. fss ;u/ d/ dopko fty/ y'fNnK yfonK dk ;Zu' ;Zu fB;skok fBp/Vk j't/rk. y'N/ y[nko eo e/ ;Zuh dorkj'A pkjotko f;N/ ikDr/, BoeK ftu T[bN/ bNekJ/ ikDr/. UE/ gJ/ jkb g[ekoK eoBr/, d[jkJhnK gkT[Dr/. :Ek r[otkey'N/ yo/ ;fG goyhnfB fss[ ;u/ e? dopkok okw.. y'N/ dorj ;[NhnfB T{G/ eofB g[ekok okw..£.. (¤..¤) _tvjz; wjbk £, g§0 nZr/ s'A p/ıpo ws j't/. fJT[A ws ;wM' fe nZrk T[Zrk e'Jh BjhA. fJj fınkb ws eo' fe wo e/ n?E/ jh w[Ze ikDk j?, nZrk ehjB/ d/fynk j?< fiBQK ;fs g[oyK eosko gmkJ/ r[o{ wjK ntskoK B/ nZr/ B{z d/fynk j?, T[jBK s'A tX/o/ rtkjh nZrk d/yD dh j'o eh j' ;edh j?< ;fsr[o{, d/y' fenk ;kø fBoDk nr/ fJ; nrb/o/ tke nzdo fBoDkT[Ad/ jB;kfjp[ f;woj[ w/o/ GkJhj' ;GBk J/j[ gfJnkDk..

J/E? XzXk e{Vk ukfo fdjk nkr? ;ogo ikDk.. nkr? ;ogo ikDk fiT[ fwjwkDk ekj/ rkop[ ehi?.. fis[ ;/ftn? dorj ;[y[ gkJhn? Bkw[ fs;? ek bhi?.. nkr? j[ew[ B ub? w{b/ f;fo f;fo fenk ftjkDk.. ;kfjp[ f;wfoj[ w/o/ GkJhj' ;GBk J/j[ gfJnkDk..¢.. (¤..¡) _tvjz;[ wL ¡ xo[ g nbkjL, gzBk g§© Gkt- fJ; ;z;ko s'A fgnkB/ ubkD/ tkbk b/yk ;GBK ihtK d/ f;o s/ fbfynk j'fJnk j?. ;GBK dh ntZÙ J/E'A fJ; d[Bhnk s'A fgnkB/ ubkD/ eoB/ jB. fJ; rZ B{z ;Zu[ fdqVkfJe? r[o{ ;kfjp pV/ gq/w fgnko Bkb;wMkT[Ad/ jB, j/\ w/o/ GkJhU\ fJ; n;ko ;z;ko s'A ntZÙ ubkDk gfJnkDk j'Dk j?, fJ; eoe/ ;ko/ ezw Sv e/ ;u/ ;kfjp tkfjr[o{ dk fw;oB eo'. fi; iZr fwm/ dk s[;hA r[wkB eod/ j' ns/ efjzd/ j' “fJj ir fwZmk nrbk ehjB/ fvZmk”, fi; fdqÙNwkB iZr B{z d/y e/ s[;hA fJ; d/ XzfdnK ftu bgNkJ/ gJ/ j', ;' fJ; ir Gh ns/ fJ; ir d/ Xzd/ Gh e{Vkt/ jB s/ uko-fdt;h jh jB. UVe B{z nr/ jh ;kfonK B/ ikDk j?, ntZÙ ikDk j?. fit/A fwjwkB gokj[D/ uko fdt;h p;/ok eo e/ ub/ iKd/ jB, J/;/ soQK gqkj[fDnK w/jwkBK ts fJ; d[BhnK ftu uko-fdt;h gqkj[Dkukoh eoe/ ;G B/ UVe B{z nZr/ jh uZb t;Dk j?. sKs/ fJ; d[Bhnk ftu fEo ofjD dk rop r[wkB fe; tk;s/ eoBk j?, fiE/ ;dk fEo ofjDk BjhA< fJ; rop r[wkB jh fdb'A d{o eo d/Dk ukjhdk j? fe i' e[M j? ;' J/E/ jh j?, nr/ ub e/ e[M BjhA, Bk nZrk j? Bk nr/ J/E/ ehs/ nwbK dh ;˜k j?. J/E/ ewks/ gkgK dh ;˜k d/ d[y nr/ ˜o{o G[rsD/ pDB/ jB. nrbh dorkj fty/ i/ nfws d[yK s'A puDk j? ns/ ;uk nksw ;[y gowksk fwbD dk G'rDk j? sK T[; dh ;/tk f;woB eoe/ dorkj nzdo ;uVk ;[y gkJhdk j?. nr/ ub e/ nkg-j[dohnK fjews-j[ew-f;nkDgK BjhA ubDhnK. nZr/ ub e/ gsk br{ fe ihtK d/ nkg' nkgD/ eowK nB[;ko T[jBK d/ nkgD/ nkgD/ f;o s/ Gh e[S ftjkT[Dh ftjkt/rh. f;o/ dh rZb p; J/jh j? fe ntZÙ J/E'A uZbDk j? ns/ nr/ ub t;Dk j?. sKs/ ;woZE ;kfjp tkfjr[o{ dk f;woB eo'l J/d{z T[go j'o eow Xow e'Jh BjhA.

;woE ;u/ ;kfjp dh ;/tk f;woB efo jh nr/ gzE ;[j/bk j[zdk j?. noEks woB s'A fgS'A, fJj d/jh SvD s'A fgS'A c/o nrb/ b'e d/ gzX g?Dk ˜o{oh j?. woB fgS'A nZrk w[Ze BjhA iKdk. nr/ ub e/ fsBQK dk wzdk jkb j[zdk j? fiBQK dk wzd/ jkbhA woB j'fJnk j?. fiBQK B{z woB bfrnK ;kfjp BjhA ft;fonk, f;woB j[zdk jh fojk j?, n?;h woBh i' wo? j?A, fsBQK dk woB j[zdk BjhA nkyhdk. feT[Afe f;woB ;oihsDh woBh woB efo, woB s'A nrbk g?Avk ;[j/bk j' iKdk j?. gzE ;[j/b/ ikD efo T[jBK B{z fJj cb fwbdk j? fe nr/ ub e/ fsBQK B{z tvkJh fwbdh j?. Bkw dh G/N ;[rks Bkb b? ikD efo tkfjr[o{ ;u/ d/ ;u ;o{g fty/ ;wkJhdk j?, sK gfs b/y/ g?Adh j?. ;u/ y;w ns/ ;uV/ wjbh ikfJ gqkgfs j'Jhdk j?. fJ; fpfX y;w d/ dfo gotkB gJ/ r[ow[y iB ;d ;hdt bJh ozr f;T[ obhnK wkDd/ jB. fJ; b'e fty/ n?;h ;Zuh woBh woBjkfonK d/ woB B{z wzdk jofr˜ BjhA efj ;ehdk, go fijBK B{z nfijh woBh woB dk uZi ;[uZi nk frnk j't/ sK. :Ek r[otkewoD[ B wzdk b'ek nkyhn? i/ wfo ikD? n?;k e'fJ.. ;/ftj[ ;kfjp[ ;zwqE[ nkgDk gzE[ ;[j/bk nkr? j'fJ.. gzfE ;[j/b? iktj[ sK cb[ gktj[ nkr? fwb? tvkJh.. G/N? f;T[ iktj[ ;fu ;wktj[ sK gfs b/y? gkJh.. wjbh ikfJ gktj[ y;w? Gktj[ ozr f;T[ obhnk wkD?.. woD[ B wzdk b'ek nkyhn? i/ e'Jh wfo ikD?..¢.. (¤..¢) _tvjz; wL ¡, gzBk g§© fJ; r[otke d[nkok woB fgS'A nZrk, nrbk gzE, nrb/ b'e dk fposzs ;gZÙN f;X j?. nZrk j?. go nZrk ;[j/bk T[BQK dk jh j?, fiBQK B/ fJ; iBw fty/ nkgDk ihtB n?;k ;ztkfonk j? fe woB ;w/A Gh T[jBK B{z Bkw fufs nkfJnk j?. Bkw ftj{BfVnK, Bkw ewkJh ;{BfVnK dk woB Gh wzdk, woB fgS'A fsBQK dk nrb/ok jkb Gh wzdk. :ehB t;{e tkbh fJj rZb j?. ;u/ ;{ow/, eoBh d/ ;{o/, ewkJh d/ g{o/ s/ ;[u/ GKv/ T[j fijBK B/ fiT{Ad/-ih ;kfjp ;/ftnk s/ f;wfonk j?

ns/ woB ;w/A Gh ;/tk f;woB BjhA ft;kfonk. n?;/ w[D;K ;{ofwnK dk woDk jZejeheh ;Zuk j?, i' gowkD j' e/ wod/ jB. nr/ ub e/ Gh ;/Jh iB ;{ow/ ;dkT[Ad/ jB fiBQK B{z ;uh dorkj/ ik e/ ;uVk wkB fwbdk j?. fJe' fJe tkfjr[o{ fXnktDjkfonK B{z nr/ ub e/ d[Zy BjhA brdk. iw-wkorh ikD tkfbnK B{z jh d[y brdk j?. f;woB ;/tk tkfbnK dk fJj GkT[ Gkr pD/rk fe T[j ;r'A gfs ;/sh dorkj/ ik e/ ;ZuVk wkB gkT[Ad/ jB. :Ek r[otke woD[ w[D;k ;{fonk je[ j? i' j'fJ wofB gotkD'.. ;{o/ ;/Jh nkr? nkyhnfj dorj gktfj ;kuh wkD'.. dorj wkD[ gktfj gfs f;T[ iktfj nkr? d{y[ B bkr?.. efo J/e[ fXnktfj sK cb[ gktfj fis[ ;/ftn? GT[ Gkr?aaa..£.. (¤..¢) _tvjz; wL ¡, gzBk g§©-ø0 fJ; r[otke nzdo Gh nZrk s/ nrbh dorkj ˜'odko ;Zssk ;fjs gotkD/ rJ/ jB. gozs{ fJj ;fsr[o{ dh ;/tk ukeoh jh j? i' ifrnk;{nK B{z nrbh dorkj nzdfo ;[oıo{ ns/ ;[j/b/ eodh j?. ;fsr[o{ fdqVQkJh ;/tk f;woB ewkJh eoBjkfonK B{z n?E? (fJ; b'e fty/) tfvnkJhnK fwbdhnK jB ns/ nrbh dorkj fty/ w'y d[nkok gdth fwbdh j?. :Ek r[otke ;fsr[o eh ;/tk ukeoh ;[yh j{z ;[y ;ko[.. n?E/ fwbfB tfvnkJhnk dorj w'y d[nko[aaa..¡.. (£) _tvjz; eh tko, ;b'e wL £, gzBk g§¦ jfo dorj nzdo Y'Jh fsBQK B{z jh fwbdh j?, i' fdB; oks tkfjr[o{ dk igf;woB eod/ jB. :Ek r[otke fBs ifgnj[ jfo jfo fdB;[ okfs jfo dorj Y'Jhn?..¤.. _tvjz; eh tko, gT[Vh, gzBk gø§ r[o{ d/ f;yK d/ jh joh dorkj/ w[Zy T[ib/ jB, :Ek r[otker[of;yk e/ w[y T[ib/ jfo dorj Gktfj..¡¡.. _tvjz; eh tko, gT[Vh, gzBk g©0

joh dorkj dk j'Dk, ;fs eo wzBDk n?B r[owfs nB[e{b j?. r[owfs nB[;ko fBozeko dk d/; Gh j? s/ fBozekoh dorkj Gh j?. :Ek r[otke fBozeko e? d/f; ikfj sk ;[fy bjfj wjb[..£.. (¤..¢..) _;'ofm wL ¡, xo[ ¡, gzBk g©g ;[y wjbh wjb, fBozekoh d/; fJj nrb/ b'e fty/ jh jB, fiE? ikfJe? t;Dk o;Dk j?. ;fs eo wzBDk r[o{ e/ f;y' GkJhU\ fJj fBozekoh d/; do xo wjb r[of;yK, nfBzB nfGnk; ewkJh tkb/ r[of;yK B{z jh gqkgs j?, fiBQK B/ r[o{ xo dh ;kX ;zrfs wfj ofj pfj e/ ;fji gd dk o; ukfynk j?. fiBQK B/ fJ; o; BjhA ufynk, fiBQK wBw[yK dh o;Bk B/ okJh wkso Gh jfo o; BjhA ufynk ns/ sB, wB, XB nkgDk jh eo e/ wzfBnk j?, r[o{ ek BjhA ikfDnk, noEks fiBQK B/ sB, wB, XB r[o{ ftNj[ e[opkB BjhA ehsk, fsBQK B/ jfo dorkjh do dh ıpo BjhA gkJh. wBw[y ws;oh g[oÙ B{z woB ;w/A nzX/o ˆ[pko jh r[pko j?. T[; B{z nrbh dorkj tkbk Bk xo fd;dk j? Bk do fd;dk j?. T[j nkgdk ehsk gkT[Adk j? ns/ iwdo pZXk j'fJnk u'NK yKdk j?. ;'Jh ;uh dorkj d/ nrb/ B˜ko/ B{z gosZy nZyhA d/yd/ jB, fiBQK T[s/ Bdoh tkfjr[o{ dh Bdo w/jo j[zdh j?. fsBQK dh rfjD rfs ejh BjhA iKdh. :Ek r[otke ;kX ;Gk wfj ;ji[ B ukfynk fijpk o;[ Bjh okJh.. wB[ sB[ XB[ ng[Bk efo ikfBnk do eh ypfo B gkJh.. nyh whfN ufbnk nzfXnkok xo[ do[ fd;? B GkJh.. iw dfo pkXk mT[o B gkt? ng[Bk ehnk ewkJh..£.. Bdfo eo/ sk nyh t/yk ejDk eEB[ B ikJh..aaa..¤..£.. _;'ofm wL ¡, uT[s[e/, gzBk g©¦ r[ow[y jh fJ; gd gkT[Ad/ jB. wBw[y nkgDk ehnk ewkT[Ad/ jB. r[o Ùpd r[owzso dh ewkJh Bkb jh tkfjr[o{ gkfJnk

ik ;edk j?. fJ; r[o-Ùpd fpj{Dk ;G ir Gofwnk jh fcodk j?. Gowd/ fcofdnK G[fbnK GNfenK B{z nrbh dorkj/ ˜o{o ;˜k fwb/rh. :Ek r[otkewB w/o/ r[o;pdh jfo gkfJnk ikfJ.. fpB[ ;pd? ir[ G[bdk fcodk dorj fwb? ;ikfJ.. ojkT[.. (¤..¢..) _;'ofm wL £, gzBk ¦00 sq? r[D Xks pj[ eow ewktDjkfonK, ;zfXnk sogD rkfJsqh nkfde nkBws gkyzv eowhnK B{z nrb/ do xo dh ;{M p{M BjhA j' ;edh. fsBQK B{z nrbh dorkj/ d{y ;˜kJhA s;hj/ ;fjD/ jh g?Ad/ jB. fsBQK B{z sK jh jfo o; dk ;[nkd jh nkfJnk, Bk jh fsBQK B/ r[o ek Ùpd ewkfJnk j?. fpB Ùpd/ fsBQK d[y jh gkfJnk j?. ;fsr[o{ fpBK ;kok ir[ nzX/o/ ftu jh nzX ewkT[Adk fcodk j?. nzX/o/ ftu fsBQK B{z okj jh BjhA fd;dk, ;uk wkor sK eh fd;Dk ;h< ;uk r[o{ xo d[nkok i/ T[jBK B{z eow efo gqkgs j' ikt/ sK T[jBK dhnK nZyK y[bQD ns/ xo nzdfo ;u tE gkT[D dh ;'Mh gt/. :Ek r[otke sq? r[D Xks[ pj[ eow ewktfj jfo o; ;kd[ B nkfJnk.. ;zfXnk sogD[ eofj rkfJsqh fpB[ p{M/ d[y[ gkfJnk..¢..aaa fJj[ ir[ nzXk ;G[ nzX[ ewkt? fpB[ r[o wr[ B gkJ/.. BkBe ;fsr[o[ fwb? s nyh t/y? xo? nzdfo ;u[ gkJ/..¤..¡0.. _;'ofm wL £ xo[ ¡, gzBk ¦0£ dks/ B/ dkfs nkgD/ jfE oyh j?. fi; B{z T[j ukj/ fs; B{z d/t/. Bkw-ofsnK B/ jh ;uk ;[y gkfJnk j?. Bkw-ofsnK s/ jh dksk s[mdk j?. fsBQK B{z jh fBi dorkjh dksK fdzdk j?. Bkw-os/ jh ;uVh dorkj/ ikgd/ ;zRkgd/ jB-

dks? dkfs oyh jfE ngD? fi;[ Gkt? fs;[ d/Jh.. BkBe Bkfw os/ ;[y[ gkfJnk dorj ikgfj ;/Jh. ..¤..¡¡.. _;'ofm wL £, gzBk ¦0¤ wBw[y ;kes pgV/ Bkw dh dkfs y[D'A G[y/ jh wod/ jB ns/ d[y G[y d/ wko/ dfjfd; gJ/ v'bd/ fcod/ jB. Bkw'A ;yD/ j'D efo fJj d[y T[BQK B{z G[rsD/ g?Ad/ jB. T[j w[fV w[fV izwd/ wod/, i'BhnK ftu nkT[Ad/ iKd/ jB. fsBQK B{z dorkj nzdfo ;˜ktK fwbdhnK jB. ;fsr[o{ s'A x'b x[wkJh r[of;yK, r[o{ igDjkfonK B{z nkr? gkS?, fJ; b'e ns/ nrb/ b'e fty/, ;[y ;ji nkBzd jh nkBzd j?. :Ek r[otke ng[B? ;fsr[o e? pfbjko/.. nkr? ;[y[ gkS? ;[y ;jik xfo nkBzd[ jwko?.. ojkT[.. (¤..g) _;'ofm wL g, gzBk ¦0© jfo iB eh ;/tk s/ ;fs;zr eoBjkfonK d/ e'N ngqkX fwNd/ jB. jfo ehos of; rktD dh dks Gh fsBQK d/ ;fs;zr, ;/tk gqskg efo jh fwbdh j?. fsBQK tvGkfrnK B{z fJ; b'e fty/ ;uk ;[y fwbdk j? ns/ nr/ gob'e ftu fsBQK dk w[y T[ibk j[zdk j?. :Ek r[otkee'fN gokX fwNfj iB ;/tk jfo ehosB[ of; rkJhn?.. Jhjk ;[y[ nkr? w[y T{ib iB ek ;zr[ tvGkrh gkfJnk..¢.. (¤..§) ;'ofm wL g, gzBk ¦¡0 fiBQK d/ fjod/ nzdfo r[owfs Bkw t; rfJnk j? ;/ fBoGT[ GJ/ j?A. ;/ ;funko r[of;y ;fsr[o{ B{z GkD/ jB. fsBQK B{z JhjK (fJ; b'e fty/) ihT[Ad/-ih ;u/ ;[y dh gqkgsh j'Jh j? ns/ nrbh dorkj fty/ fsBQK dk w[y T[ibk GfJnk j?. fsBQK d/ ;G nktD ikD/ fwN rJ/ j?A. :Ek r[otke Jhjk ;[y[ nkr? w[y T{ib fwfN rJ/ nktD ikD/.. fBoGT[ GJ/ fjod? Bkw[ tf;nk ng[B/ ;fsr[o e? wfB GkD/..£.. (¤..¡0..¢¡) _;'ofm wL g, gzBk ¦¡¤

jfo Bkw nokfXnK, r[D rktkfXnK jh nkgD/ fBi xoh n;EkB fty/ t;hdk j?. ns/ r[o ;oDkJh nkfJnK jh jfoBkw nkokX ;ehdk j? s/ jfo r[D rkfJ ;ehdk j?. jfo r[D rktD dk X[otk sd s'A jh pZMk j?, id'A s'A r[opkDh X[o'A nkfJ ntsoh. r[opkDh nzdfo jh jfo r[D r[zcs jB. Bkw fBopkD dk nkˆk˜ jh r[o{ BkBe fBozekoh s'A jh j'fJnk j?. sKs/ fJj d'T{ tE{nK jfo r[D rktDk ns/ Bkw fXnktDk e/tb r[o{ xo s'A jh jk;b j'D :'r jB. j'D :'r eh, jk;b j[zdhnK jh J/E/ (r[o{ xo'A, r[o{ ;o{g gziK fgnkfonK s'A) jB. r[o{ eh ;oD nkT[D s'A s/ r[o{ eh ;oD g?D s'A, Gkt r[od[nkfoUA r[o-dhfynk b? e/ (nzfwqs Se e/) r[of;y pDB s'A j?. p; r[o{ ;oBhA gfJnK jh efbnkD j? ns/ iBw woB d/ r/V dk fBp/Vk j? ns/ iwd{sK d/ d[s/V/ dk G?-fBftos/Vk j?. fJ; fpfX, e/tb fJ; fpfX jh ;uh dorj wkB gkT[D dk ;uk wospk fwbdk j?, j'o fes/ fpfX BjhA. jfo dorkj dk wospk fiBQK gkfJnk j?, fsBQK ihT[Ad/-ih jh gkfJnk s/ d/y bhsk j?. sKs/ nrbh dorkj dh j'Ad pko/ ozue X'yk G[b/yk BjhA ofjzdk j?. :Ek r[otke r[o eh ;ofD gJ/ G? Bk;/ ;kuh dorj wkB/.. r[D rkts nkokfX Bkw[ jfo nkJ/ ng[B? EkB/..¢.. (¤..¡£..¢¤) ;'ofm wL g, gzBk ¦¡g ;fsr[o{ BkBe dk fJj nNZb puB j? fe fi; d/ w;se s/ ;fsr[o{ ;u/ gksÙkj B/ ;cb ;[bydk j;s eztb Xkfonkj?, T[;dk r[D ntr[D BjhA thukfonk, T[; d/ jbs gbs d't/A jh ;tko/ rJ/ jB. ;fsr[o{ B/ ;ztko fds/ jB. jbs fJj b'e ns/ gsb nrbk b'e d't/A jh ;ztko fds/ rJ/ jB. :Ek r[otkejbs[ gbs[ gqG d't? ;tko/ jwok r[D[ ntr[D[ B phukfonk.. nNb puB[ BkBe r[o s/ok ;cb eo[ w;sfe Xkfonk.. ..¢..¡¡..¤©.. _;'ofm wL g, gzBk ¦¢¡

gqG ;fsr[o dhB dfJnkb jh n?E/ UE? oytkbk j?n?E? UE? oytkbk.. gqG ;fsr[o dhB dfJnkbk..aaa¡.. (¢..¡¤..§ø) _;''ofm wL g, gzBk ¦¢ø n?E? UE? s'A Gkt ;kø b'e gob'e s'A j?. gozs{ gqG ;fsr[o{ T[;/ T[s/ jh dfJnkb j[zdk j?, i' dhB j' e/ T[; dh ;ofD nkfJnk j? ns/ ;oD nk e/ f;woB-SKdk gkfJnk j?. f;woB-SKdk ;fsr[o{ d[nkfoUA gkfJ e/ fi; B/ fJe fBwy Gh nkjbk nt/;bk BjhA ikD fdsk, T[; dk jfo dorfj w[y T[ibk Ehnk j?. T[; dk ;[yK ftu tk;k j'fJnk j?. :Ek r[otke ngB/ eki eT[ feT[ nbekJhn?.. fis[ f;wofB dorj w[y[ T{ib ;dk ;dk ;[y gkJhn?..ojkT[.. (¤..¡©..ø£) _;'ofm wL g, gzBk ¦¢© fijV/ r[ow[y nkgDk ekoi ;ko ;ztko e/ fJ; ;z;ko ftu'A ub/ jB, ;/Jh dorfj nzdo ikD/ gotkD/ iKd/ jB. wBw[y w?bhnK v[zwDhnK B{z dorfj nzdfo EkT[A BjhA fwbdk. :Ek r[otkewBw[fy w?bh v[zwDh GkJh dorj Bkjh EkT[..aaa¦.. (ø..£) _;'ofm wL £, gzBk ¦£© n?E/ iBw fpoEk rtk e/ s/ gkg ewk e/ i' gkgh n?E/ dkr d'; w[fj bk ufbnk j?, T[; B{z dorj nzdfo p?mD B{z irQk BjhA fwbdh. r[otke dkr d'; w[fj ufbnk bkfJ.. dorj p?;D Bkjh ikfJ.. ..£.. (¤..£..g) _XBk;oh wL ¡, gzBk ¦¦¢ fiBQK iBK B/ ;fsr[o B{z ;/ftnk f;wfonk j?, ;/ Gtib so rJ/ jB. fiBQK ;kf; frokf; w[y'A jfo jfo Bkw jh T[ukoB ehsk j?, fsBQK B{z iw Sv frnk j?, i'jD'A jN rfJnk j?. fiBQK ;koh nk:{

tkfjr[o{ ikg igD ftu fpshs eo e/ s'V fBpkjh j?, ;/ iB dorj g?X/ iKd/ jB. :Ek r[otke i' ;/tfj ;fs w[okfj ;/ Gtib sfo rfJnk.. i' p'bfj jfo jfo BkT[ fsB iw[ Sfv rfJnk.. ;/ dorj g?X? ikfj fiBk jfo ifg bkfJnk..aaa§.. _;'ofm eh tko, gzBk ¦¤g ;u/ ;kfjp B{z GkJ/ j'J/ ;/te iB jh gotkD jB. ;/Jh ;/te jh dorj nzdfo wkD gkT[Ad/ jB. fijVk gfVQnk j'fJnk Bkw B{z p[Mdk j?, ;'Jh gfVQnk j'fJnk gotkB j?. fs; d/ ;h; s/ dorj-gotkBrh dk Bh;kD fbfynk iKdk j?. fe;/ iD/ eD/ d/ E'V' fbfynk iKdk j?. r[otke gfVnk p{M? ;' gotkD[.. fi;[ f;fo dorj ek Bh;kD[..¤..g..§.. _XBk;oh wL ¡, gzBk ¦¦¢ fit/A fJ; d[Bhnk dk dopko j?, fst/A dhB Xow dk dopko nrbh d[Bhnk fty/ Gh j?. fijV/ fBzde Bo nrbh d[Bhnk B{z BjhA wzBd/ ns/ dhB Xow B{z fBzdd/ jB, fsBQK fBzdeK dk d'jhA ;okJhA w{zj ekbk j[zdk j?. :Ek r[otkefBzde ek w[y[ ekbk j'nk dhB d[Bhnk e? dopkfjo..¢..¡g.. _XBk;oh wL g, gzBk ¦§¤ fi; B{z nkg fgnkok gqhsw nkgD/ bfV bkfJ b?Adk j? fs; B{z dorkj nzdfo ikfJ (EK) fwbdh j?. ;/Jh ;u/ Grs jB, i' ;u/ tkfjr[o{ B{z GkD/ jB, iw ekb s/ ;/ fBekD/ GJ/ j?A. fi; B' nkfg bJ/ bfV bkfJ.. dorj fwb? fs;? jh ikfJ.. ;/Jh Grs fi ;ku/ GkD/.. iw ekb s/ GJ/ fBekD/..£.. (¤..£..¢¤..) _XBk;oh wL g, gzBk ¦§§

;u/ ;kfjp dk ;uk jh dopko j?. c'ehnK thukoK d[nkok fs; ;kfjp ;u/ dh s/ fs; d/ ;u/ dopko dh ehws eT[D efj ep ;edk j?< go dopko ;Zuk j? ;jh. e'Jh efj eE ;e/ :k Bk efj eE ;e/, w[Beo j'D dh ikfJ BjhA. wB puB eow eo ;kf; ;kf; f;wfonk ;zwkfbnk j'fJnk tkfjr[o{ Bkw b'e gob'e fty/ ;jkJh j[zdk j?. ns/ fiE/ Gh nkokfXnk ikt/ fsE/ jh oytkbk j[zdk j?. r[otke f;woT[ f;wfo f;wfo ;[y gktT[ ;kf; ;kf; ;zw‐kb/.. fJj b'fe gob'fe ;zfr ;jkJh is es w'fj oytkb/..¡.. (¢..¡..£¢) XBk;oh wL g xo[ ø, gzBk ¦§© tkfjr[o{ f;woBjko/ iB tkfjr[o{ dk fBjub Xkw gkfJ b?Ad/ jB. ns[N f;woB ;bkj d/ s[ø ?b d/ iwekb fBeN BjhA nkT[Adk. n?;/ fBjub-XkwhnK ;kXK ;zsK r[ow[yK r[of;yK dh ;zrs w[efs-dksh ns/ p?e[zm fdtktDjkoh j?. f;wfo f;wfo ;[nkwh gqG[ ngBk fBefN B nkt? ikw.. w[efs p?e[zm ;kX eh ;zrfs iB gkfJU jfo ek Xkw..¡.. (¢..¡§..¤ø) _XBk;oh wL g, gzBk ¦ø¢ feqgkf;zX tkfjr[o{ dh ;/tk-f;woB ehfsnK ;u/ tkfjr[o{ dh gqkgsh j' efo d't/A b'e ;[j/b/ j[zd/ jBfeqgkf;zX[ ;/ft ;u[ gkJhn? d't? ;[j/b/ b'e..¡.. (¢..¡©..g0) _XBk;oh wL gz, gzBk ¦ø¢ r'fpzd dk Bkw ;d ;dk b?D eoe/ ns/ fBskgqfs f;woB ;/tk fty/ sZsgo j'fJnK jbs fty/ Gh ;u/ ;[y dh bZGsk j[zdh j? ns/ gbs fty/ Gh gqwkoEh ;[y jk;b j[zdk j?, fuokD/ gkg ewkD/ ;G fwN iKd/ jB. n?;k r[o{ xo dh ;kX ;zrs dk goskg j?. w'fJnK, wB{o j'fJnK B{z ihtB gdth fwbdh j?. r[otke -

jbfs ;[y[ gbfs ;[y[ fBs ;[y[ f;woB' Bkw[ r'fpzd ek ;dk bhi?.. fwNfj ewkD/ gkg fuokD/ ;kX ;zrfs fwfb w[nk ihi?..¡.. ojkT[.. (¢..¢..g¤) _XBk;oh wL gz, gzBk ¦ø£ fiBQK B/ ows-okw tkfjr[o{ Bkfb fbt i'Vh j? UjBK dh jbs gbs ns/ ir nzdfo ;'Gk j[zdh j?jbfs gbfs ;'Gk ir nzsfo okw Bkfw fbt bkrh..aaa£.. (g..¡) _XBk;oh Szs wL ¤ xo[ ¡, gzBk ¦©0 j'S/ sg eoBjkfonK dhnK ekwBktK fJzdqg[oh, fÙtg[oh nkfde g[ohnK B{z gqkgs eoB dhnK j[zdhnK jB. fJj g[ohnK fEo ofjD tkbhnK BjhA. r[owfs Bkw dh eKyh iB nfijhnK j'ShnK ekwBktK BjhA oyd/. fJe' Bkw fBjekw wJh gow Xkw d/ pkfÙzd/ jh pD/ ofjzd/ jB. go fi; goeko fJj d[Bhnk ukj/ nB-n;fEo j?, go j? ;jh, fJ;/ goeko j'o g[ohnK Gh jB, ukj/ UVe fe;/ B/ Gh n;fEo BjhA ofjDk. n;fEo e/tb Bkw gdkoE B/ jh ofjDk j?. r[otke fJzdq b'e f;t b'efj i?p'.. US/ sg efo pkjfo n?p'..¡.. fenk wkrT[ feS[ fEo[ Bkjh.. okw Bkw oy[ wB wkjh..¡.. ojkT[.. (¤..¤) _XBk;oh epho ih, gzBk ¦©¢ ;kes Bo gqkDh fpy wkfJnK d/ pzXBK ftu ieV/ j'J/ gowkoE dh ;ko BjhA ikDd/. Bk jh gowkoE ıkso gow/Ùo noE nkgDh yZNh wkfJnk B{z ıou e/ b/y/ bk ;ed/ jB. fsBQK d/ jZE jk;b e[S BjhA nkT[Adk, f;tkJ/ fJ; d/ fe T[j iw ekb dh ghV d/ d[y ;fjzd/ jB. fiBQK B/ wkb XB ns/ ;kok ;oho jh jfo noE brk fdsk j? ns/ r[o{ o{g ;kX{, ;fsr[o{ dh ;oXk GktBh efo X{Vh w[y bkJh j?, ;/ iB jbs gbs fty/ ;'Gk gkT[Adk jB. ns/

fsBQK d/ wBK nzdfo r{VQ/ nksw ozr n?;/ brd/ jB fe c/o bfjzd/ BjhA. r[otke ;kes pzX GJ/ j? wkfJnk fpy[ ;zufj bkfJ iehVk.. jfo e? nofE yofu Bj ;kefj iwekb[ ;jfj f;fo ghVk..¢.. fiB jfo nofE ;oho[ brkfJnk r[o ;kX{ pj[ ;oXk bkfJ w[fy X{Vk.. jbfs gbfs jfo ;'Gk gktfj jfo ozr[ brk wfB r{Vk..£.. (¤..¦) _i?s;oh wL ¤, gzBk ¦©ø jfo dorkj nzdfo, jfo dorkjh dopko nzdfo e'fN jfo dk;K dh d[Bhnk tf; ojh j?, i' fBwy fBwy fBozeko d/ ;zrh ;kEh j'fJ e? tf; oj/ jB. fJj nrzwh d[Bhnk fJ; b'e d/ d[BhnkdkoK dh fdqÙNh s'A nrw nr'uo j?. go n?;h jh x[Zr t; ojh j? i?;h fe fdqÙNwkB d[Bhnkl ;r'A T[j tX/oh x[Zr t;dh j?. :Ek r[otke e'fN dk; ik e? dopko/.. fBwy fBwy t;? fsB Bkb.. ..¤..g..¡¡) _;{jh wL g, gzBk §¢© ;{y wjb ik e/ T{u d[nko/.. sk wfj tk;fj Grs fgnko/..¡.. (¤..¦..¡¢) _;{jh wL g, gzBk §£© e'NkBe'N y{jDhnK Grs iBK dhnK ;uV/ ;uyzvh dopko fty/ tf; of; ojhnK jB. BkBe r[o{ g{o/ dh fwjozws ;/sh fiBQK fiBQK B/ Bkw XB ;zfunk, Uj ;kps g{zih dh ok; jfo dorkj ;kps jh b? rJ/. ns/ ;uh dorkj dopkoh ;uyzv nzdfo ÙkpkÙ

XzBsk ;fjs gotkD gJ/. :Ek r[otkeokw Bkw XB[ ;zfunk ;kps[ g{zih okf;.. BkBe dorj wzfBnk r[o g{o/ ;kpkf;..¡¤..¡..¢..¡¡.. _;{jh wL ¤, n;NL, gzBk §g© i' i' r[ow[fy iB nkgBV/ gqG GkfDnk j?, ;' jfo dorkj g?Xk iKdk j?. n?E/ Gh T[; B{z ;u/ ;[y dh B/nws fwbdh j? s/ nr/ ik e/ T[; dk w[y T[ibk ofjzdk j?. ;fsr[o{ dh nkfrnk ;fs ;fs efo wzBDjkfonK ns/ ;fsr[o{ dk j[ew ewktDjkfonK r[ow[y Bkw-fBtk;hnK B{z nr/ ub e/ gkopqjw gow/;o tb'A wkB nkdo fwbdk j?. :Ek r[otkenkgBV/ gqG GkfDnk dorj g?Xk ikfJ ihT[.. n?E? ;[y[ w[y[ T[ibk fJe' Bkw[ fXnkfJ ihT[.. nkdo[ fdsk gkopqjfw r[o[ ;/ftnk ;fs GkfJ ihT[..¤.. (ø..¡..£) _;{jh wL g n;NL, gzBk §g© d/fynk ih\ gkopqjw dh dorkj ftu ;u/ nkdo fwbd/ jB, wkB fwbd/ jB. go fJ; b'e fty/ ;[ydksk ;[nkwh f;woBjkfonK B{z fwbd/ jBf;wfo f;wfo f;wfo ;[ydksk ik ek ehnk ;rb ijkB.. o;Bk otj[ J/e[ BkokfJD[ ;kuh dorj gktj[ wkB..¢.. (¢..¢©..¡¡g) _fpbktb[ wL g, gzBk ø¢§ ;fsr[o{ dh ;/tk s'A, ;dk feoskpE eoBjkok Bkw gdkoE nfXekoh iBK B{z fwbdk j?. fsBQK B{z ;uh dorkj g[S BjhA j[zdh. j[ew wzBDjko/ jh ;uh dorkj ;hMd/ jBr[o ;/tk s/ bj? gdkoE[.. fjod? Bkw[ ;dk feoskoE[.. ;kuh dorj g{S B j'fJ.. wkB/ j[ew[ ;hM? dfo ;'fJ..¦.. (ø..¢) _fpbktb[ wL ¡ n;NL, gzBk ø£¢ ;G poesK Bkw dh nkfrnk dh ewkJh ftu jB. Bkw d/ goskg nrbh dorkj fty/ w[y T[ib j[zd/ jB. Bkw ewktD-

jkfonK s/ Bkw nfGnk;hnK dhnK ;kohnK e[bK dk T[Xko j' iKdk j?. Bkw ewkT[DjkfonK d/ ;ko/ ekoi ok; j' iKd/ jB. dfjfd; XktDjkok wB{nk e/tb Bkw Bkfb r[M fwM e/ jh t;rfs nkT[Adk j?. ;uh ;{owskJh tkbk fBoG? gd jh Bkw igD efo gqkgfs j[zdk j?. nktD ikDk u[ok;h dk r/V Gh Bkw d[nkok jh d{o j[zdk j?. fJ; ;fsr[o{ g{o/ d/ gq;kfd goskg efo jh j? fe Bkw fwbdk j? ns/ Bkw Bkwh dh gqkgsh Gh j[zdh j? s/ ;[y ;fji nzdo fBtk; j[zdk j?. r[otke Bkw/ dorj w[y T[ib/.. Bkw/ ;rb/ e[b T[Xo/.. Bkfw jwko/ ekoi ;hX.. Bkw ;zfr fJj[ wB{nk rhX..£.. Bkw/ jh jw fBoGT[ GJ/.. Bkw/ nktB iktB oj/.. r[fo g{o? w/b/ r[Dsk;.. ej[ BkBe ;[fy ;jfi fBtk;[..¤.. ¢..¤.. _r"Av wL g, gzBk ø¦£ ;uh dorkj dk tk;, ;uh dorkj dh ;[y-ok; ;zgs fsBQK B{z jh fwbdh j?, i' Bkw dhnK n?;hnK ns[N ewkJhnK eod/ jB ns/ n?;h Grsh Gkt wJh ;/tk eod/ jB fe ;G s'A T[go pD iKd/ jB. Bkw fBXkB dh fbtbhBsk jh ;koh jT[w? d{o eo e/ nXhBrh, ;uh fdb-rohph fbnkT[Adh j?. nkgD/ nk B{z ;G s'A BhtK Bhuk wzBD wBkT[D ftu ;uk nBzd o; nk pDdk j?. :Ek r[otke gtj[ uoDk sfb T{gfo nktj[ n?;h ;/t ewktj[.. nkg; s/ T{gfo ;G ikDj[ sT[ dorj ;[y[ gktj[..¡.. (¤..¢) _okwebh wL g, gzBk øø£ r[owfs Bkw dh f;ø fs ;kbkj ehfsnK ns/ jfo r[D rkthfsnK, ehosB ehfsnK fBEkftnK B{z Gh jfo dorfj nzdfo EkT[A fwbdk j?. :Ek r[otkephi wzsq[ jfo ehosB[ rkT[.. nkr? fwbh fBEkt/ EkT[..aaa¡.. (¤..¡¦..¢§) _okwebh wL g, gzBk ø©¡

o?fD fdB;[ igT[ jfo BkT[.. nkr? dorj gktT[ EkT[..aaa¡.. (¤..¢¢..¢£) ifg ifg ihtk s/ok BkT[.. nkr? dorj gktT[ mkT[..aaa¢.. (¤..¢£..£¤) _okwebh wL g, gzBk ø©£

_okwebh wL g, gzBk ø©£ sEk- r[o eh jfo N/e fNekfJ.. nto nk;k ;G bkfj.. jfo ek Bkw[ wkr[ fBXkB[.. sk dorj gktfj wkB[..£.. r[o ek puB[ ifg wzs[.. J/jk Grfs ;ko ss..aaa¤.. (¢ø..£©) _okwebh wL g, gzBk ø©g d[bG d/j ;tkfo.. ikfj B dorj jkfo.. jbfs gbfs s[X[ j'fJ tfvnkJh.. nzs eh p/bk bJ/ SvkJh..¡.. okw e/ r[B rkT[.. jbs[ gbs[ j'fj d't? ;[j/b/ nuoi g[oy[ fXnkT[..¡.. ojkT[.. T{ms p?ms jfo ikg[.. fpB;? ;rb ;zskg[.. p?oh ;fG j'tfj whs.. fBowb[ s/ok j't? uhs..¢.. ;G s/ T{sw fJj[ eow[.. ;rb Xow wfj ;q/;N Xow[.. jfo f;wofB s/ok j'fJ T[Xko[.. iBw iBw ek T[so? Gko[..£.. g{oB s/oh j't? nk;.. iw eh eNhn? s/oh ck;.. r[o ek T[gd/;[ ;[Bhi?.. BkBe ;[fy ;jfi ;whi? ..¤.. £..¤¡.. _okwebh wL g, gzBk ø©g-©¦

ø Xow okfJ dh dorkj t/gotkj[ nr'uo[ nkfg.. nkm gjo wB sk eT[ ikfg.. fi;[ fufs nkJ/ fpB;fj d[yk.. jbfs gbfs s/ok T{ib w[yk..£.. (¤..£¡..¤¢) fJj b'e/ ;[y[ gkfJnk.. _okwebh wL g, gzBk ø©¦

Bjh G/Ns XowokfJnk..aaa¡.. (¤..£ø..¤©) okwebh wL g, gzBk ø©ø fJj T[go fds/ gowkD B f;o¯ nrbh dorkj dk jh gZek gsk fBÙkB fdzd/ jB, ;r'A fJj Gh ;gZÙN eod/ jB fe Bkw dhnK ewkJhnK fpBK roG i{BK ftu w[V w[V g?Dk j?, ns/ XowokfJ dk b/yk Gh d/Dk g?Adk j?. r[owfs nzdo fJj rZb wzBh gowzBh j? fe XowokfJ nekb g[oy dk ehsk j'fJnk, Ekfgnk j'fJnk, j[ew/ nzdo ;G ihtK d/ eowK dk fBnkT[A fBp/VB bJh fJe tk;sth Ùı;hns (j;sh) j?, i' nrbh dorkj nzdo ;G s'A b/yk b?Adk j?, f;tkfJ T[BQK r[ow[yK, r[o{ d/ sko/ fB;sko/ BoK d/, fiBQK B{z ;fsr[o{ BkBe-d;w/Ù ih B/ nkgDk e/ bV bkfJ fbnk j?. ws e'Jh fJj r[wkB eo/, fe n?E/, fJ; b'e ftu jh i' e[ZM j? ;' j?, nrbh dorkj s/ dorkjh b/y/ ;G ebgs rZbK jh jB. eh ;fsr[o{ ;u/ gksÙkj B/ X[o'A nkJh ;uh pkDh nzdo nrbh dorkj ;pzXh n?t/A ebgs fınkb jh fınkb/ jB< jofr˜ BjhA. fJj T[BQK b'eK dk nÙoXe-g[Dk s/ wBw[ysk j?, i' n?;k rbs

ftuko wB ftu fbnkT[Ad/ jB. fJe bjhA, nB/eK jh r[otke fJ; gqEkfJ r[o{ ;kfjp B/ T[uko/ jB fe nrbh dorkj ;u w[u j?, fi; dh j'Ad ftu ozue ;zd/j BjhA. nrbh dorkj dh j'Ad ;pzXh ;p{s bJh j/m fby/ r[o-gqwkD fds/ iKd/ jBBkw[ fp;kfo gufj nfGnkB[.. Bkw fpBk fenk frnkB fXnkB[.. r[ow[fy gktfj dorfj wkB[..£.. (ø..¦) _okwebh wL ¡, gzBk ©0g Bkw fpBK c'ek frnkB fXnkB fe;/ ezw BjhA. c'eN ;ji-f;nkDgh nfGwkB tkbk jh fJj u[zu-eEBhnk frnkB fXnkB j?, i' nrbh dorkj ;pzXh Ùzek g?dk eodk j? s/ fezs{ eokT[Adk j?. r[owfs frnkB d/ ss fXnkBh r[ow[y iB jh ;uh dorkj nzdo wkB gkT[Ad/ jB s/ ;d ;dhth nkswe ozr-obhnK wkDd/ jB ns/ jfo dorkj ftu ;'Gktzs ejkT[Ad/ jB. fpB[ ;ku/ Bjh dorj wkB[.. jfo o;[ ght? S[N? fBdkfB..g0.. _dyDh Unzeko[, gzBk ©£§ tkfjr[o{ ;Zu/ dh ;Zu gqkgsh fpBK jfo dorkjh wkB fe;/ B{z BjhA fwbdk. r[owfs Bkw dhnK ns[ZN ewkJhnK eoB s'A jfo o;, nzso nksw/ o; nkT[Adk j?. fJ; jfo-o; d/ nzdo o;-o;/ o;hnK dk jh nrbh dorkj ftu S[Nekok j?, d{i/ c'eN eowhnK dk S[Nekok ed/ BjhA j[zdk. r[ow[fy u{e? nktD ikD{..aaa r[ow[fy dorj f;cfs ;wkfJ.. BkBe r[ow[fy pzX[ B gkfJ..¤¡.. _f;X r'f;N, gzBk ©¤¢ d/fynk\ r[ow[yK dk nktD ikDk T[Zek jh u[e frnk. r[ow[y-B{z ;uh dorkj nzdo wkB fwbdk j?, go r[ow[y fJj wkD fwbD

go pckfJ e/ c[b BjhA pfjzd/, ;r'A ;uh dorkj nzdo f;cs ;bkj efo efo oid/ BjhA. f;cs ;bkj efo ;fcsh tkfjr[o{ dh ikfs gke ftu jh ;wkfJ iKd/ jB. r[ow[yK dh f;cs ;bkj dk jdpzBk Ekj e'Jh BjhA ns/ Bk jh ““f;csh f;cfs ;w/T[”” dk jh e[M gkoktko j?. r[ow[y iB b/y/ nzdo ed/ BjhA nkT[Ad/. b/y/ tkfbnK B{z jh pzX g?Ad/ jB. r[ow[yK B{z e'Jh pzX BjhA g?Adk. iwdfo pkX/ e'fJ B oky?.. fpB[ ;pd? Bkjh gfs ;ky?aaagg..aaa wkB? j[ew[ ;G/ r[D frnkB.. BkBe dorj gkt? wkB[..g¦.. _f;X r';fN, gzBk ©¤¤ r[o-;pd ftj{D/ fBr[fonK dh nrbh dorkj gfs gofs;Nk BjhA j[zdh. Bk jh T[BQK d/ S[Neko/ dh e'Jh f;¯koÙh ;kyk Godk j?. B e'Jh T[BQK iwdo pZfXnK B{z S[vkT[Adk, ofynk eokT[Adk j?. tkfjr[o{ r[o{ ;u/ gksÙkj dk ;Zuk j[ew wzBDjkfonK B{z jh ;u/ r[owfs frnkB s/ r[D nkfJ gqrN j[zd/ jB, fiBQK dh pd"bs fsBQK B{z dorj nzdo wkB gqkgs j[zdk j?. fJ; ;fsr[o{ Bkbe dk ;Zuk eEB j?r[ow[fy ir[ ihsk iwekb[ wkfo fpdkfo.. r[ow[fy dorj B nkt? jkfo..aaa§¡.. _f;X r';fN, gzBk ©¤¦ r[ow[yK B/ r[owfs Bkw d/ pb eoe/ iwekb B{z wko e/ ;kok ir fis fbnk. fJ; ir nzdo J/BQK B/ ;[oı-o{Jh jk;b eo bhsh s/ nrbh dorkj/ ik e/ Gh T[BQK B{z jko ed/ BjhA fwbdh, fiZs jh fiZs j?. wBw[y p'fb B ikDBh UBk nzdfo ekw[ eq'X[ njzeko[.. UfJ EkT[ e[EkT[ B ikDBh T[B nzsfo b'G[ fteko[.. UfJ nkgD? ;[nkfJ nkfJ pfj rbk eofj UBk wko/ iw[ izdko[..

nr? dorj b/y? wzfrn? wkfo y[nko[ ehufj e{fVnko..aaa¢.. (©) okwebh eh tko, wjbk £, gzBk ©g0 Bkw'A ;yD/, fBr[o/ wBw[yK d/ fjod/ nzdo ekw, eq'X, jzeko jh ;dk tf;nk ofjzdk j?. T[BQK d/ nzdo'A e[p'b, e[tke jh fBebd/ jB, eq'X s/ jzeko Go/ e[puB jh fBebd/ jB. T[jBK d/ nıfsnko e[M BjhA ofjzdk, Bk T[BQK wdj'ÙK B{z e[M gsk ofjzdk j? fe w{zj'A eh p'bDk j? s/ eh BjhA p'bDk. T[j e[p'b e[puB p'bD br/ EkT[A e[EkT[A th BjhA d/yd/. T[j b'G fteko d/ rq;/ j'J/, fBi-b'G ftekoh e[-ftuko jh w{zj'A eYd/ jB. T[j nkgD/ ;[nkoE dhnK rZbK jh w{zj'A eYd/ jB. ;koh nk:{ jh T[BQK dh J/BQK rZbK ftu phs iKdh j?. nzs t/b/ T[j iw izdko dhnK u'NK yKd/ jB s/ nrbh dorkj ftu T[BQK s'A b/yk wzfrnk iKdk j? s/ nrbh dorkj fsBQK B{z wko e/ y[nko ehsk iKdk j?. feT[Afe b/yk T[j d/ BjhA ;ed/, fJ; bJh e{V fBy[N/ dk ;dk b/yk fbnk jh fbnk ikt/rkBkBe[ nky? o/ wBk ;[Dhn? f;y ;jh.. b/yk op[ wzr/;hnk p?mk efY tjh.. sbpk gT[;fB nkehnk pkeh fiBk ojh.. niokJhb[ co/;sk j';h nkfJ sJh.. nktD[ ikD[ B ;[MJh GhVh rbh cjh.. e{V fBy[N/ BkBek UVfe ;fu ojh..¢.. (¡£) _tko okwebh wL ¡, gzBk ©g£ J/; r[otke ftu r[o{ BkBe ;kfjp ;kfonK ifrnk;{nK B{z ;zp'XB eo e/ ;Zuh f;fynk fdzd/ jB. fJ; ftu r[o{ ;kfjp B/ i' e[M T[ufonk j?, T[j nZyo nZyo ;Zu s/ ;jh j?. fJ; ftu ;zd/j-fezs{ eoB dh r[zikfJÙ jh BjhA. J/; d[Bhnk ftu ehs/ eowK dk b/yk nrbh dorkj nzdo ˜o{o d/Dk j?, b/yk j'fJ fpBK ofjDk BjhA. XowokfJ d/ okjhA, XowokfJ dk o{g Xko e/ gow/Ùo nkg ;GBK dk b/yk wzr/rk. nrbh dorkj ftu oZp B/ XowokfJ dh eufjoh pDkJh j'Jh j? s/

XowokfJ d/ gk; tjh oyh j'Jh j?, fi; T[s/ jo fJe iht d/ fJe fJe eow dk b/yk fbfynk j'fJnk j?. fiBQK nkehnK B/ oZp o˜kJh d/ r[owfs o˜kekoh j[ew BjhA wzB/, fsBQK B{z XowokfJ dh dorkj ftu sbpK g?DrhnK, ˜o{o g?DrhnK. fiBQK dh foD eozwh pkeh ojh, XowokfJ dh tjh ftu doi j?, noEks T[; d/ dø so ftu doi j?, fsBQK B{z ˜o{o sbpK g?DrhnK. n˜okJhb ;koy/ iwd{s ¯foÙs/ T[BQK B{z geV geV e/ XowokfJ dh eufjoh ftu fbnk jk˜o eoBr/. T[BQK B{z T[; GhVh rbh ftu'A B;D GiD dk okj Gh e'Jh BjhA fd;/rk, B ;[M/rk. e{fVnkoK dhnK ;G f;nkDgK usokJhnK fBy[N ikDrhnK. ;G e{fVnko fBy[N ikDr/, e{V Gh fBy[N ikt/rk, UVe ;u s/ ;funkoK B/ jh ekfJw dkfJw ofjDk j?. fJj ;u toskohJ/ puB jB r[o{ BkBe ;kfjp ih d/, fiBQK B/ ˜o{o tos e/ ofjDk j?, ed/ nkjb/ BjhA ikDk. J/; T[gq'es tke ftu i' i' e[M Gh T[ukoD j'fJnk j?, ;' ;G ;jh ns/ gZEo s/ bhe j?, gZeh s;dhe j? p;\ BkBe Bkw[ igs ;[y[ T{gi? dorj gkJhn? EkT[..¡.. (¡¢) _;b'e wL g, gzbk ©¦£ d/ r[otke nB[;ko r[o{ BkBe d/ xfo dfo do;kfJnk r[owfs Bkw ig e/ jh nrbh dorkj/ ik e/ EkT[A fwbdk j? ns/ ;u/ ;[y dh gqkgsh j[zdh j?. ftSfVnK B{z gqG{ Bkfb w/bDjko jfo dorkj dk ;uk p;hm (ftu'bk) ;fsr[o{ nkg jh j?. i?;k ;fsr[o[ ;[Dhdk s?;' jh w? vhm[.. ftS[fVnk w/b/ gqG{ jfo dorj ek p;hm[..aaa¡.. (¡) _okwebh eh tko, ;b'e wL g, gzbk ©g§ fJj r[o{ noiB ;kfjp gzuw gksÙkj dh ;u ;dkesh Ùjkds j?. nrbh dorkj ftu p;hmh eoB tkbk e/tb ;fsr[o{ jh j?. ;u/ ;fsr[o{ d/ ;u/ j[ew d/ nB[;koh i' i' iB j'J/ jB s/ fiBQK B/ eosko dh j[ew o˜k tkbh rZb wzBh j? ns/ Gbh eoe/ wzBh j? fsBQK B/ jh y;w B{z ;u eoe/ gSkfDnk j?, ;'Jh ;uh dorkj d/

;u/ wZb GJ/ jB. fsBQK B/ ;u/ dh ;uh dorkj n?;h wZbh j? fe ;uh dorkj wZb e/ ed/ BjhA jZb/ ns/ n˜b s/ npd se wZb wZbh jh oyDr/. :Ek i' ehBh eoskfo ;kJh Gbh rb.. fiBh gSksk y;w[ ;/ dorkj wb..aaa¡¦.. _tko okwebh wL g, gzBk ©¦¤ gyzvhnK ;kes iBK dk nrbh dorkj fJj jkb j't/rkL gkyzv gkyzv efo efo Gow/ b'G[ gkyzv[ ifr p[fonko/.. jbfs gbfs d[ydkJh j'tfj iwekb[ yVk f;fo wko/..¤..aaaaaa ;kes Bo ;fG G{y G[ykB/ dfo mkY/ iw izdko/.¦.. (ø..¢) _BN n;NL wL ¤, gzBk ©ø¡ fvmk i/\ ;kes BoK, b'GhnK, gyzvhnK B{z iw izdko d/ do s/ G[yD G[Zy/, d[ydkJh wkoK yKd/ j'J/, yb'tDk j't/rk. fsBQK d/ jbs gbs d't/A d[ydkJh j'Dr/. UJ/A jh gsk br/rk, id'A woB s'A fgS'A nr/ iwK dh wko gt/rh. J/jBK xNBktK s'A nt/;b/ p/ıpo/ j'J/ t/ ;kes Bo wB[yk d/j Xko e/ gkg eow eoh iKd/ jB. ns/ n?;/ goftos j[zd/ jB gkg eowK ftu, fe T[jBK dh nZy jh BjhA T[xVdh. nZy sK sd/ jh T[xV/ i/ r[o{ eh f;Zfynk ;[DB, s/ ;[D e/ ;fs ;fs eoe/ wzBD. i/ T[BQK B{z T[gobh dorkj dk ı"¯ j't/ sK T[j gkg eow, b'G, gkyzv ftekoK s'A puD. bk-w˜jp, dfjohJ/, Bk;se, ;kes g[oÙK dk fJıbke j' jh BjhA, fiBQK B{z nrbh d[Bhnk, gkobh dorkj dk fB;uk BjhA, fsBQK B/ sK p;, p/-do/r wzd eowK ftu jh oZus yZus j'Dk j?.fiBh Bkw[ ft;kfonk ;/ fes[ nkJ/ ;z;kfo..

nkr? gkS? ;[y[ Bjh rkv/ bkd/ Sko[.. ftS[fVnk w/bk Bjh d{y[ xD' iw d[nkfo..£.. (ø..£) _wko{ wL ¡, gzBk ¡0¡0 fJj T[gobk r[otke e?;h ;{M ;[MkT[Adk j?. fiBQK B/ Bkw ft;ko fdsk j?, T[BQK dk J/; ;z;ko ftu nkT[Dk p/noE s/ nekoE jh j?. T[j J/; ;z;ko ftu ekjB{z nkJ/< eh E[fVnk fgnk ;h, T[BQK d/ J/E/ nkT[D y[D'A< T[BQK Bkw ftj{fDnK B{z nr/ fgS/, J/; b'e s/ gob'e ftu, fes/ s/ ed/ ;[y fwbDk BjhA. r[owfs r[D ftj{D/, Bkw ;yB{D/ wkD{ e'Jh wB[y :k fJB;kB jB< Uj sK Sko (fwZNh) d/ bZd/ j'J/ rv/ ;wkB jB. Sko T[vk e/, s/ Sko T[vkT[Ad/ jh ub/ ikDr/l gqwkoE dh fsBQK B{z ;ko jh ed/ BjhA j'Dh, ftSfVnK dk ed/ w/bk j'Dk jh BjhA. UBQK B{z nr/ iw d/ d[nko/ ik e/ xD/ d[y ;fjD/ g?Dr/r[ow[fy fiBh Bkw[ B gkfJnk.. wBw[fy fpoEk iBw[ rtkfJnk.. nr? ftD[ Bkt? e' p/bh Bkjh p{M? r[o phukoh ihT[..©.. (¡0..¡) _wko{ wL £ n;NL xo g, gzBk ¡0¡¦ fiBQK B/ r[odhfynk b? e/, r[o{ e/ f;y pD e/, r[owfs Bkw BjhA fXnkfJnk, fsBQK wBw[yK B/ wB[yk iBw fpoEk jh rtkfJnk j?. UBQK dk nZrk Gh pVk d[ydkJh j't/rk, feT[Afe nr/ nrbh dorkj ftu Bkw s'A fpBK e'Jh Gh p/bh BjhA. fiBQK B/ n?E/ Bkw BjhA ifgnk sK nr/ ub e/ UjBK dh ;jkfJsk feBQ eoBh j?< ;jkJh e/tb fJe Bkw B/ jh j'Dk j?. nrbh dorkj/ S[vkT[Djkok ;uk p/bh ;jkJh fJe Bkw jh j?, j'o e'Jh BjhA. fJ; ir ftu sK uko fdjkV/ jh ofjDk t;Dk j?. fiE/ ik e/ nrbh dorkj wJh xo ftu ofjDk t;Dk j?, ;' xo sK fuZs u/s/ jh BjhA. fiE/ ikDk j?, ;' EkT[A jh fsBQK B{z ft;fonk j'fJnk j? s/ nr/ t;D tkb/ EkT[A fty/ wBw[yk B/ wB BjhA bkfJnk-

fij xo wfj s[X[ ofjBk p;Bk ;' xo[ uhfs B nkfJU..£..aaa ijk ikDk ;' EkB[ ft;kfoU fJe fBwy Bjh wB[ bkfJU..g.. (ø..¡) _wko{ wL g n;NL, gzBk ¡0¡) jfo dorkjh gfs f;T[A b? ikD tkbk fJe Bkw jh j?. efbi[r nzdo e/tb ehosB jh goXkB j?. ehosB d/ goskg efo jh r[ow[yK dk Bkw ftu ;fji-fXnkB br iKdk j?. fXnkB bk e/ Bkw ifgnK nkg soB s/ ntoK B{z fB;skoB tkbk r[ow[y-ihtB gorNdk j?. :Ek r[otke efbi[r wfj ehosB[ goXkBk.. r[ow[fy ighn? bkfJ fXnkBk.. nkfg so? ;rb/ e[b sko/ jfo dorj gfs f;T[ ikfJdk..¦.. _wko{ ;'jb/ wL g, gzBk ¡0§g-§¦ ;fsr[o{ o{gh ;u/ p'fjE s/ ufVQnK, noEks ;fsr[o{ d/ ;ki/ ;u/ Bkw-nzfwqs s/ ;tko j'fJnK bfjoK wkod/ Gt-;kro ftu v[pD dk ısok BjhA, B fes/ mke jh g?Adh j?. fBoGT[ j'J/ ;u-wkor/ p'fjE s/ ;tko j'J/ ;ø o eoh ikJhdk j?, feT[Afe p'fjE d/ EKrh-;fsr[o dh ;uh Xhoi j[zdh j?. EKrh-;fsr[o n?;/ do s/ b? ik e/ T[skodk j?, fiE/ nr/ i'sh ;o{g tkfjr[o{, r[o{ tkfjr[o{, gosZy ;Bw[y fddko/ fdzdk fd; g?Adk j?. Bdoh jh fJj dks, dorkjh wkB tkbh gkJhdh j?. ufV p'fjE? ukb;T[ ;kro[ bfjoh d/fJ.. mke B ;u? p'fjE? i/ r[o[ Xhoe d/fJ.. fss[ dfo ikfJ T[skohnk r[o[ fd;? ;ktXkB[.. BkBe Bdoh gkJhn? dorj ub? wkB[..£.. (¢) _wko{ tko wL £, gL ¤, gzbk ¡0ø§ r[owfs i[rfs ftj{D/, r[o-dhfynk jhD/ i' fBr[o/ wB[wy,

i'rh pD e/ ir ftu GT[Ad/ jB s/ xo xo Ghfynk wzrd/ fcod/ jB, UjBK s'A id'A nrbh dorkj/ b/y wzfrnk ik;h, sK fe; fe; dk foD T[skoBr/< i?;k fe nrbh r[otke p[MkT[Adk j?i'rh j'tk ifr xfo xfo Ghfynk b/T[.. dorj b/yk wzrhn? fe;[ fe;[ T[so[ d/T[..¡.. (©) _wko{ tko ;b'e[ wL £, gzBk ¡0ø© fijV/ r[ow[y iB r[owfs i[rs thuko d[nko wB wko e/ tkfjr[o{ dk ikg igd/ jB, ;/Jh jfo dorfj f;Md/ jBwfB thukfo jfo i[g eo/ jfo dorj ;hM?..¡¡.. -¡0©0 j[ew oikJh ;kyshnK, r[ow[y fdb-ok;hnK dk fenk ;'jDk fdqÙ› nrb/ tke nzdo do;kfJnk j?j[efw oikJh ;kysh dorj ;u[ ep{b[.. ;kfdp[ b/yk wzr;h d[Bhnk d/fy B G{b[.. fdb dotkBh i' eo/ dot/;h fdb[ okf;.. fJ;e w[jpfs BkBek b/yk eos/ gkf;..¡.. (¡¢) _;b'e wL ¡, gzbk ¡0©0 noEks, nrbh dorkj nzdo j[ew o˜kJh ;kysh tkbk ;u[ (r[owfs Bkw) jh ep{b g?Adk j?. fJ; r[owfs Bkw s'A ftj{fDnK dk ;u/ ;kfjp dh dorkj ftu ˜o{o b/yk wzfrnk ikt/rk. ws e'Jh J/;/ d[Bhnk B{z d/y e/ G[b/ s/ r[wkB eo/ fe “fJj ir fwZmk s/ nrbk feBQ fvZrk”l J/; Gow G[bkt/, d[Bhnk dhnK w"iK wkBD ftu jh wdj'Ù j'fJnk fco/ s/ wB dhnK y[bQhnK tkrK Sv d/t/. nfij/ ftÙ/ ftekohnK dk dorkj ftu b/yk ˜o{o j't/rk. fiBQK wB dhnK tkrK BjhA o'ehnK s/ nkgD/ wB s/ gfjok BjhA fdsk, fsBQK B{z dorkj ftu ;˜k ˜o{o fwb/rh. fiBQK wB fiDBjko/ r[ow[yK B/ fdb dh dopkBh ehsh j?, nkgD/ dfjfd; XktDjko/ wB T[s/ gZek gfjok fdsk j? ns/ d[Bhnk s'A fBftosh tkbk, ;u t?okr,

frqj;s T[dk;, dot/Ùh fdb ok; ukbk Xkfonk j?, fsBQK B/ ;uk oZph fJÙe w[jZpsh ihtB ihftnk j?, fsBQK dk jh f;ZXk eos/ g[oy gqhsw d/ do s/ f;ZMDk j'fJnk j?. eos/ d/ do-b/yhnK (do s/ gotkB gfJnK) dk b/yk fe; B/ b?Dk j?, e'Jh BjhA b? ;edk. dorfj f;ZMD ;hfMnK s'A b/ykfiB ifgnk jfo s/ w[es gqkDh fsB e/ T{ib w[y jfo d[nkfo.. UfJ jbfs gbfs iB GJ/ ;[j/b/ jfo okfy bhJ/ oyBjkfo..aaa¢.. (¤..£) _s[ykoh wL ¤, gzBk ¡¡¡g w[es gd nfGnk;h iBK B{z jh fwbdk j?. r[owfs Bkw d/ nfGnk;h iBK d/ jfo dorfj w[y T[ib/ j[zd/ jB s/ T[j fJ; b'e s/ gob'e ftu ;dk ;[j/b/ ofjzd/ jb. oyDjko r[o{ eosko T[BQK dh jo pkp ofynk eodk j?l fJ; b'e ftu Gh s/ nrb/ gob'e ftu Gh. ;' j'fJnk Bk nrbk b'e ˜o{o. Bkw fBXkB dh fwby fiBQK d/ GkrK ftu fbyh j[zdh j?, ;/Jh iB nrbh dorkj nzdo wkB gkT[Ad/ jB. ;[y ;fji ;/sh nBzd wrB j'fJ r[D rkT[DjkfonK B{z nr/ (nrbh dorkj/) ub e/ ık; EkT[A fwbdk j?. n?E/ ukj/ T[j fBEkt/A jh j'D. r[otkefiB eT[ fbfynk jfo J/j[ fBXkB[.. ;/ iB dorj gktfj wkB[.. ;{y ;ji nkBzd r[D rkT[.. nkr? fwb? fBEkt? EkT[..¢.. (¤..¡¦..¢©) _G?oT[ wL g, gzBk ¡¡¤£ ;kes, wBw[y, Bk;se dk fisBk Gh nkuko eow j?, ;G M{m j?. r[o g{o/ fpBK w[esh fe;/ dh BjhA j' ;edh. ;uh dorkj ;kes b'e ikD/ jh BjhA gkT[Ad/, mke/ iKd/ jB. r[otke jfo e/ Bkw fpBk ;G M{m[..

fpB[ r[o g{o/ w[efs B gkJhn? ;kuh dorfj ;kes w{m[..¡.. ojkT[..aaa nzso[ w?bk pkjo[ fBs X't?.. ;kuh dorfj ngBh gfs y't/..¢.. (¤..¤0..g£) _G?oT[ wL g, gzBk ¡¡g¡ fgSbhnK d' gzrshnK d;dhnK jB fe w?b-fJÙBkBh prb/ GrsK dhnK prb-;wkXhnK fe;/ b/y/ BjhA. J/E/ G/y fdykT[DjkfonK d/ id nrbh dorkj ftu gki y[bQDr/ sK fsBQK dh g'b-gfs dh eT[vh ehws BjhA g?Dh. fiBQK B{z ;fsr[o{ B/ Bkw fBXkB fdqVQk fdsk j? fBi xo'A dhfynk dkB d/ e/, fsBQK GkD/ oki wkb wkfJnk dk ;G g;kok M{mk j?. fJ; M{m-g;ko/ B{z frqj;s T[dk;hnK r[ow[y iBK B/ fpy ;wM e/ fsnkr fdsk j?, U;/ XzX pzX wkfJnk B{z b'Gh Bo bgNkfJ oj/ jB. n?;/ bgNbgNkohnK Bkw-p/-w[ykohnK B{z dorkj nzdo ;˜ktK fwbdhnK jB, ed/ BjhA NbdhnK;fsr[fo Bkw[ fBXkB[ fdqVkfJnk.. oki[ wkb[ M{mh ;G wkfJnk.. b'Gh Bo oj/ bgNkfJ.. jfo e/ Bkw fpB[ dorj fwb? ;ikfJ..¡¢.. (¡£..¡..¢) _G?oT[ wL £, gzBk ¡¡gg nr/ rfJnK b/yk wzfrnk ikDk j? s/ ˜o{oh wzfrnk ikDk j? ns/ d; r[Dh ;˜k fwb/rhLnr/ b/y? wzfrn? j'o d;{Dh gkfJ..¢.. (ø) _tko ;kozr wL ¡, gzBk ¡¢¤0 go Bkw dk b/yk gfVQnK, noEks r[owfs Bkw ;k; frok; ifgnK g{op ewks/ ;ko/ wzd/ b/y fwN iKd/ jB s/ nr/ B{z e'Jh wzdk eow BjhA j[zdk s/ Bk jh Bt/A f;o/ wzd/ b/y fby/ iKd/ jB. fsBQK B{z nr/ ub e/ g[SfrS BjhA j[zdh. jfo dorkj nzdo T[BQK B{z ;r'A Y'Jh fwbdh j?. :Ek r[otke -

b/yk gVhn? jfoBkw[ fcfo b/y[ B j'Jh.. g[fS B ;e? e'fJ jfo dfo ;d Y'Jh.. iwekb[ fwb? d/ G/N ;/te[ fBs j'Jh.. g{o/ r[o s/ wjb[ gkfJnk gfs gorN[ b'Jh.. BkBe nBjd X[Bh dfo tid/ fwfbnk jfo ;'Jh..¢ø.. _;kozr eh tko, gzBk ¡¢¤ø fJj r[otke J/; rb dh Ùkjdh Godk j? fe fiBQK B{z jfo dorj Y'Jh fwbdh j?, fsBQK B{z nr'A iwekb Gh G/Nk b? e/ fwbdk j? s/ T[bNk T[BQK dk ;/tek j' iKdk j?. g{o/ ;fsr[o{ dh p;hmh d/ ;de/ fsBQK dk ;u-wjbhA tk;k j' iKdk j?. ;ko/ yzvK pqfjwzvK ftu fsBQK dh ;'Gk T[xh j' iKdh j?. fs; ;u/ do wjb, fiE/ fe tkfjr[o{ dk fwbkg j[zdk j?, nBjd X[BhnK dh M[Beko T[mdh j? s/ ;dk nBjd tki/ ti oj/ jB. T[; ;uh dorkj/ wBw[yK ;kesK dk b/yk j[zdk j?. UE/ T[j e{fVnko ;kps j[zd/ jB, fijV/ n?E/ nkg/ ;funko pD pD p?md/ jB. ekw, eq'X, jzeko d/ bd/ j'J/ wBw[y p'b e[p'b'A Nbd/ BjhA, wzdk jh fustd/ jB. UBQK B{z uzrk p'b p'bDk jh BjhA nkT[Adk, uzrh fustDh T[j fustD jh BjhA ikDd/. EkT[A e[EkT[A BjhA d/yd/, fsBQK dk nrbh dorkj/ T[go df;nk jkb j'Dk j?wBw[y p'fb B ikDBh UBk nzdfo ekw[ eq'X[ njzeko[.. EkT[ e[EkT[ B ikDBh ;dk fustfj fpeko.. dorj b/yk wzrhn? UE? j'fJ e{fVnko..aaa¡.. (£0) _;b'e wL £, gzBk ¡¢¤ø wB[wyK B/ fJ; b'e ftu ;/Jh nfrnkB nzXko/ s/ nftfdnk tkb/ ezw ehs/ jB, ;/Jh nftZds ;kXB ;kX/ jB, fiBQK dk gob'e ftu Gh ngi; j[zdk j?, noEks fiBQK eowK d/ eoB s'A gob'e ftu Gh pdBkwh j[zdh j?. :Ek r[otke fifj gob'e ikfJ ngehofs ;'Jh nfpfdnk ;kXh..¢.. _;kozr gowkBzd ih, gzBk ¡¢g£

sK s/ gob'e dh j'Ad B{z ˜o{o wzBDk gT{. w[Beo j'D dh e'Jh ikfJ jh BjhA. wkfJnk Bkb wB{o j'J/ wB fJj' nfrnkB ftÙtk; bJh p?m/ jB, i' e[M j? J/; d[Bhnk ftu jh j?, J/E/ jh wkfJnk d/ ozr wkD bU. yks, ghs, j;s, fpjkfJ bt', (eat, drink and be merry) nzrk ehjB/ d/fynk j?

Similar Documents