Paper Esthetica-Nederlands
Zeeslag bij Lepanto
Andries van Eertvelt

Maxim Dal Prete
5ecmtb
Bernard Roose & Vanrysselberghe Daniel

Inhoud Inhoud
1 Een woordje vooraf 2
1.1 Opdracht 2
2 Objectieve gegevens 3
2.1 Naam van de kunstenaar 4
2.2 De tijd 5
2.3 Titel, afmetingen en locatie 5
3 analyse 6
3.1 Iconografie 7
3.2 Morfologie 8
3.2.1 Compositie 8
3.2.2 Materiaal en techniek 8
3.2.3 Kleur 8
3.2.4 Ruimte 8
Mijn kijk op het werk 9
Bronvermelding 10

Een woordje voorafOpdracht Onze opdracht was een museum bezoeken en een kunstwerk kiezen dat ons aantrok. Het kunstwerk dat ik koos was dat van Andries van Eertvelt: Zeeslag bij Lepanto, een kunstwerk uit de 17 de eeuw. Dit kunstwerk trok mij aan omdat het groot was waarbij ik mij meteen afvroeg hoe hij van zo een chaotische situatie zo iets moois en realistisch kon maken. Ik wist meteen dat ik dit werk wou bespreken.
Ik wou eigenlijk een kunstenaar die bekender was zoals Rubens maar ik wist dat de kans klein was dat dit nog vrij zou zijn. Het is misschien belangrijk om eerst en vooral te weten wat de zeeslag bij Lepanto eigenlijk is. Het was één van de grootste zeeslagen in de geschiedenis, waarbij Spanje tegen het Ottomaanse rijk vocht of, anders gezegd, het christendom tegen de islam. De zeeslag vond plaats bij Lepanto de Italiaanse vertaling voor de Griekse stad Navpaktos. Hierbij sneuvelden ongeveer 38000 soldaten met het christendom als winnaar in dit gevecht.
Afbeelding 1.1

Objectieve gegevens

Naam van de kunstenaarAndries van Eertvelt is een Belgische barokschilder geboren te Antwerpen op 25 maart 1590.Hij werd meester bij het Antwerpse Sint-Lucas gilde in 1609. Hij woonde 2 jaar in Genua in het huis van Cornelis de Wael, ook een barokschilder. Daarna keerde hij terug naar Antwerpen. Hij werd vaak de zoon van de zeeën genoemd door zijn marines(schilderkunst met de zee als onderwerp). Andries sloeg geen nieuwe weg in en veranderde niets aan de schilderkunst zelf maar hij was wel een meester in zijn vak, zijn sterkte was de weergave van de stormachtige zee met gedetailleerd geschilderde schepen. Speciaal hier is het feit dat er maar een kleine groep Vlaamse marine schilders waren, maar hij was zeer succesvol.
Afbeelding 2.1
De Santa Maria, de boot van Columbus, door Andries van Eertvelt geschilderd in 1628 hangt in het National Maritime Museum.

De tijdHet werk is een voorbeeld van barokschilderkunst. De barok werd gekenmerkt door: extreem realisme, veel emotie,clair-obscur, dramatische effecten, diepte werking, zeer veel beweging, drukte en diagonalen. In dit kunstwerk zijn bijna alle kenmerken duidelijk aanwezig.

Het werk dateert van 1623 en is dus geschilderd in het begin van de barok periode, die tot ongeveer 1750 duurde. De zeer realistische schepen, het dramatisch effect van de zeeslag, de beweging en actie, diepte-werking etc. zijn duidelijk te herkennen. Alleen emotie komt er niet in voor omdat men de gezichten niet echt kan zien. Er is ook een duidelijk contrast tussen licht en donker als men kijkt naar de wolken.
Titel, afmetingen en locatieHet schilderij heet De Zeeslag bij Lepanto. En gaat dus over de slag bij Lepanto. De afmetingen zijn 176x315 cm en is een vrij groot schilderij. Het is de vinden in het MSK Gent en hangt in een lichtgrijs geverfde,lege ruimte . Het schilderij is een van de grotere kunstwerken die er hangen.
Afbeelding 2.3

analyse

Iconografie
Het gaat hier over een fel bevochten zeeslag. Er zijn enorme, overdreven grote golven afgebeeld en totale chaos. Tot in de verte zijn er slagschepen te zien die zo goed als allemaal op het punt staan te kapseizen. Dit geeft mij de indruk, dat het een helse strijd was, misschien zelf een beetje apocalyptisch, wat ook de bedoeling was; de slag bij Lepanto vernietigde namelijk de volledige Ottomaanse zeemacht. De bootjes waarin de mensen proberen te ontsnappen worden genadeloos door de golven opgeslorpt. Als men naar de mensen kijkt voelt men hun paniek en machteloosheid. Dit is wat ik er in zag, maar wanneer men de uitleg naast het kunstwerk bekijkt gaat het veel dieper; het is meer een godsdienstige strijd. Het Turkse schip onderaan rechts vaart te pletter tegen de rots, de Hollandse schepen daarentegen houden stand in de storm, Op de Hollandse schepen staat er: ' Godt sy met ons allen' met andere woorden: “betrouw op God en je zult de stormen van het leven trotseren”.
Het is zeker en vast figuratieve kunst. Van Eertvelt wil streven naar werkelijkheid en werkt zeer gedetailleerd. Volgens mij kan men hier over een ideoplastisch kunstwerk spreken. Andries kon geen waargenomen beeld weergeven want hij was geen ooggetuige; wel kon hij zijn idee van de veldslag aan de hand van verhalen zo goed mogelijk weergeven.

Morfologie
CompositieDe kleuren veranderen van links naar rechts. Links ziet men een een blauwe hemel en is het beeld rustig. Hoe meer men naar rechts kijkt hoe drukker en donkerder het wordt, de hemel is donker en de golven zijn groter. Er is een diagonale lijn te zien die de schepen van de mensen scheidt. Er is sprake van herhaling, de schepen zien er allemaal het zelfde uit en ook de golven lijken in zekere mate op elkaar: puntig.

Materiaal en techniekDe kunstenaar heeft gebruik gemaakt van olieverf, op doek aangebracht met penseelvoering (aan de details te zien is het met een verfijnd penseel aangebracht).

KleurDe kleuren zijn zeer realistisch. Zoals ik al reeds vermeld heb, zijn er links lichtere kleuren gebruikt dan rechts. Aan de rechterkant zijn er ook meer verschillende soorten kleur gebruikt bv. de kledij van de mensen.

RuimteDe schilder maakt gebruikt van perspectief, en die diepte werking is duidelijk te zien. Het is zeer open en men kan ver kijken. Hoe verder men kijkt hoe meer open het wordt, hoe dichter bij de kijker hoe meer gesloten. Volgens mij heeft dit als 12bedoeling om de kijker de indruk te geven dat hij middenin de strijd zit, werkelijk in de kern van het gebeuren.

.

Mijn kijk op het werk
Het werk is indrukwekkend qua grootte, maar ook qua inhoud. Het is anders dan de andere. De meeste kunstwerken stralen rust en schoonheid uit terwijl dit kunstwerk onmiddellijk de aandacht trekt door de energie dat het uitstraalt. Normaal gezien doet een kunstwerk mij niets, maar ik voelde meteen het gevoel dat de kunstenaar wou geven. Ik voelde de emoties van de mensen op het schilderij aan als of ik er zelf bij was, het maakte mij druk en zenuwachtig maar ook meelevend.
Andries van Eertvelt heeft hier schitterend werk geleverd: er zijn zoveel details, en toch is het tegelijkertijd overzichtelijk en chaotisch. Ik begrijp niet hoe het mogelijk is om deze 2 tegengestelden zo mooi te combineren. Waar ik ook mijn hoedje voor af doe is het schilderen van de woeste zee en het perspectief, want zelf kan ik geen normaal mannetje tekenen. Ik heb zeer veel respect voor mensen die zulke dingen kunnen schilderen, wat volgens mij nog moeilijker is dan tekenen.
Ik ben tevreden met mijn keuze, maar had misschien beter een kunstenaar gekozen waarover meer te vertellen is. Door het werk heb ik mijn kennis ook kunnen bijschaven, Ik wist dat het een echt gebeurde zeeslag was maar wist niet dat het 1 van de grootste was en dat het resultaat zulke grote impact had op hoe Zuid-Europa er nadien ging uitzien. Ik wil ook zeggen dat het een goede opdracht is omdat vele anderen, net zoals ik, nog geen paper hebben moeten maken. Nochtans komt dit veel voor in het hoger onderwijs. Door deze opdracht kunnen we zelf zien of onze eerste paper goed was en/of waar er nog verbetering moet komen.

Bronvermeldinghttp://www.vlaamsekunstcollectie.be/collection.aspx?p=0848cab7-2776-4648-9003-25957707491a&inv=S-88

http://nl.wikipedia.org/wiki/Andries_van_Eertvelt

http://www.lukasweb.be/nl/foto/zeeslag-bij-lepanto

http://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_bij_Lepanto