Free Essay

Qwert

In:

Submitted By ermira23
Words 6350
Pages 26
ffeeÇfare i lidh SI me bizneset?
Biznesi global përdor teknologjinë dhe SI për:
•të rritur fitimin
•ndarjen e tregjeve
•përmirëson sherbimet ndaj klienteve
•menaxhon operacionet e përditëshme
•Menaxherët duhet të dinë: si të përdorin IT në punën e tyre
•Si të përdorin IT për të patur sukses organizata e tyre
Koncepti i IT dhe IS
•IT = hardware + softwar
•IS = IT + people + procedures
Principe dhe Objektiva
Vlera e informacionit është e lidhur direkt me atë se si ai ndihmon marrësit e vendimeve të përmbushin objektivat e tyre.
Dallimi i “data” nga “information” si dhe përshkrimi i karakteristikave që përdoren për të përcaktuar cilësinë e data.
Modelet, kompjuterat dhe information system ndihmojnë organizatat të përmirësojnë mënyrën e tyre të të bërit biznes.
Komponentet e një sistemi informacioni dhe karakteristikat e disa sistemeve.
Katër tipet bazë të modeleve dhe përdorimi i tyre.
Përdoruesit e sistemeve të informacionit, manaxherët dhe profesionistët e këtyre sistemeve të informacionit duhet të punojnë të gjithë bashkë për të patur një sisteme të informacionit të sukseshëm.
Koncepte te Informacionin
Një SI është një tërësi komponentësh ose elementësh të ndërlidhur që mbledhin, manipulojnë dhe afishojnë të dhëna dhe informacione si dhe parashikon mekanizmin e feedback-ut për arritjen e një objektivi
•Shembuj: ATM-të, sistemet e rezervimit të biletave të avioneve, etj
Koncepte te Informacionin
•Të dhënat – Një sërë faktesh të thjeshtë.
•Informacioni është një koleksion faktesh të organizuara në atë mënyrë që të mund të ketë vlerë të shtuar mbi vlerën e vet fakteve.
•Njohuria është një dije dhe një kuptim i bashkësisë së informacionit dhe mënyrave që ky informacion të bëhët i përdorshëm, për të mbështëtur një detyrë të caktuar ose arritjen e një vendimi.
Tipet e të dhënave Të dhënat Paraqitja
Alfanumerike Numra, germa, dhe karaktere të tjerë.
Imazhe Imazh grafik dhe piktura.
Audio Tinguj, zhumra, tone.
Video Pamje filmike ose fotografish
Karakteristikat e informacionit të vlefshëm
I saktë – error free;GIGO (garbage in garbagge out)
I plotë – të gjitha faktet e rëndësishme
Ekonomik – balancimi i vlerës se informacionit me koston e prodhimit të tij
Fleksibël – për qellime të ndryshme (psh sa është inventari: përfaqësuesi i shitjeve, shefi i financës, etj)
I besueshëm – varet nga mbledhja e të dhënave, burimi i inform (psh rritja e çmimit të energjisë)
I rëndësishëm – i rëndësishëm për marrësit e vendimeve (psh rritja e cmimit të bukës…)
I thjeshtë – jo kompleks, i sofistikuar,i detajuar (information overload)
Në kohë – atëherë kur nevojitet (koha... veshja)
I verifikueshëm – nga shume burime, i njëjti informacion
I aksesueshëm – në formatin e duhur në kohën e duhur nga personat e autorizuar
I sigurtë – nga personat jo të autorizuar
Karakteristikat e informacionit të vlefshëm
TË DHËNAt procesi I Transformimit Informacion
Koncepte të Sistemeve dhe Modelimev
Sistemi
Një tërësi elementësh ose komponenetësh që ndërveprojnë për të përmbushur një ose disa qëllime.
Komponentët e një Sistemi
Katër komponentet e një sistemi janë:
Input, Processing, Output dhe Feedback
Koncepte të Sistemit dhe Modelimit SISTEMI INPUT PROCCESING OUTPUT QËLLIMI
UNIVERSITET STUDENTET
PROF.
ADMIN. KËRKIMET
MËSIM
SHERBIMET STUDENTË TË ARSIMUAR
KËRKIME SHKENCORE
SHERBIME KOMU. MARRJA E NJOHURIVE
Performanca dhe Standardet e Sistemit
Eficienca: output/input
Efektiviteti: masa në të cilën sistemi përmbush qëllimet e veta
Standardi Performancës: objektivi specifik i një sistemi
Variablat dhe Parametrat e Sistemit
•Variabël Sistemi – element i kontrolluar nga vendim-marrësit
•Parametër Sistemi – vlerë që nuk mund të kontrollohet
Klasifikimi i Sistemeve
Të thjeshtë Kompleks, Të hapur Të mbyllur, Stabël Dinamik ,Adaptive Jo adaptive, Përmanent te përkohshëm
Modelimi i një Sistemi
•Një MODEL është një abstraksion ose një përafrim që përdoret për të treguar realitetin
4 tipet kryesore të modeleve:
•Një model narrativ bazohet në fjalë Logjike, jo fizike.
•Një model fizik është konkret (e realitetit)
•Një model skematik është një paraqitje grafike
–Graphs dhe charts
•Një model matematik është një paraqitje arithmetike
Çfare eshte nje Sistem Informacioni ?
•An Information Systems (IS) collects, process, stores, analyzes and disseminates information for a specific purpose
(RAINER & TURBAN & POTTER)
Sistemet e Informacionit Bazuar ne Kompjuter (SIBK)
•Sistem Informacioni Bazuar në Kompjuter (SIBK) eshte një bashkësi e vetme: hardueresh softueresh baza te dhenash telekomunikimesh njerezish procedurash që janë të konfiguruara për të mbledhur, manipuluar, ruajtur dhe përpunuar të dhënat që ato të kthehen në informacion.
Telekomunikimi, Rrjetat dhe Interneti
Telekomunikimi – transmetimi elektronik i sinjaleve per komunikim; organizata te kryeje proçeset dhe detyrat nepermjet rrjetave kompjuterik efektiv
Network – kompjutera dhe pajisje te tjera te lidhur ne nje godine, ne nhe shtet, ose ne mbare boten, per te bere te mundur komunikimin elektronik
Interneti – rrjeta me e madhe mbare boterore; mijera rrjeta te lidhur ne te; te gjithe shkembejne lirshem informacion.
Intranet – nje rrjete e brendeshme e bazuar ne teknologjine Web qe lejon njerezit ne nje organizate te kembejne informacion dhe te punojne ne projekte
Extranet – nje rrjete e bazuar ne teknologjine Web qe lejon perdoruesit e jashtem te seleksionuar (si psh partneret dhe klientet) te aksesojne burimet e autorizuara te intranetit te nje organizate
Sistemet e Informacionit ne Biznes Business Information Systems
Electronic Commerce Transaction Processing Systems Management Information Systems Decision Suppor E-Commerce Business-to-business Business-to-consumer Business-to-government Governm
Transaction Processing Systems
•Nje sistem i perpunimit te tranzaksioneve (transaction processing system - TPS) eshte nje bashkesi e organizuar njerezish, procedurash, software, databases dhe pajisjesh qe perdoren per te regjistruat tranzaksionet e biznesit. •Perpunon shkembimet e biznesit Mban rekorde ne lidhje me keto shkembime Mban detyrat routine, akoma te rendesishme •Kryen llogaritje te thjesh
Management Information Systems (IS)
Informacion routine per vendime routine Efiçience Operacionale Perdor te dhena transaksionesh si inpute kryesore Bazat e te dhenave integrojne MIS ne zona te ndryshme funksionale
Outpute te MIS
Raporte Schedule (Schedules reports) Informacione sipas kerkeses per te ndihmuar vendim – marrje.
Raporte Kerkese (Demand reports) Informacione sipas kerkeses
Raporte Perjashtues (Exception reports) Pershkruan situata te jashtezakonshme (niveli i ulet i inventarit).
Sistemet e Mbeshtetjes se Vendimeve
•Nje sistem i mbeshtjes se vendimeve eshte nje bashkesi e organizuar njerezish, proçedurash, softwaresh, databases dhe pajisjesh qe perdoren per te suportuar marrjen e vendimeve te problemeve specifike. •Perdoret kur kemi probleme komplekse dhe informacioni per marrjen e vendimeve eshte i veshtire.
Sistemet e Informacionit per Qellime Speciale ne Biznes
Sistemet e Inteligjences Artificiale (Artificial Intelligence (AI) Systems)
Sistemet e Realitetit Virtual (Virtual Reality Systems) ,Sistemet Ekspert (Expert Systems)
Sisteme te tjere per Qellime Speciale (Special- Purpose Business Information Systems)
Zhvillimi i Sistemeve
•Ivestigimi sistemit (percaktimi i problemit) •Analiza e Sistemit (problemet dhe mundesite) •Projektimi Sistemit (sistemi i ri ne perputhje me nevojat e biznesit) •Implementimi (venia ne pune) •Mirembajtja dhe rishikimi i sistemit
Perse i studjojme Information Systems?
Perparim ne krarieren tuaZgjidhni problemet Realizoni oportunitetet Permbushni objektivat tuaja (ne karriere)
Koncepti i Computer dhe Information System
Koncepti Kompjuter – njohuri ne lidhje me sistemet dhe pajisjet kompjuterike
Koncepti Sisteme Informacioni – njohuri se si perdoren te dhenat dhe informacioni
Sistemet e Informacionit ne Zonat Funksionale te Biznesit
Finance dhe Kontabilitet Shitje dhe Marketing Prodhim
Sistemet e Informacionit ne Industri
Firmat e Investimeve •Banka •Kompani Publikimesh •Organizata Shendetsore •Firma konsultimi Menaxhimi
Permbledhje
•Data – fakte te thjeshte
•Information - data transforuar ne nje form qe ka kuptim
•System – bashkesi elementesh qe nderveprojne per te permbushur nje objektiv
•Systems development – krijimi ose modifikimi sistemeve egzistuese te bizneseve
Hardware: Pajisjet Input, Processing dhe Outpu
Komponentet Hardware
Central processing unit (CPU) Primary storage (main memory; memory) Secondary storage Input devices Output devices
Komponentet e sistemit kompjuterik
Keto komponente perfshijne pajisjet hyrese dhe dalese, pajisjet e komunikimit, pajisjet ruajtese primare dhe sekondare, si dhe CPU. Njesia e kontrollit, njesia arithmetike/llogjike (ALU) si dhe regjistrat perbejne CPU-ne.
Komponentet Hardware ne veprim
Hapi 1: Futja e te dhenave 2: Perpunimit te te dhenave : Ekzekutimi i instruksioneve 4: Ruatja e rezultateve
KOMPONENTET HARDWARE NE VEPRIM
Egzekutimi i nje instruksioni
Ne fazen e instruksionit, njesia e kontrollit kap nga memoria instruksionin qe do te egzekutohet (1). Me tej instruksioni dekodohet ne menyre qe proçesori qendror te kuptoje çfare duhet te beje (2). Ne fazen e egzekutimit, ALU ben çfare i tregon instruksioni, duke kryer nje veprim arithmetik ose nje krahasim (3). Me tej, rezultatet vendosen ne regjistera ose ne kujtese (4). Fazat e instruksionit dhe te egzekutimit sebashku perbejne nje cikel makine.
Karakteristikat dhe Funksionet e Perpunimit
Karakteristikat dhe Funksionet e Perpunimit
Clock speed: impulset elektronike qe ndikojne ne kohen e ciklit makine.
Microcode: operacionet e e elementare te brendeshme, ta paracaktuar ne nje CPU
Shpejtesia kohore dhe egzekutimi i instruksioneve te mikrokodit Sa me “e shpejte” te jete shpejtesia kohore, aq me shume instruksione te mikrokodit do te egzekutohen ne nje periudhe kohe te dhene. gjeresia e linjave bus (Bus Line Width)
•Bits (Binary Digits): forma me e vogel e data ne nje kompjuter
•Word: numri i biteve qe mund te perpunohen si nje e tere (unit)
•Bus lines: shtegu elektrik i qarkullimit (rrjedhjes) te data
Karakteristikat fizike te CPU
Qarqet dixhital ne chip-e Rryma elektrike qarkullon nepermjet silikonit
Ligji i Moore – densiteti i transistorit te chipe-ve duhet te dyfishohe çdo 18 muaj
Karakteristikat fizike te CPU
Superkonduktiviteti – veçori e disa metaleve qe lejojne rrymen te qarkulloje me nje rezistence elektrike minimale Proçesoret Optik – perdorin valet e drites ne vend te rrymes elektrike
Complex and Reduced Instruction Set Computing
•Complex instruction set computing (CISC) - vendos sa me shume instruksione mikrokodesh qe te jete e mundur ne proçesorin qendror
•Reduced instruction set computing (RISC) - perfshin reduktimin e numrit te instruksioneve te mikrokodit te vendosur ne nje chip per te pasur nje set instruksiones me esenciale te microcode me te perdorshme
Karakteristikat dhe Funksionet e Kujteses
EDO-extended data out me e shpejte se tipe te tjera RAM.
DRAM-dynamic RAM nje kujtese dinamike.
SDRAM-synchronus DRAM ka shpejtesi me te madhe ndermjet mikroprocesorit dhe kujteses
Tipet e RAM
•EDO (Extended Data Out) •DRAM (Dynamic RAM) •SDRAM (Synchronous DRAM) shpejtesi transferimi me te madhe midis mikroprocesorit dhe kujteses.
Tipet e ROM
•ROM (read-only memory) •PROM (programmable read-only memory) •EPROM (erasable programmable read-only memory)
Kujtesa Cace
Proçesoret mund te aksesojne kete tip kujtese “high-speed” me shpejte se kujtesa kryesore. E vendosur prane CPU, Kujtesa cache punon ne bashkepunim me kujtesen kryesore. Nje kontrollues cache percakton se sa shpesh e dhena perdoret dhe transferon ne menyre frekuente te dhenat e perdorura drejt kujteses cache, dhe i fshin te dhenat kur ato jane jashte perdorimit.
Cache Memory
Cache Memory: kujtese speciale ( “ure” midis RAM dhe procesorit) me te shpejta, me te shtrenjta se RAM ruan instruksionet dhe te dhenat me frekuente RAM CACHE PROCESOR
Perpunimi Paralel Masiv (PPV)
Perpunimi paralel masiv perfshin ndarjen e nje problemi ne nenprobleme ose pjese me te vogla. Aspekti me i veshtire i PPV nuk eshte perpunimi simultan i nenproblemeve, por strukturimi llogjik i problemit ne pjese te pavarura
Kujtesat Sekondare
•Kane avantazhin e te qenurit nonvolatility, kane kapacitet me te madhdhe jane me ekonomik
•“Access methods”, kapacitetet e ruajtjes dhe “portability” e duhura percaktohen nga objektivat e sistemeve te informacionit
Krahasimi i kostove per forma te ndryshme te ruajtjes se te dhenave
Kostot per megabyte e te gjitha formave te kujtesave sekondare konsiderohen me te vogla se sa RAM, edhe pse kame kohe aksesi me te vogel.
Access Methods
•Sequential: rekordet thirren njeri pas tjetrit Pajisjet e perdorura quhen sequential access storage devices (SASD)
•Direct: rekordet mund te thirren ne çfardo lloj rendi Pajisjet e perdorura quhen direct access storage devices (DASDs)
Pajisjet
Magnetic tapes Magnetic disks RAID Storage area networks (SAN) Optical disks Magneto-optical (MO) disks Digital versatile disks (DVDs)
Tipet e Kujteses sekondare
Pajisjet e Kujteseva Sekondare si shiritat apo disku manjetik, disqet optik, CD-ROM dhe DVD perdoren per te ruajtur te dhenat qe te thirren me lehte prej tyre dhe te mund te perdoren edhe ne nje te ardhme.
Hard disku
HD ofron akses direkt ndaj te dhenave te ruajtura. Koka shkruese/lexuese leviz direkt ne ne vendndodhjen e pjeses se deshiruar te te dhenes, duke zvogeluar ne menyre dramatike kohen e aksesit krahasuar me shiritin manjetik.
SAN SAN ofron lidhje me shpejtesi te madhe ndermjet pajisjeve ruajtese te te dhenave dhe kompjuterave ne nje rrjet, duke perdorur protokollet e komunikimit te kanaleve me fibra
Digital Versatile Disk Player
DVD duken si CD, por kane kapacitet ruajtjeje si dhe shpejtesi transferim te dhenave me te madhe se to
Digital Versatile Disk Player DV
Expandable Storage
Drivet e Expandable Storage lejon perdoruesit qe te shtojne kapacitete ruajtje shtese ne nje disk te levizshem. Disqet mund te perdoren per back up te te dhenave te hard diskut ose per te transferuar skedare te medhenj tek koleget D duken si CD, por kane kapacitet ruajtjeje si dhe shpejtesi transferim te dhenave me te madhe se to.
Karakteristikat dhe Funksionaliteti
Data – mund te jene te lexueshme nga njerezit apo nga makinat Data entry – konverton te dhenat e lexueshme nga njeriu ne nje forme te lexueshme nga makina
Data input - transferon te dhenat e lexueshme nga makina brenda ne sistem Source data automation – kap (mbledh) dhe editon te dhenat ne burimin e vet
Pajisjet Input dhe Output
Pajisjet Input
•Pajisjet Input te Personal Computer Keyboard (tastjera) Mouse •Pajisjet e dallimit te zerit (Voice-recognition devices) •Aparatet ose kamerat dixhital (Digital cameras) •Terminalet
Nje PC e pajisur me nje Kamera kompjuteri
Kamerat video dixhitale bejne te mundur qe njerezit ne distanca te ndryshme te mbajne videokonferenca, duke eliminuar shpenzimet e udhetimeve per te ndjekur fizikisht aktivitetet.
Pajisja MICR MICR eshte nje proçes nepermjet se ciles e dhena kodohet ne fund te çekut te bankes ose ne nje forme tjeter, e lexueshme si nga makina, ashtu dhe nga njerezit. Shihni psh, fundin e çekut te bankes ose dhe te disa faturave.
Pajisjet Output
•Monitoret (Display monitors) •Printerat dhe plotterat •Pajisjet e mizikes (Music devices) •Ekranet me kristal te lenshem (Liquid Crystal Displays - LCD)
Laser Printer Laser Printer, te llojeve te ndryshme, me çmime te ndryshme, aftesi printimi me ngjyra. Zgjidhja me e mire per hard copy te informacioneve
Zgjedhja dhe Permiresimi (Upgrading) i Computer Systems
•Konsiderimi i Hard drive •Konsiderimi i Main memory •Konsiderimi i Printerave
Permbledhje
•Hardware – perfshin çdo makineri qe asiston ne aktivitetet e input, processing, dhe output te nje CBIS (Computer Based Information System)
•Shpejtesia e Processing – shpesh matet me kohen qe duhet per te perfunduar nje machine cycle
•Primary storage (memory) – ofron ruajtje per instruksionet e programit dhe te dhenat
•Format me te zakonshme te kujtesave sekondare - shiriti manjetik, disku manjetik, compact disk, digital video disk si dhe optical disk storage
Software: Softwaret e Sistemit dhe ato Aplikativ
Nje veshtrim mbi Software
•Computer program – sekuenca e instruksioneve per kompjuterin
•Documentation – pershkruan funksionet e programit
•Systems software – koordinon aktivitetet e hardware & programeve
•Applications software – ndihmon perdoruesit te zgjidhin probleme te veçanta
•Kryen funksionet e pergjitheshme te harduereve •Ofron nje ‘user interface’ Ofron nje pavaresi harduerike •Manaxhon memorien e sistemit•Manaxhon perpunimin •Kontrollon aksesin e burimeve te sistemit •Manaxhon file-t
Roli i Sistemit Operativ
Roli i Sistemit Operativ dhe softuereve te tjere te sistemit eshte si nje nderfaqes ose buffer midis softuerit aplikativ dhe harduerit
Funksionet e pergjitheshme te Harduereve
•Pranon input-et e tastjeres •Ruan data ne disqe Dergon data ne pajisjet e output
User Interface
•Command-based interfaces •Graphical User Interfaces (GUIs)
Independenca e Hardware-ve
Software Aplikativ Sistemi operativ
Hardueri i kompjuterit
Manaxhimi i Memories
•Shembulli i Sistemit Operativ qe kontrollon aksesin fizik te te dhenave.
Perdoruesi perdor nje softueri aplikativ per te dhena specifike. Sistemi Operativ perkthen kete softuere ne instruksione per harduerin, i cili gjen te dhenat qe kerkon perdoruesi. Pasi te kete perfunduar me sukses kete detyre, Ssistemi Operativ i kthen te dhenat perdoruesit nepermjet softuerit aplikativ.
Perpunimi i detyrave
•Multitasking – me shume se nje program mund te egzekutohet ne nje kohe duke perdorur nje proçesore
•Time-sharing – shume perdorues mund te perdorin ne menyre simultane (ne te njejten kohe) burimete nje proçesori te vetem
•Scalability – adaptimi i thjeshte i shume perdoruesve ose shume detyrave
Aksesi i burimeve te sistemit
•Mbrojtje kundrejt aksesit te paautorizuar.
•Login-e dhe password-e.
Personal Computer Operating Systems
MS-DOS DOS me WINDOWS Windows 95 Windows 9 Windows NT Workstation Windows 2000 Windows XP Unix Linux MAC OS 9 MAC OS X Solaris
Workgroup Operating Systems
•Netware Windows NT Server 4.0•Windows 2000 Server •Unix •Red Hat Linux •Mac OS X Server
Enterprise Operating Systems
IBM’s OS/390 P’s MPE/iX (Multiprogramming Executive with integrated POSIX ) BM’s z/OS Linux
Consumer Appliance Operating Systems Windows CE.NET Mobil Linux Windows XP Embedded Handheld PC Pocket PC Palm OS
Nokia 7650
Nokia 7650 eshte jo vetem nje celular, por edhe nje pajisje integruese imazhesh. Shenjon, ka ekran me ngjyra, fotografon. Imazhet mund te ruhen ne nje pajisje dhe t’i dergohen nje miku.
Turbo Tax
Programet e pregatitjes se Tax shkurton shume kohe dhe te mbrojtura nga gabimet (krahasuar me dore) Programet kontrollojne per probleme te mundeshme dhe ndihmojne te gjeni se çfare keni harruar.
Quicken
Programe menaxhimi financiar “off-the- shelf” mjaft te perdorshem per pagesat e faturave dhe ruajtjen e shpenzimeve
Perpunimit te tekstit “Word Processing”
Bazave te te Dhenave
Me futjen e te dhenave ne aplikimin e BDH, informacioni mund te manipulohet dhe perdoret per te perodhuar raporte dhe dokumenta peprpunimit te tekstit perdoren per te shkruajtur letra, per te hartuar raporte, per te shkruajtur artikuj, etj.
Programet Grafike
•Programet grafike ndihmojne ne berjen e prezantimeve te ndryshme, si broshura, ilustrime, vizatime apo harta.
Sistemet e Informacioneve On-Line
•Sherbimet On-line ofrojne aksesim te informacionit ne çast. Çmimet e makinave, te udhetimeve, informacione ne lidhje me kompanite, te dhena
Paketat e Softwar-ve
Nje pakete softueresh, si psh Corel WordPerfect Office 2002, ofron nje teresi programesh, duke perfshire perpunim teksti, fletet elektronike, bazat e te dhenave, grafiket dhe programe te tjera. Programet jane dizenjuar te punojne sebashku. Per me teper, komandat, ikonat dhe procedurat jane te njejta per te gjitha programet ne pakete. i bursen, etj jane aksesueshme nga keto sherbime on-line.
Gjuhet e Programimit
•Komanda dhe instruksione te kombinuara ne perputhje me nje sintakse te caktuar
•Gjuhe te ndryshme kane karakteristika te ndryshme
Gjuhet e gjenerates se pare •Gjuha Makine •ASCII (American Standard Code for Information Interchange)
Gjuhet e gjenerates se dyte
•Assembly languages •Assemblers •Gjuhet simbolike
Gjuhet e gjenerates se katert
•Shkurtimisht: 4GLs •Programet ju tregojne CPU rezultatin e desheruar, jo si ta arrijne ate •Shembuj: SQL, SAS
Gjuhet e gjenerates se peste
•5GLs •Perdorin nje nderfaqes zhvillimi vizual ose grafike per te gjuhen burim •Shembuj: Visual Basic, PC COBOL (Common Business Oriented) Language, si dhe Visual C++
Gjuhet e Programimit me Objekte
•Objektet – te dhena dhe veprime qe duhet te kryhen mbi te dhenat
•Encapsulation – grup i items ne nje objekt
•Polymorphism - nje procedure mund te punoje me shume objekte
•Inheritance – nje objekt ne nje klase te veçante merr atributet e kesaj klase
Si te perballemi me demtimet
•Regjistroni të gjithë softuerët, në mënyrë që njoftoheni për dëmtimet e ndryshme. •Kontrolloni manualet apo skedarët “Read-me”. Aksesoni Web sitet e prodhuesve për suport nga ana e tyre. •Përpara se të raportoni defektin, mundohuni të kuptoni kushtet që çuan në të. •Nëse defekti përsëritet njoftoni prodhuesit për suport teknik. •Mos blini softuerët më të fundit pa kaluar një farë kohe derisa të jenë zbuluar dhe korrigjuar defektet.
Permbledhje
•Software – konsiston ne programe qe vene ne pune hardueret kompjuterik
•Operating system – nje bashkesi programesh qe kontrollojne hardueret kompjuterik
•Application - software qe aplikon aftesite enje kompjuteri per te zgjidhur problemet dhe per te kryer detyra specifike
•Programming languages – perbejne instruksionet qe i jepen nje kompjuteri per te kryer disa aktivitete perpunimi
ORGANIZIMI TE DHENAVE
•DBMS – database management system. •Fushe – karakteret e vendosura bashke. •Record – bashkesia e fushave. •Skedare – nje bashkesi rekordesh te lidhura me njera tjetren. •Atribute – nje karakteristike e entitise. •Celes – fushe unike per identifikimin e nje rekordi.
Metoda tradicionale
•Metoda tradicionale – metoda e menaxhimit te te dhenave, ku skedare te dhenash te vecante krijohen dhe ruhen per cdo aplikim.
•Per nje aplikim te vecante krijohet nje ose me shume skedare te dhenash.
•Tepri e te dhenave (Data redundancy)
•Varesia program-te dhena
•Integriteti i te dhenave
Metoda e Bazave te te Dhenave
•DBMS – grup programesh qe mund te perdoren si nje nderfaqes ndermjet nje baze te dhenash dhe perdoruesit ose ndermjet nje baze te dhenash dhe programeve aplikative.
•Baza e te dhenave mund te perdori hapesiren e ruajtjes ne menyre eficente dhe te rrise integritetin e te dhenave. 
•Ofrohet fleksibilitet ne perdorimin e te dhenave.
•Ofrojne mundesi per te ndare burimet e te dhenave dhe te informacioneve.

Të dhëna të sakta, të plota, të përditësuara bëhen të vlefshme për vendim marrësit, kur, ku dhe në atë formë që ata dëshirojnë
Zvogëlon teprinë e të dhënav Baza e të dhënave zvogëlon teprinë e të dhënave. Të dhënat organizohen nga DBMS dhe ruhen në një vendndodhje. Kjo çon në një përdorim më efiçent të hapsirës së ruajtjes të sistemit.
Përmirëson integritetin e të dhënave

Me metodën tradicionale, disa ndryshime tek të dhënat nuk reflektoheshin në të gjitha kopjet e të dhënave që mbaheshin në skedarët e veçantë. Kjo eliminohet nga baza e të dhënave, sepse nuk ka skedarë të veçuar që përmbajnë kopje të së njëjtës pjesë të të dhënave.

Azhornim dhe modifikim i lehtë Me bazën e të dhënave, DBMS koordinon azhornimet dhe modifikimet e të dhënave. Programuesit dhe përdoruesit nuk kanë nevojë të dinë ku është vendosur fizikisht e dhëna. E dhëna ruhet dhe modifikohet menjëherë. Modifikimi dhe azhurnimi është gjithashtu më i lehtë sepse e dhëna vendoset vetëm në një vendndodhje në shumicën e rasteve.
Pavarësia e të dhënave dhe programeve DBMS organizon të dhënat në mënyrë të pavarur nga programet aplikativ. Programi nuk është i lidhur me vendndodhjen ose tipin e të dhënës
Akses më i mirë i të dhënave dhe i informacionit Një karakteristikë kryesore e bazave të të dhënave është standartizimi uniform i aksesit të të dhënave. Kjo do të thotë që proçedura të njëjta përdoren nga të gjitha programet aplikativ për të thirrur të dhëna dhe informacione.

Kuadri i ndërtimit të programeve Proçedura të aksesit të bazave të të dhënave të standartizuara do të thotë më standartizim në ndërtimin e programeve. Meqe programet aksesojnë të dhënat në bazëb e të dhënave nëpërmjet DBMS, aksesi i bazës së të dhënave të standartizuar ofron një kuadër konsistent për ndërtimin e programeve
Mbrojtje më e mirë e të dhënave Përdorimi dhe aksesi i të dhënave të centralizuara bëjnë më të lehtë monitorimin dhe kontrollin e tyre. Kode sigurie dhe fjalëkalime bëjnë që vetëm njerëz të autorizuar të kenë akses në të dhëna dhe informacione të veçanta në bazën e të dhënave, duke siguruar kështu dhe fshehtësinë.
Ndarja e burimeve të të dhënave dhe informacionit Kostoja e harduerëve, softuerëve dhe e personelit mund të ndahet midis një numri të madh aplikimesh dhe përdoruesish. Kjo është karakteristika kryesore e DBMS

Disavantazhet
Kosto relativisht e lartë e blerjes dhe vënies në pune e një DBMS në një ambjent mainframe Disa DBMS mainframesh kushtojnë qindra mijëra dollarë.
Kosto e rritur e stafit të specializuar Staf i specializuar shtesë dhe personel operativ mund të nevojitet për të implementuar dhe koordinuar përdorimin e bazës së të dhënave. Disa organizata ja kanë arritur ta bëjnë këtë gjë pa staf shtesë.
Paqëndrueshmëri e rritur
Modelimi te dhenave
•Nje model te dhenash eshte nje diagrame entitish dhe relacionesh.
•Modelimi te dhenave perfshin te kuptuarit e nje problemi specifik te biznesit si dhe analizen e te dhenave.
Modeli ER (entity relationship diagram)
•Perdor simbole grafike per te treguar relacionin midis te dhenave.
•Relacionet nje me nje, nje me shume dhe relacione te tjera tregohen me diagramat ER.
Modeli Hierarkik (Peme)
•Te dhenat organizohen nga lart poshte ne formen e nje peme (ne strukture te permbysur).
Modeli relacionar
•Te gjithe te dhenat vendosen ne tabela dy-dimensionale, te quajtura relacione e qe jane logjikisht skedare.
•Te dhenat organizohen nje rreshta e kolona.
•Zakonisht kolonat perfaqesojne atributet. Ku vlerat e lejuara per keto atribute quhen domain (fusha).
•Ky model perdoret gjeresisht, ka kontroll te larte, me fleksibel, dhe ka logjike me te madhe se sa modelet e tjera.
Sistemet e menaxhimit te bazave te te dhenave (DBMS)
•Nje DBMS ndjek modelin relacionar.
•Karakteristikat e nje DBMS:
•Ofrojne shikim te te dhenave nga perdoruesit. •Ruajtje fizike dhe thirrjen e te dhenave ne nje baze te dhenash. •Modifikimi i te dhenave.
•Manipulimi i te dhenave. •Gjenerimin e raporteve.
Krijimi dhe modifikimi
•Skemat dhe nenskemat futen ne nje DBMS ndermjet gjuhes se percaktimit te te dhenave.
•Gjuhe te percaktimit te te dhenave (data definition language DDL). Nje bashkesi instruksionesh dhe komandash qe perdoren per te percaktuar dhe pershkruar te dhenat dhe relacionet midis tyre ne nje baze te dhenash.
Fjalori te dhenave
•Permban emrin e te dhenes, pesudonimet ose emra te tjere qe perdoren per te pershkruar nje baze te dhenash.
INVENTARI PËRGATITUR NGA: A. BREGU
DATË: 15-02-2003 APROVUAR NGA: B. KODRA DATË: 22-10-2003 VERSIONI: 3.1 FAQE: 1 NGA GJITHSEJ 1
EMRI DATA ELEMENT: NR_ARTIK PËRSHKRIMI: NR I ARTIKULLIT EMRA TË TJERË: NO_ARTIK ZONA E VLERAVE: 100 DERI 500
TIPI I TË DHËNËS: NUMERIKE POZICIONE: 4 POZICIONE OSE KOLONA
Karakteristika mbi Fjalorin e te Dhenave. •Ofron nje percaktim standart te termave dhe elementeve te te dhenave.
•Asiston programuesit ne hartimin dhe shkrimin e programeve. •Thjeshteson modifikimin e bazes se te dhenave.
•Zvogelon teprine e te dhenave. •Rrit besueshmerine e te dhenave. •Ndertimi i shpejte i programit.
•Modifikimi me i thjeshte mbi te dhenat ne ne informacionin perkates.
Manipulimi te dhenave.
•Komandat e COBOL-it perdoren ne programe te thjeshta qe mund te aksesoje ose te manipuloje nje pjese te te dhenave.
•Nje shembull tjeter do te ishte:
SELECT * FROM PERSONELI WHERE KATEGORI_PUNE=“K1”.
*-tregon programit te perfshije te gjitha kolonat nga tabela PERSONELI. •Komandat per manipulim jane pjese e DDL.
•Structured Query Language (SQL). (standartizuar per te dhenat relacionare). Instruksionet qe zbatohen ne SQL mund te implementohen ne gjuhen e programimit COBOL
Raporte
•Formate letrash. •Raporte dhe fatura pagesash. •Faturat e pergjithshme. •Porosite per materiale dhe furnizime.
•Nje teresi raportesh me kontekst financiar.
DBMS
•Madhesia e bazes se te dhenave. (me pak se 100 milion byte). Vetem nje sasi e vogel e tyre menaxhojne baze te dhenash me madhesi te rendit terabyte. •Numri i perdoruesve konkurent. •Performanca (Paraqitja). •Integrimi (ne versione te ndryshme OS).
•Vecorite ( siguria, fshehtesia aspekte te tjera kofidence). •Shitesit (duhen marre ne kosiderate blerja e bazave te te dhenave).
•Kostoja
Bazat e te dhenave te shperndara
•Nje baze te dhenash te shperndara eshte nje baze te dhenash me te vogla te lidhura ndermjet paisjeve te telekomunikimit e qe punojne ne te njejtin princip. •Kane shume fleksibilitet.
•Shpesh here perdoren baza e te dhenave replikuese (te cilat mbajne nje bashkesi te dublikuar te te dhenave me frekuente). Per uljen e kostos se telekomunikimit.
Baza te tjera te dhenash
•DATA Warehouse – nje magazine e te dhenave •Data Marts – nje nenbashkesi e DATA Warehouse.
•Data Mining – analize e informacionit qe perfshin zbulimin ne menyre te automatizuar te prototipeve dhe relacioneve ne nje magazine te dhenash. •Perpunimi analitik on-line (OLAP). •Open Database Connectivity (konektivitet te hapur midis te dhenave)
Komunikimi
•Komunikimi eshte transmetimi i sinjalit nepermjet nje mediumi nga derguesi tek marresi.
•Sinjali permban mesazhin e perbere nga te dhena dhe informacione.
•Komunikimi Sinkron-marresi e merr menjehere mesazhin sapo i dergohet.
•Komunikimi A
Telekomunikimi
•I referohet transmetimit elektronik te sinjaleve te komunikimit.
•Telekomunikimi i te dhenave eshte nje nenbashkesi e specializuar e telekomunikimit dhe ka te beje me mbledhjen perpunimim dhe shperndarjen elektronike te te dhenave pergjithsisht, midis paisjeve hardware te nje sistemi kompjuterik. sinkron-marresi e merr mesazhin ne kohe jo reale.
Rrjetat
•Nje rrjete kompjuterash konsiston ne mediat, paisjet, dhe softwaret e komunikimit qe nevojiten per te lidhur dy ose me shume sisteme kompjuterash ose paisje kompjuterike.
•Avantazhi i nje rrjete eshte komun
Tipet e mediave
•Kabllot e telave dysh – konsistojne ne nje cift telash pergjithesisht bakri te cilet vendosen prane njeri tjetrit.
•Kablli koaksial – jane te ngjashem me ato qe perdorim ne transmetimin e sinjaleve ne paisjet televizive. Ofrojne transmetim te paster dhe me shpjetesi te madhe te dhenash.
•Kabllot e fibrave optike – konsistojne ne fibra shume te holle xhami ose plastike te vendosur sebashku.
Tipet e mediave
•Transmetimi me mikrovale – sinjale radio me frekuence qe transmentohen nepermjet ajrit pa pengesa midis marresit dhe derguesit.
•Transmetimi me celular – e kalon lidhjen fonike nga nje celule tek tjetra.
Transmetimi me rreze infra te kuqe – perfshin dergimin e sinjaleve ne ajer nepermjet valeve te drites. Kerkon shikim te drejte dhe distance te shkurter.
Paisjet
•Nje paisje telekomunikimi eshte cdo paisje hardwaresh qe lejon komunikimin elektronik te kryhet ne menyre me eficente.
•Modem – Modulacioni/Demodulacioni. Kthimi te dhenave nga analog ne dixhital dhe anasjelltas.
•Multiplekser – eshte nje paisje qe lejon disa sinjale telekomunikimite transmetohen mbi nje medium te vetem komunikimi ne te njejten kohe.
•Procesoret Front – End jane kompjutera per qellime speciale qe menaxhojne komunikimin per dhe nga nje kompjuter. Drejtojne qarkullimin brenda dhe jashte.

Karakteristikat baze te kanaleve te komunikimit
•Simplex channel •Half-duplex •Full-duplex channel
Bandwidth
•Zona e frekuencave qe nje sinjal elektronik ze ne medium te caktuar transmetimi.
•Broadband
•Telekomunikimi, ne te cilin nje gjeresi bande e frekuencave eshte e vlefshme per transmetimin e informacionit, duke lejuar keshtu qe nje sasi me e madhe informacioni te transmetohet ne njesine e kohes.
Ligji themelor i Shannon ne lidhje me Teorine e Informacionit
•Kapaciteti mbartes i nje kanali te informacionit eshte ne proporcion te drejte me bandwidth e tij – sa me e gjere bandwidth, aq me shume informacion mund te mbartet.
Topologjite e rrjetave
•Tipet kryesore te rrjetave: Rrjeta unaze. Rrjeta bus. Rrjeta hierarkike. Rrjeta yll. Rjeta hibride. Edhe pse nëpërmjet bazave të të dhënave ofrohet një siguri më e mirë sepse masat e sigurisë mund të koncentrohen mbi një sistem, ato bëjnë që më shumë të dhëna të jenë të aksesueshme nga “të padëshiruarit” mëse nuk arrihet siguria. Për më tepër, nëse për ndonjë arsye DBMS dëmtohet, e pësojnë dhe shumë nga programet aplikativ.

Rrjeta Unaze
•Perfshin kompjuterat dhe paisjet kompjuterike te vendosura ne nje unaze ose qark. Informacioni nga njeri kompjuter ne kompjuterin tjeter behet vetem ne nje drejtim.
Rrjeta Bus
•Konsiston ne kompjutera dhe paisje kompjuterike ne nje linje te vecante. Cdo paisje lidhet direkt ne bus (linje) dhe mund te komunikoje direkt me paisjet e tjera ne rrjete
Rrjeta Hierarkike
•Eshte e ngjashme me strukturen e pemes. Informacioni kalon ne deget e hierarkise derisa te arrijne ne destinacionin e tyre. Defeketet jane me te menaxhueshme pasi kemi pavaresi midis degeve te hierarkise.
Rrjeta Yll
•Nje rrjete yll ka nje hub ose nje kompjuter qendror. Nese kompjuteri qendror nuk funksionon nuk kemi shkembim informacioni. Rrjeta Hibride Rrjeta hibride mund te shikohet si kombinime te rrjetave te mesiperme.

Tipet e rrjetave
•Rrjetat lokale –LAN. Lidhje kompjuterash brenda nje zone gjeografike.
•Rrjetat e zonave me te gjera – Wide Area Network) – WAN. Lidh sebashku rajone te ndryshme gjeografike duke perdorur transmetimin me mikrovale, satelite ose dhe me linja telefonike.
•Rrjetat nderkombetare (Internationals Network). Lidhja e sistemeve ndermjet shteteve te ndryshme. Kane problematike ne vendosjen e standarteve ligjore nga njeri shtet ne tjetrin.
•Rrjetat e bizneseve te vogla dhe ato shtepiake. Lidhjet e paisjeve per perdorim personal apo ne biznese te vogla.
Software dhe Portokollet e Komunikimit
•Nje sistem operativ rrjeti (Network Operating System – NOS) eshte nje software sistemi qe kontrollon sistemet e kompjuterave dhe paisjet kompjuterike ne nje rrjete dhe ben te mundur komunikimin e tyre me njeri tjetrin. •Menaxhon Kujtesen. •Menaxhon Detyrat. •Kordinimin e sistemeve hardware.
Protokollet e komunikimit.
•Protokollet e komunikimit bejne te mundur komunikimin. •Vendosja e protokolleve ndihmon ne sigurimin e komunikimeve nepermjet kompjuterave te tipeve te ndryshme dhe nga prodhues te ndryshem. •Shumica e protokolleve kane shtresa standarte dhe procedura…
Protokollet e komunikimit.
•Modeli i nderlidhjes se sistemeve te hapur (Open Systems Interconnection – OSI) sherben si nje model standart per arkitekturat e rrjetave dhe eshte i pranuar nga Komiteti i Standarteve Nderkombetare.
•Modeli OSI ndan funksionete komunikimit te te dhenave ne 7 shtresa te dallueshme qe mbeshtesin ndertimin e rrjetave modulare qe sigurojne ndertimin, operimin
OSI LAYERS
•APPLICATION LAYER: kontrollon inputet e perdoruesit dhe egzekuton programin aplikativ te perdorueit ne kompjuterin host •PRESENTATION LAYER: formaton te dhenat, qe mund t’i paraqiten perdoruesit ose hostit. Per shembull te dhenat qe do te paraqiten ne ekranin e perdoruesit duhet te formatohen ne numerin korrekt te rreshtave per ekran dhe te karaktereve per rresht •SESSION LAYER: fillon, mban dhe perfundon çdo sesion. Nje sesion konsiston ne te gjitha frame-t plus sinjalet qe tregojne filimin dhe fundin dhe mirembajtjen e rrjetave komplekse te telekomunikimit.
OSI LAYERS
•TRANSPORT LAYER: lejon perdoruesit dhe nyjet host te komunikojne me nj-tj. Gjithashtu, sinkronizon pajisjet me shpejtesi te madhe dhe te vogel si dhe pajisjte me shume output-e
•NETWORK LAYER: ben qe Physical Layer te transferoje framet nga nje nyje ne tjetren
•DATA LINK LAYER: formaton te dhenat ne nje rekord, te quajtur nje frame si dhe kryen “error dectetion” •PHYSICAL LAYER: transferon te dhenat nga nje nyje ne nje tjeter
TCP/IP
•Ne vitin 1970, qeveria amerikane ndertoi protokollin “pioner” TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) per te lidhur agjensite e saja te mbrojtjes. •TCP/IP eshte protokolli kryesor i komunikimit te Internetit.
SNA
•IBM ndertoi nje protokoll komunikimi te quajtur System Network Architecture (SNA), I cili eshte protokoll i perdorur nga sistemet e IBM – se.
ETHERNET
•Etherneti eshte protokoll komunikimi shume i perdorur, zakonisht ne rrjetat lokale. Ethernet eshte projektuar per rrjetat LAN te cilat perdorin teknologjine bus.
•Shume paisje mund te lidhen me nje kabell te zakonshem per te ndare rrjetin dhe burimet e tij.
Paisjet Hardware ne LAN
Bridge Router Gateway Switch
Bridge
•Nje Bridge lidhe dy ose me shume rrjeta, ne ate pjese qe ka te beje me shtresen e Data Link ku keto rrjeta duhet te kene te njejtin protokoll.
Router
•Nje router vepron ne shtresen e Network Layer te modelit OSI dhe ka software me te sofistikuar se sa Bridge. •Nje router percakton rrugen me te preferuar deri ne destinacionin final. •Router-at perdoren si firewall-e sigurie ndermjet rrjetave dhe Internetit publik. •Nje firewall mban mesazhet dhe perdoruesit e padeshiruar jashte rrjetit.
GATEWAY
•Gateway vepron ne Transport Layer te OSI-it dhe lidh LAN-et ose rrjetat qe perdorin protokolle me shtresa te niveleve te larta te ndryshme. •Lejon lidhjen e rrjetave me arkitekture shume te ndryshme dhe qe perdorin protokolle krejt te ndryshme per komunikim.

SWITCH
•Nje switch te dhenash eshte nje pajisje qe adreson ose shenjon ato drejt destinacionit te tyre.
•Nje switch vendos lidhjet e deshiruara
•Dy teknika:
Ne menyre matrice.
Cdo kanali input e nje paraprakisht kanalin output.
Me ndarje kujtese
Kontrollori i inputeve shkruan materialin ne nje zone te rezervuar kujtese dhe kanali specifik i output-it lexon materialin prej kesaj zone te kujteses.
Perdorimi dhe Funksionimi i Internetit
•Interneti eshte nje teresi rrjetash te nderlidhura me njera – tjetren, te cilat kembejne lirisht informacionet. •Teknologji Informacioni 1980 hapat e pare ne Shqiperi. •Ne vitin 1985 eshte ndertuar rrjeti i pare dhe ne vitin 1989 email-et e para. •Ne vitin 1995 nyja e pare e Internetit.
Si punon Interneti
•Bashkesia e konvecioneve qe perdoren per te kaluar paketat nga nje host (Computer) ne tjetrin njihet si protokoll i Internetit (IP). •Nder protokollet me te njohur eshte ai i Transport Control Protocol – TCP.
Funksione
•http – specifikon metoden e aksesit (HyperText Transfer Protocol). •www – eshte e shoqeruar me sherbim world wide web. Eshte nje sistem qe permban dokumenta te adresuar te cilat shkembehen ndermjet Internetit. •Host Network Name – është një emërtim që është caktuar për një pajisje të lidhur në një rrjet kompjuterik. •Domain – tregon hostin ne Internet
Aksesimi ne Internet
•Ka tre menyra: 1- Lidhja nepermjet serverit te LAN-it, qe kerkon nje karte NIC per lidhjen ne rrjet 2Lidhja nepermjet SLIP/PPP (serial line internet protocol)&(point to point protocol) jane dy protokolle komunikimi qe perdorin linjat telefonike. 3- Lidhja nepermjet sherbimit On-line lidhje qe mundesohet me ane te sherbimeve online, pagesat mujore.
Ofruesit e sherbimeve Internet
•ISP – (Internet Service Provider)- kane te bejne me tregtine elektronike, rrjetat qe lidhin punonjesit, lidhja midis bizneseve te ndryshme etj.
•www.albanionline.net •www.icc-al.org •www.albnet.net •www.abisnet.com.al •www.sanx.net Sherbime E-mail Ju lejon dërgimin e teksteve, skedarëve binarë, zë dhe imazhe tek të tjerët
Telnet Ju lejon të log on (lidheni) me një kompjuter tjetër dhe të aksesoni skedrët e tij që janë publikë
FTP Ju lejon të kopjoni një skedar nga një kompjuter në kompjuterin tuaj
Usenet dhe newsgroups Fokusohet në një çështje të veçantë në një format grupi diskutimi on-line
Chat rooms Lejon dy ose më shumë njerëz të kenë në kohë reale një bisedë tekst on-line
Internet phone Lejon komunikimin tuaj me përdorues të tjerë të Internetit, kudo në botë, por që kanë pajisje dhe softuerë kompatibël më ju .
Videokonferencë në Internet Lejon komunikimin simultan të zërit dhe pamjes (vizuale
World Wide Web
•Eshte nje bashkesi prej dhjetra mijera kompjuterash individual qe punojne sebashku si nje i vetem ne nje sherbim interneti. •HyperText Markup Language (HTML) eshte gjuha e pershkrimit te faqeve standarte per faqet Web. Ctrl+u • Extesible Markup Language (XML) eshte nje gjuhe me shenuesa per dokumentat Web qe permbajne informacion te struktuar, duke perfshire fjalet, figurat etj. titulli niveli pare. Tove Jani Reminder Don't forget me this weekend!
Intranet
Rrjeta te brendeshme te organizatave duke perdorur Internet dhe produkte dhe standartet World Wide Web. Redukton punen me leter. Ju ofron punonjesve nje teknike intuitive dhe te lehte per te aksesuar informacionin qe me pare ka qene e veshtire per tu marre Nje network qe lidh burime te seleksionuara te intranetit te nje kompanie me klientet, furnitoret ose partneret e tjere te biznesit.
JAVA
•Eshte nje gjuhe programimi me objekte e Sun Microsystems, te bazuar ne C++ qe i lejon programet e vegjel (applet) ti bashkangjiten nje dokumenti HMTL.
Çeshtje te Rrjetave
•Çeshtje te menaxhimit •Çeshtje te Sherbimeve dhe shpejtesise Mund te bllokohen Routers (bottlenecks) Marreveshje te koneksionit
•Fshehtesia, konfidencialiteti (Privacy)Cookie: skedar text qe vendoset ne hard-disk te nje kompjuteri
Mashtrimet
Siguria me enkriptime dhe firewall-e
•Digital signature •Cyphertext •Cryptography •Faqet te pautorizuara
Kriptografia eshte proçesi i konvertimit te nje mesazhi ne nje kod sekret dhe dhe ndryshimi i mesazhit te enkoduar ne nje tekst te rregullt

Similar Documents

Premium Essay

Qwert

...Starbucks Company Profile July 2014 The Starbucks Story Our story began in 1971. Back then we were a roaster and retailer of whole bean and ground coffee, tea and spices with a single store in Seattle’s Pike Place Market. Today, we are privileged to connect with millions of customers every day with exceptional products and more than 20,000 retail stores in 65 countries. Folklore Starbucks is named after the first mate in Herman Melville’s Moby Dick. Our logo is also inspired by the sea – featuring a twin-tailed siren from Greek mythology. Starbucks Mission Our mission: to inspire and nurture the human spirit – one person, one cup and one neighborhood at a time. Our Coffee We’ve always believed in serving the best coffee possible. It's our goal for all of our coffee to be grown under the highest standards of quality, using ethical sourcing practices. Our coffee buyers personally travel to coffee farms in Latin America, Africa and Asia to select the highest quality beans. And our master roasters bring out the balance and rich flavor of the beans through the signature Starbucks Roast. Our Stores Our stores are a neighborhood gathering place for meeting friends and family. Our customers enjoy quality service, an inviting atmosphere and an exceptional beverage. Total stores: 20,519 * (as of March 30, 2014) Argentina, Aruba, Australia, Austria, Bahamas, Bahrain, Belgium, Brazil, Brunei, Bulgaria, Canada, Chile, China, Colombia, Costa Rica, Curacao, Cyprus, Czech...

Words: 830 - Pages: 4

Free Essay

Qwert

...“AS IS” LICENSE AGREEMENT AND LIMITED WARRANTY READ THIS LICENSE CAREFULLY BEFORE OPENING USING THIS SOFTWARE. BY USING THIS SOFTWARE, YOU ARE AGREEING TO THE TERMS AND CONDITIONS OF THIS LICENSE. IF YOU DO NOT AGREE, DO NOT USE THIS SOFTWARE. PROMPTLY RETURN THE PACKAGE AND ALL ACCOMPANYING ITEMS TO THE PLACE YOU OBTAINED THEM. THESE TERMS APPLY TO ALL LICENSED SOFTWARE ON THE DISK EXCEPT THAT THE TERMS FOR USE OF ANY SHAREWARE OR FREEWARE ON THE DISKETTES ARE AS SET FORTH IN THE ELECTRONIC LICENSE LOCATED ON THE DISK: 1. GRANT OF LICENSE and OWNERSHIP: The enclosed computer programs and any data (“Software”) are licensed, not sold, to you by Pearson Education, Inc. publishing as Prentice Hall, Inc. (“We” or the “Company”) in consideration of your adoption of the accompanying Company textbooks and/or other materials, and your agreement to these terms. You own only the disk(s) but we and/or our licensors own the Software itself. This license allows instructors and students enrolled in the course using the Company textbook that accompanies this Software (the “Course”) to use and display the enclosed copy of the Software on up to one computer of an educational institution, for academic use only, so long as you comply with the terms of this Agreement. You may make one copy for back up only. We reserve any rights not granted to you. 2. USE RESTRICTIONS: You may not sell or license copies of the Software or the Documentation to others. You may not transfer, distribute...

Words: 816 - Pages: 4

Premium Essay

Qwert

...I. Executive Summary Our project contains a detailed and comprehensive financial analysis of two companies in the banking industry. A main goal of our work was to accurately compare these two companies in a variety of ways and determine which company would be better to invest in. Barclays is a British based company that operates under the International Accounting Standards (IAS) while the U.S. based Bank of America operates under U.S. Generally Accepted Accounting Principles (GAAP). We examined the effects these different standards had on the two companies. We then gathered information from Barclays and Bank of America’s consolidated financial statements and used this information to calculate various ratios needed for analyzing the two companies. In addition, we compared similarities and differences between Barclays and Bank of America in relation to how they disclose and deal with various accounting and reporting issues. These issues include disclosure of employee information, disclosure of foreign operations, the valuation and disclosure of intangible assets, and numerous others. We also took the foreign currency exchange rates into account and examined the impact it had on Barclays as well as Bank of America. II. History Both Barclays and Bank of America have a history of great service, and being one of the premier banks of England and the United States respectively. It is impressive that Bank of America can be looked at as the equivalent of Barclays when it...

Words: 4302 - Pages: 18

Premium Essay

Qwert

...IS4560 Unit 3 Assignment 1 Information Gathering Plan The explosive growth and popularity of the world-wide web have resulted in thousands of structured query able information sources on the Internet, and the promise of unprecedented information-gathering capabilities to lay users. Unfortunately, the promise has not yet been transformed into reality. While there are sources relevant to virtually any user-queries, the morass of sources presents a formidable hurdle to effectively accessing the information. One way of alleviating this problem is to develop a information gatherer which take the user’s query, and develop and execute an effective information gathering plan that accesses the relevant sources to answer the user’s query efficiently. Most organizations are familiar with Penetration Testing (often abbreviated to, “pen testing”) and other ethical hacking techniques as a means to understanding the current security status of their information system assets. Consequently, much of the focus of research, discussion, and practice, has traditionally been placed upon active probing and exploitation of security vulnerabilities. Since this type of active probing involves interacting with the target, it is often easily identifiable with the analysis of firewall and intrusion detection/prevention device (IDS or IPS) log files. However, too many organizations fail to identify the potential threats from information unintentionally leaked, freely available over the Internet...

Words: 284 - Pages: 2

Free Essay

Qwert

...Electronic Devices Can Be an Educational Curse or Blessing I thought I had seen everything after watching middle school kids text-messaging during the funeral of one of my high school students. Then, our school had its first play in three years. Throughout the audience, parents' faces were aglow as they text-messaged throughout their children's performances. Mostly, I was a bear about electronic devices in class. Even during the worst of our school's gang-related violence, my students kept their cell phones out of sight and usually out of mind. Periodically, though, we would be working and I would see several students start to sneak a peak at their phones. Then we would hear shouting in classrooms and the halls and there would be a stampede of students, including mine, to a fight. I also saw the same thing in the gym. I would be playing ball with my students during my planning period and, all of a sudden, students from across the school and adults from the neighborhood would rush towards a brawl. Had our school been able to prevent abuses of the new technology, I believe, another of my former students would be alive today. On the other hand, when students needed to take a call during class, they knew I would not question their word. If a student asked to step outside to answer their phone, my response was "of course." If a kid made simple eye contact and pointed to a phone, I would just nod, and the student would handle business and then return to work. One year, I had such...

Words: 9266 - Pages: 38

Premium Essay

Qwert

...A test or examination is an assessment intended to measure a test-taker's knowledge, skill, aptitude, physical fitness, or classification in many other topics (e.g., beliefs). A test may be administered orally, on paper, on a computer, or in a confined area that requires a test taker to physically perform a set of skills. Tests vary in style, rigor and requirements. For example, in a closed book test, a test taker is often required to rely upon memory to respond to specific items whereas in an open book test, a test taker may use one or more supplementary tools such as a reference book or calculator when responding to an item. A test may be administered formally or informally. An example of an informal test would be a reading test administered by a parent to a child. An example of a formal test would be a final examination administered by a teacher in a classroom or an I.Q. test administered by a psychologist in a clinic. Formal testing often results in a grade or a test score.[1] A test score may be interpreted with regards to a norm or criterion, or occasionally both. The norm may be established independently, or by statisticalanalysis of a large number of participants. A standardized test is any test that is administered and scored in a consistent manner to ensure legal defensibility.[2]Standardized tests are often used in education, professional certification, psychology (e.g., MMPI), the military, and many other fields. A non-standardized test is usually flexible in scope...

Words: 11960 - Pages: 48

Premium Essay

Qwert

...The Haier Group: U.S. EXPANSION I. Current Situation A. Current Performance * Organized into 6 Divisions: a. Haier China b. Haier Europe c. Haier America d. Haier Middle East e. Haier Spain f. Haier New Zealand * Top 100 Most recognized Worldwide Brand Name * 20 Year Old Company from China Produce Home Electrical Appliances * 18 Design Centers * 10 Industrial Parks * 30 Overseas factories and manufacturing bases * 58,800 Sales offices * 96 Product Group Categories To include : Refigeratorswashing Machines, Air Conditioners, Cell ph ones, TV’s * 2004 Global Sales $12 Billion * 4th in Global Sales revenue for White goods in 2004 * 21% Market Share China overall Appliances * 34% Market Share China Major Home appliances * 14% Market Share China small electronic appliances B. Strategic Posture 1. Mission To improve the quality of life, focusing on customers' needs 2. Objective Haier strives to create innovative and affordable quality products, to deliver sincere, delightful and caring services, in order to satisfy different customers 3. Strategies Three Stage Growth Plan  * Brand Name Strategy * 7 years built strong brand name in Refrigerator products thru Total Quality control System * Products known for quality and innovation * Diversified Development Strategy * 6 years to diversify product catalogue * By 2004 13,000 products in 86 categories * Going...

Words: 1411 - Pages: 6

Free Essay

Qwert

...Освіта в ранньому середньовіччі Освіта в часи раннього середньовіччя тісно зв'язана з церквою. Знання були потрібні діячам церкви, простим людям для засвоєння християнства, для боротьби з єресями. На початку 7 ст. у Британії та Ірландії при монастирях з'явились перші школи. Саме в монастирях збереглись античні рукописи, які служили навчальними посібниками. Зміст освіти випливав з творів Августина Блаженного, чия освітня програма передбачала, крім релігійних, і світські знання, необхідні християнському полемісту і проповіднику – знання мов, історії, діалектики, риторики, математики, філософії послідовників Платона, які найбільш повно виражали ідеали християнства. Почали у значній кількості відкриватись як монастирські внутрішні школи, де готувались майбутні монахи, так і кафедральні відкриті школи, де готували священиків і чиновників. Особлива увага зверталась на виховання моральних якостей, якого досягали настановами, постами, відмовою від пристрасті до багатства, читанням релігійних творів. В елементарних школах вчились близько 5 років і засвоювали читання, письмо, лічбу і співи. Середній рівень передбачав “трівіум” – латинська граматика, риторика, діалектика. Підвищений курс передбачав “квадріум” – арифметику, геометрію, астрономію, теорію музики. Основною книгою у навчанні був Псалтир. Навчання починали з механічного заучування на латині молитов і 150 псалмів, а потім вивчали латинську азбуку, читання і письмо. Пізніше були написані спеціальні посібники: граматика...

Words: 3574 - Pages: 15

Premium Essay

Gk Trivia

...Question : What country produces Rioja wines? Answer: Spain Question : Who was the favourite daughter of Shakespeare's King Lear? Answer : Cordelia Question : Which is the brightest star? Answer: Sirius Question : Which star has collapsed into itself? Answer : Black Hole Question : Which is the heaviest star? Answer : HDE 269810 IN Magellanic Cloud Question : Which Australkian city includes the suburbs of Cottesloe and Subiaco? Answer : Perth Question : Who discovered Oxygen in 1774? Answer : Joseph Priestly Question : Name the author of A Town Like Alice Answer : Nevil Shute Question : How many Earth years does it take Pluto to orbit the sun? Answer : 248 Question : What name is given to the central part of a fleshy fruit, containing the seeds? Answer : The core Question: What letter appears to the right of Y on a keyboard? Answer : U Question : What is it that makes soda water fizz? Answer : Carbon Dioxide Question : What disease is the Sabin Vaccine used to prevent? Answer : Polio Question : Name the actor grandfather of Drew Barrymore. Answer : John Barrymore Question : Who is the female host of the television show, Better Homes and Gardens? Answer : Noni Hazlehurst Question : Which comedian once said, "A well-balanced person has a drink in each hand"? Answer : Billy Connolly Computer Quiz Abacus is considered as the first known counting device and it was orginated from Asia. Abacus worked on a place-value notion...

Words: 4901 - Pages: 20

Premium Essay

Marketing

...UNIVERSITY COLLECGE OF TECHNOLOGY AND INNOVATION (UCTI) Marketing ASSIGNMENT Student declaration: | I declare that | 0 I understand what is meant by plagiarism. 1 The implications of plagiarism have been explained to us by our lecturer. 2 This project is all my own work and I have acknowledged any use of the published or unpublished works of other people. | Student Signature: | Date: | MODULE: | BM012-3-1-MKG | CLASS CODE: | UC1F0907-BMP | Lecturer Name: | SEVAKUMAR A/L T.BATUMALAI | DATE ASSIGNED: | 22 February 2010 | DUE DATE: | 5 April 2010 | Students Full Name (Indicate Student ID in brackets) | | DINDA AULIA DAMANIK (TP020563) | | TOTAL NUMBER OF PAGES INCLUDING THIS COVER PAGE: | 45 | TOTAL WORDS WITHOUT TABLES AND FIGURES WORDS: | 1,576 | Acknowledgement The success of this project is due to advises and involvements of several people that always support and help me. First, I would like to express my gratefulness to Allah SWT for give me health and smoothness in doing this project. Then, I would like to say thank to University College of Technology and Innovation (UCTI) for the inclusion of this subject ass part of B.Sc. (Hons) in Business Management Program. This subject will give a good knowledge about marketing plan. And also I would like to say thank to Mr. Sevakumar A/L T.Batumalai as our lecturer of Marketing subject for the knowledge about marketing and giving a direction of this assignment...

Words: 6569 - Pages: 27

Free Essay

Advances in Management Accounting

...LIST OF CONTRIBUTORS Solomon Appel Robert H. Ashton Reza Barkhi Metropolitan College of New York, New York, NY, USA Fuqua School of Business, Duke University, Durham, NC, USA Pamplin College of Business, Virginia Polytechnic Institute and State University, Blacksburg, VA, USA School of Management, University of Michigan-Dearborn, MI, USA College of Business Administration, San Diego State University, San Diego, CA, USA Department of Accounting, University of Arkansas at Little Rock, AR, USA Zicklin School of Business, CUNY – Baruch College, New York, NY, USA Belk College of Business, University of North Carolina at Charlotte, NC, USA College of Business and Economics, West Virginia University, Morgantown, WV, USA RSM Erasmus University, Department of Financial Management, Rotterdam, The Netherlands Mohamed E. Bayou Chee W. Chow Cynthia M. Daily Harry Z. Davis Nabil Elias Arron Scott Fleming Frank G. H. Hartmann vii viii LIST OF CONTRIBUTORS Fred A. Jacobs Frances Kennedy James M. Kohlmeyer, III Leslie Kren John Y. Lee Michael S. Luehlfing Adam S. Maiga School of Accountancy, Georgia State University, Atlanta, GA, USA Department of Accountancy and Legal Studies, Clemson University, SC, USA College of Business, East Carolina University, Greenville, NC, USA School of Business, University of Wisconsin, Milwaukee, WI, USA Lubin School of Business, Pace University, Pleasantville, NY, USA School of Professional Accountancy, Louisiana Tech University, LA...

Words: 111886 - Pages: 448

Premium Essay

Van Horne Financial Management 12e

...Instructor’s Manual Fundamentals of Financial Management twelfth edition James C. Van Horne John M. Wachowicz JR. ISBN 0 273 68514 7  Pearson Education Limited 2005 Lecturers adopting the main text are permitted to photocopy the book as required. © Pearson Education Limited 2005 Pearson Education Limited Edinburgh Gate Harlow Essex CM20 2JE England and Associated Companies throughout the world Visit us on the World Wide Web at: www.pearsoned.co.uk Previous editions published under the Prentice-Hall imprint Twelfth edition published under the Financial Times Prentice Hall imprint 2005 © 2001, 1998 by Prentice-Hall, Inc. © Pearson Education Limited 2005 The rights of James C. Van Horne and John M. Wachowicz JR. to be identified as authors of this work have been asserted by them in accordance with the Copyright, Designs and Patent Act 1988. ISBN: 0 273 68514 7 All rights reserved. Permission is hereby given for the material in this publication to be reproduced for OHP transparencies and student handouts, without express permission of the Publishers, for educational purposes only. In all other cases, no part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise without the prior written permission of the Publishers or a licence permitting restricted copying in the United Kingdom issued by the Copyright Licensing Agency Ltd, 90 Tottenham Court Road...

Words: 80242 - Pages: 321

Free Essay

Mastering Unix Shell Scripting

...Mastering Unix Shell Scripting Randal K. Michael Free & Share & Open The Dear Valued Customer, WILEY advantage We realize you’re a busy professional with deadlines to hit. Whether your goal is to learn a new technology or solve a critical problem, we want to be there to lend you a hand. Our primary objective is to provide you with the insight and knowledge you need to stay atop the highly competitive and everchanging technology industry. Wiley Publishing, Inc., offers books on a wide variety of technical categories, including security, data warehousing, software development tools, and networking — everything you need to reach your peak. Regardless of your level of expertise, the Wiley family of books has you covered. • For Dummies – The fun and easy way to learn • The Weekend Crash Course –The fastest way to learn a new tool or technology • Visual – For those who prefer to learn a new topic visually • The Bible – The 100% comprehensive tutorial and reference • The Wiley Professional list – Practical and reliable resources for IT professionals The book you hold now, Mastering Unix Shell Scripting, is the first book to provide end-to-end scripting solutions that will solve real-world system administration problems for those who have to automate these often complex and repetitive tasks. Starting with a sample task and targeting the most common Unix systems: Solaris, Linux, AIX, and HP-UX with specific command structures, this book will save precious time with hands-on...

Words: 145371 - Pages: 582

Premium Essay

استفسار عن كتاب.

...Instructor’s Manual Fundamentals of Financial Management twelfth edition James C. Van Horne John M. Wachowicz JR. ISBN 0 273 68514 7  Pearson Education Limited 2005 Lecturers adopting the main text are permitted to photocopy the book as required. © Pearson Education Limited 2005 Pearson Education Limited Edinburgh Gate Harlow Essex CM20 2JE England and Associated Companies throughout the world Visit us on the World Wide Web at: www.pearsoned.co.uk Previous editions published under the Prentice-Hall imprint Twelfth edition published under the Financial Times Prentice Hall imprint 2005 © 2001, 1998 by Prentice-Hall, Inc. © Pearson Education Limited 2005 The rights of James C. Van Horne and John M. Wachowicz JR. to be identified as authors of this work have been asserted by them in accordance with the Copyright, Designs and Patent Act 1988. ISBN: 0 273 68514 7 All rights reserved. Permission is hereby given for the material in this publication to be reproduced for OHP transparencies and student handouts, without express permission of the Publishers, for educational purposes only. In all other cases, no part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise without the prior written permission of the Publishers or a licence permitting restricted copying in the United Kingdom issued by the Copyright Licensing Agency Ltd, 90 Tottenham Court Road...

Words: 80242 - Pages: 321

Premium Essay

Financial Management Fundamentals

...Instructor’s Manual Fundamentals of Financial Management twelfth edition James C. Van Horne John M. Wachowicz JR. ISBN 0 273 68514 7  Pearson Education Limited 2005 Lecturers adopting the main text are permitted to photocopy the book as required. © Pearson Education Limited 2005 Pearson Education Limited Edinburgh Gate Harlow Essex CM20 2JE England and Associated Companies throughout the world Visit us on the World Wide Web at: www.pearsoned.co.uk Previous editions published under the Prentice-Hall imprint Twelfth edition published under the Financial Times Prentice Hall imprint 2005 © 2001, 1998 by Prentice-Hall, Inc. © Pearson Education Limited 2005 The rights of James C. Van Horne and John M. Wachowicz JR. to be identified as authors of this work have been asserted by them in accordance with the Copyright, Designs and Patent Act 1988. ISBN: 0 273 68514 7 All rights reserved. Permission is hereby given for the material in this publication to be reproduced for OHP transparencies and student handouts, without express permission of the Publishers, for educational purposes only. In all other cases, no part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise without the prior written permission of the Publishers or a licence permitting restricted copying in the United Kingdom issued by the Copyright Licensing Agency Ltd, 90 Tottenham Court Road...

Words: 80242 - Pages: 321