Karakter grada u većem broju slučajeva definiše preovlađujuća funkcija. U zavisnosti od geaografske , ekonomske i geološke pozicije grad se može razviti u više smerova. Delatnosti koje se razvijaju u jednom gradu ili regionu koji on obuhvata diktiraju dalji razvoj. Grad se može klasifikovati na osnovu nekoliko parametara. * Klasifikacija sa obzirom na značenje pojedinih delatnosti u gradu; * Klasifikacija sa obzirom na stepen funkcionalne diverzifikacije(specijalizacije) gradova; * Klasifikacija sa obzirom na funkciju rada i stanovanja.
Brojna istraživanja najveću pažnju poklanjaju prvoj klasifikaciji koja se sastoji u tome da se gradovi klasificikuju sa obzirom na dominantno značenje jedne delatnosti ili više njih.
Metode koje se mogu primeniti prilikom klasifikacije jednog grada po karakteru:
Kvantitativne metode - funkcionalni tipovi se izdvajaju na bazi kvantitativnih pokazatelja funkcionalne usmerenosti; ove metode imaju širu primenu. Kvantitativni pokazatelji koji se najčešće primjenjuje su zaposleno stanovništvo u pojedinim delatnostima grada. Više su se primjenjivale pri prvim pokušajima klasificikacije, kao sto je npr. Aurousseau-ova klasifikacija americkih gradova (1921) u okviru koje je izdvojeno 6 tipova gradova: administrativni, odbrambeni, kulturni, produkcijski, komunikacijski i rekreacijski gradovi. Primenom faktorske analize u okviru koje je uzeto u obzir 60 varijabli , Moser i Skot su predložili funkcionalnu klasifikaciju britanskih gradova. Oni su izdvojili 3 grupe karakterističnih tipova gradova podeljenjih opet u par podtipova.Oni izdvajaju: * pretežno industrijske gradove sa 5 podtipova; * gradove trgovine,administracije i rekreacije sa 3 podtipa; * suburbije sa 6 podtipova.
Podela gradova po karakteru, koja je opšteprihvaćena glasi:
Upravno-politički centri:
Gradovi koji se mogu smatrati upravno-politčkim centrima, su gradovi u kojima su smešteni važni politčki organi kao i sva ministarstva koja svojim interesima obuhvataju celu državu, pa i čitave regione. Koncentracijom vladinih organa u jednom gradu, koji je zadužen za kontrolisanje cele države, uslovljava grupisanje objekata u kojima su oni smešteni. Jedan od najvećih i najznačajnih upravno-političkih centara je Moskva, u kojoj ne samo da se nalaze organi vlasti zaduženi za funkcionisanje Rusije već i čitavog Istoka. Za sve uporavno-političke centre karakteristično je grupisanje svih organa vlasti i upravjačkih institucija u samom jezgru grada. U Moskvi su politčki objekti rasporedjeni oko Crvenog trga. Monumentalnost tgra doprinosi percepciji moći jedne države, deligacije i predstavništva drugih država imaju priliku da spoznaju atmosferu Crvenog trga koji je centar jedne države, grada i nacije.
Dok je Moskva politički centar istoka, Brisel možemo smatrati glavnim političkim centrom Evropske Unije i zapadne Evrope. Za razliku od Moskve koja se razvijala kao politički centar uporedo sa razvojem ruske imperije, Briselu je dodeljen status političkog centra. Potpuno odsustvo monumentalnosti značajno ga razlikuje od Moskve, gde je monumentalnost u skladu sa moći Rusije i njenim sveopštim uticajem. Kao politički centar Evropske Unije Brisel se može smatrati jednim od tri najbitnijih političkih cenatara. Sve zgrade koje služe obavljanju međunarodnih funkcija se ne nalaze u strogom centru grada zajedno sa ostalim gradskim organima. U slučaju Brisela politička moć koju predstavlja nije u sklopu sa državnim organima već funkcioniše kao samostalni organ. Treći najznačajniji politički centar je Vašington, čija je fizička struktura za razliku od fizičke strukture Moskve i Brisela, projektovana i prilagođena da bude predstavništvo saveznih država Amerike. Monumentalnost je predviđena od početka što pronalazimo u prizoru obeliska koji se nalazi ispred bele kuće kao predstavništva jedne države pod bogom. Obelisk simboliše bliskost zvezda i države. Iako sadrži elemente koji se javljaju u na Crvenom trgu ( prostranost, monumentalnost), takođe sadrži i simboliku koji obelisk predstavlja. Gradska matrica je interesantna i definisana je pre izgradnje grada , što ga čini jednim od unikatnih primera grada koji je planski urbanizovan . Navedeni gradovi predstavljaju tri veoma interesantna primera političkih centara, gde se može primetiti kada jedan grad u svojoj upravi odgovara naciji kojoj pripada ili formalnosti koja joj je dodeljena. U Moskvi monumentalnost koju primećujemo direktno korespondira identitetu i snazi jedne nacije koja ju je izgradila dok se kod Vašingtona primećuje "imidž" koji je jedna vlada želela da izgradi.
Brisel
Brisel
Vašington
Vašington
Moskva
Moskva
Kulturološko-zabavni centri:
Svaki grad poseduje svoju kulturu i pruža elemente zabave. Beograd je jedan primer grada koji poseduje svoju specifičnu kulturu. Odiše atmosferom i arhitekturom postratnog Beograda koji nije karakteristika ovog područja. Zabava u Beogradu je još jedna karakteristika koja se ne viđa često u Evropi. Dobar primer kakva je zabava u Beogradu su stranci. Najčešći opis stranaca jeste da je Beograd pun interesantnih događaja, kafića, kafana, klubova, muzeja, bioskopa i drugih aktivnosti. Definitivno živ grad sa svojim prepoznatljivim šarmom u očima turista i stranaca. Portugal, sa druge strane, ima prelepu arhitekturu i bogat je istorijom koja se može primetiti u njenoj arhitekturi. Za razliku od Beograda nalazi se na mnogo brdovitijoj lokaciji što je diktiralo drugaču organizaciju prostora. Pun je stare kao i nove arhitekture i odiše svojim ambijentom koji je za Beograd daleko raznovrsniji kako u staroj tako i u modernoj arhitekturi. Zabava u Portugalu je takođe prisutna. Muzeji i ostali kulturološki centri su mnogo razvijeniji i u daleko većem broju. Međutim, noćni život Beograda ponovo dolazi do izražaja i nadmašuje Portugal. Jedno od lica Beograda koje treba videti i iskusiti jeste noćno lice. Oba grada zrače svojom lepotom, odnosno atmosferom koju mi upijamo. Kod Portugala je to arhitektura kao monument naroda i kulture koja ju je sagradila , dok kod Beograda upijamo atmosferu koju čine sami ljudi u arhitekturi.
Portugal
Portugal
Beograd
Beograd
Trgovinsko-poslovni centri:
Seul (Južna Koreja) je jedan od najvećih i najjačih trgovinsih centara na svetu, i jedan od retkih gradova gde su najveće kompanije elektronske industruje uspostavile svoje zastupništvo. Pored mnogo inostranih firmi ovaj grad je takođe i dom dva najača brenda elektronike ( LG i Samsung ). Kao centar ove industrije ekonomska moć grada je velika i time je privukla najveće banke sveta koja sada tu imaju svoj glavni štab. Seul čini samo 0.6 % površine države i donosi 21 % neto zarade države. Kao trgovinski centar, grad i njegove funkcije se orijentišu ka potrebama jedne ekonomske prestonice, što vodi do minimalne poljoprivredne industrije ( najčešće je razvijenja malo više nego što je gradu potrebno ) i maksimalnog razvoja drugih grana koje bi zadovoljile potrebe transporta, građevinarstva i sličnog. je trgoviački grad, koji svoj uvoz i izvoz vrši putem morskog i prekookeanskog transporta. Za razliku od Seula Antverpen nije ekonomski centar i zarada dolazi od naplate usluga trgovine. Infrastruktura grada mora da podrži funkciju grada, sa jednom od najvećih luka u Evropi Antverpen zavisi od trgovine i može se svrstati pod trgovački grad. Potrebe grada za jakom, kvalitetnom i rasterećenom komunikacijom je vitalno za obavljanje njegove glavne funkcije. Dok kod Seula komunikacija treba da podrži samo komunikaciju između zona ( poslovna, stambena...). Iako su oba grada trgovinska i poslovna, jasna je i razlika između njih. Jača trgovina zahteva jaču komunikaciju dok jača poslovna-bnizbis zona zahteva imidž i uži poslovni centar gde može doći do grupisanja različitih predstavnika.
Antverpen
Antverpen
Seul
Seul
Proizvodno-distributivni centri:
Proizvodni gradovi su često samostalni, sa naseljima u kojima se smeštaju radnici i stanovnici, koji ispunjavaju potrebe grada za trgovinom ekonomijom, prehrambenom industrijom i drugim granama u minimalnoj količini. Pančevo je primer industrijskog grada. Negativna strana industrijskih gradova je zagađenje koje je neminovno i nezradva okolina za život. Komunikacija grada nije jako razvijena ali se nalazi na povoljnoj geografskoj lokaciji. Pod povoljnom lokacijom se misli da je transport sirovina do grada kao i izvoz gotovog proizvoda van grada što je moguće efikasniji.
Ta efikasnost se postiže analizom tržišta koje se cilja industrijskom proizvodnjom.
Detroit
Detroit
Univerzitetsko-obrazovni centri:
U svetu postoji mnoštvo poznatih univerzitetskih centara, ali oni koji su definitivno najpoznatiji i najcenjeniji su Kembridž i Oksford. Kao najprestižniji univerziteti njih nije lako upisati ali oni koji u tome uspeju imaju na jednom mestu obezbeđene sve sadržaje, koji im omogućavaju da uspešno završavaju studije. U okviru same zgrade univerziteta nalaze se kampusi u kojima je obezbeđen smeštaj studenata, čitaonice, biblioteke, menze, prodavnice, klubovi, rekreativni sadržaji... Ovo je specifičan tip grada, koji nema političke institucije i organe koje "obični" gradovi imaju. Pored ovih veoma razvijenih univerzitetskih gradovapostoje univerzitetski gradovi u evropi u kojima su smešteni poznati univerziteti, ali njihovi kampusi nisu razrađeni do tog nivoa. Pre svega to su manji gradovi kao što su Salamanka u Španiji i Hajdelberg u Nemačkoj. To su stari univerzitetski gradovi koji odišu posebnim šarmom i inspirativnom arhitekturom.
Cambridge
Cambridge
Oxford
Oxford
Turističko-relaksacioni centri:
Turistički centri su jedni od mlađih gradova. Turizam postoji u glavnim gradovima zemalja i u gradovima od kulturnog značaja. Najveći turistički gradovi, odnosno gradovi koji pružaju usluge turizma, su letovališta i odmarališta poput banja, jezera i sličnih. Na obalama mora postoje veliki gradovi, koji služe samo u tu svrhu i koji su van sezone mrtvi gradovi. Jedan od primera su gradovi na poluostrvu Halkidikiju (Grčka), koji pružjua najraznovrsnija letovanja, kako za starije osobe tako i za mlade. Letovališta su popularna na celom Jadranu, mada je Grčka najpopularnija za naše prostore. Kao turistička mesta njihova ekonomija zavisi od sezone, i jedno mesto mora da bude veoma jako jer se preko cele godine živi od zarade tokom sezone. Ako bi došlo do pada primanja tokom jedne sezone ugrožava se ekonomija. Sa te strane ekonomija je veoma krhka, dok je sa druge strane veoma isplativa, jer donosi velike količine novca. Gradski prostor i organizacija grada je najčešće, ako ne i uvek, mediteranska, i struktura nema potrebu za jakom komunikacijom u okviru naselja, dok je komunikacija između naselja daleko razvijenija od interne. Po svojim karakteristikama turistička mesta veoma su drugačija od gradova koji svoje prihode stiču uz pomoć ekonomije, trgovine i drugih izvora prihoda.
