TUGASAN 2
SAINS SOSIAL

NAMA : NURAINI BINTI ABDUL HALIM
NO.UK : UK35245
NO.IC : 950908115190
NAMA PENSYARAH : Dr.W.A. Amir Zal

Assalamualaikum W.B.T
Dengan ini saya Nuraini Bt Abdul Halim mengemukakan tugasan 2 Sains Sosial kepada DR.W.A.Amir Zal mengikut tempoh yang diberikan.
Sekian terima kasih .

AKULTURASI PERANAKAN CINA DI TIROK,TERENGGANU
Peranakan Cina adalah kumpulan subetnik Cina yang unik di Malaysia.Mereka adalah hasil adalah hasil akulturasi yang berpunca daripada interaksi sosial dengan orang Melayu.Konteks kajian ini merujuk kepada penerimaan di kalangan golongan peranakan ini ciri budaya golongan dominan Melayu.Akulturasi melibatkan pertukaran ciri budaya kumpulan etnik peranakan Cina dengan etnik dan budaya yang lain sehingga dianggap orang Cina totok sebagai ‘separuh Cina separuh Melayu.Terdapat dua pusat peranakan di pantai timur Semenanjung Malaysia iaitu di Kelantan dan Terengganu.Tumpuan kajian ini ialah di Terengganu.Orang Cina di Terengganu adalah golongan minority iaitu hanya 2.34% daripada jumlah keseluruhan penduduk.Kebanyakkan orang Cina di Terengganu menetap di Kuala Terengganu iaitu ibu negerinya.Mereka menetap di dua buah perkampungan yang terletak disebelahnya.Kampung Banggul Kemang terletak disebelah kanan mnakala Kampung Tirok sebelah kanannya.Bilangan keluarga yang menetap di Kampung Tirok adalah 8 buah dan semua penduduk menceburi aktiviti penanaman getah.Penduduk Kampung Kemang dan Kampung Tirok mempunyai tali persaudaraan yang rapat kerana sudah di anggap sebagai satu komuniti dan mereka dikenali sebagai orang Cina Tirok.Kerana itu nama Tirok digunakan bagi mewakili kedua-kedua kampung.Kesan akulturasi amat ketara di kalangan generasi tua Tirok. Merekamemperlihatkan identiti Melayu yang berpunca daripada penerimaan beberapa amalan budaya orang Melayu. Tetapi, kesan akulturasi ini tidak membuat mereka diasimilasikan atau diserapkan secara sosial ke dalam masyarakat Melayu. Mereka masih berpegang teguh kepada beberapa amalan budaya Cina, seperti menyembah nenek moyang dan meraikan perayaan orang Cina.
Dalam mengkaji migrasi dan asimilasi orang Cina luar bandar di Terengganu, L.A.P. Gosling (1964) telah menelusuri dua laluan migrasi orang Cina dari dua buah Bandar pelabuhan ke kawasan pedalaman yang menyebabkan penubuhan penempatan Tirok pada lewat abad ke-19.Kedua-kedua Bandar pelabuhan itu ialah Kuala Terengganu dan Marang yang terletak di muara Sungai Marang.Pada abad ke-18 mereka berpindah ke kawasan pedalaman untuk menceburi aktiviti pertanian.Mereka mula berpindah ke Kampung Rawa pada tahun 1820 dan menanam lada hitam di lereng bukit situ.Pada 1840 mereka berpindah ke Perah kerana tanah di situ tidak lagi sesuai untuk tanaman kerana kehausan dan hakisan tanah yang serius Di Perah,telah ditubuhkan dua penempatan iaitu Kampung Sira dan Kampung Perah yang merupakan penempatan utama mereka.Selepas 20 tahun mereka berpindah ke Kampung Tok Setol di sebabkan mereka semakin bergantung pada Sungai Terengganu untuk mencapai laluan perdagangan.Pada tahun 1880an mereka berpindah ke penempatan baru dan meninggalkan penempatan lama mereka dan membuka 4 buah penempatan.akibat terdesak untuk mendapat tanah baru migran Cina meninggalkan Kampung Pak Bilis dan berpindah ke Wakaf Tapai kerana kedudukannya yang strategik.Kini,ada sebuah perkampungan di Wakaf Tapai yang dikenali penduduk Melayu tempatan sebagai Cina Tirok.Kewujudan perkampungan ini membuktikan perpindahan awal penduduk Tirok ke Wakaf Tapai.

Akulturasi penduduk Cina Tirok didasari hakikat bahawa mereka adalah golongan minoriti yang menetap di kawasan dominasi orang Melayu. Walaupun bukan semua golongan minoriti akan diakulturasikan golongan majoriti, namun dalam kes penduduk Cina di Tirok, memang itu adalah faktor yang kukuh yang mendorong integrasi mereka dengan orang Melayu tempatan.Antara cara untuk memupuk intregasi mereka dengan penduduk Melayu tenpatan ialah menerima amalan budaya Melayu.Faktor yang sama ada mewajibkan atau mendorong interaksi antara penduduk Cina dengan penduduk Melayu di Tirok memandangkan interaksi etnik menyediakan asas kepada akulturasi itu. akulturasi boleh dikaitkan dengankombinasi tiga faktor. Pertama, mereka terkurung di alam persekitaran Melayu kerana mundurnya kemudahan pengangkutan. Kedua, mereka melalui proses pendidikan yang sama dengan penduduk Melayu. Ketiga, hubungan Cina-Melayu yang akrab di Tirok. Walaupun identiti peranakan Cina ini mungkin diwarisi daripada generasi sebelumnya, namun tanpa pengukuhan faktor-faktorini, identiti ini pasti akan terhakis. Hal ini disebabkan identiti bukanlah static seperti yang dipertahankan golongan primordialist. Golongan ini melihat ciri budaya atau penanda etnik sebagai sesuatu yang ‘diberikan’ dengan kelahiran orang itu ke dalam suatu kumpulan etnik.Akibat mundurnya kemudahan pengangkutan, generasi tua Tirok kini yang membesar dari tahun 1940-an hingga tahun 1960-an itu sudah terkurung di alam persekitaran orang Melayu. Menurut seorang penduduk generasi tua, hanya ada sebatang jalan tanah liat di Tirok di zaman mudanya dan jalan itu menjadi becak sepanjang musim hujan. Ternyata bahawa kebergantungan pada pengangkutan air ini telah menyekat mobiliti geografi penduduk Cina Tirok. Kemudahan pengangkutanbas awam di Tirok yang bermula pada tahun 1960-an itu tidak meningkatkan tahap mobiliti geografi penduduk Cina Tirok.Ketersampaian ke bandar tetap menjadi masalah besar. Hal ini disebabkan perkhidmatan bas awam yang ditawarkan Syarikat Bas Terengganu itu bukanlah perkhidmatan terus ke bandar. Kemunduran kemudahan pengangkutan, penduduk Cina Tirok tidak berpeluangkerap berinteraksi dengan orang Cina di bandar sepanjang tahun 1940-an, 1950-an dan 1960-an. Kalau bukan kerana masalah pengangkutan ini, interaksi penduduk Cina Tirok secara kerap dengan orang Cina di bandar pasti akan menghasilkan pola enkulturasi yang berbeza.Kedua,semasa membesar di Tirok,generasi tua Tirok kini pergi ke sekolah yang sama dengan orang Melayu tempatan, iaitu sebuah sekolah pondok Melayu dan belajar di sekolah yang sama,mereka berpeluang berinteraksi dengan orang Melayu.Akhir sekali,interaksi dengan orang Melayu tempatan tidak mungkin terjalin tanpa didorong hubungan orang Cina-Melayu yang akrab di Tirok.Rata-ratanya,orang Cina generasi tua di Tirok kini tidak ada masalah berinteraksi dengan orang Melayu tempatan semasa membesar di Tirok.Menurut seorang informan memang tidak ada tanda berlakunya perasaan prasangka atau permusuhan tang menjejaskan hubungan baik antara penduduk Cina dengan penduduk Melayu tempatan.Menurutnya,saling menziarahi semasa musim perayaan adalah amalan biasa di Tirok pada zaman mudanya. Amalan saling menziarahi ini telah merapatkan hubungan silaturahim antara penduduk Cina dengan penduduk Melayu di Tirok, dan memantapkan lagi proses akulturasi dikalangan penduduk Cina.

Antara manifestasi pengaruh budaya Melayu dikalangan peranakan Cina Tirok,terutamanya generasi tua, ialah kebolehan mereka bertutur dalam dialek Melayu Terengganu.Mereka mendapat kemahiran bahasa ini daripada pendidikan aliran Melayu seta interaksi secara kerap dengan orang Melayu tempatan. Mereka langsung tidak merasa janggalmenggunakan dialek Melayu Terengganu sesama mereka. Hal ini menandakan tahap akulturasi bahasa yang tinggi memandangkan kebanyakan orang Cina dinegara ini masih menganggap bahasa Melayu bahasa orang Melayu dan tidak sanggup bertutur dalam bahasa Melayu sesama orang Cina. Penggunaan dialek Melayu Terengganu secara berleluasa di kalangan peranakan Cina Tirok telah menjadikan dialek itu salah satu simbol identiti penting kepada mereka. Pendek kata, bahasa bukan sahaja memperlihatkan kesignifikanan budaya sebagai pembawa makna yang khusus, tetapi juga menjadi cara untuk menandakan sempadan etnik.Satu lagi manifesti pengaruh budaya melayu ialah rumah kediaman mereka mirip dengan rumah tradisional Melayu. Manifestasi lain tentang pengaruh budaya Melayu boleh dilihat dari segi pakaian. Pakaian di rumah mereka mirip pakaian Melayu kampung.Lelaki memakai sarung dan jarang berbaju.Sementara itu, perempuan memakai sarung dengan baju berlenganpendek dan kolar berbentuk sireh yang dibuat daripada kain batik bercorak bunga dikenali sebagai Baju Siam. Masakan peranakan Cina Tirok kuat dipengaruhi masakan Melayu. Ia berkembang atas penerapan rempah ratus dan bahan masakan Melayu yang lain. Akhir sekali, dari segi mewarisi harta pusaka, peranakan Cina Tirok berbeza daripada amalan biasa orang Cina di Malaysia yang lazimnya hanya memberi hak kepada pewaris lelaki.
Kesimpulannya, Tirok adalah antara penempatan yang terawal di Terengganu yang telah ditubuhkan migran Cina pada lewat abad ke-19 untuk menerokai sektor pertanian.Oleh sebab menetap di kawasan orang Melayu, ramai daripada mereka itu sudah diakulturasikan orang Melayu dan menunjukkan identiti peranakan Cina. Generasi tua yang menetap di Tirok kini masih menunjukkan identiti peranakan Cina.Akulturasi generasi tua di tangan orang Melayu itu memang tidak dapat dielakkan memandangkan semasa membesar di Tirok, mereka terkurung di alam persekitaran orang Melayu akibat mundurnya kemudahan pengangkutan. Sebagai golongan minoriti, mereka perlu berinteraksi dengan orang Melayu tempatan untuk mengelakkan diri daripada dialienasikan atau didiskriminasikan masyarakat dominan tempatan.Mereka telah melalui proses pendidikan yang sama dengan orang Melayu tempatan. Proses ini membolehkan mereka berinteraksi secara kerap dengan orang Melayu. Akhir sekali, hubungan orang Cina-Melayu yang akrab di Tirok memantapkan lagi proses interaksi orang Cina dengan orang Melayu tempatan.Kombinasi ke semua faktor ini telah menyebabkan mereka diakulturasikan orang Melayu. Akibat akulturasi ini, generasi tua Tirok menunjukkan ciri dwiidentiti. Selain identiti Cina, mereka juga menunjukka nidentiti Melayu dari segi bahasa pertuturan, seni bina rumah kediaman, pakaian,masakan, cara makan dan tatacara pembahagian harta pusaka